"Usta ile Margarita"yı neden okumalısınız? - Alex Gendler

Tüm dersi görüntülemek için tıklayın: https://ed.ted.com/lessons/why-should-you-read-the-master-and-margarita-alex-gendler

Şeytan kasabaya ulaştı. Ama endişelenmeyin – tek istediği bir sihirbazlık gösterisi sahnelemek. Bu absürt ön yazı Mihail Bulgakov’un başyapıtı olan “Usta ve Margarita”nın olay örgüsünün merkezini oluşturuyor. Eserin siyasi hiciv, tarihi roman ve gizli tasavvuf ile harmanlanması, 20. yüzyılın en iyi ve en tuhaf romanlarından biri olarak miras oluşturdu. Alex Gendler, bu yıkıcı romanı keşfediyor.

Ders: Alex Gendler, yönetmen: Adriatic Animation.

Şeytan kasabaya geldi.

Ama endişelenmeyin, tek istediği
bir sihirbazlık gösterisi sahnelemek.

Bu absürt ön yazı Mihail Bulgakov’un
başyapıtı olan “Usta ve Margarita”nın

olay örgüsünün merkezini oluşturuyor.

1930'larda Moskova'da yazılıp
siyasi hiciv, tarihi kurgu

ve esrarengiz mistisizm ile
gerçeküstü biçimde harmanlanan bu eser,

20. yüzyılın en iyi ve en tuhaf
romanlarından biri olarak

miras oluşturdu.

Hikâye Moskova’nın edebi alandan
iki elit üyesinin karşılaşmasının

Woland adındaki yabancı bir beyefendi
tarafından kesilmesiyle başlıyor.

Woland kendini kara büyü
hakkında bir sunum yapmak için

davet edilen yabancı
bir bilgin olarak tanıtıyor.

Bu yabancı, iki arkadaşı felsefi
bir tartışmanın içine çekerken

ve kaderleri hakkında
kaygı verici tahminler yaparken

okuyucu aniden birinci yüzyıl
Kudüs'üne götürülüyor.

Orada, işkence görmüş Pontius Pilatus,

Nazaretli İsa'ya gönülsüzce
ölüm cezası veriyor.

İki mekân arasındaki
anlatısal geçişle birlikte

Woland'ın ve onun arkadaşları olan
Azazello'nun, Koroviev'in, Hella'nın

ve Behemoth adındaki devasa kedinin

olağanüstü sihirli güçleri
olduğu görülüyor,

arkalarında da bir yıkıntı izi
ile yas kargaşası bırakırken

gösterilerini güç sergilemek
için kullanıyorlar.

Romandaki birçok kara mizah ögesi
sadece şeytani fesatlıktan ileri gelmiyor

ayrıca kara mizaha karşı olarak
gelişen olaylardan ileri geliyor.

Bulgakov’un hikâyesi
yazıldığı yerde geçiyor

yani Stalin döneminin zirvesindeki
Sovyetler Birliği'nde.

Orada, ressamlar ve yazarlar
katı sansür altında çalışıyorlardı,

eğer devlet ideolojisini
dikkate almadıkları görülürse

hapis cezasıyla, sürgünle ya da
idamla karşı karşıya kalıyorlardı.

Onaylansalar bile

barınmaları, seyahatleri
ve hatta her şeylerine ilaveten

eserleri anlaşılması güç bir
bürokrasiyle yönetiliyordu.

Romanda, Woland gerçekçilik dokusuyla
birlikte gülünç sonuçlara ulaşarak

bu sistemi kendi çıkarı için kullanıyor.

Başlar vücuttan ayrıldığı
ve gökten para yağdığı için

Moskovalı vatandaşlar Sovyet toplumunun
ülkülerine rağmen açgözlülüğü

ve sinizmi nasıl beslediğini göstererek
düşük oranlı faizle buna tepki veriyorlar.

Böylece sıradan anlatım bilinçli olarak

doğaüstü olayların tuhaflığı

ve Sovyet yaşamının gündelik
saçmalığıyla harmanlanıyor.

Peki Bulgakov böyle yıkıcı bir romanı
baskıcı bir rejimin altındayken

yayımlamayı nasıl başardı?

Aslında bunu başaramadı.

"Usta ile Margarita" üzerinde
on yıldan fazla zaman çalıştı.

Stalin’in kendisine yaptığı
kişisel ayrımcılık,

Bulgakov’u şiddetli bir
işkenceden korusa bile

birçok oyunu ile kitabının
üretimi yapılmadı,

böylece güvende kalsa da
bilfiil sessiz kaldı.

1940'ta yazarın ölümünün akabinde

taslakları basılamadı.

Orijinal taslağın kopyaları

yeraltı edebiyat çevrelerinde yayılırken

sonunda 1960'larda
sansürlü bir baskısı çıktı.

Tamamlandıktan 30 yıldan uzun zaman sonra

tüm metin sadece 1973'te yayımlandı.

Bulgakov'un sanatsal hayal kırıklığı
ve sansür deneyimleri

romanın ikinci kısmına otobiyografik
bir hava vermesine katkı sağladı,

bu da nihayet biz aynı adlı romanla
tanıştığımızda meydana geldi.

"Usta", bir roman üzerinde
yıllarca çalışan isimsiz bir yazar

ama yayıncılar tarafından geri çevrilince
taslaklarını yakan bir yazar.

Tıpkı Bulgakov'un kendi
eserine yaptığı gibi.

Ama hikâyenin asıl kahramanı
Usta'nın metresi Margarita.

Margarita'nın, sevgilisinin yarıda
kalmış hayaline olan bağlılığı,

şeytani arkadaş grubunun maceraları
ile arasında tuhaf bir bağlantı doğuruyor

ve hikâyeyi gerçeküstü
bir doruk noktasına sürüklüyor.

Kara mizah ögelerine
ve karmaşık yapısına rağmen

"Usta ile Margarita" esasında
sinizmin içinde asla kaybolmayan

sanat, aşk ve günahlardan arınma
hakkında bir meditasyon.

Kitabın uzun süre gecikmiş baskısı
ve anlaşmazlıklara karşı hayatta kalması

aslında Woland'ın Ustaya
dediği gibi bir vasiyet örneği:

"Taslaklar yanmaz."