İnternetin Magna Karta'sı
-
0:01 - 0:03TED 30 yaşında.
-
0:03 - 0:05World wide web ise bu ay
-
0:05 - 0:0725. yaşını kutluyor.
-
0:07 - 0:10Şimdi size bir sorum var.
-
0:10 - 0:15Bu yolda nasıl ilerleyeceğiz?
-
0:15 - 0:15Devletten bahsedelim.
-
0:17 - 0:19Nasıl bir internet istediğimizi konuşalım.
-
0:19 - 0:2225 yıl önce CERN'de çalışıyordum.
-
0:22 - 0:25Görevdeki ilk yılımı dolduruktan sonra
-
0:25 - 0:27bir başka yan projede çalışmak için izin alabildim.
-
0:27 - 0:29Bir kod yazdım.
-
0:29 - 0:31Sanırım ilk kullanıcısı da kendim oldum.
-
0:31 - 0:34Başta insanlar kullanmaz diye
-
0:34 - 0:35endişelenenler oldu,
-
0:35 - 0:37halka çok karmaşık geleceğini düşündüler.
-
0:37 - 0:39Bir sürü çaba, bir sürü harika
-
0:39 - 0:40insanla yaptığım işbirliği sonucunda
-
0:40 - 0:43azar azar ilerledi, kullanışlı hale geldi.
-
0:43 - 0:45Ve çok tutuldu. Hoş oldu.
-
0:45 - 0:48Sonunda birkaç yıl sonra, 2000'lerde
-
0:48 - 0:52dünya nüfusunun yüzde beşi
-
0:52 - 0:54www'i kullanır hale geldi.
-
0:54 - 0:562007'de bu rakam yüzde 17'ye yükseldi.
-
0:56 - 1:002008'de World Wide Web Vakfını kurduk
-
1:00 - 1:01ve bu orana bakıp
-
1:01 - 1:04bir bakıma endişelenmeye başladık.
-
1:04 - 1:06Bugün, 2014'te
-
1:06 - 1:09dünyanın %40'ı
-
1:09 - 1:13www kullanıcısı ve gitgide yayılıyor.
-
1:13 - 1:15Elbette artıyor.
-
1:15 - 1:18Her iki açıdan düşünmenizi isterim.
-
1:18 - 1:20Elbette burada, TED'de bulunan
-
1:20 - 1:23herkes için ilk akla gelen soru
-
1:23 - 1:25geri kalan yüzde 60'ı nasıl
-
1:25 - 1:27diğerleri kadar çabucak internet kullanır hale getiririz, olacaktır.
-
1:27 - 1:29Bir sürü önemli konu var. Bu elbette cep telefonlarıyla olacak.
-
1:29 - 1:31Ama öte yandan internet kullanan %40'ı düşünmeliyiz
-
1:31 - 1:33zira siz buradasınız ve
-
1:33 - 1:35internetli hayatlarınızı yaşıyor
-
1:35 - 1:36ve herhangi bir şeyi akılda tutmak yerine
-
1:36 - 1:38nette arıyorsunuz.
-
1:38 - 1:42bunu bir başarı olarak alabilirsiniz
-
1:42 - 1:44ancak eğri oturup doğru konuşmalıyız.
-
1:44 - 1:47Tamam, bu bir başarı
-
1:47 - 1:49Khan Akademide bir sürü şey var
-
1:49 - 1:52neredeyse aradığınız her şey Vikipedi'de mevcut,
-
1:52 - 1:53dünya kadar e-kitap elinizin altında ve bedava
-
1:53 - 1:55çevrimiçi okuyabiliyorsunuz,
-
1:55 - 1:57eğitim alanında bir sürü harika şey oldu
-
1:57 - 1:58başka alanlarda da öyle.
-
1:58 - 2:01Online ticaret alışveriş
-
2:01 - 2:03anlayışımızı altüst etti
-
2:03 - 2:05çeşitli ticaret türleri ortaya çıktı
-
2:05 - 2:07bunların hiçbiri internetten önce yoktu.
-
2:07 - 2:11Ticaretin kuralları neredeyse tüm dünyada değişti.
-
2:11 - 2:13Siyasi sistemler bu derecede değişmedi
-
2:13 - 2:15ama yine de büyük ölçüde etkilendi.
-
2:15 - 2:18Öyle ki, bir sürü e-devlet
-
2:18 - 2:21birçok şeyin şeffaf ve görünür olması
-
2:21 - 2:22internet sayesinde.
-
2:22 - 2:25Bazı şeylerin de daha az görünür olmasını sağladı.
-
2:25 - 2:27Mesela gecenin bir vakti,
-
2:27 - 2:29sevdiğiniz birinin yakalanmış olabileceği
-
2:29 - 2:31bir kanser türü hakkında internet üzerinden
-
2:31 - 2:36başka bir ülkede biriyle
-
2:36 - 2:40konuşabiliyorsunuz.
-
2:40 - 2:44İnternet sayesinde bu gibi şeyler ortalığa saçılmıyor.
-
2:44 - 2:48Aslında belli bir mahremiyet de sağlıyor.
-
2:48 - 2:50Web'in hangi kısmının
-
2:50 - 2:52internete girdiğimiz zaman
-
2:52 - 2:53kullandığımız hangi bölümünün
-
2:53 - 2:56şeffaf ve nötral (yüksüz) olduğunu bilemiyoruz.
-
2:56 - 2:59Asıl endişe verici olan
-
2:59 - 3:02hepimizce malum dinleme ve izlemeler değil
-
3:02 - 3:04esasen bundan çok
-
3:04 - 3:06internetteki verileri suiistimal
-
3:06 - 3:09etmek isteyecek başka birilerinin olması.
-
3:09 - 3:10Neticede şunu anlamalıyız ki,
-
3:10 - 3:12interneti öylece kullanamayız
-
3:12 - 3:14aynı zamanda onun için endişelenmemiz de gerek,
-
3:14 - 3:17tüm bunların ardındaki altyapıyı düşünmeliyiz.
-
3:17 - 3:21Aslında bu özellik bize gerek mi?
-
3:21 - 3:26İfade özgürlüğünün tadını çıkarıyoruz,
-
3:26 - 3:29tweet atıyoruz, bir sürü insan
-
3:29 - 3:32tweetlerimizi okuyor
-
3:32 - 3:36-tabii eğer onların ülkesinde twitter kapatılmamışsa-
-
3:36 - 3:39bir şekilde kendimizi ifade etmek istiyoruz,
-
3:39 - 3:42devletimiz hakkında biraz bilgi sahibi olmak istiyoruz
-
3:42 - 3:43yaşadığımız ülke hakkında...
-
3:43 - 3:46başkalarının bilmediği şeyleri bilmek.
-
3:46 - 3:49Bu yüzden mutlaka
-
3:49 - 3:51sansüre karşı direnmeliyiz.
-
3:51 - 3:52İnternetin özgür bir yer olmasını savunmalı,
-
3:52 - 3:55sansürü protesto etmeliyiz.
-
3:55 - 3:58Biz bu özgürlüğü sevdik.
-
3:58 - 4:00Bu sayede sesimizi duyurabiliyoruz.
-
4:00 - 4:02Herkes herkesle konuşabiliyor.
-
4:02 - 4:03Kim olduğuna bakmadan.
-
4:03 - 4:06Ve şu büyük sosyal medya ağlarına katılıyoruz
-
4:06 - 4:09dev bir buluşma yeri gibi çalışıyorlar
-
4:09 - 4:11onlar sayesinde aynı
-
4:11 - 4:13sosyal ağdaki insanlar
-
4:13 - 4:15birbiriyle iletişim kurabiliyor
-
4:15 - 4:19ama bir yandan da kendilerini sınırlıyorlar.
-
4:19 - 4:22Ve bir de, filtre balonları hakkındaki
-
4:22 - 4:24kitabı okuduysanız bileceksiniz.
-
4:24 - 4:26Filtre balonu esasen sevdiğimiz şeyleri
-
4:26 - 4:28kolayca bulmamızı sağlayan bir tür makina.
-
4:28 - 4:30Seviğimiz şeyleri tıklıyoruz
-
4:30 - 4:32neleri tıkladığımızı bilen ve
-
4:32 - 4:34otomatik olarak tekrar önümüze koyan
-
4:34 - 4:36bu makina yüzünden sonunda
-
4:36 - 4:40dünyayı şu pembelikten ibaret sanmaya başlıyoruz.
-
4:40 - 4:42İşte buna filtre balonu deniyor.
-
4:42 - 4:44İşte bunlar şu anda sahip olduğumuz
-
4:44 - 4:47sosyal interneti tehdit eden şeyler.
-
4:47 - 4:49Nasıl bir internet istiyoruz?
-
4:49 - 4:53Ben parçalara bölünmemiş bir web istiyorum
-
4:53 - 4:54bazı ülkeler gözetleme yapabilmek için
-
4:54 - 4:56bölmeyi savunuyor.
-
4:56 - 4:58Demokrasi için sağlam bir zemin oluşturacak
-
4:58 - 5:02bir internet istiyorum.
-
5:02 - 5:05Sağlık hizmeti alabileceğim,
-
5:05 - 5:09mahremiyetimi koruyabileceğim ve
-
5:09 - 5:11araştırma yapan tıp bilginlerinin beni tedavi ederken
-
5:11 - 5:13tonlarca bilimsel veriye ulaşabileceği bir web istiyorum.
-
5:13 - 5:15İnternetsiz yüzde 60'ın da
-
5:15 - 5:19bir an evvel içinde olacağı bir web istiyorum.
-
5:19 - 5:21Yeniliğe, inovasyona güçlü bir zemin oluşturan ve
-
5:21 - 5:26bir felaket meydana geldiğinde
-
5:26 - 5:27mesela bir afette hemen harekete geçebileceğim
-
5:27 - 5:29hemen yardım yollayabileceğim bir web istiyorum.
-
5:29 - 5:33İşte böyle şeyler...
-
5:33 - 5:36Elbette listem daha uzun, bunlar sadece başlıcaları.
-
5:36 - 5:39Sizin de listeniz vardır.
-
5:39 - 5:40O yüzden dilerim ki, bu 25. yıldönümü
-
5:40 - 5:43nasıl bir web istediğimizi düşünmeye vesile olsun.
-
5:43 - 5:46webat25.org adresine giderek
-
5:46 - 5:47bazı linkler bulabilirsiniz.
-
5:47 - 5:48Orada insanların beraberce
-
5:48 - 5:49İnternetin Magna Karta'sını yazdığı,
-
5:49 - 5:52İnternet Hakları Beyannamesini yazdığı
-
5:52 - 5:54bir sürü site bulacaksınız.
-
5:54 - 5:55Ne dersiniz? Yapalım mı?
-
5:55 - 6:00Bunlar temel haklar haline gelmedi mi?
-
6:00 - 6:03İnsanın dilediği kişiyle iletişim kurması hakkı?
-
6:03 - 6:05Haydi, elbirliğiyle web'in
-
6:05 - 6:08Magna Karta'sını yazalım.
-
6:08 - 6:10Bunu bu yıl yapalım.
-
6:10 - 6:1225. yıl dönümünden gelen enerjiyi buna kullanalım,
-
6:14 - 6:16internetin Magna Karta'sını
-
6:16 - 6:18yazma imecesine. (alkışlar)
-
6:18 - 6:20Teşekkürler. Sizden bir ricam olacak.
-
6:23 - 6:24Benim için savaşın, anlaştık mı? Sağ olun.
-
6:24 - 6:27(alkışlar)
- Title:
- İnternetin Magna Karta'sı
- Speaker:
- Tim Berners-Lee
- Description:
-
Sir Tim Berners-Lee, 25 yıl önce World Wide Web'i icat etti. Tek başına bu bile söyleyeceklerine kulak vermemizi öğütlüyor.
Diyor ki: Önümüzde bir savaş var. Tarafsız interneti kemiren iki şeye karşı*: Kişiselleştirme filtreleri ve büyük şirketlerin gücü kendilerinde toplamaya yönelik merkezileşirme çabası. Bu ikisi internetin tüm açık ve özgür alanlarını tehdit etmekte. Erişim ve açıklık için mücadele etmek ise kullanıcıya düşüyor.
Mesele şu: Nasıl bir internet istiyoruz?
*(çevirmenin notu: bizden habersizce çalışan ve nette aradığımız şeylere göre önümüze reklam vs. çıkaran) - Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 06:47
Beril Devlet commented on Turkish subtitles for A Magna Carta for the web | ||
Meric Aydonat approved Turkish subtitles for A Magna Carta for the web | ||
güney örnek accepted Turkish subtitles for A Magna Carta for the web | ||
güney örnek edited Turkish subtitles for A Magna Carta for the web | ||
güney örnek edited Turkish subtitles for A Magna Carta for the web | ||
güney örnek edited Turkish subtitles for A Magna Carta for the web | ||
Meric Aydonat approved Turkish subtitles for A Magna Carta for the web | ||
Meric Aydonat rejected Turkish subtitles for A Magna Carta for the web |
Meric Aydonat
Merhaba arkadaşlar. Bana kalırsa bir çevirinin en önemli kısmı açıklama, orada izleyicileri kazanabiliriz veya kaybedebiliriz. Açıklamanız yeterince akıcı olmamış, yeniden güzel bir düzyazı ve sizin izlemeyi isteyeceğiniz bir konuşmanın girişi olacak çevirseniz sevinirim. Çevirmen notlarında sakınca yok, ama bunları metnin sonuna eklerseniz ana cümleleri bölmez. Konuşmanın çevirisinde de ufak tefek hatalar var, onu da yeniden gözden geçirseniz iyi olur.
Beril Devlet
Meriç Hanım. Hayatımda şu satırlarınızdan daha şevk kırıcı ve itici bir yorum okumadım. Bunca yaşıma rağmen sayenizde TED için çeviri yapmayı bırakabilirim. Genç bir çevirmen için ise kariyerinin sonu olabilirsiniz. Yadıklarınız gönüllü kimseler. Bunu daima aklınızda tutmalısınız. Ayrıca yüzyüze tanışıklığınız olmadığı için kullanacğınız üslup da bu olmamalı. Liderlik / yol gösterme / rehberlik / iletişim konusunda kendinizi biraz geliştirmeye ne dersiniz...