چیرۆکێکی خۆشەویستی لەسەر قەیرانی دەمارە مەرجانیەکان
-
0:01 - 0:04من دەمەوێت چیرۆکێکی
خۆشەویستیتان بۆ باس بکەم. -
0:04 - 0:07بەڵام کۆتاییەکی خۆشی نییە.
-
0:07 - 0:11ڕۆژێک لە ڕۆژان منداڵێکی لاساری پێنج
ساڵان بووم -
0:11 - 0:14کە بڕیاریدا ببێت بە زیندەوەرزانی دەریایی.
-
0:15 - 0:19سی و چوارساڵ، ٤٠٠ئامێری هەناسەدانی ژێرئاو
و دواتر یەک بڕوانامەی دکتۆرا، -
0:19 - 0:22من هێشتا بەتەواوەتی پەیوەستم بە دەریا.
-
0:23 - 0:25دە ساڵم بەکارکردن لە
کۆمەڵی ماسییەکان بەسەربرد -
0:25 - 0:27لە کاریبیان،
-
0:27 - 0:29ژماردنی ماسی، چاوپێکەوتنی ماسیگرەکان،
-
0:29 - 0:33دووبارە نەخشاندنی ئامێری ماسیگرتن و
پێشخستنی سیاسی. -
0:33 - 0:37من هاوکاربووم لەزانینی ئەوەی بەرێوبردنی
بەردەوام دەکرێت چۆن بێت -
0:37 - 0:41بۆ ئەو شوێنانەی ئاسایشی خۆراک،
کار و کلتورەکان -
0:41 - 0:43هەموویان پشت بە دەریا دەبەستن.
-
0:44 - 0:47لە نێوەندی هەموو ئەوانەوە، من کەوتمە
خۆشەویستیەوە. -
0:48 - 0:49لەگەڵ ماسییەک.
-
0:50 - 0:53زیاد لە ٥٠٠ جۆری ماسی دەریایی
لەسەر مەرجانەکانی دەریای کاریبی دەژین، -
0:53 - 0:57بەڵام ئەوەی کە ناتوانم لە مێشکم دەری بکەم
-
0:57 - 0:58ماسی توتیە.
-
0:58 - 1:01کە لە تەواوی جیهان لەسەر دەمارە
مەرجانیەکان دەژین، -
1:01 - 1:02١٠٠ جۆریان هەیە،
-
1:02 - 1:04ئەوان بەدرێژی مەترێک دەتوانن گەشە بکەن
-
1:04 - 1:06و بەکێشی زیاد لە ٢٠ کیلۆگرام،
-
1:06 - 1:08بەڵام ئەمە شتێکی بێزارکەرە.
-
1:08 - 1:12دەمەوێت پێنج شتی ناوازەتان
پێ بڵێم دەربارەی ئەو ماسیانە. -
1:13 - 1:15یەکەم، ئەوان دەمێکی وەک دەنووکی تووتیان
هەیە، -
1:15 - 1:17تەواو بەهێزە بۆ گازگرتن
لە مەرجانەکان، -
1:17 - 1:20هەرچەندە ئەوان لەدوای قەوزەن.
-
1:20 - 1:22ئەوان گیابڕی دەمارەکانی دەریاکەن.
-
1:22 - 1:26ئەمە کلیلێکە، چونکە زۆر دەمارەکانی دەریایی
لەگەڵ قەوزە زیاد لە پێویست گەشەدەکەن -
1:26 - 1:29بەهۆی پیسبوونی پێکهاتەی خۆراک بە ئاوی
ئاوەڕۆ و پەیین -
1:29 - 1:30کەوا لە زەوییەکە دەردەچێت.
-
1:31 - 1:33و لەوێ بەپێی پێویست هیچ گیاخۆرێکی
وەک ماسی تووتی نییە -
1:33 - 1:35لەسەر دەمارەکانی دەریا
-
1:35 - 1:36بۆ ئەوەی هەمووی لەژێرەوە ببڕێت.
-
1:37 - 1:39باشە، دووەم شتی سەرسوڕهێنەر.
-
1:39 - 1:44دوای ئەوهەموو خواردنە، ئەوان پیساییەکی لمی
سپی جوان دەکەن. -
1:45 - 1:49ماسییەکی توتی تاک دەتوانێت زیاد لە ٣٨٠
کیلۆگرام دروست بکات -
1:49 - 1:51لەو هاڕاوە مەرجانییە لە هەرساڵێک.
-
1:51 - 1:53هەندێک جار،کە دەچمە ژێر دەریا،
-
1:53 - 1:55لە چاویلکەکەمەوە دەڕوانم
-
1:55 - 1:59شوێنەواری پیساییە سپییەکەی
ماسی تووتی دەبینم. -
2:00 - 2:04بۆیە جاری داهاتوو کاتێ لەسەر ئەو لمە
سپییەی سەرکەناری خولگەیی دەسوڕییتەوە، -
2:04 - 2:07ڕەنگە پێوستە سوپاسی ئەم ماسیە بکەیت.
-
2:07 - 2:08(پێکەنین)
-
2:08 - 2:11سێیەم، ئەوان شێوازی زۆریان هەیە.
-
2:11 - 2:13فرەڕەنگ و هێڵدار، شینی سەوزباو، ئەرخەوانی
سوور، -
2:13 - 2:14زەرد، پرتەقاڵی، خاڵدار،
-
2:15 - 2:18ماسی توتی بەشێکی مەزنە وادەکات
دەماری مەرجانی ڕەنگاوڕەنگ بن. -
2:19 - 2:22وەک کەسایەتییە بەناوبانگەکان،
-
2:22 - 2:25بەدرێژایی ژیانیان چەندین جۆری
ستایل دەگۆڕن. -
2:25 - 2:27دەرکەوتنی لاویەتی،
-
2:27 - 2:28دواتر تەمەنی مامناوەندی،
-
2:28 - 2:29و کۆتا دەرکەوتن.
-
2:29 - 2:35چوارەم، لەگەڵ کۆتا گۆڕانکاری
ڕەگەزیشیان دەگۆڕێت لە مێیەوە بۆ نێر، -
2:35 - 2:38ناودەبرێت بە زنجیرەی نێرەموک.
-
2:38 - 2:42ئەم کۆمەڵە گەورەیە لەنێرەکان دواتر
لەناوچەی مێینەکان کۆدەبنەوە بۆ گەراکردن. -
2:43 - 2:46ئارەزووی ڕەگەزی تر و تاک هاوسەریەتی
بەدڵنیاییەوە شتێکی ئاسایی نیە، -
2:46 - 2:49و ماسی توتی نمونەیە بۆ هەندێک جوانی
-
2:49 - 2:52لە بەرنامەڕێژی پەیوەندی زاوزێی جۆراوجۆر.
-
2:52 - 2:55پێنجەم، و سەرسوڕهێنەرتریان،
-
2:55 - 2:59کاتێک ماسی توتی کۆ دەبنەوە
لەنێو دەمارە بێدەنگەکان لە شەودا، -
2:59 - 3:03ئەوان بڵقێکی لینج لە لیکەڕژێنەکانی
سەریانەوە دەردەدەن -
3:03 - 3:06کەوا تەواوی لەشیان دەپێچێت.
-
3:07 - 3:09ئەمە بۆنیان دەشارێتەوە لە دڕندەکان
-
3:09 - 3:11و دەیانپارێزێت لە مشەخۆرەکان،
-
3:11 - 3:12بۆ ئەوەی بەسەلامەتی بخەون.
-
3:12 - 3:14ئەمە چەند جوانە؟
-
3:14 - 3:16(پێکەنین)
-
3:16 - 3:20بۆیە ئەمە دانپێدانانی خۆشەویستی منە بۆ
ماسی توتی -
3:20 - 3:21بۆ هەموو جوانییەکانیان،
-
3:21 - 3:25خواردنی قەوزە، پیسایی لم، گۆڕینی
ڕەگەز. -
3:25 - 3:26(پێکەنین)
-
3:26 - 3:30بەڵام لەگەڵ ئەم خۆشەویستییە خەم دێت.
-
3:31 - 3:34ئێستا ئەم گروپانە و ماسیە سورەکان زیاد
لە پێویست ڕاو دەکرێن، -
3:34 - 3:37ماسیگرەکان ماسی توتی بە ئامانج دەگرن.
-
3:37 - 3:39ڕمەکانی ماسیگرتن جۆرە گەورەکان
بە ئامانج دەگرن، -
3:39 - 3:44ماسی شینی نیوەشەو و ماسی توتی پەلکەڕەنگینە
ئێستا زۆر دەگمەنن، -
3:44 - 3:47و تۆڕ و تەڵەکان بچوکترین جۆریان ڕاودەکەن.
-
3:47 - 3:51وەک زیندەوەرزانی دەریا و کەسێک،
-
3:51 - 3:52دەتوانم پێتان بڵێم،
-
3:52 - 3:54ماسی ئەوەندە زۆر نییە لە دەریادا.
-
3:54 - 3:56(پێکەنین)
-
3:56 - 3:59و من ماڵەکەیانم خۆشدەوێت
-
3:59 - 4:00کە دەمارە مەرجانیەکانن،
-
4:00 - 4:03کە جاران وەک کلتوری کاریبی چالاک بوو،
-
4:03 - 4:05ڕەنگاوڕەنگ بوو وەک تەلارسازی،
-
4:05 - 4:07و بەجموجۆڵ بوو هەروەک کەرنەڤاڵ.
-
4:08 - 4:09بەهۆی گۆڕانی کەش و هەوا،
-
4:09 - 4:12زیاد لە پێویست ڕاوکردنی ماسی و پیسبوون،
-
4:12 - 4:17ڕەنگە دەمارە مەرجانیەکان لە ماوەی ٣٠ ساڵ
نەمێنن. -
4:17 - 4:20تەواوی سیستەمێکی ژینگەیی بسڕێتەوە.
-
4:20 - 4:21ئەمە وێرانکەرە،
-
4:21 - 4:26چونکە سەدان ملیۆن خەڵک لەسەرانسەری جیهان
-
4:26 - 4:30پشت بە دەمارە دەریاییەکان دەبەستن
بۆ خۆراک و داهاتیان. -
4:30 - 4:31بە باشی بیری لێبکەوە.
-
4:33 - 4:35کەمێک لە هەواڵی باش
-
4:35 - 4:40ئەوەیە شوێنەکانی وەک بڵیز، بەربودا و بۆنیر
ئەم ماسیە توتیە تایبەتانە -
4:40 - 4:43دەپارێزن.
-
4:43 - 4:47هەروەها، شوێنی زیاتر و زیاتر ناوچەی
پارێزراو دادەمەزرێنن -
4:47 - 4:50کە بەتەواوی سیستەمی ژینگەییەکە
دەپارێزێت. -
4:50 - 4:53ئەمانە هەوڵی گرنگن، بەڵام ئەمە بەس نیە.
-
4:54 - 4:56لەم کاتەدا کە من لێرە وەستاوم،
-
4:56 - 5:00تەنها سەدا ٢.٢ ی زەریاکان پارێزراون.
-
5:00 - 5:03لەهەمان کاتدا، سەدا ٩٠ ی ماسیە گەورەکان،
-
5:03 - 5:06و سەدا ٨٠ ی مەرجانەکانی سەر
دەمارەکانی دەریایی کاریبی، -
5:06 - 5:08بە تەواوی لەناوچوون.
-
5:08 - 5:11ئێمە لە ناوەندی شەشەم لەناوچونی بەکۆمەڵین.
-
5:11 - 5:14و ئێمە، مرۆڤەکان،
هۆکاری ئەم لە ناوچونەین. -
5:15 - 5:18و هەر ئێمە چارەسەرەکەشیمان لایە.
-
5:18 - 5:21چاککردنی گۆڕانی کەش و هەوا
و وەستانی زیادەڕۆی لە ڕاوکردنی ماسی، -
5:21 - 5:23پاراستنی زەریاکان و
-
5:23 - 5:25وەستانی پیسکردنی خاکەکان.
-
5:25 - 5:27بەڵام ئەمانە پڕۆژەی گەورەن
-
5:27 - 5:29گۆڕانکاری سیستەمی پێویستە
-
5:29 - 5:32و ئێمە بەڕاستی ئەو
کاتەمان نییە تا لە دەستی بدەین. -
5:33 - 5:35هەریەکەمان دەتوانین
بەژداربین، -
5:35 - 5:38بە دەنگدانمان، دەنگەکانمان، هەڵبژاردنی
خواردنەکانمان، -
5:38 - 5:40تواناکانمان و دۆلارەکانمان.
-
5:40 - 5:43پێویستە هەوڵ بخەینەگەڕ بۆ
چاککردنی هەڵسوکەوتی کۆمپانیاکان -
5:43 - 5:45و سیاسەتەکانی حکومەتەکان.
-
5:45 - 5:47پێویستە شارستانیەت بگۆڕین.
-
5:48 - 5:51بنیادنانی کۆمەڵگەیەک لەدەوری
چارەسەریی -
5:51 - 5:53گرنگترین شتە.
-
5:54 - 5:57من هەرگیز کۆڵ نادەم
-
5:57 - 6:00کاردەکەم بۆ پاراستن و گەڕاندنەوەی ئەم
هەسارە قەشەنگە. -
6:01 - 6:04ھەر بەشێک لە ژینگە کە دەیپارێزین،
-
6:04 - 6:08یەک لە دەی لەگەرمبوون کەمدەکاتەوە،
-
6:08 - 6:09بەڕاستی کێشەیە.
-
6:10 - 6:13بەسوپاسەوە، من ھیوا پاڵنەرم نیە،
-
6:13 - 6:15بەڵکو ئارەزووم بۆ بەسوود بوون پاڵنەرمە.
-
6:16 - 6:20چونکە من نازانم چۆن وتارێکی
ڕاستگۆیانە پێشکەش بکەم -
6:20 - 6:23دەربارەی خۆشەویستەکەم ماسی توتی و
دەمارە مەرجانیەکان -
6:23 - 6:25کە کۆتاییەکی خۆشی هەبێت.
-
6:25 - 6:26سوپاس.
-
6:26 - 6:29(چەپڵە لێدان)
- Title:
- چیرۆکێکی خۆشەویستی لەسەر قەیرانی دەمارە مەرجانیەکان
- Speaker:
- ئەیانا ئیلیزابێث جۆنسن
- Description:
-
more » « less
لەنێو سەدان ژێر دەریاوان، زیندەوەرزانی دەریا ئەیانا ئیلیزابێث جۆنسن کەوتە خۆشەویستیەوە -- لەگەڵ ماسیەک. لەم هۆنراوەیەوە بۆ ماسی توتی، ئەو باسی پێنج خاڵی ئەم بونەوەرانە دەکات کە وایان لێدەکات سەرسوڕهێنەر بن. (لە توانایانەوە بۆ کردنی پیسایی لمی سپی بۆ ڕەنگاوڕەنگ کردن "گۆڕانکاری لە شێوازی بەرگیان") و پیشاندانی ئەوەی لە مەترسی دایە -- وەک هەڕەشەی گۆڕانکاری کەش و هەوا بۆ داهاتووی دەمارە مەرجانیەکان.
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 06:42
|
Daban Q Jaff approved Kurdish (Central) subtitles for A love story for the coral reef crisis | |
|
Rebar Atta accepted Kurdish (Central) subtitles for A love story for the coral reef crisis | |
|
|
Rebar Atta edited Kurdish (Central) subtitles for A love story for the coral reef crisis | |
|
|
Rebar Atta edited Kurdish (Central) subtitles for A love story for the coral reef crisis | |
|
|
Rebar Atta edited Kurdish (Central) subtitles for A love story for the coral reef crisis | |
|
|
Rebar Atta edited Kurdish (Central) subtitles for A love story for the coral reef crisis | |
|
|
Rebar Atta edited Kurdish (Central) subtitles for A love story for the coral reef crisis | |
|
|
Rebar Atta edited Kurdish (Central) subtitles for A love story for the coral reef crisis |