< Return to Video

Bart Weetjens nói về cách dậy chuột biết phát hiện mìn

  • 0:01 - 0:03
    Tôi ở đây hôm nay để chia sẻ với các bạn
  • 0:03 - 0:05
    một hành trình đặc biệt--
  • 0:05 - 0:08
    hành trình xứng đáng và đặc biệt, trên thực tế --
  • 0:08 - 0:10
    nó đã đưa tôi tới công việc
  • 0:10 - 0:12
    đào tạo các con chuột
  • 0:12 - 0:14
    để bảo vệ cuộc sống con người
  • 0:14 - 0:16
    bằng cách phát hiện mìn
  • 0:16 - 0:18
    và bệnh lao.
  • 0:18 - 0:21
    Khi còn là một đứa trẻ, tôi có 2 đam mê.
  • 0:21 - 0:24
    một là đam mê các loài gặm nhấm.
  • 0:24 - 0:26
    Tôi có đủ loại chuột,
  • 0:26 - 0:28
    chuột đồng, chuột nhắt,
  • 0:28 - 0:30
    chuột nhảy, sóc.
  • 0:30 - 0:33
    Bạn đặt tên cho chúng, tôi nuôi nó, và tôi đã bán cho các cửa hàng vật nuôi.
  • 0:33 - 0:35
    (Tiếng cười)
  • 0:35 - 0:38
    Tôi cũng có niềm đam mê với Châu Phi.
  • 0:38 - 0:40
    Lớn lên trong một môi trường đa văn hóa,
  • 0:40 - 0:42
    chúng tôi có các sinh viên người Châu Phi sống cùng nhà,
  • 0:42 - 0:44
    và tôi học được qua các câu chuyện của họ,
  • 0:44 - 0:46
    từ nhiều nguồn gốc khác nhau,
  • 0:46 - 0:49
    phụ thuộc vào sự hiểu biết,
  • 0:49 - 0:51
    các sản phẩm, dịch vụ,
  • 0:51 - 0:54
    sự đa dạng văn hóa phong phú.
  • 0:54 - 0:56
    Châu Phi đã thực sự hấp dẫn đối với tôi.
  • 0:56 - 0:58
    Tôi trở thành một kỹ sư công nghiệp--
  • 0:58 - 1:00
    kỹ sư phát triển sản phẩm --
  • 1:00 - 1:03
    và tôi tập trung vào công nghệ phát hiện thích hợp,
  • 1:03 - 1:05
    thực tế những công nghệ thích hợp đầu tiên
  • 1:05 - 1:08
    dành cho các nước đang phát triển.
  • 1:08 - 1:10
    Tôi bắt đầu làm việc trong ngành công nghiệp,
  • 1:10 - 1:12
    nhưng tôi thực sự không thấy hạnh phúc khi cống hiến
  • 1:12 - 1:15
    cho một xã hội tiêu dùng vật chất
  • 1:15 - 1:18
    trong một chế độ tuyến tính, chiết
  • 1:18 - 1:20
    và sản xuất.
  • 1:20 - 1:22
    Tôi bỏ việc để tập trung vào vấn đề thực tại của thế giới:
  • 1:22 - 1:25
    các quả mìn chưa được gỡ bỏ.
  • 1:25 - 1:28
    Chúng ta đang nói đến những năm 95.
  • 1:28 - 1:31
    Công nương Diana thông báo trên truyền hình
  • 1:31 - 1:33
    rằng các quả mìn từ một vành đai công sự
  • 1:33 - 1:36
    đến bất kỳ sự phát triển nào, mà đó là sự thật.
  • 1:36 - 1:38
    Đến khi nào những quả mìn con nằm đó,
  • 1:38 - 1:40
    hoắc có nghi nghờ có mìn,
  • 1:40 - 1:42
    bạn không thể thâm nhập khu đất đó.
  • 1:42 - 1:44
    Thực tế, đã có lời kêu gọi toàn cầu
  • 1:44 - 1:47
    về các cách dò tìm mới
  • 1:47 - 1:49
    mà thân thiện với môi trường
  • 1:49 - 1:51
    những nơi họ cần phải sản xuất,
  • 1:51 - 1:53
    mà chủ yếu ở thế giới đang phát triển.
  • 1:53 - 1:55
    Chúng tôi chọn chuột.
  • 1:55 - 1:57
    Tại sao lại chọn chuột?
  • 1:57 - 1:59
    Bởi vì, chúng không phải là họ ký sinh?
  • 1:59 - 2:01
    Thực ra loài chuột là --
  • 2:01 - 2:03
    ngược lại với những gì phần lớn mọi người thường nghĩ về chúng --
  • 2:03 - 2:07
    chuột là những sinh vật rất gần gũi.
  • 2:07 - 2:10
    Và thực ra, sản phẩm của chúng tôi --- những gì bạn thấy đây.
  • 2:10 - 2:12
    Có một mục tiêu ở quanh đây.
  • 2:12 - 2:14
    Bạn thấy một người điều khiển, một người Châu phi được đào tạo
  • 2:14 - 2:16
    với con chuột của anh ta phía trước
  • 2:16 - 2:18
    bên trái bên phải.
  • 2:18 - 2:20
    Đó là động vật tìm kiếm mìn.
  • 2:20 - 2:22
    Nó cào mặt đất.
  • 2:22 - 2:25
    và con chuột quay lại nhận thức ăn thưởng.
  • 2:25 - 2:27
    Rât, rất đơn giản.
  • 2:27 - 2:30
    Rất bền vững cho mô trường này.
  • 2:30 - 2:33
    Ở đây con chuột nhận được thức ăn thưởng của nó.
  • 2:33 - 2:35
    Và đó là cách nó hoạt động,
  • 2:35 - 2:37
    Rất, rất đơn giản.
  • 2:37 - 2:39
    Bây giờ tại sao bạn sử dụng chuột?
  • 2:39 - 2:41
    Chuột đã được sử dụng từ những năm 50 thế kỷ trước
  • 2:41 - 2:44
    trong tất cả các loại thí nghiệm.
  • 2:44 - 2:47
    Chuột có nhiều vật liệu di truyền
  • 2:47 - 2:49
    được cấp cho khứu giác
  • 2:49 - 2:51
    hơn bất kỳ loại động vụ có vú nào.
  • 2:51 - 2:54
    Chúng cực kỳ nhạy cảm với mùi.
  • 2:54 - 2:57
    Hơn nữa, chúng có cơ chế để xắp xếp tất cả những mùi này
  • 2:57 - 3:00
    và giao tiếp với nó.
  • 3:00 - 3:02
    Làm cách nào chúng ta có thể giao tiếp với chúng?
  • 3:02 - 3:05
    Chuột không biết nói!,
  • 3:05 - 3:07
    nhưng chúng tôt có một "clicker",
  • 3:07 - 3:09
    một phương pháp chuẩn cho việc đào tạo động vật,
  • 3:09 - 3:11
    cái mà bạn thấy ỏe đó.
  • 3:11 - 3:14
    Một clicker, tạo ra một âm thanh đặc biệt
  • 3:14 - 3:17
    với âm thanh đó bạn có thể thông tin lại với các hành vi cụ thể.
  • 3:17 - 3:20
    Trước hết, chúng tôi kết hợp những âm thanh kích với một phần thưởng thức ăn,
  • 3:20 - 3:23
    đó là hỗn hợp chuối và lạc với nhau trong một ống tiêm.
  • 3:24 - 3:26
    Khi động vật biết click, thức ăn,
  • 3:26 - 3:28
    click, thức ăn, click, thức ăn --
  • 3:28 - 3:30
    vì vậy click nghĩa là thức ăn --
  • 3:30 - 3:32
    chúng tôi mang nó trong một cái lồng với một lỗ,
  • 3:32 - 3:34
    và thực sự động vật học
  • 3:34 - 3:36
    dính mũi vào lỗ
  • 3:36 - 3:38
    theo đó một mùi hương mục tiêu được đặt ở đó,
  • 3:38 - 3:40
    và để làm điều đó trong năm giây -
  • 3:40 - 3:42
    năm giây, đó là dài đối với con chuột.
  • 3:42 - 3:45
    Khi động vật biết điều này, chúng tôi thực hiện nhiệm vụ khó khăn hơn một chút.
  • 3:45 - 3:48
    Nó biết làm thế nào để tìm thấy những mùi mục tiêu
  • 3:48 - 3:51
    trong một lồng với nhiều lỗ, lên đến 10 lỗ.
  • 3:51 - 3:53
    Sau đó, con vật học
  • 3:53 - 3:55
    đi bộ với dây buộc một một đầu mở
  • 3:55 - 3:57
    và tìm các mục tiêu.
  • 3:57 - 4:00
    Trong bước tiếp theo, chúng học
  • 4:00 - 4:02
    cách tìm kiếm những quả mìn thật trong khu vực có gài mìn.
  • 4:02 - 4:05
    Chúng được kiểm tra và công nhận
  • 4:05 - 4:07
    theo tiêu chuẩn hành động bom mìn quốc tế,
  • 4:07 - 4:10
    giống như con chó phải vượt qua một thử nghiệm.
  • 4:10 - 4:12
    Điều này bao gồm 400 mét vuông.
  • 4:12 - 4:15
    Có một số mìn
  • 4:15 - 4:17
    được đặt ẩn.
  • 4:17 - 4:20
    Và một đội gồm người huấn luyện và chuột của họ
  • 4:20 - 4:23
    phải tìm tất cả các mục tiêu.
  • 4:24 - 4:27
    Nếu chuột làm được như vậy, nó sẽ được cấp giấy chứng nhận
  • 4:27 - 4:29
    trở thành một con chuột được chính thức công nhận
  • 4:29 - 4:31
    để có thễ hoạt động trên chiến trường thật sự --
  • 4:31 - 4:33
    cũng giống như chó vậy.
  • 4:33 - 4:35
    Có thể có một điểm khác biệt nhỏ:
  • 4:35 - 4:38
    chúng ta có thể đào tạo những con chuột ở một phần năm giá
  • 4:38 - 4:40
    so với đào tạo chó tìm mìn.
  • 4:40 - 4:42
    Đây là đội của chúng tôi ở Mozambique.
  • 4:42 - 4:44
    một huấn luyện viên người Tanzania,
  • 4:44 - 4:46
    anh ta truyền đạt lại những kỹ năng
  • 4:46 - 4:48
    cho 3 người Mozambique.
  • 4:48 - 4:51
    Và bạn nên quan sát sự hãnh diện trong mắt của những người này.
  • 4:51 - 4:53
    Họ có một kỹ năng,
  • 4:53 - 4:55
    làm họ giảm bớt rất nhiều sự phụ thuộc
  • 4:55 - 4:57
    vào cứu trợ nước ngoài.
  • 4:57 - 5:00
    Hơn nữa, nhóm nhỏ này
  • 5:00 - 5:03
    làm việc với nhau, dĩ nhiên, bạn cần những chiếc xe hạng nặng
  • 5:03 - 5:06
    và những người rà mìn bằng tay theo sau.
  • 5:06 - 5:09
    Nhưng với nghiên cứu nhỏ về một khả năng của loài chuột,
  • 5:09 - 5:12
    chúng tôi đã chứng minh ở Mozambique
  • 5:12 - 5:15
    ràng chúng ta có thể giảm giá thành trên một met vuông
  • 5:15 - 5:17
    đến 60 %
  • 5:17 - 5:19
    so với giá thông thường hiện nay --
  • 5:19 - 5:21
    2$ trên một mét vuông, chúng tôi thực hiện nó chỉ với 1.18$,
  • 5:21 - 5:23
    và chúng tôi có thể giảm thểm nữa.
  • 5:23 - 5:25
    Đó là câu hỏi về quy mộ.
  • 5:25 - 5:27
    Nếu bạn có thể đào tạo ra nhiều chuột hơn,
  • 5:27 - 5:29
    chúng ta thực tế có thể đạt được kết quả thậm chí còn cao hơn.
  • 5:29 - 5:32
    Chúng tôi có một trang website mô tả công việc tại Mozambique.
  • 5:32 - 5:35
    11 chính phủ ở châu phi
  • 5:35 - 5:38
    đã được chứng kiến ràng họ có thể trở nên ít phụ thuộc hơn
  • 5:38 - 5:40
    bằng cách sử dụng công nghệ này.
  • 5:40 - 5:42
    Họ đã ký hiệp ước hòa bình
  • 5:42 - 5:45
    và điều ước quốc tế trong khu vực Great Lakes.
  • 5:45 - 5:48
    Và họ công nhận chuột anh hùng
  • 5:48 - 5:51
    giúp làm sạch các biên giới với các cánh đồng mìn.
  • 5:51 - 5:54
    Nhưng tôi sẽ đem tới cho các bạn một vấn đề rất khác
  • 5:54 - 5:56
    Và có khoảng 6000 ngưới năm ngoái
  • 5:56 - 5:58
    đi trên các cánh đồng mìn,
  • 5:58 - 6:00
    nhưng trên toàn thế giới năm ngoái,
  • 6:00 - 6:02
    khoảng 1.9 triệu người chết bởi bệnh lao
  • 6:02 - 6:05
    như là một nguyên nhân đầu tiên của lây nhiễm.
  • 6:06 - 6:08
    Đặc biệt tại Châu Phi
  • 6:08 - 6:11
    ở đó bệnh lao và HIV là rất nghiêm trọng,
  • 6:11 - 6:15
    có một vấn đề rất lớn thường thấy.
  • 6:16 - 6:19
    Kính hiển vi, thủ tục theo chuẩn WHO,
  • 6:19 - 6:22
    đạt 40-60% độ tin cậy.
  • 6:23 - 6:26
    Ở Tanzania -- con số không nói dối --
  • 6:26 - 6:29
    45% số người -- là bệnh nhân nhiễm lao --
  • 6:29 - 6:32
    được chẩn đoán mắc bệnh lao trước khi họ chết.
  • 6:33 - 6:36
    Có nghĩa là, nếu bạn nhiễm bệnh lao,
  • 6:36 - 6:38
    bạn có nhiều cơ hội sẽ không được phát hiện bệnh,
  • 6:38 - 6:41
    nhưng sẽ chết bởi bênh lao do sự nhiệm bệnh lần hai và cứ như vậy.
  • 6:45 - 6:47
    Và nếu, tuy nhiên,
  • 6:47 - 6:49
    bạn được phát hiện bệnh rất sớm, chẩn đoán sớm,
  • 6:49 - 6:51
    điều trị có thể bắt đầu.
  • 6:51 - 6:54
    Và ngay cả dương tính với HIV, điều đó cũng có cùng ý nghĩa.
  • 6:54 - 6:56
    Bạn thực sự có thể chữa khỏi bệnh lao,
  • 6:56 - 6:59
    thậm chí trong phòng chống HIV-dương tính.
  • 6:59 - 7:02
    Vì vậy, trong ngôn ngữ chung của chúng tôi, Hà Lan,
  • 7:02 - 7:04
    cái tên cho bệnh lao
  • 7:04 - 7:06
    là tering,
  • 7:06 - 7:08
    về nguồn gốc của từ này,
  • 7:08 - 7:11
    liên quan tới mùi hắc ín
  • 7:11 - 7:13
    Đã được người Trung Quốc cổ
  • 7:13 - 7:16
    và người Hy Lạp, Hippocrates,
  • 7:16 - 7:18
    công bố,
  • 7:18 - 7:21
    tài liệu, mà có thể được chẩn đoán bệnh lao
  • 7:21 - 7:23
    dựa trên các chất dễ bay hơi
  • 7:23 - 7:26
    rỉ ra từ cơ thể bệnh nhân.
  • 7:26 - 7:28
    Vì vậy, những gì chúng tôi đã làm là chúng tôi thu thập một số mẫu --
  • 7:28 - 7:30
    chỉ như một cách của kiểm tra --
  • 7:30 - 7:32
    từ bệnh viện,
  • 7:32 - 7:35
    huấn luyện những chú chuột về chúng
  • 7:35 - 7:37
    và quan sát nếu công việc này
  • 7:37 - 7:39
    và quan sát,
  • 7:39 - 7:41
    chúng tôi có thể đạt tới độ nhạy 89%,
  • 7:41 - 7:43
    86% tính đặc trưng
  • 7:43 - 7:45
    sử dụng nhiều chuột trong một hàng.
  • 7:45 - 7:47
    Đây là cách chúng hoạt động.
  • 7:48 - 7:51
    Và thực vậy, đây là một công nghệ chung.
  • 7:51 - 7:54
    Chúng ta đang nói bây giờ thuốc nổ, lao,
  • 7:54 - 7:56
    nhưng bạn có thể tưởng tượng,
  • 7:56 - 7:58
    thực tế bạn có thể đưa bất cứ thứ gì dưới đó.
  • 7:58 - 8:00
    Vậy nó hoạt động như thế nào?
  • 8:00 - 8:02
    Bạn có một cuốn băng cát sét với 10 mẫu.
  • 8:02 - 8:05
    Bạn đưa cả 10 mẫu này một lúc vào trong lồng.
  • 8:05 - 8:07
    Một con chuôt chỉ cần 200 lần của một giây
  • 8:07 - 8:10
    để phân biệt mùi hương, vì vậy là nó đi cự kỳ nhanh nhanh.
  • 8:10 - 8:13
    Ở đây nó đã ở mẫu thứ ba.
  • 8:13 - 8:16
    Đây là một mẫu dương tính.
  • 8:17 - 8:20
    Nó phát ra âm thanh click và nhận thức ăn thưởng.
  • 8:22 - 8:24
    Và bằng cách làm như vậy, rât nhanh,
  • 8:24 - 8:27
    chúng ta có thể có ý kiến giống như một dòng thứ hai
  • 8:27 - 8:29
    để quan sát bệnh nhân nào là dương tính,
  • 8:29 - 8:32
    người nào âm tính.
  • 8:32 - 8:34
    Chỉ như một sự chỉ định,
  • 8:34 - 8:36
    trong khi một người theo dõi kính hiển vi có thể lammf việc
  • 8:36 - 8:38
    40 mẫu trong một ngày
  • 8:38 - 8:40
    một con chuột có thể thực hiện
  • 8:40 - 8:42
    cùng một số lượng mẫu
  • 8:42 - 8:44
    trong chỉ 7 phút.
  • 8:44 - 8:46
    Một cái lồng giống thế này
  • 8:46 - 8:51
    (Vỗ tay)
  • 8:51 - 8:54
    Một cái lồng giống thế này - cho rằng bạn có những chú chuột,
  • 8:54 - 8:56
    và chúng tôi có hiện tại
  • 8:56 - 8:58
    25 con chuột phát hiện bệnh lao --
  • 8:58 - 9:01
    một chiếc lồng thế này, hoạt động cả ngày,
  • 9:01 - 9:04
    có thể thực hiện 1,680 mẫu.
  • 9:06 - 9:09
    Bạn có thể tưởng tượng khả năng của ứng dụng ---
  • 9:09 - 9:11
    phát hiện thân thiện môi trường
  • 9:11 - 9:13
    ô nhiễm trong đất,
  • 9:13 - 9:15
    những ứng dụng cho hải quan, hay cục thuế
  • 9:15 - 9:18
    phát hiện hàng hoá bất hợp pháp trong các thùng chứa và vân vân.
  • 9:19 - 9:21
    Nhưng hãy quan tâm trước tiên tới bệnh lao.
  • 9:21 - 9:23
    Tôi muốn làm nổi bật một chút
  • 9:23 - 9:25
    những thanh mầu xanh
  • 9:25 - 9:27
    là kết quả của kính hiển vi
  • 9:27 - 9:30
    tại năm bệnh viện ở Dar es Salaam
  • 9:30 - 9:32
    với dân số 500,000 người,
  • 9:32 - 9:35
    ở đó có 15,000 được thông báo đã hoàn tất kiểm tra.
  • 9:35 - 9:38
    soi bằng kình hiển vi 1,800 bênh nhân.
  • 9:38 - 9:42
    Và chỉ bằng cách đưa các mẫu một lần nữa cho những con chuột
  • 9:42 - 9:45
    và lăp lại những kết quả đó,
  • 9:45 - 9:47
    chúng ta có khả năng tăng tỷ lệ phát hiện các trường hợp
  • 9:47 - 9:49
    trên 30%.
  • 9:49 - 9:51
    Cả năm vừa qua,
  • 9:51 - 9:53
    chúng tôi đã -- tùy thuộc vào khoảng thời gian bạn dùng --
  • 9:53 - 9:55
    chúng tôi đã và đang
  • 9:55 - 9:57
    tăng tỉ lệ phát hiện trường hợp một cách chắc chắn
  • 9:57 - 9:59
    trong 5 bệnh viện tại Dar es Salaam
  • 9:59 - 10:02
    giữa 30 và 40%.
  • 10:02 - 10:04
    Vì vậy, đây thực sự là đáng kể.
  • 10:04 - 10:06
    Biết rằng một bệnh nhân không được chẩn đoán bằng kính hiển vi
  • 10:06 - 10:08
    có thể lây cho 15 người khác --
  • 10:08 - 10:10
    những người khỏe mạnh-- trên một năm,
  • 10:10 - 10:12
    bạn có thể chác chắn
  • 10:12 - 10:14
    rằng chúng đã cứu rất nhiều sự sống.
  • 10:14 - 10:17
    Ít nhất những con chuột anh hùng của chúng tôi đã cứu rất nhiều người.
  • 10:17 - 10:19
    Con đường tiếp theo của chúng tôi là
  • 10:19 - 10:21
    chuẩn hóa công nghệ này
  • 10:21 - 10:23
    Và có những thứ đơn giản
  • 10:23 - 10:27
    , ví dụ như, chúng ta có một laser nhỏ trong lỗ hít vào
  • 10:27 - 10:29
    ở đó con chuột phải stick cho 5 giây.
  • 10:29 - 10:31
    Vì vậy, để chuẩn hóa nó.
  • 10:31 - 10:33
    Cũng vậy, để chuẩn hóa viên vê tròn,
  • 10:33 - 10:35
    thức ăn thưởng,
  • 10:35 - 10:37
    và nửa tự động việc này
  • 10:37 - 10:40
    để nhân rộng trên quy mô lớn hơn nhiều
  • 10:40 - 10:43
    và giúp cuộc sống của nhiều người hơnn
  • 10:43 - 10:46
    Tóm lại, cúng có một số ứng rụng khác trong tầm hiểu biết.
  • 10:46 - 10:48
    Đây là một nguyên mẫu đầu tiên
  • 10:48 - 10:50
    của chuột máy ảnh của chúng tôi,
  • 10:50 - 10:52
    mà là một con chuột với một chiếc ba lô chuột
  • 10:52 - 10:54
    với một máy ảnh mà có thể đi dưới đống đổ nát
  • 10:54 - 10:56
    để phát hiện các nạn nhân
  • 10:56 - 10:58
    sau động đất và vân vân.
  • 10:58 - 11:00
    Điều này là trong một giai đoạn nguyên mẫu.
  • 11:00 - 11:02
    Chúng tôi chưa có một hệ thống làm việc ở đây.
  • 11:03 - 11:06
    Để kết luận, tôi thực sự muốn nói,
  • 11:06 - 11:08
    bạn có thể nghĩ rằng đây là về chuột, các dự án này,
  • 11:08 - 11:10
    nhưng cuối cùng nó là về con người.
  • 11:10 - 11:12
    Đó là việc trao quyền cho các cộng đồng dễ bị tổn thương
  • 11:12 - 11:15
    để giải quyết khó khăn, tốn kém
  • 11:15 - 11:18
    và phát hiện các nhiệm vụ nguy hiểm nhân đạo,
  • 11:18 - 11:21
    và làm việc với một nguồn tài nguyên địa phương -
  • 11:21 - 11:23
    nhiều có sẵn.
  • 11:23 - 11:26
    Vì vậy, một cái gì đó hoàn toàn khác nhau
  • 11:26 - 11:29
    là để tiếp tục thử thách nhận thức của bạn
  • 11:29 - 11:32
    về các nguồn tài nguyên xung quanh bạn,
  • 11:32 - 11:35
    dù là môi trường,
  • 11:35 - 11:38
    công nghệ, động vật, hoặc con người.
  • 11:40 - 11:43
    Và để tôn trọng hài hoà với chúng
  • 11:43 - 11:46
    để nuôi dưỡng một công việc bền vững.
  • 11:46 - 11:48
    Cảm ơn rất nhiều.
  • 11:48 - 11:50
    (Vỗ tay)
Title:
Bart Weetjens nói về cách dậy chuột biết phát hiện mìn
Speaker:
Bart Weetjens
Description:

Tại TEDxRotterdam, Bart Weetjens nói về dự án đặc biệt của mình: đào tạo chuột để phát hiện các mìn. Ông ta giới thiệu các đoạn clip "những chuột anh hùng" của mình, và giới thiệu giai đoạn tiếp theo của công việc của mình: dạy cho chúng phát hiện bệnh lao trong phòng thí nghiệm.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
11:50
Dang Trang Nguyen added a translation

Vietnamese subtitles

Revisions