Beslenmenin akıl sağlığı üzerindeki şaşırtıcı derecede önemli rolü | Julia Rucklidge | TEDxChristchurch

Klinik psikolog Julia Rucklidge bu çok önemli konuşmada kendi çalışmasının yanı sıra diğer birçok araştırmadan bahsederek beslenmenin akıl sağlığı veya ruhsal bozukluklar üzerinde oynadığı çarpıcı rolü gösteriyor.

Doktor Julia J Rucklidge, 6 yıldır mikro besinlerin akıl sağlığını nasıl etkilediği hakkında araştırmalar yapıyor ve özellikle DEHB, Bipolar Bozukluk, anksiyete, son zamanlarda ise Canterbury'deki depremler sonrasında görülen stres ve travma sonrası stres konularına ağırlık veriyor.

Bu konuşma, TED konferans formatını kullanan fakat yerel bir topluluk tarafından bağımsız olarak düzenlenen bir TEDx etkinliğinde yapıldı.
Daha fazla bilgi için: http://ted.com/tedx

1847'de,

Semmelweis adındaki bir doktor,

lohusa hummasını engellemek için

tüm doktorların hamile bir kadına

dokunmadan önce
ellerini yıkaması gerektiğini söyledi.

Araştırmaları, kan zehirlenmesiyle
ilişkili ölüm oranlarının

%18'den %2'ye indirilmesinin

elleri sadece klorlu kireçle
yıkayarak mümkün olduğunu gösterdi.

Sağlıkçılar, enfeksiyonun yayılmasından

kendilerinin sorumlu olduğunu
kabul etmeye yanaşmadı.

Semmelweis, meslektaşlarının alaycı
sözlerine maruz kaldı, dışlandı.

Tüm bu eleştiri ve tepkiler
psikolojisini altüst etti,

iki hafta sonra, 47 yaşındayken,
kan zehirlenmesi yüzünden

bir akıl hastanesinde öldü.

El yıkama 19. yüzyıl doktorlarına
radikal gelmişti.

Şimdi anlatacaklarım da en az
bunun kadar radikal gelebilir,

ama bir o kadar bilimsel.

En basit ve açık şekliyle,

daha iyi beslenmek ruhsal hastalıkları
engellemenin, tedavi etmenin

veya azaltmanın güvenli
ve uygulanabilir bir yoludur.

Beslenme önemli bir konudur.

Zayıf beslenme,
ruhsal hastalığın gelişiminde

önemli ve değiştirilebilir
bir risk faktörüdür.

2013 Yeni Zelanda Sağlık Çalışması,

psikiyatrik rahatsızlık
oranlarının çocuklarda

son beş yıl içinde
iki kat arttığını gösterdi.

Dünyada, çocuklarda DEHB'nin
(Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu)

üç kat,
otizmin yirmi kat,

bipolar bozukluğun ise
kırk kat arttığı gözlendi.

Bu grafik, psikiyatrik bir rahatsızlığın
doğrudan sonucu olarak

yeterlilikleri kısıtlanan
insanların sayısında

dört kat artış olduğunu gösteriyor.

Ruhsal rahatsızlıkların oranı
yükselmeye devam ediyor.

Peki, bu soruna nasıl yaklaşıyoruz?

Mevcut sağlık sistemimiz
tıbbi bir model çerçevesinde işlemektedir.

Bu sistemde, genellikle
psikiyatrik ilaç tedavisiyle başlanır,

ardından psikolojik terapilerle birlikte

farklı destek formları gelir.

Tedavi formları içinde
ilaçlara öncelik verdiğimizi,

reçete oranlarındaki yükseliş
açıkça ortaya koyuyor.

2012 yılına bakınca,

yarım milyon Yeni Zelandalıya
-ki her sekizimizden biri-

antidepresan ilaç yazılmış;

beş yıl öncesine göre
% 38 daha yüksek bir oran.

Benzer şekilde,
antipsikotik ilaçların oranı

2006-2011 yılları arasında
iki katına çıktı.

Bu tıbbi modelin

hemen her Batı toplumunda
bir hayli benimsendiği düşünülünce,

haklı olarak sistemin
gayet iyi işlemesini bekliyorsunuz.

Aslında, bazı durumlarda
bu tedaviler hayat kurtarıyor.

Bugün buraya bunu tümden
yadsıdığımı söylemeye gelmedim.

Fakat gerçekten etkili
olan bir tedavinin,

hastalık ve bu hastalığın
doğrudan bir sonucu olan

yeti kayıplarındaki oranları

yükseltmek yerine düşürmesi gerekmez mi?

Tam da bu yüzden ilaçların
bahsettiğim sonuçlar üzerindeki rolünü

incelememiz gerekiyor.

Hangi ilaç sınıfı olduğu önemli değil:
antipsikotikler, anksiyete önleyiciler,

antidepresan ilaçlar;

model aynı.

Kısa vadede,

bu tedaviler oldukça etkili
ama uzun vadede aynısı geçerli değil.

Hatta bazı durumlarda,
yaşamı daha kötü yapıyorlar.

DEHB olan çocuklarla ilgili
çalışmalara bakalım.

Uyarıcılar veya Ritalin'le
tedavi gören çocukların,

kısa vadede,

daha iyi hissettiği,

bu tedavi formuna daha iyi
karşılık verdikleri,

ama uzun vadede,

bu ilaçları almayan
çocuklar kadar

iyi olmadıklarını gösteriyor.

Başka bir çalışmaya göre,

antidepresan kullanımına gittikçe
daha fazla yönelmemize rağmen,

iyileşme oranları ve nüksetme oranları,

bu ilaçların gelişinden,
yani 50 yıl öncesinden

daha iyi durumda değil.

Depresyon yüzünden

antidepresan ilaç alan çocukların,

bu ilaçları hiç kullanmayan
çocuklarla karşılaştırıldığında

bipolar bozukluğa yakalanma
riskleri üç kat daha fazla.

Kontrollü bir şekilde

aynı antipsikotik ilaç
dozlarında kalan insanlar,

dozları kontrollü olarak azaltılan
veya ilaç almayı bırakan insanlara göre,

uzun vadede şizofreniden

aynı başarıyla iyileşemiyor.

Başka çalışmalardan da bahsedebilirim;

hepsi de aynı iç karartıcı
tabloyu vurgular nitelikte.

Yani,

oldukça depresif bir durum.

(Gülüşmeler)

İzleyeceğimiz başka bir yol var mı?

Bundan 20 yıl kadar önce,

doktora tezi danışmanım
Profesör Bonnie Kaplan,

Kanada Güney Alberta'da

bazı ailelerin
kendilerini besinlerle

tedavi ettiğini
anlatmıştı.

İçlerinde bipolar bozukluk,
psikoz, depresyon yaşayanlar vardı.

Bunların hepsi de ciddi rahatsızlıklar.
Klinik psikoloji eğitimimde,

gıdaların ve beslenme şeklinin
ruh ve akıl sağlığı için önemsiz olduğu,

kişilerin yalnızca ilaç ve psikoterapiyle
iyileşebileceği öğretilmişti.

Danışmanım ve diğerlerinin
bu yüzyılın ilk yıllarında yayımladığı

öncül veriler ise,

insanların iyileştiğini ve hastalığın
tekrarlamadığını gösteriyordu.

Ben de besinler üzerine
araştırma yapmaya başladım.

Son on yıldır da
tam olarak yaptığım bu.

2009'da verilen bir fonla, mikro besinler
olarak bilinen mineral ve vitaminlerin

yetişkinlerde DEHB'nin tedavisi için
kullanılmasıyla ilgili

randomize, plasebo kontrollü
bir çalışma yürüttüm.

Çalışma,
İngiliz Psikiyatri Dergisi'nde

geçtiğimiz Nisan yayımlandı.

Şöyle sonuçlar bulduk.

Sadece 8 haftalık dönemde,

plasebo ile karşılaştırıldığında
mikro besinler grubunda

iki kat daha fazla insan
tepki verdi.

Mikro besinler grubunda iki kat
daha fazla insanın depresyonunda

gerileme oldu.

Hiperaktivite ve dürtüsellik
normal, klinik olmayan aralığa geriledi.

Üstelik mikro besinlerden
alan insanlar,

plasebodaki insanlara göre,

DEHB semptomlarının işleri ve
sosyal ilişkileri üzerinde eskisi kadar

engelleyici, eskisi kadar müdahale edici

olmadığını daha fazla bildirdi.

Mikro besinlere devam eden insanlar,

bir yıl içinde gerileme göstermedi,

hatta daha fazla ilerleme kaydetti.

İlaçlara dönen ya da mikro besinleri
bırakan insanlarda ise,

semptomların kötüleştiği
gözlemlendi.

Bakın, söylemem gereken bir şey var.

Mikro besin dediklerimin dozu,

bir vitamin hapından
aldığınız dozun

çok daha üzerindedir.

Çalışmaya katılanlara
bir gün boyunca,

içinde 36 besleyici olan
15 taneye kadar hap verdik.

Yani, büyük ihtimalle

reçetesiz satılan
bir vitamin takviyesinden

aynı olumlu etkileri alamazsınız.

Hem dozu yetersiz olacaktır,
hem de besin içeriği.

Bu olumlu etkileri gösteren
başka çalışmalar da var.

Canterbury Üniversitesi'nde,

Akıl Sağlığı ve Beslenme Araştırma
Grubu olarak,

tıp dergilerinde 20'den fazla
makale yayımladık

ve hepsi de mikro besinlerin
faydalarını kanıtlıyor.

Bu çalışmaya bakalım.

İlaçları aynı oranda düşürürsek,
çocuklardaki bipolar bozukluk

semptomlarında % 50 oranında
gerileme olduğunu gördük.

Bu çalışma ise,

Christchurch depremleri sonrası gelişen
travmatik stres bozukluğu oranlarının,

bir aylık mikro besin müdahalesiyle,

%65'ten %18'e kadar azaldığını,

mikro besin almayan
insanlardaysa

değişiklik olmadığını gösterdi.

Bir yıl sonra bile, besinleri
almış olan insanlar

almayanlara göre daha iyi
bir durumdaydı.

Calgary Üniversitesi araştırmacılarıyla,

Kanada, Albarta bölgesinde
2013'te olan sellerden sonra

yaptığımız çalışmalarda da
aynı bulgulara ulaştık.

Bence mesaj açık:

İyi beslenen beden ve beyin,

sürekli stresle mücadelede
ve hastalıktan iyileşmede daha başarılı.

Doğru dozlarda mikro besin vererek,

çevre felaketlerinden etkilenen nüfusun
ruh sağlığını etkili ve masrafsız

bir kamu sağlığı müdahalesiyle

iyileştirebiliriz.

20 yıllık kariyerimde,
geleneksel tedavilerin

bu kadar kökten tepkiler
yaratabildiğini pek görmedim.

İnsanlar iyileştiğinde,

hemen her alanda iyileşme gözleniyor.

Tedavi ettiğimiz semptomların dışında;

daha iyi bir uyku,
sakin bir ruh hâli,

daha az kaygı,

daha az sigara, esrar,
alkol ihtiyacı.

Benim araştırmam ve
dünyadaki diğer çalışmalar,

insanların %60 - %80'inin
mikro besinlere tepki verdiğini,

yani bu müdahalenin ne kadar
güçlü olduğunu gösterdi.

Şu anda,

dünyada randomize, plasebo kontrollü
20 çalışma yürütülüyor.

Klinik kararlar vermek için
bu altın standardı kullanıyoruz.

Bu şekilde, mahkumlardaki
saldırganlığı azaltabildiğimizi,

yaşlılardaki bilişsel gerilemeyi
yavaşlatabildiğimizi,

depresyon, anksiyete, stres, otizm
DEHB'yi iyileştirebildiğimizi görüyoruz.

Aslında, mikro besinler
mevcut geleneksel tedavilerden

daha az maliyetli de olabilir.

Bu çalışma, psikoz tanılı 10 yaşındaki
bir çocuğun tedavi sürecini kaydetti.

6 ay boyunca hastanede
ilaçlarla tedavisi başarısız olunca,

mikro besinlerle tedaviye başlandı.

Mikro besinler,

halüsinasyon ve sanrılarını
tamamen ortadan kaldırdı;

-ki altı yıl sonra da
bu durum değişmemişti-

üstelik tedavi başarısız olan
hastane tedavisinden

%2 daha az maliyetliydi.

Sadece mali kazanımlar bile,
toplum olarak bu yaklaşımın

daha geniş faydaları olduğunu
fark etmemizi zorunlu kılıyor.

Daha iyi haberlerim de var.

Tedaviye -

Mikro besin tedavisine ruhsal bozukluk
oluşmadan başlanırsa

bu sorunların gelişmesi
önceden önlenebilir.

Bu inanılmaz çalışma, psikoz riski
altında 81 yetişkini ele aldı ve 12 hafta

randomize şekilde bazılarına,

beyin sağlığının temel besinleri olan
balık yağları formunda

Omega 3 yağ asitleri verildi,

diğerlerine de plasebo uygulandı.

Bir yıl sonra,

balık yağı alanların %5'inde
psikoz bozukluğu oluşurken,

bu oran plasebo
etkisindekilerde %28 oldu.

Yalnızca balık yağı verildiğinde,

kişideki psikoz oluşma
ihtimalinin %80

azaldığını görüyoruz.

Bazılarınız ne düşünüyor
biliyor muyum acaba?

Şöyle düşünenleriniz var mı:

"Dur ya! Niye daha iyi yemiyorum ki?"

"Herkese daha iyi beslenmesini
söylesem ya!"

Bilimsel araştırmaların
daha başındayız.

Yine de, beslenme biçimi ile
zihin sağlığı arasındaki güçlü ilişkiyi

kanıtlayan muhteşem çalışmalar
olduğunu görüyoruz.

Yalnızca beslenmede yapılan
değişikliklerden kimin faydalanacağını,

kimin ekstra besinlerden fazladan
yarar göreceğini bilmiyoruz.

Ama son beş yılda bile,

kesitsel ve boylamsal 11 farklı
epidemiyolojik çalışma gösterdi ki,

büyük nüfuslar için dünya çapında

aynı şey geçerli.

Daha ihtiyatlı beslenirseniz,

Akdeniz mutfağına ya da
işlenmemiş gıdalara yönelirseniz,

depresyon riskiniz azalıyor.

Batı tarzı beslenmeye veya işlenmiş
gıdalara yöneldiğiniz oranda,

depresyon riskiniz artıyor.

Şimdiye kadar bu bağlantıya
ulaşmayan yalnızca bir çalışma duydum.

Batı tarzı beslenmenin

akıl sağlığımıza iyi geldiğini
gösteren bir çalışma ise hiç duymadım.

(Gülüşmeler)

Batı tarzı beslenme nedir?

Öncelikle, aşırı işlenmiş gıdalar;

bol bol rafine tahıllar,
şekerli içecekler, paket servisler.

Taze sebze meyveden
fakir bir beslenme.

Sağlıklı beslenme ise taze gıdadır.

Sebze meyve bakımından zengin,

bol bol balık, yemiş
ve sağlıklı yağlar içeren,

işlenmiş gıdası
az olan bir beslenme.

Yani, büyük annelerinizin "gıda"
olarak bildiği şey.

(Gülüşmeler)

Akıl sağlığı ile beslenme arasında

nasıl bir ilişki olduğuna dair
hâlen cevaplanmamış çok soru var.

Örneğin genetiğin rolü.

Kimin besinlere yanıt vereceği,

kime beslenme dışında ek besin
gerekeceği üzerinde etkili mi?

İltihaplı, enfekte bağırsak besinlerin
sindirilmesinde nasıl bir rol oynuyor?

Biz ne yersek o değiliz;

biz neyi sindirirsek oyuz.

Peki ya ilaçlar?

Besinlerin alımını etkiliyor mu?

İlaç ve besinlerin birlikte kullanımı
gerçekten de karmaşıktır,

etkileşimlerini daha iyi anlamak için
daha fazla araştırmalıyız.

Elbette, elde ettiğimiz faydaların
kalıcılığını da öğrenmek zorundayız.

Bu verilerle birlikte,

besinlerin gücünü gösteren
bu zengin verilere bakarak,

kişisel ve kolektif değişiklikler
yapmanın zamanı gelmiş olmalı.

Mevcut tedavi modelimizi
gözden geçirebiliriz;

hayatlarımızı etkileyen faktörlere,

sağlıklı beslenme, spora,
takviyelere öncelik verip

gerektiğinde psikolojik
terapilere yönelebiliriz.

Bu yaklaşımlar işe yaramazsa,
işte o zaman ilaçları kullanabiliriz.

Besinler işe yararsa,

sağlık sistemimizin bunları
kapsamaması için bir sebep var mı?

Hastalığa yatkın kişilerin beslenmesini

iyileştirerek evrensel önlemeyi
ciddiye almalıyız.

Kalp krizi geçirmeyi beklemeden,

kalp hastalıklarına
davetiye çıkardığını bildiğimiz

alışkanlıklarımızı değiştirmeliyiz.

Ruh sağlığımız için de
aynı durum geçerli.

Evrensel önlemleri
uygulamanın kolay bir yolu,

hamile kadınlara beslenmenin -
önemini anlatmak - daha da iyisi,

ebelerin beslenmenin önemini
anlatmalarını sağlamaktır.

Zayıf beslenen anneler,
yeterli gıdadan yoksun çocuklar doğurur.

Hamileyken yeterince
besleyici gıda almazsanız,

çocuğunuzun ruhsal bozukluklar
yaşama riski artar.

Ucuz, işlenmiş gıdaların
risklerinden haberdar olun.

Michael Pollan'ın dediği gibi,
ucuz gıda bir illüzyondur;

ucuz gıda diye bir şey yoktur.

Bedeli bir yerlerde ödenir;

kasada ödenmezse bile,
çevreye ya da sübvansiyonlarla

devlet hazinesine maliyeti olur.

Sağlığınıza olan maliyeti ise tartışmasız.

Her çocuk yemek yapmayı öğrenmeli.

Her çocuk gıdanın bir paket
içinde gelmeyeceğini bilmeli.

Okullar yemek menülerinin
içeriği üzerinde kafa yormalı.

Çocukları iyi davrandıklarında
işlenmiş gıdalarla ödüllendirmeye alıştık.

Bu ilişkinin sezgisel olarak anlamlı
olup olmadığını sorgulamamız gerek.

Çocuklara öğretmekle sorumlu
olduğumuz bir şey daha:

Ağızlarına koydukları her şey,

aslında yaptıkları bir seçimdir.

Besleyici yönden zengin ya da yoksun
bir şey yeme ya da yememe tercihi.

19. yüzyılda, Semmelweis doğumdan önce

ellerini yıkamalarını tavsiye ettiğinde
diğer doktorlar gücenmişti.

Lütfen şimdi de kendilerine
şunu sorsunlar:

Yazdıkları ilaçlar,
ruhsal bozukluğu olan bazı insanların

uzun vadede yeterli
iyileşmeyi gösterememesinde

rol oynuyor mu?

İyi beslenme ve doğru ek gıdalar,

birçok insanın akıl sağlığını
daha iyi bir noktaya getiriyor.

Üzerine düşünmenizi
istediğim son bir şey:

1600'larda yapılan randomize çalışmalar,

uzun sefere çıkan gemilere
misket limonları konduğunda,

iskorbütten kaynaklanan ölümlerin
%40 azaldığını gösterdi.

Fakat İngiliz hükümeti ancak
264 yıl sonra aldığı bir kararla,

tüm gemilerde turunçgiller
bulundurulmasını zorunlu tuttu.

Toplum olarak yetersiz beslenmenin
ruhsal hastalıkların fazlalaşmasına

katkısı olduğunu kabullenmemiz
ne kadar zaman alacak?

Yaymaya değer gördüğüm
düşünce işte bu:

Beslenmek önemlidir;

akıl sağlığımız hakkında
ciddi adımlar atmaya hazırsak

beslenmenin kritik rolünü kabul etmek
için de ciddi adımlar atmamız gerek.

Teşekkür ederim.

(Alkışlar) (Tezahüratlar)