Jak nacjonalizm i globalizm mogą współistnieć

Dlaczego musimy wybierać między nacjonalizmem a globalizmem, między miłością do kraju a troską o świat? W prelekcji ze wskazówkami tak dla zadeklarowanych nacjonalistów, jak i globalistów, Wanis Kabbaj wyjaśnia, jak oduczyć się biegunowego myślenia i być jednocześnie dumnym obywatelem kraju i świata.

Dwa tygodnie temu wyszukałem
na Twitterze słowo "nacjonalista".

Wyniki były naprawdę barwne.

Pojawiły się wyrażenia takie jak:
"rozzuchwalony rasistowski kretyn",

(Śmiech)

"biały rasistowski idiota",

"faszystowskie pacynki",

(Śmiech)

"orwellowski, hitlerowski, przerażający".

Później wyszukałem słowo "globalista".

Otrzymałem wyrażenia typu:
"socjalistyczni sprzedawczykowie",

"ohydna korporacyjna propaganda",

"banksterzy",

"bezwzględne kosmopolityczne szczury".

(Śmiech)

To okrutne i ohydne słowa,
nawet jak na media społecznościowe.

Odzwierciedlają jednak wagę
jednego z zasadniczych pytań

naszych czasów:

nacjonalizm czy globalizm,
która droga jest lepsza?

To pytanie dotyczy wszystkiego,
na czym nam zależy:

tożsamości kulturowej,

dobrobytu,

systemów politycznych,

losów naszej planety, słowem wszystkiego.

Z jednej strony mamy nacjonalizm.

Zgodnie z definicją to
"przywiązanie do własnego narodu",

ale również "doktryna,
która przedkłada narodowy interes

nad sprawy międzynarodowe".

Według nacjonalistów obecne społeczeństwa
wyrosły ze świadomości narodowej.

Dzielimy terytorium, historię,
kulturę i bronimy się nawzajem.

W wielkim i chaotycznym świecie

nacjonalizm jest dla nich jedynym
sposobem na społeczną stabilizację.

Ale zaniepokojeni globaliści ostrzegają,

że radykalny nacjonalizm łatwo
może zmienić się w coś paskudnego.

Tak było z faszyzmem w XX wieku.

Krwawe wojny, miliony zabitych,
niepomierne zniszczenia.

Z drugiej strony mamy globalizm.

Definiuje się go jako "kierunek polityki
ekonomicznej i zagranicznej

nastawiony na skalę globalną".

Według nacjonalistów
globalizm szybko niszczy to,

co nasi przodkowie budowali przez dekady.

To jak plucie na groby żołnierzy.

Niszczy narodowe wspólnoty

i otwiera granice na inwazję obcych.

Globaliści twierdzą natomiast,
że wzmocnienie globalnego rządu

to jedyny sposób rozwiązania
dużych, ponadnarodowych problemów,

jak zagrożenie bronią nuklearną,

globalny kryzys migracyjny,

zmiana klimatu i terroryzm,

a nawet silna sztuczna inteligencja.

Znaleźliśmy się na rozdrożu

i musimy wybrać.

Nacjonalizm czy globalizm?

Mieszkałem na czterech kontynentach

i to pytanie ciągle mnie nurtowało.

Jednak zainteresowałem się nim
na poważnie, gdy zobaczyłem

największy wzrost liczby głosów
na nacjonalistów w zachodnich demokracjach

od zakończenia II wojny światowej.

Szybko zrozumiałem,
że to już nie tylko teoria.

Te ruchy polityczne odniosły
sukces, bazując na poglądach,

według których powinienem
stracić francuskie obywatelstwo,

bo pochodzę z północnej Afryki,

albo nie powinienem móc
wrócić do Stanów Zjednoczonych,

bo pochodzę z kraju
głównie muzułmańskiego.

Kiedy mieszkasz w demokratycznym państwie,

masz poczucie, że rząd
zawsze będzie cię chronił,

jeśli przestrzegasz prawa.

Wraz z rozwojem
nacjonalistycznego populizmu,

nawet będąc przykładnym obywatelem,

muszę martwić się o to,
że rząd może mnie skrzywdzić

z powodów, na które nie mam wpływu.

To bardzo niepokojące.

Zmusiło mnie to do zastanowienia się

i głębszego przemyślenia mojego pytania.

Im dłużej się zastanawiałem,

tym więcej miałem wątpliwości.

Dlaczego musimy wybierać
między nacjonalizmem a globalizmem,

między miłością do kraju a troską o świat?

Nie ma takiej potrzeby.

Nie musimy wybierać między rodziną
a krajem lub regionem,

czy też między religią a krajem.

Posiadamy wiele tożsamości
i nam to nie przeszkadza.

Dlaczego mielibyśmy wybierać
między krajem a światem?

Może zamiast akceptować
tę absurdalną decyzję,

powinniśmy zacząć walczyć
z tym biegunowym myśleniem.

Wszystkich globalistów na sali

chciałbym zapytać,

jaki obraz mają przed oczami,
gdy mówię "nacjonalista"?

Coś takiego?

Wierzcie mi, myślę o tym samym.

Ale chciałbym, abyście pamiętali,
że dla większości ludzi

nacjonalizm wygląda raczej tak.

Albo tak.

To coś, co czujecie,

gdy przypadkowo oglądacie w telewizji
dziwaczny sport olimpijski...

(Śmiech)

czekajcie...

i sam widok nieznanego atlety
noszącego wasze barwy narodowe

powoduje podekscytowanie.

Serce zaczyna szybciej bić,

stresujecie się,

stoicie przed telewizorem

i krzyczycie, dopingując tego sportowca.

To jest nacjonalizm.

To ludzie szczęśliwi, że są razem,

szczęśliwi, że należą do dużej,
narodowej wspólnoty.

Co w tym złego?

Globaliści, możecie myśleć, że nacjonalizm

to stara, XIX-wieczna ideologia
skazana na porażkę.

Niestety fakty są przeciwko wam.

W ramach światowego badania wartości
i przekonań zapytano 89 tysięcy osób

z 60 krajów,

czy czują się dumni ze swojego kraju.

88,5% było bardzo dumnych
lub dość dumnych.

88,5%.

Nacjonalizm nie zniknie
w najbliższym czasie.

To silne uczucie,
które według innych badań

jest mocnym wyznacznikiem
osobistego szczęścia.

To szalone, ale szczęście
ma więcej wspólnego z narodową dumą

niż z bardziej oczywistymi
rzeczami, jak dochód,

satysfakcja z pracy

albo stan zdrowia.

Jeśli nacjonalizm sprawia,
że jesteśmy szczęśliwi,

po co go zwalczać?

Globaliści, jeśli jesteście jak jak,

globalizm może przyciągać was
z humanistycznych pobudek.

Możecie cieszyć się z niektórych
z jego osiągnięć po 1945 roku.

Jak by nie patrzeć, w większości
regionów świata panuje pokój,

zmniejsza się skrajne ubóstwo,

a ponad dwa miliardy ludzi,
głównie w Azji,

żyje w znacznie lepszych warunkach.

Jednak badania ukazują też
mroczną stronę globalizacji.

To odstawione na boczny tor

setki milionów przedstawicieli
klasy średniej w krajach zachodnich,

których dochód niemrawo rósł
przez ostatnie dwie,

może nawet trzy, dekady
według niektórych badań.

Nie możemy tego ignorować.

Powinniśmy wykorzystać wspólną energię

do naprawy niedoskonałości globalizacji,

zamiast walczyć z nacjonalizmem
i ulegać polaryzacji.

Zajmijmy się nacjonalistami
wśród słuchaczy.

Mam dla was kilka łakomych,
nieoczywistych kąsków.

(Śmiech)

Kiedy mówię "globalista", o czym myślicie?

Jeden procent oderwanych
od rzeczywistości plutokratów?

(Śmiech)

Albo pozbawiony serca,
chciwy typ z Wall Street?

A może ktoś jak ja,
o wielorakich korzeniach,

zamieszkujący wielkie,
kosmopolityczne metropolie?

Pamiętacie wspomniane wcześniej
badanie wartości i przekonań?

Pokazało inną fascynującą rzecz.

71% światowej populacji zgodziło się
ze zdaniem: "Jestem obywatelem świata".

Wiecie, co to znaczy?

Większość z nas jest jednocześnie
dumna ze swojego kraju

i czuje się obywatelem świata.

Robi się coraz ciekawiej.

Obywatele świata według badania
przejawiają większą dumę narodową

niż ci, którzy się tak nie określają.

Przestańmy więc wreszcie traktować
bycie globalistą jak zdradę swojego kraju.

Oznacza to tylko, że macie w sobie
tyle społecznej empatii,

że wylewa się ona poza granice krajów.

Kiedy rozmyślam o moich
nacjonalistycznych odczuciach

w kontekście zglobalizowanego świata,

boję się utraty tożsamości narodowej.

Jak zachować to, co czyni nas wyjątkowymi,

co czyni nas unikatowymi,

co nas jednoczy?

Gdy myślałem o tym wszystkim,
zrozumiałem coś bardzo dziwnego.

Wiele najważniejszych składników
narodowych tożsamości

tak naprawdę pochodzi
spoza granic naszych krajów.

Pomyślcie o literach,
których codziennie używamy.

Nie wiem, czy wiecie,

że łaciński alfabet, którego używamy,

powstał tysiące lat temu

nad brzegami Nilu.

Wszystko zaczęło się
od takiej właśnie krowy,

którą pewien skryba opisał
za pomocą gustownego hieroglifu.

Semita z Synaju przekształcił hieroglif

w literę alef.

Alef dotarło wraz z Fenicjanami
do europejskich brzegów Grecji,

gdzie stało się alfą,

matką naszej litery A.

Tak właśnie egipska krowa
zamieniła się w naszą literę A.

(Śmiech)

To samo stało się z egipskim domem,
który zmienił się w bet, betę i B.

I egipską rybą, która zmieniła się
w dalet, deltę i D.

Nasze najważniejsze pisma
wypełnione są egipskimi krowami,

domami i rybami.

(Śmiech)

Jest jeszcze wiele innych przykładów.

Chociażby Wielka Brytania i jej monarchia.

Królowa Elżbieta II?

Niemieckie pochodzenie.

Dewizy w królewskim herbie?

Wszystkie są po francusku,
ani jednego angielskiego słowa.

Pomyślcie o Francji
i jej symbolu - Wieży Eiffla.

Inspiracja?

Stany Zjednoczone

i nie mam na myśli Las Vegas,

tylko XIX-wieczny Nowy Jork.

(Śmiech)

To była najwyższa konstrukcja
w Nowym Jorku w połowie XIX wieku.

Przypomina wam to coś?

Możecie myśleć o Chinach
jako samowystarczalnej cywilizacji

ukrytej za Wielkim Murem.

Ale zastanówcie się dobrze.

Oficjalna ideologia w Chinach?

Marksizm, made in Germany.

Największa religia w Chinach?

Buddyzm zaimportowany z Indii.

Ulubiona rozrywka w Indiach?

Krykiet.

Uwielbiam słowa Ashisa Nandy'ego,

który powiedział: "Krykiet to indyjska gra
przypadkiem odkryta przez Brytyjczyków".

(Śmiech)

To nam przypomina, że to, co kochamy
w naszych narodowych tradycjach

pochodzi z poprzednich fal globalizacji.

Poza pojedynczymi symbolami
istnieją całe narodowe tradycje,

których by nie było bez globalizacji.

Do głowy przychodzi mi narodowa tradycja
uwielbiana na całym świecie.

Kuchnia włoska.

Przyjaciele, jeśli kiedykolwiek
będziecie mieć okazję

udać się do superautentycznej
włoskiej restauracji,

która serwuje wyłącznie
starożytne, rzymskie przepisy,

to radzę wam, nie idźcie.

(Śmiech)

Bylibyście bardzo, bardzo rozczarowani.

Żadnego spaghetti, żadnego makaronu.

Te dania powstały na Sycylii w VIII wieku

pod panowaniem arabskim.

Żadnego doskonałego espresso
czy kremowego cappuccino,

które przywędrowały z Abisynii
przez Jemen w XVII wieku.

I oczywiście żadnej doskonałej
pizzy neapolitańskiej,

bo jak ją zrobić bez pomidorów
z Nowego Świata?

W rzeczywistości
dostalibyście dużo owsianki,

trochę warzyw,
głównie kapusty, trochę sera

i gdybyście mieli szczęście,

absolutny delikates w tamtych czasach,

idealnie ugotowane tuczone koszatki.

(Śmiech)

Na szczęście to nie była ścisła tradycja
strzeżona przez fanatyków.

To był otwarty proces

napędzany przez odkrywców, handlarzy,
ulicznych sprzedawców i kucharzy amatorów.

Pod wieloma względami
globalizacja to szansa

na kwestionowanie, odnawianie
i reinterpretowanie tradycji narodowych,

na przyciąganie innych, wzbudzanie
ekscytacji i bycie na czasie.

Zapamiętajcie jedno.

Większość nacjonalistów to globaliści,

a większość globalistów to nacjonaliści.

Wiele z tego, co lubimy
w narodowych tradycjach,

pochodzi spoza granic naszych krajów.

Po to zapuszczamy się poza granice,

aby odkrywać tradycje innych narodów.

Tak naprawdę nie chodzi o to,

aby wybrać między
nacjonalizmem a globalizmem.

Chodzi o to, jak poprawić jedno i drugie.

To skomplikowane zadanie
w skomplikowanym świecie,

które wymaga twórczego,
nieoczywistego rozwiązania.

Na co czekacie?

Dziękuję.

(Brawa)