بارت ویتجنز: چگونه به موشها یاد دادم که مین را بو بکشند.
-
0:01 - 0:03من امروز برای این اینجا هستم که با شما
-
0:03 - 0:05سفر خارقالعادهای را به اشتراک بگذارم --
-
0:05 - 0:08سفری که، در واقع، به طرز خارقالعادهای پر برکت بوده --
-
0:08 - 0:10که من را وارد
-
0:10 - 0:12کار آموزش موشها کرد
-
0:12 - 0:14برای نجات جان انسانها
-
0:14 - 0:16به وسیله ردیابی کردن مین
-
0:16 - 0:18و سل.
-
0:18 - 0:21در بچگی دو علاقه داشتم.
-
0:21 - 0:24یک برای جوندگان بود.
-
0:24 - 0:26همه نوع شان را داشتم،
-
0:26 - 0:28موش، همستر،
-
0:28 - 0:30موش صحرائی، سنجاب.
-
0:30 - 0:33هر چه شما نامش را ببرید، من پرورش میدادم، و میفروختم به مغازههای فروش حیوانات.
-
0:33 - 0:35(خنده حضار)
-
0:35 - 0:38به آفریقا هم علاقه داشتم.
-
0:38 - 0:40در حالی که در محیط چند فرهنگی بزرگ میشدم،
-
0:40 - 0:42ما دانشجویان آفریقائی در خانهمان داشتیم،
-
0:42 - 0:44و من داستانهای آنها را آموختم،
-
0:44 - 0:46تاریخچههائی بسیار متفاوت،
-
0:46 - 0:49وابستگی به واردات دانش عملی،
-
0:49 - 0:51و محصولات، و خدمات،
-
0:51 - 0:54تنوع فرهنگی فراوان.
-
0:54 - 0:56آفریقا واقعا برای من جذاب بود.
-
0:56 - 0:58من مهندس صنایع شدم --
-
0:58 - 1:00مهندس در توسعه محصولات --
-
1:00 - 1:03و من بر روی فنآوریهای مناسب ردیابی تمرکز کردم،
-
1:03 - 1:05در واقع اولین فنآوریهای مناسب
-
1:05 - 1:08برای کشورهای در حال توسعه.
-
1:08 - 1:10کارم را در صنعت شروع کردم،
-
1:10 - 1:12اما واقعا از این راضی نبودم که کارم را اهدا کنم
-
1:12 - 1:15به یک جامعه مصرفگرای مادی
-
1:15 - 1:18که به صورت خطی، برداشتی
-
1:18 - 1:20و تولیدی عمل میکرد.
-
1:20 - 1:22از شغلم بیرون آمدم تا روی یک مسئله واقعی دنیا کار کنم:
-
1:22 - 1:25مین.
-
1:25 - 1:28در مورد سال ۱۹۹۵ صحبت میکنم.
-
1:28 - 1:31ملکه دیانا در تلوزیون اعلام کرد
-
1:31 - 1:33که مین یک مانع بنیادین
-
1:33 - 1:36در مقابل هر هر گونه توسعه است، که واقعا این درست است.
-
1:36 - 1:38تا زمانی که این ابزارها آنجا هستند،
-
1:38 - 1:40یا شک به مین وجود داشته باشد،
-
1:40 - 1:42واقعا نمیتوانید وارد یک زمین بشوید.
-
1:42 - 1:44در واقع، یک درخواست جهانی وجود داشت
-
1:44 - 1:47برای ردیابهای جدید
-
1:47 - 1:49در محیطهای پایدار
-
1:49 - 1:51جایی که به تولید آنها نیاز است
-
1:51 - 1:53که بیشتر در کشوارهای در حال توسعه است.
-
1:53 - 1:55ما موشها را انتخاب کردیم.
-
1:55 - 1:57چرا موشها را انتخاب کردیم؟
-
1:57 - 1:59چون، مگر آفت نیستند؟
-
1:59 - 2:01ولی، موشها در واقع --
-
2:01 - 2:03برخلاف آنچه اکثر مردم در موردشان تصور میکنند --
-
2:03 - 2:07موشها موجوداتی به شدت اجتماعی هستند.
-
2:07 - 2:10و در واقع، محصول ما -- آنچه در اینجا میبینید.
-
2:10 - 2:12یک جایی اینجا یک هدف هست.
-
2:12 - 2:14و شما یک اپراتور، یک آفریقائی تعلیم دیده را میبینید
-
2:14 - 2:16و موشهایش در پیشش
-
2:16 - 2:18یا در واقع در چپ و راستش.
-
2:18 - 2:20در اینجا حیوان یک مین پیدا میکند.
-
2:20 - 2:22و خاک را نشانه گذاری میکند.
-
2:22 - 2:25و حیوان برمیگردد برای جایزه غذا.
-
2:25 - 2:27خیلی، خیلی ساده.
-
2:27 - 2:30خیلی پایدار در این محیط.
-
2:30 - 2:33در اینجا حیوان غذای جایزهاش را میگیرد.
-
2:33 - 2:35و این اینجور کار میکند.
-
2:35 - 2:37خیلی، خیلی ساده.
-
2:37 - 2:39خوب حالا شما چرا از موش استفاده کردید؟
-
2:39 - 2:41از موشها از ۱۹۵۰، از قرن پیش
-
2:41 - 2:44در همه رقم آزمایش استفاده شده است.
-
2:44 - 2:47میزان مواد ژنتیکی که موشها
-
2:47 - 2:49به حس بویائی اختصاص میدهند
-
2:49 - 2:51از هر گونه پستانداری بیشتر است.
-
2:51 - 2:54آنها به بو بسیار حساسند.
-
2:54 - 2:57علاوه بر این، آنها مکانیزم های آن را دارند که تمام این بوها را نقشه کنند
-
2:57 - 3:00و راجع به آن اطلاع رسانی کنند.
-
3:00 - 3:02ما چگونه با موشها ارتباط برقرار میکنیم؟
-
3:02 - 3:05خوب لازم نیست موشی صحبت کنید،
-
3:05 - 3:07ولی ما وسیله تقتق کننده داریم،
-
3:07 - 3:09یک روش متداول برای آموزش حیوانات،
-
3:09 - 3:11که شما میتوانید آنجا ببینید.
-
3:11 - 3:14یک تقتق کننده، که صدای خاصی تولید میکند
-
3:14 - 3:17که شما به وسیله آن میتوانید رفتارهای خاص را تشویق نمائید.
-
3:17 - 3:20اول از همه، ما صدای تقتق را با جایزه غذا ارتباط میدهیم،
-
3:20 - 3:23[جایزه غذا] که ترکیب موز و بادام زمینی له شده است داخل یک سرنگ است.
-
3:24 - 3:26وقتی حیوان فهمید تق، غذا،
-
3:26 - 3:28تق، غذا، تق، غذا --
-
3:28 - 3:30پس تق غذا میشود --
-
3:30 - 3:32ما آن [حیوان] را داخل قفسی میآوریم که سوراخی دارد،
-
3:32 - 3:34و در واقع حیوان میاموزد
-
3:34 - 3:36که دماغش را داخل سوراخ قرار دهد
-
3:36 - 3:38که در زیر آن بوی هدف قرار داده شده است،
-
3:38 - 3:40و این کار را به مدت پنج ثانیه انجام دهد --
-
3:40 - 3:42پنج ثانیه، که برای موش [زمانی] طولانی است.
-
3:42 - 3:45وقتی حیوان این را آموخت، ما کارش را اندکی مشکلتر میکنیم.
-
3:45 - 3:48باید یاد بگیرد که بوی هدف را بیابد.
-
3:48 - 3:51در قفسی که چند سواخ دارد، تا ۱۰ سوراخ.
-
3:51 - 3:53سپس حیوان یاد میگیرد
-
3:53 - 3:55که با یک قلاده در فضای باز راه برود
-
3:55 - 3:57و هدفیابی کند.
-
3:57 - 4:00در گام بعد، حیوان میآموزد
-
4:00 - 4:02که در یک میدان مین واقعی مین واقعی بیابد.
-
4:02 - 4:05امتحان میشوند و گواهی میگیرند
-
4:05 - 4:07بر اساس استانداردهای بینالمللی مینیابی،
-
4:07 - 4:10دقیقا مانند سگها باید امتحان پس بدهند.
-
4:10 - 4:12که این شامل ۴۰۰ متر مربع است.
-
4:12 - 4:15که در آن تعدادی مین وجود دارد
-
4:15 - 4:17که به صورت کور کاشته شدهاند.
-
4:17 - 4:20و یک تیم شامل آموزگار و موشش
-
4:20 - 4:23باید تمام هدفها را بیابند.
-
4:24 - 4:27اگر حیوان این کار را کرد، گواهی میگیرد
-
4:27 - 4:29که حیوان تائید شده است
-
4:29 - 4:31برای عملیات صحرائی --
-
4:31 - 4:33در ضمن، این دقیقا مانند سگها است.
-
4:33 - 4:35شاید یک تفاوت مختصر دارد:
-
4:35 - 4:38ما میتوانیم موشها را با هزینه یک پنجم
-
4:38 - 4:40آموزش سگ مینیاب آموزش دهیم.
-
4:40 - 4:42این گروه ما است در موزامبیک.
-
4:42 - 4:44یک آموزگار تانزانیائی،
-
4:44 - 4:46که این تخصص را آموزش میدهد
-
4:46 - 4:48به این سه نفر اهل موزامبیک.
-
4:48 - 4:51و شما باید حس غروری که در چشمان این آدمها است را ببینید.
-
4:51 - 4:53آنها تخصصی دارند،
-
4:53 - 4:55که از وابستگی آنها به
-
4:55 - 4:57کمک خارجی به شدت کاهش میدهد.
-
4:57 - 5:00علاوه بر این، این گروه کوچک
-
5:00 - 5:03همراه با، واضح است، که شما به وسایل سنگین
-
5:03 - 5:06و مینروبهای عملیاتی نیاز دارند که کار را پیگیری کنند.
-
5:06 - 5:09ولی با این سرمایهگذاری کوچک در ظرفیت موشها،
-
5:09 - 5:12ما این مساله را در موزامبیک نشان دادیم
-
5:12 - 5:15که ما میتوانیم هزینه هر متر مربع را
-
5:15 - 5:17تا ۶۰ درصد کاهش بدهیم.
-
5:17 - 5:19از آن چیزی که الان معیار است --
-
5:19 - 5:21دو دلار برای هر متر مربع، ما با ۱/۱۸ این کار را انجام میدهیم،
-
5:21 - 5:23و هنوز هم میتوانیم این قیمت را پائین بیاوریم.
-
5:23 - 5:25مساله حجم کار است.
-
5:25 - 5:27اگر موشهای بیشتری را بتوانید بیاورید،
-
5:27 - 5:29ما به راستی میتوانیم برونرو را حتی بزگترش کنیم.
-
5:29 - 5:32یک مکان نمایشی در موزامبیک داریم.
-
5:32 - 5:35۱۱ دولت آفریقائی
-
5:35 - 5:38دیدهاند که میتوانند وابستگیشان را
-
5:38 - 5:40با استفاده از این فنآوری کاهش دهند.
-
5:40 - 5:42آنها پیمان صلحی را امضا کردهاند
-
5:42 - 5:45برای ناحیه دریاچههای بزرگ.
-
5:45 - 5:48و آنها این موشهای قهرمان را تائید کردهاند
-
5:48 - 5:51که مرزهای مشترکشان را مینزدائی کنند.
-
5:51 - 5:54ولی اجازه دهید مشکلی بسیار متفاوت را مطرح کنم.
-
5:54 - 5:56و تقریبا ۶۰۰۰ نفر بودند که پارسال
-
5:56 - 5:58بر روی مین قدم گذاشتند،
-
5:58 - 6:00ولی همان پارسال در دنیا،
-
6:00 - 6:02تقریبا ۱/۹ میلیپن نفر بر اثر بیماری سل
-
6:02 - 6:05به عنوان علت اولیه عفونت مردند.
-
6:06 - 6:08به خصوص در آفریقا
-
6:08 - 6:11که سل و اچ-آی-وی ایدز به شدت مرتبط هستند،
-
6:11 - 6:15این مشکل مشترک عظیمی است.
-
6:16 - 6:19تشخیص میکروسکوپی، که روش معیار سازمان بهداشت جهانی است،
-
6:19 - 6:22اعتبارش بین ۴۰ تا ۶۰ درصد است.
-
6:23 - 6:26در تانزانیا -- اعداد دروغ نمیگویند --
-
6:26 - 6:29۴۵ درصد افراد -- بیماران مسلول --
-
6:29 - 6:32تشخیص قبل از این که بمیرند تشخیص داده می شوند.
-
6:33 - 6:36این یعنی، اگر شما سل داشته باشید،
-
6:36 - 6:38احتمال آن که هرگز بیماری تان تشخیص داده نشود بیشتر است،
-
6:38 - 6:41و شما از عفونتهای ثانویه سل میمیرید.
-
6:45 - 6:47اما اگر،
-
6:47 - 6:49بیماری شما زود تشخیص داده شود
-
6:49 - 6:51میشود درمان را شروع کرد.
-
6:51 - 6:54و این حتی در آدمهائی که اچ-آی-وی دارند، منطقی است.
-
6:54 - 6:56واقعا میشود سل را درمان کرد،
-
6:56 - 6:59حتی در آدمهای اچ-آی-وی مثبت
-
6:59 - 7:02در زبان من، هلندی،
-
7:02 - 7:04اسمی برای بیماری سل وجود دارد
-
7:04 - 7:06که «ترینگ» (tering) است،
-
7:06 - 7:08که، از دیدگاه لغتشناسی،
-
7:08 - 7:11بر میگردد به بوی قیر.
-
7:11 - 7:13چینیهای قدیم،
-
7:13 - 7:16و یونانیها، بقراط،
-
7:16 - 7:18واقعا نوشته بودند،
-
7:18 - 7:21استناد کرده بودند، که سل را میتوان
-
7:21 - 7:23بر مبنای بوهائی که
-
7:23 - 7:26از بیمار میآید تشخیص داد.
-
7:26 - 7:28بنا براین کاری که ما کردیم این بود که یک تعداد نمونه --
-
7:28 - 7:30فقط برای آزمایش --
-
7:30 - 7:32از بیمارستانها جمعآوری کردیم،
-
7:32 - 7:35و موشها را بر مبنای آنها تعلیم دادیم
-
7:35 - 7:37که ببینیم آیا این کار میکند،
-
7:37 - 7:39و با تعجب، خوب،
-
7:39 - 7:41ما به حساسیت ۸۹ درصد
-
7:41 - 7:43و اعتبار ۸۶ درصد میتوانیم دست پیدا کنیم
-
7:43 - 7:45با استفاده از موشهای متعدد بر روی یک ردیف.
-
7:45 - 7:47این جور کار میکند.
-
7:48 - 7:51و این، در واقع، یک فناوری عمومی است.
-
7:51 - 7:54ما الان داریم در مورد مواد منفجره، و سل صحبت میکنیم،
-
7:54 - 7:56اما میتوانید تصورش را بکنید،
-
7:56 - 7:58که در واقع میتوان هر چیزی را آن ریز قرار دهیم.
-
7:58 - 8:00حالا چه جور کار میکند؟
-
8:00 - 8:02شما یک سینی دارید با ۱۰ نمونه.
-
8:02 - 8:05شما این ۱۰ نمونه را با هم داخل قفس میگذارید.
-
8:05 - 8:07و حیوان تنها دو صدم ثانیه وقت میخواهد
-
8:07 - 8:10که بو را تفکیک کند، پس بسیار سریع میرود.
-
8:10 - 8:13اینجا می بینیم که به نمونه سوم رسیده.
-
8:13 - 8:16این یک نمونه مثبت است.
-
8:17 - 8:20صدای تق را میشنود و میآید برای جایزه غذائیاش.
-
8:22 - 8:24و به وسیله این کار، خیلی سریع،
-
8:24 - 8:27ما میتوانیم یک نظر ثانویه داشته باشیم
-
8:27 - 8:29که ببینیم کدام یک از بیمارها مثبت هستند،
-
8:29 - 8:32و کدامشان منفی.
-
8:32 - 8:34فقط به عنوان یک معیار،
-
8:34 - 8:36اگر یک متخصص میکروسکوپ میتواند
-
8:36 - 8:38۴۰ نمونه در روز را جواب دهد،
-
8:38 - 8:40یک موش
-
8:40 - 8:42این تعداد نمونه را
-
8:42 - 8:44تنها در هفت دقیقه میتواند پردازش کند.
-
8:44 - 8:46قفسی مانند این --
-
8:46 - 8:51(تشویق حضار)
-
8:51 - 8:54قفسی مانند این -- اگر موشهایش را داشته باشید،
-
8:54 - 8:56و ما در حال حاضر
-
8:56 - 8:58۲۵ موش برای سل داریم --
-
8:58 - 9:01قفسی مانند این، که در طول روز کار میکند،
-
9:01 - 9:04میتواند ۱۶۸۰ نمونه را پردازش کند.
-
9:06 - 9:09آیا میتوانید تصور کاربردهای ثاویه این را بکنید [؟] --
-
9:09 - 9:11تشخیص محیط زیستی
-
9:11 - 9:13برای مواد آلاینده در خاک،
-
9:13 - 9:15کاربرد در گمرکات،
-
9:15 - 9:18یافتن مواد غیرقانونی در بار و غیره.
-
9:19 - 9:21اما بگذارید اول به همان سل بچسپیم.
-
9:21 - 9:23من فقط میخواهم به طور خلاصه روی نکته ای تاکید کنم
-
9:23 - 9:25آن ستونهای آبی
-
9:25 - 9:27نتایج آزمایشات میکروسکوپی به تنهائی
-
9:27 - 9:30از پنج درمانگاه در دارالسلام [تانزانیا] است
-
9:30 - 9:32به روی جمیعتی از ۵۰۰ هزار نفر،
-
9:32 - 9:35که ۱۵هزار تن از آنها گزارش دادند که آزمایش داشتهاند.
-
9:35 - 9:38۱۸۰۰ بیمار کار میکروسکوپ داشتند.
-
9:38 - 9:42و تنها به وسیله ارئه کردن این نمونهها برای یک بار به موشها
-
9:42 - 9:45و گزارش مجدد نتایج،
-
9:45 - 9:47ما قادر بودیم میزان تشخیص را
-
9:47 - 9:49بیش از ۳۰ درصد افزایش دهیم.
-
9:49 - 9:51در طول سال گذشته،
-
9:51 - 9:53ما -- بر طبق اینکه کدام مقطع زمانی را انتخاب کنید --
-
9:53 - 9:55به صورت مستمر
-
9:55 - 9:57میزان تشخیصمان را
-
9:57 - 9:59در این پنج بیمارستان در در دارالسلام
-
9:59 - 10:02بین ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش دادیم.
-
10:02 - 10:04پس این واقعا قابل توجه است.
-
10:04 - 10:06با علم به این که بیماری که توسط میکروسکوپ آزمایش نمیشود
-
10:06 - 10:08تا ۱۵ نفر را میتواند آلوده کند --
-
10:08 - 10:10آدمهای سالم را -- در هر سال،
-
10:10 - 10:12میتوانید مطمئن باشید
-
10:12 - 10:14که ما جانهای زیادی را نجات دادیم.
-
10:14 - 10:17یا لااقل موشهای قهرمانمان جانهای زیادی را نجات دادهاند.
-
10:17 - 10:19راهی که در پیش گرفتیم برای
-
10:19 - 10:21ما الان این است که این فنآوری را هنجارش کنیم.
-
10:21 - 10:23و اینها چیزهای سادهای هستند
-
10:23 - 10:27به عنوان مثال، ما یک اشعه (laser) کوچک در سوراخهای بو داریم
-
10:27 - 10:29که حیوان باید به مدت پنج ثانیه به روی نمونه بچسپد.
-
10:29 - 10:31ما باید این را استاندارد کنیم.
-
10:31 - 10:33و باید اندازه توپیها را استاندارد کنیم،
-
10:33 - 10:35و غذای جایزه را،
-
10:35 - 10:37و این کار را به صورت نیمه خودکار در آوریم
-
10:37 - 10:40برای اینکه بتوانیم این کار را در ابعاد بسیار بزرگتر یکسانسازی کنیم
-
10:40 - 10:43و بر روی زندگی افراد بیشتری تاثیر بگذاریم.
-
10:43 - 10:46برای جمعبندی، کاربردهای دیگری هم در افق دید ما هست.
-
10:46 - 10:48این اولین نمونه
-
10:48 - 10:50موش دوربینی ما است،
-
10:50 - 10:52که یک موش است با یک کولهپشتی موشی
-
10:52 - 10:54که میتوان دوربینی را در داخل آن جاسازی کرد
-
10:54 - 10:56برای یافتن قربانیان
-
10:56 - 10:58بعد از زلزله و موارد اینچنین.
-
10:58 - 11:00این در مرحله آزمایش است.
-
11:00 - 11:02و ما هنوز یک سامانه عملیاتی نداریم.
-
11:03 - 11:06در پایان، باید این را اضافه کنم،
-
11:06 - 11:08که ممکن است شما فکر کنید که این طرحها برای موشهاست،
-
11:08 - 11:10ولی در نهایت برای انسانهاست.
-
11:10 - 11:12برای قدرتمند سازی جوامع آسیب پذیر است
-
11:12 - 11:15و برای دست و پنجه نرم کردن با کارهای انسان دوستانه مشکل، گرانقیمت
-
11:15 - 11:18و خطرناک است،
-
11:18 - 11:21و این کار را با امکانات محلی --
-
11:21 - 11:23که وافر هستند انجام دادن.
-
11:23 - 11:26پس چیزی بسیار متفاوت این است
-
11:26 - 11:29که دائما به دیدگاهتان شک کنید
-
11:29 - 11:32در مورد امکاناتی که در اطرافتان هستند،
-
11:32 - 11:35چه امکانات محیط زیستی،
-
11:35 - 11:38فنآوری، حیوانی، یا انسانی.
-
11:40 - 11:43و خودتان را با آنها هماهنگ کنید
-
11:43 - 11:46برای پرورش کاری پایدار.
-
11:46 - 11:48بسیار سپاسگزارم.
-
11:48 - 11:50(تشویق حضار)
- Title:
- بارت ویتجنز: چگونه به موشها یاد دادم که مین را بو بکشند.
- Speaker:
- Bart Weetjens
- Description:
-
more » « less
در تد اکس روتردام (TEDxRotterdam)، بارت ویتجنز در مورد پروژه خارق‌العاده‌اش صحبت میکند: آموزش موشها برای بو کشیدن مین. تصاویری از «موشهای قهرمانش» را در حین کار کردن نشان میدهد، و مراحل بعدی کارش را مرور میکند: آموزش آنها برای تشخیص سل در آزمایشگاه.
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 11:50
|
Babak Mohit added a translation |