Fillerin aile yapısı - Caitlin O'Connell-Rodwell
-
0:06 - 0:1020 yıl boyunca fillerle ilgili
yaptığım çalışmaları -
0:10 - 0:14bir cümleye sığdıracak olsam,
bu cümle ne olurdu? -
0:14 - 0:16Size ne söylerdim?
-
0:16 - 0:20Fillerin de aynı bizim gibi
olduğunu söylerdim. -
0:20 - 0:21Bununla neyi kastediyorum?
-
0:21 - 0:23Dışarıda, sahada olmak
-
0:23 - 0:27ve bu çok yavaş, zeki hayvanların
davranış örüntülerini anlamaya çalışmak -
0:27 - 0:29epey sabır gerektiriyor
-
0:29 - 0:33ama zamanla görüyorsunuz ki,
bize çok benzer oldukları doğru. -
0:33 - 0:36"Bunu nasıl söyleyebilirsin?"
diye düşünüyor olabilirsiniz. -
0:36 - 0:39"Bak, kulakları kocaman,
burunları upuzun. -
0:39 - 0:40Nasıl bizim gibi olabilirler?"
-
0:40 - 0:44Aslında, aileleri bizimkilere çok benziyor
-
0:44 - 0:48ve aile, filler için oldukça önemli.
-
0:48 - 0:51Birbirlerine çok bağlı
ailelerde büyüyorlar -
0:51 - 0:53ve geniş ailelere sahipler.
-
0:53 - 0:56Bu tıpkı bizim, teyzelerin getirecekleri
yemekleri planlayıp toplaştığı -
0:56 - 1:00ve tüm oğlan çocuklarının "Birlikte
bilgisayar oyunu oynayacak mıyız? -
1:00 - 1:02"Dövüşecek miyiz?" diye düşündüğü
-
1:02 - 1:03aile buluşmalarımızı andırıyor.
-
1:03 - 1:05Gerçekten çok benziyor
-
1:05 - 1:09ve bağırış çağırışla dolu, cıvıl cıvıl
bir ortam var, izlemesi harika -
1:09 - 1:14ancak bu düğün gibi bir olayı andıran
aile toplantısı başladığında -
1:14 - 1:17birden aile politikası ortaya çıkıyor.
-
1:17 - 1:21Bu sahnede arkada gördüğünüz
düşük statülü bireyler, -
1:21 - 1:25bu bireyler konumlarının farkındalar.
-
1:25 - 1:27Gölün en çamurlu kısımlarındaki
suyu onlar içecekler -
1:27 - 1:29çünkü tüm aile orada
-
1:29 - 1:34ve en iyi su, yüksek statülü aileye
ayrıldığı için onlar içemez. -
1:34 - 1:36Bize çok benzeyen başka
bir özellikleri de -
1:36 - 1:40grupta, herkesin büyük saygı
duyduğu yaşlılar olması. -
1:40 - 1:41Bu kabile reisi olan dişi.
-
1:41 - 1:47Diğer dişiler ona uzanıp hortumunu
kendi ağızlarına götürüyorlar, -
1:47 - 1:49bu bir saygı göstergesi,
-
1:49 - 1:51bir tür el sıkışmasına benziyor
-
1:51 - 1:53ama aynı zamanda bir selamlama
-
1:53 - 1:56ve bu selamlama çok küçük
bir yaşta öğreniliyor. -
1:56 - 1:59Yani, bu ritüeller
ve aileyle iç içe olmak -
1:59 - 2:02aynı zamanda koordine
aktiviteleri kolaylaştırıyor. -
2:02 - 2:05Burada yavrusu çukura düşmüş,
-
2:05 - 2:08ne yapacağını bilmediği için panikleyen
genç bir dişi görüyorsunuz. -
2:08 - 2:12Daha yaşlı ve lider olan dişi
"Sorun yok," diyor -
2:12 - 2:14ve bebeği kavrayıp çıkarıyor.
-
2:14 - 2:17Bu başka aileler için
geçerli olmayabiliyor, -
2:17 - 2:19pek iyi koordine olamıyorlar,
-
2:19 - 2:21genç dişiler gerçekten
ne yapacağını bilemiyor -
2:21 - 2:24ancak daha yaşlı olanlar eğiliyor,
birlikte diz çöküyorlar -
2:24 - 2:26ve bebeği çıkarıyorlar.
-
2:26 - 2:30Çok benzer olan başka bir
şey de ergen erkeklerin, -
2:30 - 2:3412 ile 15 yaş arasındaki erkek
fillerin yetişkinliğe erişme töreni. -
2:34 - 2:37Bu fotoğraftaki en büyük fil,
-
2:37 - 2:40aileden ayrılmak üzere olan bir fil.
-
2:40 - 2:42Çok irileşmiş, çiçeği burnunda,
-
2:42 - 2:44yetişkin dişilere epey çektirmiş,
-
2:44 - 2:48aynı zamanda da bağımsız, dışarı
çıkıp diğerleriyle oynamak istiyor. -
2:48 - 2:52Sonuç olarak da burada tamamı
erkek olan bir topluluk oluşuyor, -
2:52 - 2:54epey geleneksel bir erkek topluluğu.
-
2:54 - 2:56Burada dominant erkek Greg,
-
2:56 - 2:57onu ortada görebilirsiniz.
-
2:57 - 3:02Etrafında kocaman bir topluluk var,
takipçileri ona saygı duyuyor. -
3:02 - 3:05Burada başarılı liderlerin,
başarılı dominant bireylerin -
3:05 - 3:09ödül ve ceza ayarını yapmayı
bilmesi de çok ilginç bir nokta. -
3:09 - 3:11Bu kişi bu konuda usta.
-
3:11 - 3:15Ortada kendi takipçi grubunu kurmak
isteyen başka zorbalar da var -
3:15 - 3:17ama bunu yapamıyorlar
çünkü çok agresifler. -
3:17 - 3:19Lider etrafta değilken
-
3:19 - 3:23takipçilerini tatlı dille kendi
sürülerine çekmeye çalışıyorlar -
3:23 - 3:25ve bunu yaparken daha
az agresif oluyorlar. -
3:25 - 3:29Yani, bu erkek ve dişi topluluklarında
-
3:29 - 3:32politikanın nasıl işlediğini
görmek çok enteresan. -
3:33 - 3:35Şimdi bu hanımlara dönelim.
-
3:35 - 3:39Bir çekirdek ailede bir anne,
belki bir de büyükanne, -
3:39 - 3:43onun tüm kızları ve tamamının yavruları,
yani tüm erkek ve dişi yavrular bulunur. -
3:43 - 3:47Burada ilginç olan şey,
karakterlerin nasıl bir fark yarattığı. -
3:47 - 3:50Her dişi lider epey farklı
bir karaktere sahip. -
3:50 - 3:55Bu ikisi, biraz meraklı
ve belirsiz kişiliklere sahip, -
3:55 - 3:58bu diğer ikisi ise çok agresif.
-
3:58 - 4:01"Önce cezalandıracağız,
soruları sonra sorarız." -
4:01 - 4:04Bazı dişi liderler ise aksine şöyle diyor:
-
4:04 - 4:06"Unut gitsin! Önce koşacağım,
-
4:06 - 4:09çalılıkta ve güvende olup
olmadığımızı sonra anlarım." -
4:09 - 4:12Şu ana kadar yapılmış tüm
çalışmaların gösterdiği üzere, -
4:12 - 4:15en bilge ve en başarılı dişi liderler,
-
4:15 - 4:17tehlikeyi değerlendirebilen
-
4:17 - 4:22ve durumun kaçmaya değer mi, yoksa
önemsiz mi olduğuna karar verebilenler. -
4:22 - 4:26Sosyal olmak filler için çok önemli
-
4:26 - 4:28ve elbette en baştan itibaren,
-
4:28 - 4:30tıpkı erken çocukluk
gelişiminde olduğu gibi, -
4:30 - 4:32sosyalleşme çok önemli.
-
4:32 - 4:34Birlikte suya girmek, yemek yemek,
-
4:34 - 4:36oyun oynamak, küçük kavgalar etmek;
-
4:36 - 4:39bunların hepsi sosyal
gelişim için çok önemli. -
4:39 - 4:44Kim su birikintisine koşarken kardeşiyle
yarışıp kazanmaya çalışmamıştır ki? -
4:45 - 4:50Bu ilişkiler, en baştan gerçek bir
hayat boyu yakın arkadaşlığa dönüşüyor. -
4:50 - 4:54Bu dişiler hayatları boyunca
birlikte yaşayacaklar. -
4:54 - 4:57Biri erkek biri dişiyse, birbirlerini
hayatları boyunca tanıyabilirler -
4:57 - 5:00ancak bu bağları erkenden
kurmak çok önemli. -
5:00 - 5:04Bu ilişkiler, zamanı geldiğinde
hayatlarını kurtarabilir. -
5:04 - 5:07Size bir okul bahçesi
senaryosu göstereyim. -
5:07 - 5:10Burada olup bitene odaklanırsanız,
-
5:10 - 5:13bir zorba olduğunu görebilirsiniz,
-
5:13 - 5:16yavrunun hortumunu çekiyor.
-
5:16 - 5:18Bir de diplomatımız var,
-
5:18 - 5:21o da uzanıp "Hayır, bunu
yapma! Bırak!" diyor. -
5:21 - 5:24Ayrıca, elbette, bir seyircimiz var.
-
5:24 - 5:28Bu üç farklı karakteri,
aile içinde nasıl düşünürsünüz? -
5:28 - 5:32Fillerin gerçekten de aynı bizim gibi
olduğunu düşünmek etkileyici. -
5:32 - 5:34Ben de bunu merak ettim şunu düşündüm:
-
5:34 - 5:40Dominant bir dişinin yavrusu ile
düşük statülü bir dişinin yavrusunun -
5:40 - 5:43kişilikleri arasındaki farkı ölçüp
-
5:43 - 5:47gelişimlerinin nasıl olacağına
baksak nasıl olur? -
5:47 - 5:49Sonra da bunu yapmaya başladık.
-
5:49 - 5:53Kulaklarını dikmiş, üstünüze üstünüze
yürüyen küçük adamı görüyorsunuz. -
5:53 - 5:57Bu karakter ile kendini geride tutup
annesine dokunmak isteyen, -
5:57 - 6:01ne olup bittiğinden emin olmayan
karakter arasındaki farka bakın. -
6:01 - 6:04Diğeri tüm özgüveniyle önden yürüyor.
-
6:04 - 6:08Bir yavrunun annesinden ne
kadar uzağa gidebileceğini, -
6:08 - 6:11başkalarına ne sıklıkla dokunduğunu,
-
6:11 - 6:14ne sıklıkla oyun başlattığını
ölçmeye başladık. -
6:14 - 6:17Sonra da dişilerin, yani annelerinin
dominantlığına baktık -
6:17 - 6:20ve dominant dişilerin yavrularının,
-
6:20 - 6:25düşük statülü dişilerin yavrularından
çok daha fazla sosyalleştiğini bulduk. -
6:26 - 6:30Görünüşe göre, bunun sebebi düşük statülü
yavruların oynamak istememesi değil, -
6:30 - 6:33aslında yüksek statülü yavrularla
etkileşime girmeye izinleri yok. -
6:33 - 6:36Dominant dişilerden uzaklaştırılıyorlar.
-
6:36 - 6:39Bu biraz da, bizim fillere
çok benzememizin -
6:39 - 6:42fillerin de bize çok benzemesinin
olumsuz bir tarafı. -
6:42 - 6:45İyisiyle de kötüsüyle de bu böyle
-
6:45 - 6:47çünkü bunu insanlarda da görüyorum
-
6:47 - 6:50ve belki bundan bir ders çıkarmalıyız.
-
6:50 - 6:52Bulduğumuz son bir şey de şu:
-
6:52 - 6:54Erkekler daha çok risk alıyor,
-
6:54 - 6:56daha bağımsızlar
-
6:56 - 6:59ve annelerinden uzakta daha çok
zaman geçirmeye yatkınlar. -
6:59 - 7:03Bu insan toplulukları ve diğer
sosyal hayvanlar için de geçerli. -
7:03 - 7:07Umarım sizi, hayatlarımızın
fillerinkine çok benzediğine -
7:07 - 7:10ve fillerin de, yıllar boyunca ölçülebilen
-
7:10 - 7:14oldukça bireysel ve sağlam kişilikleri
olduğuna ikna edebilmişimdir. -
7:14 - 7:18Zorba, sosyal bir yenilgi olmadığı sürece
her zaman zorba olmaya eğilimli, -
7:18 - 7:21bu durumda da yumuşamaya karar veriyor,
-
7:21 - 7:24yoksa hiçbir kazancı olmayacak.
-
7:24 - 7:27Bir de nazik devler var, onlar da
her zaman nazik kalacaklar. -
7:27 - 7:30Genç erkekler, gerçekten yaşlılara
danışmaya ihtiyaç duyuyor -
7:30 - 7:34ve bu nazik devler, bu konuda, onları
teşvik etme konusunda çok iyi. -
7:35 - 7:38Aileden ayrılmak erkekler için çok zor
-
7:38 - 7:42ama hayatta kalıyorlar ve kiminle
takılmaları gerektiğini anlıyorlar. -
7:42 - 7:45Bitirirken şunu söylemek istiyorum,
-
7:45 - 7:49bize çok benzedikleri ve böyle
kişiliklere sahip oldukları için -
7:49 - 7:51umarım onları televizyonda gördüğünüzde
-
7:51 - 7:53veya vahşi doğada görecek
kadar şanslıysanız, -
7:53 - 8:00belki onları dikkate ve korumaya değer,
bireysel karakterler olarak görürsünüz. -
8:00 - 8:03Teşekkür ederim.
- Title:
- Fillerin aile yapısı - Caitlin O'Connell-Rodwell
- Description:
-
Tüm dersi izleyin: http://ed.ted.com/lessons/the-family-structure-of-elephants-caitlin-o-connell-rodwell
Biyolog Caitlin O'Connell-Rodwell, filleri araştırdığı yirmi yılın sonunda büyük bir sonuca vardı -- onlar aynı bizim gibi. Bu TEDYouth konuşmasında, O'Connell-Rodwell bu inanılmaz, sosyal hayvanlar hakkındaki gözlemlerini detaylandırıyor ve oyun oynayan, birbirine bağlanan, tartışan ve bizimkilere ürkütücü derecede benzeyen sıkı ve geniş aile ilişkilerine sahip olan birçok bireysel (ve epey tanıdık) karakteri analiz ediyor.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 08:12
Cihan Ekmekçi approved Turkish subtitles for The family structure of elephants - Caitlin O'Connell-Rodwell | ||
Esra Çakmak accepted Turkish subtitles for The family structure of elephants - Caitlin O'Connell-Rodwell | ||
Esra Çakmak edited Turkish subtitles for The family structure of elephants - Caitlin O'Connell-Rodwell | ||
Esra Çakmak edited Turkish subtitles for The family structure of elephants - Caitlin O'Connell-Rodwell | ||
Helin Erden edited Turkish subtitles for The family structure of elephants - Caitlin O'Connell-Rodwell | ||
Helin Erden edited Turkish subtitles for The family structure of elephants - Caitlin O'Connell-Rodwell | ||
Helin Erden edited Turkish subtitles for The family structure of elephants - Caitlin O'Connell-Rodwell | ||
Helin Erden edited Turkish subtitles for The family structure of elephants - Caitlin O'Connell-Rodwell |