< Return to Video

İklim değişikliğine yönelik harekete geçiren uzlaştırıcı bir çözüm

  • 0:01 - 0:04
    İklim değişikliği ve küresel
    ısınma terimleriyle ilk tanışmam
  • 0:04 - 0:09
    8 yaşımdayken oldu.
  • 0:10 - 0:14
    Belli ki bunlar insanların yaşam
    biçimleri ile ortaya çıkan şeylerdi.
  • 0:15 - 0:19
    Bana hep tasarruf yapmak için
    ışıkları kapatmam
  • 0:19 - 0:23
    ve kaynakları korumak için kağıtları
    geri dönüşüme yollamam söyleniyordu.
  • 0:24 - 0:27
    Aslında diğerleri gibi
    bir hayvan türü olan insanların,
  • 0:27 - 0:31
    dünyanın iklimini değiştirebilecek
    kadar güçlü olmalarının
  • 0:31 - 0:35
    çok garip olduğunu
    düşündüğümü hatırlıyorum.
  • 0:36 - 0:40
    Çünkü eğer bu kapasitedeysek
    ve bu durum gerçekten yaşanıyorsa
  • 0:40 - 0:43
    bundan başka bir şey konuşmuyor olurduk.
  • 0:44 - 0:48
    Televizyonu açar açmaz
    herkes bunu konuşuyor olurdu.
  • 0:49 - 0:52
    Manşetlerde, radyolarda, gazetelerde,
  • 0:52 - 0:55
    sanki bir dünya savaşı yaşanıyormuşcasına
  • 0:55 - 0:58
    bu konudan başka bir şey görmezdik.
  • 0:59 - 1:01
    Fakat kimse bunun hakkında konuşmadı.
  • 1:02 - 1:08
    Fosil yakıtları yakmak eğer çok kötüyse
    ve bizim varoluşumuzu tehdit ediyorsa
  • 1:09 - 1:11
    nasıl eskisi gibi davranabilirdik?
  • 1:12 - 1:14
    Niye buna hiçbir sınırlama getirilmedi?
  • 1:15 - 1:17
    Niye bu yasa dışı hâle getirilmedi?
  • 1:19 - 1:22
    Benim aklıma yatmamıştı.
  • 1:22 - 1:24
    Gerçek olamazdı.
  • 1:26 - 1:29
    On bir yaşımdayken hastalandım.
  • 1:29 - 1:31
    Depresyona girdim,
  • 1:31 - 1:33
    konuşmamaya başladım
  • 1:33 - 1:34
    ve yemeyi kestim.
  • 1:36 - 1:39
    2 ayda yaklaşık 10 kg verdim.
  • 1:41 - 1:44
    Daha sonra bana Asperger Sendromu, OKB
  • 1:44 - 1:47
    ve seçici konuşmamazlık tanısı konuldu.
  • 1:48 - 1:52
    Bunun anlamı sadece gerekli olduğunu
    düşündüğüm zamanlarda konuşuyordum.
  • 1:52 - 1:54
    Ve bu tam da o zamanlardan biri.
  • 1:54 - 1:57
    (Alkış)
  • 2:04 - 2:06
    Bizim gibi spektrumda olanlar için
  • 2:06 - 2:09
    neredeyse her şey ya siyah ya da beyazdır.
  • 2:10 - 2:11
    Yalan söylemekte iyi değilizdir
  • 2:11 - 2:15
    ve genellikle hepinizin bayıldığı
    bu tarz bir sosyal oyunda
  • 2:15 - 2:17
    olmaktan hoşlanmayız.
  • 2:17 - 2:18
    (Kahkaha)
  • 2:19 - 2:22
    Bence biz otistikler, birçok yönden
    normal olanlarız
  • 2:22 - 2:24
    ve kalan herkes oldukça garip.
  • 2:24 - 2:26
    (Kahkaha)
  • 2:26 - 2:29
    Özellikle konu sürdürülebilirlik
    krizine geldiğinde.
  • 2:29 - 2:33
    Herkes iklim değişikliğinin varoluşsal
    bir tehdit olduğunu
  • 2:33 - 2:35
    ve en önemli sorunumuz
    olduğunu söyleyip duruyor
  • 2:36 - 2:38
    fakat herkes aynı şekilde devam ediyor.
  • 2:40 - 2:41
    Bunu anlayamıyorum
  • 2:42 - 2:44
    çünkü eğer salınımların
    durması gerekiyorsa
  • 2:44 - 2:47
    o zaman salınımları durdurmalıyız.
  • 2:47 - 2:49
    Benim için bu siyah ya da beyaz.
  • 2:50 - 2:52
    Konu hayatta kalmaya gelince
    arada hiç gri alan yoktur.
  • 2:53 - 2:56
    Ya bir medeniyet gibi devam
    ederiz ya da etmeyiz.
  • 2:57 - 2:59
    Değişmemiz gerekiyor.
  • 3:00 - 3:04
    İsveç gibi zengin ülkelerin her sene
  • 3:04 - 3:07
    salınımlarını en az %15
    azaltmaları gerekiyor ki
  • 3:08 - 3:12
    iki derecenin altında kalma
    hedefimizi gerçekleştirebilelim.
  • 3:13 - 3:16
    Fakat Hükûmetler arası İklim Değişikliği
    Paneli (IPCC)'ne göre,
  • 3:17 - 3:20
    iki yerine 1,5 derece'yi hedeflemek,
    iklim etkilerini
  • 3:20 - 3:23
    önemli ölçüde azaltmaya
    yardımcı olacaktır.
  • 3:24 - 3:28
    Salınımları azaltmadaki
    etkisini bir düşünün.
  • 3:29 - 3:32
    Medyanın ve her bir liderin
    gündeminin sadece
  • 3:32 - 3:34
    bu olduğunu düşünebilirsiniz.
  • 3:34 - 3:36
    Ama kimse ne bu konuda
  • 3:37 - 3:39
    ne de havaya hapsolmuş
  • 3:39 - 3:42
    sera gazının etkileri hakkında
    tek kelime etmiyor.
  • 3:42 - 3:45
    Hava kirliliği ısınmayı öyle
    güzel saklıyor ki
  • 3:45 - 3:48
    fosil yakıt kullanımını bıraksak bile
  • 3:48 - 3:51
    çoktan ekstra bir ısınma söz konusu.
  • 3:51 - 3:55
    Belki de bu ısınma 0,5 ila 1,1 santigrat
    derece arası kadar yüksek olabilir.
  • 3:57 - 4:00
    Dahası, kimse 6. büyük kitlesel
    yok oluşun
  • 4:00 - 4:03
    ortasında olduğumuzdan bahsetmiyor.
  • 4:04 - 4:09
    Her geçtiğimiz gün
    200 farklı tür yok oluyor.
  • 4:10 - 4:14
    Bu yok oluşun oranı
  • 4:14 - 4:18
    normalden 1000-10.000 kat arası
  • 4:18 - 4:20
    daha fazla.
  • 4:23 - 4:28
    Hiç kimse, konunun küresel boyutta
    iyileştirilmesi için oldukça gerekli olan,
  • 4:28 - 4:31
    Paris Anlaşmasında da
    açık bir şekilde belirtilen,
  • 4:32 - 4:36
    eşitlik boyutunu ve iklim adaletini
    konuşmuyor.
  • 4:37 - 4:39
    Bu demek oluyor ki zengin ülkeler
  • 4:39 - 4:43
    6 ile 12 yıl içinde salınımlarını
    bugünün salınım hızını
  • 4:44 - 4:46
    göz önüne alarak sıfıra indirmeliler.
  • 4:48 - 4:50
    Böylece daha yoksul ülkeler
  • 4:50 - 4:53
    bizim çoktan sahip olduğumuz
    yol, okul, hastane,
  • 4:53 - 4:57
    içme suyu, elektrik vb. birtakım
  • 4:57 - 5:00
    altyapı çalışmalarını gerçekleştirerek
  • 5:00 - 5:03
    yaşam standartlarını yükseltme
    şansı yakalayabilsin.
  • 5:04 - 5:08
    Çünkü her şeye sahip olan bizler,
    iklim krizi veya Paris Anlaşması'nda
  • 5:08 - 5:10
    ortaya konan gerçek taahhütleri
    umursamıyorsak
  • 5:10 - 5:15
    Hindistan ve Nijerya gibi yoksul ülkelerin
  • 5:15 - 5:18
    iklim konusunda bir şey yapmasını
    nasıl bekleyebiliriz?
  • 5:20 - 5:25
    Peki neden salınımları azaltmıyoruz?
  • 5:26 - 5:29
    Hatta şöyle, neden salınımlar artmaya
    devam ediyor?
  • 5:30 - 5:33
    Bile bile kitlesel bir yok oluşa mı
    neden oluyoruz?
  • 5:34 - 5:35
    Biz cani miyiz?
  • 5:37 - 5:39
    Tabii ki değiliz.
  • 5:40 - 5:42
    Aynı şeyleri yapmaya devam ediyoruz
  • 5:42 - 5:44
    çünkü büyük çoğunluğumuzun
    günlük yaşamımızın
  • 5:44 - 5:48
    gerçek sonuçları hakkında
    en ufak bir fikri yok
  • 5:48 - 5:51
    ve hızlı bir değişikliğin gerekliliğini
    kavrayamıyorlar.
  • 5:52 - 5:56
    Kendimiz dahil herkesin
    bildiğini düşünüyoruz
  • 5:56 - 5:58
    fakat hayır.
  • 5:59 - 6:00
    Nasıl bilebiliriz ki?
  • 6:02 - 6:04
    Gerçekten bir kriz olsaydı
  • 6:05 - 6:08
    ve bu kriz bizim salınımlarımızdan
    dolayı gerçekleşseydi,
  • 6:08 - 6:10
    bazı ipuçları görürdük değil mi?
  • 6:11 - 6:15
    Sadece sel almış şehirleri,
    ölen on binlerce insanı
  • 6:15 - 6:19
    ve tüm bir ulusun yerle bir olmuş
    bina yığınlarına dönüşmesini değil
  • 6:20 - 6:22
    bazı kısıtlamalar görürdük.
  • 6:23 - 6:24
    Ama görmedik.
  • 6:25 - 6:27
    Hiç kimse konuşmuyor da.
  • 6:28 - 6:34
    Olağanüstü hâl yok, manşetler yok,
    sıcak gelişme yok.
  • 6:35 - 6:38
    Hiç kimse bir kriz varmış gibi
    davranmıyor.
  • 6:38 - 6:42
    Çoğu iklim bilimci
    veya çevreci siyasetçiler bile
  • 6:42 - 6:46
    tüm dünyayı uçakla gezmeye devam edip
    et ve süt ürünleri tüketiyorlar.
  • 6:50 - 6:56
    100 yaşına kadar gelirsem,
    2103 yılında bu dünyada olacağım.
  • 6:58 - 7:03
    Bugün gelecek hakkında düşündüğünüzde,
    2050 yılından ilerisini düşünmüyorsunuz.
  • 7:04 - 7:09
    O yıllarda, en iyi ihtimalle, yaşamımın
    yarısına bile gelmemiş olacağım.
  • 7:10 - 7:12
    Sonra ne olacak?
  • 7:14 - 7:20
    2078 yılında 75. yaşımı kutlayacağım.
  • 7:20 - 7:25
    Çocuklarım ya da torunlarım olursa
    belki onlarla kutlarız.
  • 7:27 - 7:29
    Belki onlar bana sizi sorarlar.
  • 7:29 - 7:33
    2018 yılında yaşamış olan insanları.
  • 7:35 - 7:37
    Belki de hâlâ harekete geçmek için
    zaman varken
  • 7:38 - 7:40
    niye bir şey yapmadığınızı sorarlar.
  • 7:42 - 7:46
    Bugün yaptıklarınız ve yapmadıklarınız
  • 7:46 - 7:49
    benim, çocuklarımın ve torunlarımın
    bütün hayatımızı etkileyecek.
  • 7:50 - 7:53
    Şu an yaptıklarımızı ve yapmadıklarımızı
  • 7:53 - 7:57
    ben ve jenerasyonum
    gelecekte değiştiremez.
  • 8:00 - 8:03
    Bu yıl Ağustos ayında okul başladığında,
  • 8:03 - 8:06
    artık durmamız gerektiğini düşündüm.
  • 8:06 - 8:10
    İsveç Parlamentosu'nun hemen dışarısında
    bahçeye oturdum.
  • 8:11 - 8:13
    İklim için okul grevine girdim.
  • 8:15 - 8:18
    Bazı insanlar okulda olmam
    gerektiğini söyledi.
  • 8:18 - 8:22
    Bazıları da çalışıp iklim bilimci
    olmam gerektiğini.
  • 8:22 - 8:25
    Böylece ''İklim Krizi''ni çözebilirmişim.
  • 8:27 - 8:30
    Fakat iklim krizi çoktan çözüldü.
  • 8:30 - 8:33
    Elimizde gereken tüm veriler
    ve çözümler var.
  • 8:34 - 8:37
    Tek yapmamız gereken uykudan
    uyanıp değişmek.
  • 8:38 - 8:43
    Niye yakında var olmayacak bir
    gelecek için çalışayım?
  • 8:43 - 8:47
    Hem de hiç kimse bu geleceği kurtarmak
    için bir şey yapmıyorken.
  • 8:48 - 8:51
    Hem aynı eğitim sisteminde yetişen
    en iyi bilim adamlarının konu ile
  • 8:52 - 8:54
    alakalı verdikleri en önemli veriler
  • 8:54 - 8:57
    politikacılar ve toplumumuz tarafından
    dikkate alınmıyorsa
  • 8:58 - 9:02
    o eğitim sisteminde bir şeyler
    öğrenmenin ne anlamı var ki?
  • 9:04 - 9:07
    İnsanlar İsveç'in sadece küçük
    bir ülke olduğunu
  • 9:07 - 9:09
    ve yapacaklarımızın bir önemi
    olmadığını düşünüyorlar.
  • 9:10 - 9:14
    Bence benim gibi birkaç çocuk da
    tüm dünyada
  • 9:14 - 9:17
    birkaç hafta okulu kırdığı için
    manşetlere çıksa
  • 9:17 - 9:20
    hep birlikte neler yapabileceğimizi
    hayal edin.
  • 9:20 - 9:24
    (Alkış)
  • 9:24 - 9:27
    Konuşmamın neredeyse sonuna geliyoruz
  • 9:29 - 9:34
    ve burası da genellikle insanların
    umuttan, güneş panellerinden,
  • 9:35 - 9:39
    rüzgar enerjisinden, döngüsel
    ekonomiden bahsettikleri bölümdür.
  • 9:40 - 9:42
    Ben bunlardan bahsetmeyeceğim.
  • 9:43 - 9:47
    Motivasyon konuşmaları ve olumlu
    düşüncelerle geçirdiğimiz 30 yıl vardı.
  • 9:48 - 9:50
    Üzgünüm ama bu hiçbir işe yaramadı.
  • 9:51 - 9:53
    Çünkü eğer işe yarasaydı,
  • 9:53 - 9:55
    Şimdiye kadar salınımlar çoktan
    azalmış olurdu.
  • 9:55 - 9:56
    Ancak azalmadılar.
  • 9:57 - 10:00
    Ve elbette
  • 10:01 - 10:02
    umuda ihtiyacımız var.
  • 10:03 - 10:06
    Fakat umuttan daha fazla ihtiyacımız olan
    tek şey harekete geçmek.
  • 10:07 - 10:10
    Harekete geçmeye başladığımızda,
    umudumuz da olacak.
  • 10:12 - 10:14
    Bu yüzden umut aramak yerine,
  • 10:14 - 10:16
    harekete geçmeliyiz.
  • 10:17 - 10:21
    Sadece o zaman, işte o zaman
    umudumuz olacak.
  • 10:23 - 10:29
    Her gün yaklaşık 100 milyon varil
    petrol kullanılıyor.
  • 10:30 - 10:32
    Bunu değiştirmeye yönelik
    siyasi bir adım yok.
  • 10:33 - 10:36
    O petrolün kullanımına
    yönelik hiçbir kural yok.
  • 10:37 - 10:40
    Oyunu kurallarına göre oynayarak
    dünyayı kurtaramayız
  • 10:41 - 10:44
    çünkü kuralların değişmesi gerek.
  • 10:44 - 10:46
    Her şeyin değişmesi gerek.
  • 10:47 - 10:49
    ve bu değişim bugün başlamalı.
  • 10:49 - 10:50
    Teşekkür ederim.
  • 10:50 - 10:53
    (Alkış)
Title:
İklim değişikliğine yönelik harekete geçiren uzlaştırıcı bir çözüm
Speaker:
Greta Thunberg
Description:

Bu tutkulu eylem çağrısında, 16 yaşındaki iklim aktivisti Greta Thunberg, 2018 Ağustos'unda okula neden gitmediğini ve küresel ısınma farkındalığını artırmaya yönelik, dünyanın dikkatini çekmek için, İsveç parlamentosunun dışında protesto yaparak nasıl grev düzenlediğini açıklıyor. Thunberg, “İklim krizi çoktan çözüldü. Zaten tüm verilere ve çözümlere sahibiz,” diye ekliyor. "Tek yapmamız gereken uyanmak ve değişmek."

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
11:08

Turkish subtitles

Revisions Compare revisions