ئەرکی پزیشکی (ئەی.ئای) و ماددە زیندەگییەکان
-
0:02 - 0:03لە ساڵی 2003 دا،
-
0:03 - 0:06کاتێک جیناتی مرۆڤمان زنجیرە کرد،
-
0:06 - 0:10پێمان وابوو وەڵامێکمان بۆ چارەسەرکردنی
زۆر نەخۆشی دەبێت. -
0:11 - 0:14بەڵام ڕاستییەکە لەوەوە دوورە،
-
0:15 - 0:17چونکە سه‌ڕه‌ڕای جیناتمان،
-
0:17 - 0:21ژینگەکەمان و شێوازی ژیانمان،
دەورێکی گرنگی هه‌یه -
0:21 - 0:24لە بەرەو پێشچونی چەند نەخۆشییەک.
-
0:24 - 0:27وەکو نموونەیەک بۆ ئەوە نەخۆشی چەوری جگەرە،
-
0:27 - 0:32کە لەسەدا٢٠ ی دانیشتوان لەسەر ئاستی جیهان
توشی دەبن، -
0:32 - 0:35و هیچ چارەسەرێکی نییە
و دەبێت بە شێرپەنجەی جگەر -
0:35 - 0:36یان لە ئیش کەوتنی جگەر.
-
0:38 - 0:42کەواتە زنجیرەکردنی دی ئێن ئەی بە تەنها
زانیاری تەواومان ناداتێ -
0:42 - 0:45بۆ دۆزینەوەی چارەسەرە کاریگەرەکان.
-
0:45 - 0:48لە لایەکی دیکەوە، چەند گەردێکی دیکە
لەناو لەشماندا هەن. -
0:48 - 0:52لە ڕاستیدا، سەروو ١٠٠،٠٠٠
ماددە زیندەگییەکان هەیە. -
0:52 - 0:57ماددە زیندەگییەکان، ئەو گەردانەن کە
قەبارەیان ئەوپەڕی بچووکە. -
0:57 - 1:02گلوکۆز، فرەکتۆز(جۆرەکانی شەکر) و کۆلیسترۆل
نموونەی ناسراون-- -
1:02 - 1:04شتانێک ئێمە هەموکات
دەیبیستین. -
1:04 - 1:07ماددە زیندەگییەکان بەشدارن لەکرداری
مێتابۆلیزم. -
1:08 - 1:12ئەوانیش وەک دی ئێن ئەین،
-
1:12 - 1:17کەواتە زانیاریەکان لە جینات و شێوازی
ژیانمانەوە وەردەگرن. -
1:17 - 1:23تێگەیشتنی ماددە زیندەگییەکان بنچینەیە بۆ
دۆزینەوەی چارەسەری زۆربەی نەخۆشییەکان. -
1:23 - 1:25من هەمیشە چارەسەری نەخۆشەکانم ویستووە.
-
1:26 - 1:30بێجگە لەوەش، ۱٥ساڵ
لەمەوبەر وازم لەخوێندنی پزیشکی هێنا، -
1:30 - 1:32وەک چۆن بیرکاریم لە دەستدا.
-
1:33 - 1:36هەر زوو دوای ئەوە، باشترین شتم دۆزیەوە:
-
1:37 - 1:39دەتوانم بیرکاری بەکار بهێنم بۆ خوێندنی
دەرمانسازی. -
1:41 - 1:46لەو کاتەوە، ئالگۆریزمەکانم بۆ شیکردنەوەی
داتا زیندەوەرزانییەکان گەشەپێدا. -
1:47 - 1:49کەواتە، وا دیارە ئاسانە:
-
1:49 - 1:53با زانیاری لە هەموو ماددە زیندەگییەکانی
ناو لەشمان کۆبکەینەوە، -
1:53 - 1:58گەشەپێدانی نموونە بیرکارییەکان بۆ
ڕوونکردنەوەی چۆنییەتی گۆڕانیان بۆ نەخۆشی -
1:58 - 2:01و دەست خستنە ناو ئەو گۆڕانانە بۆ چارەسەر
کردنیان. -
2:02 - 2:06دواتر درکم بەوە کرد بۆچی تا ئێستە
کەس ئەمەی نەکردووە: -
2:07 - 2:09ئەمە ئەوپەڕی سەختە.
-
2:09 - 2:10(پێکەنین)
-
2:10 - 2:12زۆرماددەی زیندەگی لە جەستەماندا هەیە.
-
2:13 - 2:15هەر یەک لەوی تر جیاوازە.
-
2:15 - 2:19بۆ هەندێک ماددەی زیندەگی، دەتوانین
ڕێژەی گەردەکانیان بپێوین -
2:19 - 2:22بە بەکارهنێانی ئامێری ڕێژە پێوی
سپێکترۆمیتری. -
2:22 - 2:26بەڵام، لەبەر ئەوەی بەهەمان ڕێژە، هێندەی
١٠ گەرد دەبوون، -
2:26 - 2:28بە تەواوەتی نازانین ئەوان چین،
-
2:28 - 2:31و ئەگەر دەتەوێت بەڕوونی ئەوان بناسێنیت،
-
2:31 - 2:34دەبێت تاقیکردنەوەی زیاتر بکەیت، کە ئەوەش
چەند ساڵێکی دەوێت -
2:34 - 2:36و بلیۆنان دۆلاریش.
-
2:36 - 2:42هەروەها ئێمە پەرەمان بە زیرەکییەکی دەستکرد
دا، یان سەکۆی ئەی ئای، بۆ کردنی ئەوە. -
2:42 - 2:45ئێمە سودمان لە گەشەسەندنی زانیارییە
زیندەوەرییەکان وەرگرت -
2:45 - 2:49و بنیاتنانی داتابەیسێک بۆ هەر زانیاریەک کە
دەربارەی ماددە زیندەگییەکان هەیە -
2:49 - 2:52و کارلێک کردنیان لەگەڵ گەردەکانی تر.
-
2:52 - 2:56و هەموو ئەم زانیاریانەمان یەکخست وەکو
تۆڕێکی گەورە. -
2:56 - 2:59دواتر، لە شانە یان خوێنی نەخۆشەکانەوە،
-
2:59 - 3:02ڕێژەی ماددە زیندەگییەکانمان پێوا
-
3:02 - 3:05و ئەو ڕێژانەمان دۆزییەوە کە دەگۆڕان
بۆ نەخۆشی. -
3:05 - 3:08بەڵام، وەکو پێشتر ئاماژەم پێدا، ئێمە
بە تەواوی نازانین ئەوان چین. -
3:08 - 3:14گەردی قەبارە ١٨٠لەوانەیە، گلوکۆز، گالاکتۆز
یان فرەکتۆز بێت. -
3:14 - 3:16هەموویان ڕێژەیەکی تەواو وەک یەکیان هەیە
-
3:16 - 3:18بەڵام ئەرکی جیاواز لە لەشماندا.
-
3:18 - 3:21سیستەمی ئەی ئای ئەلگۆریزمەکەمان ڕەچاوی
هەمو ئەو ناڕوونیانەی کردووە. -
3:21 - 3:24دواتر ئەو تۆڕە گەورەی بەکارهێنا
-
3:24 - 3:28بۆ دۆزینەوەی ئەوەی چۆن ڕێژەی ماددە
زیندەگییەکان پێکەوە دەبەسترێن -
3:28 - 3:30کە دەرئەنجامەکەی دەبێت بە نەخۆشی.
-
3:30 - 3:33و بەهۆی ئەو ڕێگەیەی پێکەوە بەستراون،
-
3:33 - 3:37دەتوانین بۆمان دەربکەوێت، ڕێژەی هەر ماددە
زیندەگییەک چەندە، -
3:37 - 3:40وەکو ئەوە کە ١٨٠ دەبێت لێرە شەکری گلوکۆز
بێت، -
3:40 - 3:43و، لەوە گرنگتر، بۆ دۆزینەوەی ئەمەیە:
-
3:43 - 3:46چۆن گۆڕان لە گلوکۆز و گەردە زیندەگییەکانی
تر -
3:46 - 3:47دەبن بە نەخۆشی.
-
3:47 - 3:50ئەم تێگەیشتنە نوێیەی ڕێگەکانی کارکردنی
نەخۆشی -
3:51 - 3:55دواتر وامان لێدەکات چارەسەرە کاریگەرەکان
بۆ ئەو مەبەستە بدۆزینەوە. -
3:56 - 3:59کارگەیەکی تازەمان بۆ هێنانە بازاڕی ئەو
تەکنەلۆژیایە پێک هێنا -
3:59 - 4:01و کار دەکاتە سەر ژیانی خەڵک.
-
4:02 - 4:05ئێستا من و تیمەکەم لە (ڕیڤایڤمێد)
كارده‌كه‌ین بۆ دۆزینەوەی -
4:05 - 4:10چارەسەر بۆ زۆربەی نەخۆشی، کە کلیلەکەیان
ماددە زیندەگییەکانە، -
4:10 - 4:12وەکو نەخۆشی چەوری جگەر،
-
4:12 - 4:15لەبەر ئەوەی هۆکارەکەی کەڵەکەبوونی
چەورییەکانە، -
4:15 - 4:18کە لە جۆری ماددە زیندەگییەکانن لە ناو
جگەردا. -
4:18 - 4:22وەکو پێشتر ئاماژەم پێدا، درمێکی زۆر
گەورەیە بە بێ چارەسەر. -
4:22 - 4:24و نەخۆشی چەوری جگەر تەنها نموونەیەکە.
-
4:24 - 4:29بە بەردەوامبوون، ڕووبەڕووی سەدان نەخۆشی
دیکە دەبینەوە -
4:29 - 4:30بە بێ بوونی چارەسەر.
-
4:30 - 4:35و بە کۆکردنەوەی زانیاری زیاتر و زیاتر
دەربارەی ماددە زیندەگییەکان -
4:35 - 4:38و تێگەیشتن لەوەی ماددە زیندەگییەکان چۆن
دەگۆڕێن -
4:38 - 4:41دەبن بە نەخۆشی گەشەسەندوو،
-
4:41 - 4:44بەمەش سیستەمە ئەلگۆریزمەکەمان زیرەکترو
زیرەکتر دەبێت -
4:44 - 4:48بۆ دۆزینەوەی چارەسەری گونجاو بۆ نەخۆشی
گونجاو. -
4:49 - 4:52و ئێمە لە گەیشتن بە وەشانی پاراستنی ژیانی
-
4:52 - 4:56خۆمان نزیکتر دەبینەوە لە هەر هێڵێکی کۆد.
-
4:56 - 4:58سوپاس.
-
4:58 - 5:01(چەپڵەی ئامادەبوان)
- Title:
- ئەرکی پزیشکی (ئەی.ئای) و ماددە زیندەگییەکان
- Speaker:
- لەیلا پیرهاجی
- Description:
-
more » « less
ماددە زیندەگییەکان --گەردە بچوکەکانی ناو لەشت وەکو چەوری، گلوکۆز ، کۆلیسترۆل-- بوونەتە هۆی زۆر نەخۆشی، بەڵام ئێمە بە تەواوەتی نازانین ئەوان چین و چۆن کار دەکەن. داهێنەری بواری ئەندازیاری و هاورێی تێد، لەیلا پیرهاجی، بەرنامەکەی خۆی دەخاتە ڕوو بۆ بنیاتنانی تۆڕی بنچینەیی ئەی ئای، بۆ ڕوونکردنەوەی شێوازەکانی ماددە زیندەگییەکان، تێگەیشتنی باشتر لە چۆنییەتی گەشەسەندنی نەخۆشی-- و دۆزینەوەی چارەسەری کاریگەرتر.
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 05:14
|
Daban Q Jaff approved Kurdish (Central) subtitles for The medical potential of AI and metabolites | |
|
|
Daban Q Jaff edited Kurdish (Central) subtitles for The medical potential of AI and metabolites | |
|
zhila mawlood accepted Kurdish (Central) subtitles for The medical potential of AI and metabolites | |
|
|
zhila mawlood edited Kurdish (Central) subtitles for The medical potential of AI and metabolites | |
|
|
Daban Q Jaff edited Kurdish (Central) subtitles for The medical potential of AI and metabolites | |
|
|
Daban Q Jaff edited Kurdish (Central) subtitles for The medical potential of AI and metabolites |