Een SEH-arts over triage in je eigen 'idioot drukke' leven

Hoe houden artsen op de spoedeisende hulp het hoofd koel te midden van de chaos? Gesteund door haar jarenlange ervaring, vertelt SEH-arts Darria Long over een simpele aanpak om de controle terug te winnen en je minder overweldigd te voelen wanneer je leven 'idioot druk' begint te worden.

Steek eens in alle eerlijkheid je hand op

als je ooit 'idioot druk' hebt gezegd

om aan te geven hoe je dag,
je week of je maand is geweest.

Ik ben arts op de spoedeisende hulp

en 'idioot druk' is een uitdrukking
die je mij nooit zult horen bezigen.

En na vandaag

hoop ik dat jullie het
ook nooit meer zullen zeggen.

Ik ga jullie vertellen waarom je niet
die term 'idioot' moet gebruiken

om aan te geven hoe druk je het hebt.

Als we in de idioot-drukmodus staan,

zijn we gewoonweg minder goed in staat
om de drukte te hanteren.

Dan gebeurt er dit:

je stresshormonen-niveau
stijgt en blijft hoog,

en de executieve functie
van je prefrontale cortex loopt terug.

Je geheugen, je beoordelingsvermogen
en je impulsbeheersing nemen daardoor af,

en de hersencentra waar boosheid
en bezorgdheid zitten, worden geactiveerd.

Voel je dat dan?

Het zit zo.

Je kunt het zo druk hebben
als op een afdeling spoedeisende hulp,

maar dan zonder het gevoel
dat je het idioot druk hebt.

Hoe dan?

Door onze aanpak te volgen.

Onze hersenen verwerken stress
volgens een bepaald basispatroon.

Maar hoe we erop reageren,

kunnen we zelf beïnvloeden,
zo blijkt uit onderzoek,

of het nu noodsituaties betreft
of gewone, dagelijks optredende stress.

Vergelijk eens de idioot-drukmodus

met hoe ik ons op de SEH
in de paraatmodus zie functioneren.

De paraatmodus houdt in
dat wat er ook bij ons binnenkomt,

of het nu een kettingbotsing is

of een patiënt met pijn op de borst
terwijl hij vastzat in de lift,

of iemand met een voorwerp op een plek
waar het niet zou moeten zitten --

zoiets horen maakt je
wel érg nieuwsgierig! --

(Gelach)

en zelfs op dagen dat je zou zweren
dat je voor de gek wordt gehouden,

we zijn er niet bang voor.

Want we weten dat we alles
wat door die dubbele deuren binnenkomt,

ook werkelijk aankunnen.

Dat we er klaar voor zijn.

Dat is de paraatmodus.

Daar hebben we op getraind

en jullie kunnen het ook.

Luister maar.

Stap één bij de switch naar de paraatmodus

is onophoudelijk triageren.

In de idioot-drukmodus
ben je áltijd gestrest,

omdat je op iedere uitdaging
op dezelfde manier reageert.

Vergelijk dat eens met de paraatmodus,

waarin we triage doen,

wat inhoudt dat we prioriteren
naar urgentiegraad.

Dat is niet zomaar een truc
om je doelijst af te werken.

Conclusie uit het werk van Robert Sapolsky

is dat wie geen onderscheid kan maken
tussen wel en niet bedreigend,

en overal hetzelfde op reageert,

een twee keer zo hoog
stresshormonenniveau heeft.

Daarom is dit de eerste vaardigheid
die mensen moeten leren.

Je kunt niet iedereen tegelijk helpen,

maar dat hoeft ook niet,

want we triageren.

Rood -- er is onmiddellijk levensgevaar.

Geel -- ernstig, maar er is
geen onmiddellijk levensgevaar.

Groen -- niet ernstig.

En we wijden onze inspanningen
allereerst op de rode taken.

Nu komt het.

Een deel van het probleem
bij de idioot-drukmodus

is dat je op alles reageert

alsof het rood is.

Begin daarom met correct triageren.

Weet welke situaties rood zijn.

Die zijn het belangrijkst,
dáár kun je het meeste resultaat boeken.

Nu kan ruis je zomaar in de war brengen,

maar de heftigste ruis
is niet altijd het roodst.

Zo loopt die ene zwaar astmatische patiënt
het grootste risico als je hem niet hoort.

Maar die andere patiënt, die per se wil
dat ik haar koffieroom kom brengen,

maakt wel een hoop lawaai,
maar is niet rood.

Ik geef een voorbeeld
uit mijn eigen leven.

Ik had een keer thuis een overstroming,

mijn kind van één was bij de SEH,

ik zou geld helpen inzamelen
voor de school van mijn kleuter

en de deadline voor het slothoofdstuk
van mijn boek was verstreken.

Misschien ging dat hoofdstuk
niet toevallig over stress.

(Gelach)

De rode taken waren:
mijn kind van één gezond krijgen

en mijn boek afronden.

Punt.

Weet je nog? Steeds blijven triageren.

En die lekkage in huis dan?

Nou, toen we eenmaal hadden gezorgd
dat er geen nieuwe schade ontstond,

was het geen rode taak meer.

Hij voelde nog wel rood aan,

maar in feite was het niet meer dan ruis.

Nee, nee, het was wel een hoop lawaai.

Hier zie je mij helemaal rechts
met oordoppen in,

gefocust op mijn boek,

terwijl de vloer om mij heen
machinaal wordt gedroogd.

Weet wat je rode taken zijn

en laat je niet afleiden
door de niet-rode taken.

Het is trouwens bevrijdend
om bij een groene taak

jezelf zo nu en dan
eens te kunnen voorhouden:

Dit is een groene taak.
Hier gaat niemand dood.

(Gelach)

Het is niet erg
als dit niet volmaakt wordt.

En dan is er één triageniveau
dat we toekennen aan de ergste scenario's.

Dat is niveau zwart.

Dat zijn patiënten
waar we niets voor kunnen doen,

terwijl we zelf dóór moeten.

Dat is hartverscheurend,

maar ik noem het toch,

omdat ieder van jullie in je leven
wel van die zwarte taken heeft.

Dat zijn die dingen
die je van je lijst moet schrappen.

Ik denk dat velen van jullie
weten waar ik over praat.

Voor mij was het het geld inzamelen.

Dat moest ik loslaten.

Want zoals we weten bij de SEH:

als je álles probeert te doen,

kun je onmogelijk
de rode situaties veiligstellen.

Stap twee bij de switch van
de idioot-drukmodus naar de paraatmodus

is 'idioot druk' zien aankomen
en daarop anticiperen.

'Idioot druk' goed hanteren,

is voor de helft een zaak
van goed voorbereid zijn.

Waar stap een dus triageren is,

bedenken we bij stap twee hoe we die taken
beter uitvoerbaar kunnen maken.

Onderzoek wijst uit
dat hoe meer opties we hebben,

hoe meer tijd ieder besluit vraagt.

En hoe meer besluiten we moeten nemen,
hoe meer ons brein uitgeput raakt,

waardoor het minder staat is
goede beslissingen te nemen.

Daarom gaat deze tweede stap

over manieren om het aantal
dagelijkse beslissingen te reduceren.

Hier zijn vier eenvoudige dingen
die je in het dagelijks leven kunt doen.

Plannen.

Plan voor de hele week
je maaltijden in het weekend,

zodat je woensdagavond om zes uur,

wanneer iedereen honger heeft
en pizza wil eten,

geen beslissingen hoeft te nemen
om een gezond maal op tafel te krijgen.

Automatiseer.

Voorkom dat je dingen moet onthouden
terwijl je ze kunt automatiseren

door regelmatig optredende taken
en aankopen in een rooster in te plannen.

Houd spullen bij elkaar.

Train je ergens voor,

berg dan de spullen die je gebruikt
op één plek bij elkaar op,

opgeladen en klaar voor gebruik,

zodat het geen energie kost
om het te zoeken.

En beperk verleidingen,

voor ieder die gedreven wordt
door je suikerbehoefte.

Is hier zo iemand?

Zeg het dan maar.

Dat is ook een vorm
van de idioot-drukmodus

en bijbehorende zelfmedicatie.

Maar hou op om dat allemaal
op wilskracht te doen.

Bedenk iets anders.

Als etenswaren buiten bereik liggen,

zodat je ze alleen
met een opstapje kunt pakken,

al gaat het om chocola,

dan eet je er vanzelf 70% minder van,
zo bleek uit onderzoek met proefpersonen.

Ik weet dat ook.

Laat het maar eens doordringen.

(Gelach)

Organiseer de dingen zo, dat je de keuzes
die je wilt maken, makkelijker maakt.

Dat brengt ons bij de derde stap
van de switch van idioot druk naar paraat,

en dat is: ophouden
met alle dingen te bedenken.

Luister maar.

Een ander verhaal.

Ik werk in een kleine SEH-dependance.

Er wordt een vrouw met weeën
binnengebracht.

Ik besef dat de navelstreng
niet eenmaal, maar tweemaal

om de nek van de baby zit gewonden.

En ik ben de enige arts.

Ik was bang.

Maar ik mocht me niet
van de wijs laten brengen.

Weet je, we zijn allemaal
wel eens nerveus.

We zijn allemaal wel eens bang,

maar het gaat erom wat je dán doet.

Dat primaire gevoel is niet het probleem.

Het kan een belangrijk signaal zijn.

Het wordt een probleem
als het ons van ons stuk brengt.

Als die innerlijke monoloog begint

en we vrezen een ramp
en we krijgen zo'n tunnelblik ...

Zo ga je denken in de idioot-drukmodus,

maar je kunt zo niks oplossen.

Ik ga dadelijk terug naar mijn verhaal,

maar eerst de vraag:
hoe kom ik los van mijn gedachten?

Er doen veel benaderingen de ronde,

maar zelf vind ik het het beste om actief
mijn aandacht op iemand anders te richten.

Om mezelf te dwingen
naar die persoon vóór mij te kijken,

met wie ik samen in de arena sta.

Wat heeft die nodig, waar is die bang voor

en hoe kan ik die helpen?

Dit kan je misschien
wollig in de oren klinken,

maar dat is het niet.

Uit onderzoek blijkt namelijk
dat als je je brein instelt

op compassie, waar het hier
in feite om gaat,

dan doorbreek je die tunnelblik
en die innerlijke monoloog.

Je verbreedt je blikveld,

zodat je meer in de breedte
informatie kunt opnemen,

en meer mogelijkheden kunt bedenken
en betere beslissingen kunt nemen.

Probeer het maar.

Besef goed dat je innerlijke monoloog
je kan laten ontsporen.

En besef dat als je je gedachten
laat voor wat ze zijn,

dat je jezelf dan niet meer
voor de voeten loopt.

En hoe liep het nu af met die baby?

In plaats van op mijn angst,

richtte ik mij op de moeder en de baby
en op wat ik voor hen moest doen.

Ik haalde de navelstreng
van de nek van de baby,

en een gezond, schreeuwend,
spartelend kind werd geboren,

net toen de vader kwam binnenhollen.

"Ha, u hebt een zoon. Ik ben dr. Darria.

Proficiat! Wilt u de
navelstreng doorknippen?"

(Gelach)

En een moment lang

overstemden de kreten van een pasgeborene

de piepjes en alarmsignalen
die je normaal gesproken op de SEH hoort.

Maar dat was nog niet alles.

Toen ik uit de kamer kwam
waar de moeder lag,

zag ik daar een paar andere patiënten
van mij bij elkaar staan.

Ik besefte plotseling
dat ze ondanks hun eigen problemen

waarvoor ze naar de SEH waren gekomen,

hier bij elkaar stonden
om deze baby te verwelkomen.

En ze deelden hun vreugde met elkaar.

Want dat gebeurt als je switcht van
de idioot-drukmodus naar de paraatmodus.

Anderen merken dat op.

Zij willen dat ook,
ze weten alleen niet hoe,

en ze hebben maar één voorbeeld nodig.

En jij zou dat voorbeeld kunnen zijn.

Omarm de drukte --

maar noem het niet langer idioot druk.

Dit kon je altijd al,

maar nu …

ben je paraat.

Dank je wel.

(Applaus)