WEBVTT

00:00:04.820 --> 00:00:10.405
ცეცხლი არის ინფორმაციის გადაცემის ერთ-ერთი
უძველესი მეთოდი

00:00:10.405 --> 00:00:14.767
შესაძლოა, ხალხმა მისი გამოყენება პირდაპირ
ცეცხლის გამოყენების სწავლის შემდეგ დაიწყო

00:00:14.767 --> 00:00:16.687
მისი მეშვეობით ერთ ადამიანს შეუძლია


00:00:16.687 --> 00:00:20.635
მანძილზე მეორე ადამიანის "რწმენის 
მდგომარეობაზე" მოახდინოს გავლენა

00:00:20.635 --> 00:00:25.413
ცეცხლის ალის არსებობის ან არარსებობის
გაცნობიერების უნარი

00:00:25.413 --> 00:00:29.465
საშუალებას გვაძლევს გადავერთოთ
ორიდან ერთ-ერთი "რწმენის მდგომარეობაზე"

00:00:29.465 --> 00:00:32.657
ერთი განსხვავება, ორი მდგომარეობა

00:00:35.450 --> 00:00:40.821
თუ გადავხედავთ ისტორიას, ვნახავთ, რომ
ეს მნიშვნელოვანი იყო სამხედრო ძალებისთვის

00:00:40.821 --> 00:00:43.831
რომლებიც ეფექტურ კომუნიკაციაზე იყვნენ
დამყარებულნი

00:00:43.831 --> 00:00:47.728
დავიწყოთ ძველბერძნული მითით
კადმოსის შესახებ

00:00:47.728 --> 00:00:50.052
ის იყო ფინიკიელი პრინცი, რომელმაც
საბერძნეთს

00:00:50.052 --> 00:00:52.425
პირველმა გააცნო "ფონეტიკური" წერილები

00:00:52.425 --> 00:00:55.874
ბერძნულმა ანბანმა, რომელიც ფინიკიურ
ასოებს ეფუძნება

00:00:55.874 --> 00:00:58.623
მსუბუქ, იაფ პაპირუსთან ერთად

00:00:58.623 --> 00:01:00.438
ხელი შეუწყო ძალაუფლების გადაცემას


00:01:00.438 --> 00:01:03.679
სამღვდელოებიდან სამხედრო კლასამდე

00:01:03.679 --> 00:01:09.238
ბერძნული სამხედრო ისტორია კი გვაწვდის
მასალებს კომუნიკაციის განვითარების შესახებ

00:01:09.238 --> 00:01:12.354
რომელიც გამაფრთხილებელი ჩირაღდნების
გამოყენებიდან მომდინარეობს

00:01:12.354 --> 00:01:16.125
პოლიბიუსი იყო ბერძენი ისტორიკოსი, რომელიც
ჩვენს წელთაღრიცხვამდე 200 წელს დაიბადა

00:01:16.125 --> 00:01:20.125
მან დაწერა "ისტორიები", სადაც მოიპოვება
ბევრი სამხილი

00:01:20.125 --> 00:01:22.707
იმდოინდელი კომუნიკაციის ტექნოლოგიების
შესახებ

00:01:22.707 --> 00:01:23.998
ის წერს:

00:01:23.998 --> 00:01:30.293
"სწორ დროს მოქმედება ბევრი წამოწყების
ბედ-იღბალს წყვეტს

00:01:30.293 --> 00:01:35.829
ამაში კი ყველაზე მეტად ცეცხლის ჩირაღდნები
გვეხმარება"

00:01:35.829 --> 00:01:39.873
თუმცა მას მშვენივრად ესმოდა ჩირაღდნების
შეზღუდვები

00:01:39.873 --> 00:01:40.883
ის წერს:

00:01:40.883 --> 00:01:46.577
"შესაძლებელია ისეთი გზავნილის გადმოცემა
რომელიც გვეტყვის, რომ 'ფლოტი მოვიდა'

00:01:46.577 --> 00:01:50.187
თუმცა უფრო რთული სახის ინფორმაცია, 
მაგალითად მოქალაქეების ღალატი ან

00:01:50.187 --> 00:01:53.492
ქალაქში მომხდარი ხოცვა-ჟლეტა--

00:01:53.492 --> 00:01:57.012
მოვლენები, რომლებიც ხდება ხოლმე, თუმცა
მათი განჭვრეტა რთულია

00:01:57.012 --> 00:02:01.299
ცეცხლის სიგნალით მსგავს ინფორმაციას
ვერ გადასცემდი"

00:02:01.299 --> 00:02:06.312
ცეცხლის სიგნალი სასარგებლოა, როდესაც
"გზავნილების სივრცე" მცირეა

00:02:06.312 --> 00:02:09.558
მაგალითად, "მტერი მოგვიახლოვდა" ან
"არ მოგვიახლოვდა"

00:02:09.558 --> 00:02:12.836
თუმცა როდესაც გზავნილების სივრცე


00:02:12.836 --> 00:02:15.836
--ეს აღნიშნავს ყველა შესაძლო გზავნილის
რაოდენობას--

00:02:15.836 --> 00:02:20.502
იზრდება, საჭირო ხდება უფრო მეტი
განსხვავებულობის გადაცემა

00:02:20.502 --> 00:02:23.979
"ისტორიებში'' პოლიბიუსი მოგვითხრობს 
ტექნოლოგიაზე, რომელიც შექმნა

00:02:23.979 --> 00:02:28.443
ენეას ტაქტიკუსმა, ერთ-ერთმა ადრინდელმა
მწერალმა ომის თემატიკაზე

00:02:28.443 --> 00:02:30.975
ჩვენს წელთაღრიცხვამდე მეოთხე საუკუნეში

00:02:30.975 --> 00:02:34.173
მისი ტექნოლოგიის აღწერა ასე
გამოიყურება:

00:02:34.173 --> 00:02:38.208
"ვისაც სურს სწრაფად გადასცეს ერთმანეთს
გადაუდებელი ამბები ცეცხლის გამოყენებით

00:02:38.208 --> 00:02:43.042
უნდა ჰქონდეთ ორი ერთნაირი ჯამი
ზუსტად ერთნაირად განიერი და ერთნაირად ღრმა

00:02:43.042 --> 00:02:46.960
შუაში უნდა გადიოდეს თოკი, რომელიც
დაყოფილია ტოლ ნაწილებად

00:02:46.960 --> 00:02:52.204
ყოველი ნაწილი უნდა იყოს კარგად გამოხატული
და ბერძნული ასოთი აღნიშნული

00:02:52.204 --> 00:02:55.332
თითოეული ასო უნდა შეესაბამებოდეს
ერთ-ერთ გზავნილს

00:02:55.332 --> 00:03:00.026
წინასწარ ცნობილი გზავნილებიდან, რომლებიც
აღწერენ ომის დროს ხშირად მომხდარ მოვლენებს

00:03:00.026 --> 00:03:03.723
კავშირის დასამყარებლად ისინი ასე უნდა
მოქცეულიყვნენ:

00:03:03.723 --> 00:03:07.782
თავიდან გამგზავნს უნდა აენთო ჩირაღდანი
იმის სანიშნებლად, რომ გზავნილი ჰქონდა

00:03:07.782 --> 00:03:12.248
მიმღებს კი თავისი ჩირაღდანი უნდა აენთო
იმის სათქმელად, რომ მისაღებად მზად იყო

00:03:12.248 --> 00:03:16.413
შემდეგ გამგზავნი ძირს დადებდა ჩირაღდანს
და ორივე

00:03:16.413 --> 00:03:21.563
დაიწყებდა თავიანთი ჯამების დაცლას
ტოლი დიამეტრის მქონე ხვრელით

00:03:21.563 --> 00:03:27.787
როდესაც სასურველ მოვლენა დადგებოდა
გამგზავნი მაღლა აწევდა ჩირაღდანს

00:03:27.787 --> 00:03:30.459
ეს ნიშნავდა, რომ ორივეს უნდა შეეჩერებინა
წყლის დინება

00:03:30.459 --> 00:03:34.078
ამით წყლის დონე ორივე ჯამში ზუსტად
ერთნაირი იქნებოდა

00:03:34.078 --> 00:03:37.021
და ეს დონე ერთიდაიგივე ასოზე იქნებოდა
გაჩერებული

00:03:37.021 --> 00:03:44.457
ეს მეთოდი იყენებდა განსხვავებას დროში
რომ გადაეცა შეტყობინებები

00:03:44.457 --> 00:03:48.166
თუმცა მისი გამომხატველობითი შესაძლებლობა
შეზღუდული იყო

00:03:48.166 --> 00:03:50.010
მისი სიჩქარის გამო

00:03:50.010 --> 00:03:55.353
პოლიბიუსი შემდეგ წერს უფრო ახალ მეთოდზე,
რომელიც შექმნა დემოკრატუსმა

00:03:55.353 --> 00:03:58.593
შემდეგ ეს მეთოდი პოლიბიუსმა დახვეწა და

00:03:58.593 --> 00:04:04.577
მისი თქმით "ნებისმიერი სახის სასწრაფო
შეტყობინების გადაცემა შეეძლო"

00:04:04.577 --> 00:04:08.727
ეს მეთოდი, რომელსაც "პოლიბიუსის კვადრატი"
ეწოდება, ასე მუშაობს:

00:04:08.727 --> 00:04:12.762
ორი ადამიანიდან თითოეულს აქვს 10 ცალი
ჩირაღდანი

00:04:12.762 --> 00:04:16.331
თითოეულთან ისინი დაყოფილია ორ ჯგუფად
თითო ჯგუფში ხუთი ჩირაღდანი შედის

00:04:16.331 --> 00:04:20.015
დასაწყისისთვის, გამგზავნი მაღლა წევს 
ჩირაღდანს და მიმღების პასუხს ელის

00:04:20.015 --> 00:04:24.652
შემდეგ გამგზავნი ანთებს თითოეული ჯგუფიდან
განსაზღვრული რაოდენობის ჩირაღდანს

00:04:24.652 --> 00:04:30.277
და მათ მაღლა წევს

00:04:30.277 --> 00:04:36.190
შემდეგ მიმღები ითვლის პირველ ჯგუფში
ანთებული ჩირაღდნების რაოდენობას

00:04:36.190 --> 00:04:41.287
ეს რიცხვი განსაზღვრავს რიგის ნომერს 
ანბანის ცხრილში, რომელიც ორივეს გააჩნია

00:04:41.287 --> 00:04:46.895
მეორე ჯგუფის ჩირაღდნების რაოდენობა კი
ამ ცხრილში სვეტის ნომერს განსაზღვრავს

00:04:46.895 --> 00:04:52.103
რიგის და სვეტის ნომრების გადაკვეთით
მივიღებთ რომელიმე ასოს

00:04:52.103 --> 00:04:56.758
ამ მეთოდით ხდება ორი სიმბოლოს
მიმოცვლა

00:04:56.758 --> 00:05:00.407
თითოეული ჩირაღდნების ჯგუფი არის სიმბოლო

00:05:00.407 --> 00:05:03.164
რომლებსაც შეუძლიათ ხუთი სხვადასხვა
მნიშვნელობის მიღება

00:05:03.164 --> 00:05:05.176
ერთიდან ხუთ ჩირაღდნამდე

00:05:05.176 --> 00:05:12.339
ერთად, ეს სიმბოლოები ქმნიან ხუთჯერ ხუთ--
25 სხვადასხვა მნიშვნელობას

00:05:12.339 --> 00:05:20.440
ეს გამრავლება ძალიან
მნიშვნელოვანია ჩვენს ამბავში

00:05:20.440 --> 00:05:26.563
ის ახსნილია ქრისტეშობამდე მეექვსე საუკუნის
ინდურ ტექსტში

00:05:26.563 --> 00:05:31.145
რომლის ავტორადაც მიჩნეულია სუშრუტა

00:05:31.145 --> 00:05:32.134
იქ წერია:

00:05:32.134 --> 00:05:34.436
"თუ გვაქვს ექვსი სხვადასხვა სანელებელი

00:05:34.436 --> 00:05:37.799
რამდენი სხვადასხვა გემოს მიღებაა
შესაძლებელი?"

00:05:37.799 --> 00:05:44.106
ნარევის მიღების პროცესი შეგვიძლია
ექვს შეკითხვად დავყოთ

00:05:44.106 --> 00:05:46.749
დაუმატებ თუ არა A-ს?
კი ან არა

00:05:46.749 --> 00:05:49.563
დაუმატებ თუ არა B-ს?
C-ს?

00:05:49.563 --> 00:05:53.108
D-ს? E-ს? ან F-ს?

00:05:53.108 --> 00:05:58.787
ეს ყველაფერი მრავლდება და ვიღებთ
შესაძლო პასუხების თანმიმდევრობების ხეს

00:05:58.787 --> 00:06:04.440
ოჯერ ორჯერ ორჯერ ორჯერ ორჯერ ორი
უდრის 64-ს

00:06:04.440 --> 00:06:09.500
ამიტომ შესძლებელია 64 სხვადასხვა
პასუხთა თანმიმდევრობა

00:06:09.500 --> 00:06:14.515
თუ მოცემულია n რაოდენობის კი-ან-არა
შეკითხვა

00:06:14.515 --> 00:06:19.197
მაშინ შესაძლო პასუხთა თანმიმდევრობების
რაოდენობა იქნება ორი n ხარიხში-ს ტოლი

00:06:19.197 --> 00:06:25.514
1605 წელს ფრენსის ბეკონმა ახსნა, თუ როგორ
შეიძლებოდა ამ აზრის გამოყენება

00:06:25.514 --> 00:06:28.752
ანბანის ყველა ასოს გასაგზავნად

00:06:28.752 --> 00:06:30.916
მხოლოდ ერთადერთი განსხვავებულობის
მეშვეობით

00:06:30.916 --> 00:06:34.083
ბეკონი წერდა:

00:06:34.083 --> 00:06:40.062
"ორი ასოს ჩასმით ხუთ სხვადასხვა ადგილას
მივიღებთ 32 შესაძლო მნიშვნელობას

00:06:40.062 --> 00:06:47.112
ამის მეშვეობით ადამიანს შეუძლია მისი
განზრახვების

00:06:47.112 --> 00:06:51.388
გადაცემა ნებისმიერ მანძილზე მხოლოდ იმ
ნივთების გამოყენებით,

00:06:51.388 --> 00:06:53.995
რომლებსაც მხოლოდ ორი მნიშვნელობის
გადაცემა შეუძლიათ"

00:06:53.995 --> 00:06:58.341
ეს მარტივი იდეა,ერთადერთი განსხვავებულობის
გამოყენებით მთლიანი ანბანის გადაცემა

00:06:58.341 --> 00:07:01.469
გავრცელდა მე-17 საუკუნეში

00:07:01.469 --> 00:07:03.606
ტელესკოპის გამოგონების წყალობით

00:07:03.606 --> 00:07:07.857
ეს ხელსაწყო გამოიგონეს ლიპერშეიმ 1608 წელს
და გალილეომ 1609 წელს

00:07:07.857 --> 00:07:15.557
რადგან ადამიანის თვალის გამადიდებელი ძალა
უცბად 32-მაგი გახდა

00:07:15.557 --> 00:07:20.685
ერთადერთი განსხვავებულობის დაფიქსირება
შესაძლებელი გახდა დიდი მანძილებიდან

00:07:20.685 --> 00:07:29.685
რობერტ ჰუკმა,რომელიც ლინზებით ადამიანის
მხედველობის შესაძლებლობებს სწავლობდა

00:07:29.685 --> 00:07:34.834
დიდი ბიძგი მისცა პროგრესს, როდესაც 
1684 წელს თქვა:

00:07:34.834 --> 00:07:40.698
მცირე ვარჯიშის შემდეგ უკვე შესაძლებელია
პარიზიდან ისეთი საგნის დანახვა

00:07:40.698 --> 00:07:45.168
რომელიც ლონდონში ერთი წუთის წინ
გამოჩნდა

00:07:45.168 --> 00:07:47.789
ამას მოყვა გამოგონებათა მთელი ტალღა

00:07:47.789 --> 00:07:53.304
რომლებიც ცდილობდნენ განსხვავებულობების
გადაცემას უფრო და უფრო დიდ მანძილებზე

00:07:53.304 --> 00:07:57.464
1795 წლის ერთ-ერთი ტექნოლოგია

00:07:57.464 --> 00:08:00.248
იდეალურად გვიჩვენებს ერთადერთი 
განსხვავებულობის მეშვეობით

00:08:00.248 --> 00:08:01.824
ყველაფრის გადაცემის შესაძლებლობას

00:08:01.824 --> 00:08:05.533
ლორდ ჯორჯ მიურეის"რყევის ტელეგრაფი"

00:08:05.533 --> 00:08:09.294
იყო ბრიტანეთის პასუხი ნაპოლეონის
მუქარებისადმი

00:08:09.294 --> 00:08:12.715
ის შედგებოდა ექვსი მბრუნავი ჩამკეტისგან

00:08:12.715 --> 00:08:16.006
და შეიძლებოდა ამ ჩამკეტების ან გახსნა, ან
დაკეტვა

00:08:16.006 --> 00:08:19.375
თითოეულ ჩამკეტს შეგვიძლია შევხედოთ,
როგორც ერთ განსხვავებულობას

00:08:19.375 --> 00:08:24.141
ექვსი ჩამკეტით გვაქვს ექვსი შეკითხვა - 
ღია ან დახურული

00:08:24.141 --> 00:08:29.359
ეს გვაძლევს ორი მეექვსე ხარიხსში--
ანუ 64 განსხვავებულობებს

00:08:29.359 --> 00:08:32.510
ეს საკმარისია ყველა ასოსთვის და 
ციფრისთვის

00:08:32.510 --> 00:08:36.895
რყევის ტელეგრაფზე თითოეული დაკვირვება

00:08:36.895 --> 00:08:51.713
შეიძლება ჩავთვალოთ, როგორც ერთ-ერთი გზა
გადაწყევტილების ხეზე

00:08:51.713 --> 00:08:58.110
ტელესკოპის მეშვეობით კი შესაძლებელი იყო
შეტყობინებების დიდ მანძილზე გადაცემა

00:08:58.110 --> 00:09:03.660
თუმცა, ერთ-ერთმა დაკვირვებამ 1820 წელს
მოგვცა რევოლუციური ტექნოლოგია

00:09:03.660 --> 00:09:10.060
რამაც სამუდამოდ შეცვალა შეტყობინებების
გადაცემის მანძილი

00:09:10.060 --> 00:09:16.574
ამან დაბადა იდეები, რომლებმაც
"ინფორმაციის ეპოქაში" გადაგვიყვანეს