< Return to Video

ოპტიკური ტელეგრაფების ისტორია (მონეტების ენა 5/9)

  • 0:05 - 0:10
    ცეცხლი არის ინფორმაციის გადაცემის ერთ-ერთი
    უძველესი მეთოდი
  • 0:10 - 0:15
    შესაძლოა, ხალხმა მისი გამოყენება პირდაპირ
    ცეცხლის გამოყენების სწავლის შემდეგ დაიწყო
  • 0:15 - 0:17
    მისი მეშვეობით ერთ ადამიანს შეუძლია
  • 0:17 - 0:21
    მანძილზე მეორე ადამიანის "რწმენის
    მდგომარეობაზე" მოახდინოს გავლენა
  • 0:21 - 0:25
    ცეცხლის ალის არსებობის ან არარსებობის
    გაცნობიერების უნარი
  • 0:25 - 0:29
    საშუალებას გვაძლევს გადავერთოთ
    ორიდან ერთ-ერთი "რწმენის მდგომარეობაზე"
  • 0:29 - 0:33
    ერთი განსხვავება, ორი მდგომარეობა
  • 0:35 - 0:41
    თუ გადავხედავთ ისტორიას, ვნახავთ, რომ
    ეს მნიშვნელოვანი იყო სამხედრო ძალებისთვის
  • 0:41 - 0:44
    რომლებიც ეფექტურ კომუნიკაციაზე იყვნენ
    დამყარებულნი
  • 0:44 - 0:48
    დავიწყოთ ძველბერძნული მითით
    კადმოსის შესახებ
  • 0:48 - 0:50
    ის იყო ფინიკიელი პრინცი, რომელმაც
    საბერძნეთს
  • 0:50 - 0:52
    პირველმა გააცნო "ფონეტიკური" წერილები
  • 0:52 - 0:56
    ბერძნულმა ანბანმა, რომელიც ფინიკიურ
    ასოებს ეფუძნება
  • 0:56 - 0:59
    მსუბუქ, იაფ პაპირუსთან ერთად
  • 0:59 - 1:00
    ხელი შეუწყო ძალაუფლების გადაცემას
  • 1:00 - 1:04
    სამღვდელოებიდან სამხედრო კლასამდე
  • 1:04 - 1:09
    ბერძნული სამხედრო ისტორია კი გვაწვდის
    მასალებს კომუნიკაციის განვითარების შესახებ
  • 1:09 - 1:12
    რომელიც გამაფრთხილებელი ჩირაღდნების
    გამოყენებიდან მომდინარეობს
  • 1:12 - 1:16
    პოლიბიუსი იყო ბერძენი ისტორიკოსი, რომელიც
    ჩვენს წელთაღრიცხვამდე 200 წელს დაიბადა
  • 1:16 - 1:20
    მან დაწერა "ისტორიები", სადაც მოიპოვება
    ბევრი სამხილი
  • 1:20 - 1:23
    იმდოინდელი კომუნიკაციის ტექნოლოგიების
    შესახებ
  • 1:23 - 1:24
    ის წერს:
  • 1:24 - 1:30
    "სწორ დროს მოქმედება ბევრი წამოწყების
    ბედ-იღბალს წყვეტს
  • 1:30 - 1:36
    ამაში კი ყველაზე მეტად ცეცხლის ჩირაღდნები
    გვეხმარება"
  • 1:36 - 1:40
    თუმცა მას მშვენივრად ესმოდა ჩირაღდნების
    შეზღუდვები
  • 1:40 - 1:41
    ის წერს:
  • 1:41 - 1:47
    "შესაძლებელია ისეთი გზავნილის გადმოცემა
    რომელიც გვეტყვის, რომ 'ფლოტი მოვიდა'
  • 1:47 - 1:50
    თუმცა უფრო რთული სახის ინფორმაცია,
    მაგალითად მოქალაქეების ღალატი ან
  • 1:50 - 1:53
    ქალაქში მომხდარი ხოცვა-ჟლეტა--
  • 1:53 - 1:57
    მოვლენები, რომლებიც ხდება ხოლმე, თუმცა
    მათი განჭვრეტა რთულია
  • 1:57 - 2:01
    ცეცხლის სიგნალით მსგავს ინფორმაციას
    ვერ გადასცემდი"
  • 2:01 - 2:06
    ცეცხლის სიგნალი სასარგებლოა, როდესაც
    "გზავნილების სივრცე" მცირეა
  • 2:06 - 2:10
    მაგალითად, "მტერი მოგვიახლოვდა" ან
    "არ მოგვიახლოვდა"
  • 2:10 - 2:13
    თუმცა როდესაც გზავნილების სივრცე
  • 2:13 - 2:16
    --ეს აღნიშნავს ყველა შესაძლო გზავნილის
    რაოდენობას--
  • 2:16 - 2:21
    იზრდება, საჭირო ხდება უფრო მეტი
    განსხვავებულობის გადაცემა
  • 2:21 - 2:24
    "ისტორიებში'' პოლიბიუსი მოგვითხრობს
    ტექნოლოგიაზე, რომელიც შექმნა
  • 2:24 - 2:28
    ენეას ტაქტიკუსმა, ერთ-ერთმა ადრინდელმა
    მწერალმა ომის თემატიკაზე
  • 2:28 - 2:31
    ჩვენს წელთაღრიცხვამდე მეოთხე საუკუნეში
  • 2:31 - 2:34
    მისი ტექნოლოგიის აღწერა ასე
    გამოიყურება:
  • 2:34 - 2:38
    "ვისაც სურს სწრაფად გადასცეს ერთმანეთს
    გადაუდებელი ამბები ცეცხლის გამოყენებით
  • 2:38 - 2:43
    უნდა ჰქონდეთ ორი ერთნაირი ჯამი
    ზუსტად ერთნაირად განიერი და ერთნაირად ღრმა
  • 2:43 - 2:47
    შუაში უნდა გადიოდეს თოკი, რომელიც
    დაყოფილია ტოლ ნაწილებად
  • 2:47 - 2:52
    ყოველი ნაწილი უნდა იყოს კარგად გამოხატული
    და ბერძნული ასოთი აღნიშნული
  • 2:52 - 2:55
    თითოეული ასო უნდა შეესაბამებოდეს
    ერთ-ერთ გზავნილს
  • 2:55 - 3:00
    წინასწარ ცნობილი გზავნილებიდან, რომლებიც
    აღწერენ ომის დროს ხშირად მომხდარ მოვლენებს
  • 3:00 - 3:04
    კავშირის დასამყარებლად ისინი ასე უნდა
    მოქცეულიყვნენ:
  • 3:04 - 3:08
    თავიდან გამგზავნს უნდა აენთო ჩირაღდანი
    იმის სანიშნებლად, რომ გზავნილი ჰქონდა
  • 3:08 - 3:12
    მიმღებს კი თავისი ჩირაღდანი უნდა აენთო
    იმის სათქმელად, რომ მისაღებად მზად იყო
  • 3:12 - 3:16
    შემდეგ გამგზავნი ძირს დადებდა ჩირაღდანს
    და ორივე
  • 3:16 - 3:22
    დაიწყებდა თავიანთი ჯამების დაცლას
    ტოლი დიამეტრის მქონე ხვრელით
  • 3:22 - 3:28
    როდესაც სასურველ მოვლენა დადგებოდა
    გამგზავნი მაღლა აწევდა ჩირაღდანს
  • 3:28 - 3:30
    ეს ნიშნავდა, რომ ორივეს უნდა შეეჩერებინა
    წყლის დინება
  • 3:30 - 3:34
    ამით წყლის დონე ორივე ჯამში ზუსტად
    ერთნაირი იქნებოდა
  • 3:34 - 3:37
    და ეს დონე ერთიდაიგივე ასოზე იქნებოდა
    გაჩერებული
  • 3:37 - 3:44
    ეს მეთოდი იყენებდა განსხვავებას დროში
    რომ გადაეცა შეტყობინებები
  • 3:44 - 3:48
    თუმცა მისი გამომხატველობითი შესაძლებლობა
    შეზღუდული იყო
  • 3:48 - 3:50
    მისი სიჩქარის გამო
  • 3:50 - 3:55
    პოლიბიუსი შემდეგ წერს უფრო ახალ მეთოდზე,
    რომელიც შექმნა დემოკრატუსმა
  • 3:55 - 3:59
    შემდეგ ეს მეთოდი პოლიბიუსმა დახვეწა და
  • 3:59 - 4:05
    მისი თქმით "ნებისმიერი სახის სასწრაფო
    შეტყობინების გადაცემა შეეძლო"
  • 4:05 - 4:09
    ეს მეთოდი, რომელსაც "პოლიბიუსის კვადრატი"
    ეწოდება, ასე მუშაობს:
  • 4:09 - 4:13
    ორი ადამიანიდან თითოეულს აქვს 10 ცალი
    ჩირაღდანი
  • 4:13 - 4:16
    თითოეულთან ისინი დაყოფილია ორ ჯგუფად
    თითო ჯგუფში ხუთი ჩირაღდანი შედის
  • 4:16 - 4:20
    დასაწყისისთვის, გამგზავნი მაღლა წევს
    ჩირაღდანს და მიმღების პასუხს ელის
  • 4:20 - 4:25
    შემდეგ გამგზავნი ანთებს თითოეული ჯგუფიდან
    განსაზღვრული რაოდენობის ჩირაღდანს
  • 4:25 - 4:30
    და მათ მაღლა წევს
  • 4:30 - 4:36
    შემდეგ მიმღები ითვლის პირველ ჯგუფში
    ანთებული ჩირაღდნების რაოდენობას
  • 4:36 - 4:41
    ეს რიცხვი განსაზღვრავს რიგის ნომერს
    ანბანის ცხრილში, რომელიც ორივეს გააჩნია
  • 4:41 - 4:47
    მეორე ჯგუფის ჩირაღდნების რაოდენობა კი
    ამ ცხრილში სვეტის ნომერს განსაზღვრავს
  • 4:47 - 4:52
    რიგის და სვეტის ნომრების გადაკვეთით
    მივიღებთ რომელიმე ასოს
  • 4:52 - 4:57
    ამ მეთოდით ხდება ორი სიმბოლოს
    მიმოცვლა
  • 4:57 - 5:00
    თითოეული ჩირაღდნების ჯგუფი არის სიმბოლო
  • 5:00 - 5:03
    რომლებსაც შეუძლიათ ხუთი სხვადასხვა
    მნიშვნელობის მიღება
  • 5:03 - 5:05
    ერთიდან ხუთ ჩირაღდნამდე
  • 5:05 - 5:12
    ერთად, ეს სიმბოლოები ქმნიან ხუთჯერ ხუთ--
    25 სხვადასხვა მნიშვნელობას
  • 5:12 - 5:20
    ეს გამრავლება ძალიან
    მნიშვნელოვანია ჩვენს ამბავში
  • 5:20 - 5:27
    ის ახსნილია ქრისტეშობამდე მეექვსე საუკუნის
    ინდურ ტექსტში
  • 5:27 - 5:31
    რომლის ავტორადაც მიჩნეულია სუშრუტა
  • 5:31 - 5:32
    იქ წერია:
  • 5:32 - 5:34
    "თუ გვაქვს ექვსი სხვადასხვა სანელებელი
  • 5:34 - 5:38
    რამდენი სხვადასხვა გემოს მიღებაა
    შესაძლებელი?"
  • 5:38 - 5:44
    ნარევის მიღების პროცესი შეგვიძლია
    ექვს შეკითხვად დავყოთ
  • 5:44 - 5:47
    დაუმატებ თუ არა A-ს?
    კი ან არა
  • 5:47 - 5:50
    დაუმატებ თუ არა B-ს?
    C-ს?
  • 5:50 - 5:53
    D-ს? E-ს? ან F-ს?
  • 5:53 - 5:59
    ეს ყველაფერი მრავლდება და ვიღებთ
    შესაძლო პასუხების თანმიმდევრობების ხეს
  • 5:59 - 6:04
    ოჯერ ორჯერ ორჯერ ორჯერ ორჯერ ორი
    უდრის 64-ს
  • 6:04 - 6:10
    ამიტომ შესძლებელია 64 სხვადასხვა
    პასუხთა თანმიმდევრობა
  • 6:10 - 6:15
    თუ მოცემულია n რაოდენობის კი-ან-არა
    შეკითხვა
  • 6:15 - 6:19
    მაშინ შესაძლო პასუხთა თანმიმდევრობების
    რაოდენობა იქნება ორი n ხარიხში-ს ტოლი
  • 6:19 - 6:26
    1605 წელს ფრენსის ბეკონმა ახსნა, თუ როგორ
    შეიძლებოდა ამ აზრის გამოყენება
  • 6:26 - 6:29
    ანბანის ყველა ასოს გასაგზავნად
  • 6:29 - 6:31
    მხოლოდ ერთადერთი განსხვავებულობის
    მეშვეობით
  • 6:31 - 6:34
    ბეკონი წერდა:
  • 6:34 - 6:40
    "ორი ასოს ჩასმით ხუთ სხვადასხვა ადგილას
    მივიღებთ 32 შესაძლო მნიშვნელობას
  • 6:40 - 6:47
    ამის მეშვეობით ადამიანს შეუძლია მისი
    განზრახვების
  • 6:47 - 6:51
    გადაცემა ნებისმიერ მანძილზე მხოლოდ იმ
    ნივთების გამოყენებით,
  • 6:51 - 6:54
    რომლებსაც მხოლოდ ორი მნიშვნელობის
    გადაცემა შეუძლიათ"
  • 6:54 - 6:58
    ეს მარტივი იდეა,ერთადერთი განსხვავებულობის
    გამოყენებით მთლიანი ანბანის გადაცემა
  • 6:58 - 7:01
    გავრცელდა მე-17 საუკუნეში
  • 7:01 - 7:04
    ტელესკოპის გამოგონების წყალობით
  • 7:04 - 7:08
    ეს ხელსაწყო გამოიგონეს ლიპერშეიმ 1608 წელს
    და გალილეომ 1609 წელს
  • 7:08 - 7:16
    რადგან ადამიანის თვალის გამადიდებელი ძალა
    უცბად 32-მაგი გახდა
  • 7:16 - 7:21
    ერთადერთი განსხვავებულობის დაფიქსირება
    შესაძლებელი გახდა დიდი მანძილებიდან
  • 7:21 - 7:30
    რობერტ ჰუკმა,რომელიც ლინზებით ადამიანის
    მხედველობის შესაძლებლობებს სწავლობდა
  • 7:30 - 7:35
    დიდი ბიძგი მისცა პროგრესს, როდესაც
    1684 წელს თქვა:
  • 7:35 - 7:41
    მცირე ვარჯიშის შემდეგ უკვე შესაძლებელია
    პარიზიდან ისეთი საგნის დანახვა
  • 7:41 - 7:45
    რომელიც ლონდონში ერთი წუთის წინ
    გამოჩნდა
  • 7:45 - 7:48
    ამას მოყვა გამოგონებათა მთელი ტალღა
  • 7:48 - 7:53
    რომლებიც ცდილობდნენ განსხვავებულობების
    გადაცემას უფრო და უფრო დიდ მანძილებზე
  • 7:53 - 7:57
    1795 წლის ერთ-ერთი ტექნოლოგია
  • 7:57 - 8:00
    იდეალურად გვიჩვენებს ერთადერთი
    განსხვავებულობის მეშვეობით
  • 8:00 - 8:02
    ყველაფრის გადაცემის შესაძლებლობას
  • 8:02 - 8:06
    ლორდ ჯორჯ მიურეის"რყევის ტელეგრაფი"
  • 8:06 - 8:09
    იყო ბრიტანეთის პასუხი ნაპოლეონის
    მუქარებისადმი
  • 8:09 - 8:13
    ის შედგებოდა ექვსი მბრუნავი ჩამკეტისგან
  • 8:13 - 8:16
    და შეიძლებოდა ამ ჩამკეტების ან გახსნა, ან
    დაკეტვა
  • 8:16 - 8:19
    თითოეულ ჩამკეტს შეგვიძლია შევხედოთ,
    როგორც ერთ განსხვავებულობას
  • 8:19 - 8:24
    ექვსი ჩამკეტით გვაქვს ექვსი შეკითხვა -
    ღია ან დახურული
  • 8:24 - 8:29
    ეს გვაძლევს ორი მეექვსე ხარიხსში--
    ანუ 64 განსხვავებულობებს
  • 8:29 - 8:33
    ეს საკმარისია ყველა ასოსთვის და
    ციფრისთვის
  • 8:33 - 8:37
    რყევის ტელეგრაფზე თითოეული დაკვირვება
  • 8:37 - 8:52
    შეიძლება ჩავთვალოთ, როგორც ერთ-ერთი გზა
    გადაწყევტილების ხეზე
  • 8:52 - 8:58
    ტელესკოპის მეშვეობით კი შესაძლებელი იყო
    შეტყობინებების დიდ მანძილზე გადაცემა
  • 8:58 - 9:04
    თუმცა, ერთ-ერთმა დაკვირვებამ 1820 წელს
    მოგვცა რევოლუციური ტექნოლოგია
  • 9:04 - 9:10
    რამაც სამუდამოდ შეცვალა შეტყობინებების
    გადაცემის მანძილი
  • 9:10 - 9:17
    ამან დაბადა იდეები, რომლებმაც
    "ინფორმაციის ეპოქაში" გადაგვიყვანეს
Title:
ოპტიკური ტელეგრაფების ისტორია (მონეტების ენა 5/9)
Description:

more » « less
Video Language:
English
Duration:
09:20

Georgian subtitles

Revisions