Sanjay Pradhan: Jak otwartoźródłowe dane zmieniają międzynarodową pomoc

Jak upewnić się, że rozwój i pomoc pieniężna dociera do naprawdę potrzebujących? Sanjay Pradhan z Instytutu Banku Światowego podaje trzy wytyczne, które mają wspomóc działania, a tym samym zwalczyć korupcję. Klucz: jednoczenie ludzi dążących do zmiany wadliwych systemów w oparciu o informacje.

Dorastałem w Biharze, najbiedniejszym stanie Indii.

Jako sześciolatek

znalazłem na progu domu wózek

wypełniony słodyczami.

Rzuciliśmy się na nie z braćmi,

a po chwili do domu wrócił ojciec.

Był wściekły; do dziś pamiętam jak płakaliśmy,

kiedy odebrano nam wózek

z wyjedzonymi do połowy słodyczami.

Złość ojca zrozumiałem później.

Słodycze były łapówką

od przedsiębiorcy, który chciał, aby ojciec

przyznał mu zlecenie państwowe.

Ojciec kierował budową dróg w Biharze

i stanowczo sprzeciwiał się korupcji,

pomimo szykan i gróźb.

Toczył samotną walkę, bo Bihar

był najbardziej skorumpowanym stanem Indii,

gdzie urzędnicy bogacili się,

zamiast pomagać biednym,

którzy musieli znosić w milczeniu,

że ich dzieci są głodne i nie mają szkoły.

Uderzyło mnie to najbardziej,

kiedy badałem ubóstwo w odległych wioskach.

Podróżowałem od wioski do wioski,

gdy pewnego dnia wygłodniały i wyczerpany,

niemalże zemdlałem

w palącym upale pod drzewem.

Wtedy jeden z najbiedniejszych mieszkańców wioski

zaprosił mnie do chaty i wielkodusznie nakarmił.

Później zrozumiałem, że zjadłem

dwudniowe zapasy żywności dla całej rodziny.

Ten hojny dar

podważył i zmienił sens mojego życia.

Postanowiłem, że będę dawać.

Zacząłem pracować dla Banku Światowego,
który walczył z biedą

przekazując biednym pomoc z bogatych krajów.

Początkowo pracowałem w Ugandzie,

gdzie z tamtejszym ministerstwem finansów negocjowałem reformy,

mające umożliwić dostęp do naszych pożyczek.

Jednak mimo pożyczek

zastałem w Ugandzie nowe szkoły

bez podręczników czy nauczycieli,

nowe kliniki bez leków

i biednych, znów bez głosu i możliwości sprzeciwu.

Było jak w Biharze.

Bihar to symbol wyzwania dla rozwoju:

skrajna nędza otoczona korupcją.

Na świecie 1,3 miliarda ludzi żyje za niewiele ponad

dolara dziennie. Moja praca w Ugandzie

odzwierciedla utarte podejście do tych problemów,

stosowane od 1944 roku.

Wówczas zwycięzcy II Wojny Światowej,

500 ojców-założycieli i jedna założycielka

zebrali się w New Hampshire w USA,

by założyć instytucje Bretton Woods,

w tym Bank Światowy.

Tradycyjna droga do rozwoju ma 3 elementy.

Po pierwsze, przelewanie środków

z bogatych krajów północy

do biedniejszych z południa,

wraz z zaleceniami reform.

Po drugie, agencje kierujące przelewami

cechowała nieprzejrzystość finansowanych celów

i osiąganych rezultatów.

Po trzecie, w rozwijających się krajach

współpracowano z wąskim kręgiem rządowych elit,

a udział obywateli, docelowych beneficjentów

pomocy rozwojowej, był niewielki.

Dzisiaj zmienia się to,

dzięki radykalnym zmianom na skalę światową.

Otwarty dostęp do wiedzy, pomocy, otwarte rządy

to trzy kluczowe zmiany,

odpowiedzialne za transformację rozwoju.

Są nadzieją na rozwiązanie problemów,

których byłem świadkiem w Ugandzie i Biharze.

Pierwsza zmiana to otwarty dostęp do wiedzy.

Kraje rozwijające się nie przyjmą już na wiarę

sugerowanych dziś rozwiązań

z USA, Europy czy Banku Światowego.

Czerpią inspirację, nadzieję

i praktyczną wiedzę od skutecznych

wyłaniających się gospodarek z południa.

Interesują się, jak Chiny
wydobyły z nędzy 500 mln ludzi

w ciągu 30 lat,

jak program Oportunidades z Meksyku

poprawił edukację i odżywianie milionów dzieci.

To swobodny przepływ ogólnodostępnej wiedzy,

Północy na Południe, z Południa na Południe,

a nawet z Południa na Północ,

bo Oportunidades inspirują dziś Nowy Jork.

Wymiana Północy z Południem staje się możliwa,

otwierają się też agencje rozwoju,

które kierują transferami.

Drugą zmianą jest przejrzystość pomocy rozwojowej.

Niedawno Bank Światowy
udostępnił skarbnicę informacji

w postaci 8000 raportów
o rozwoju społecznym i gospodarczym,

dotyczących 200 krajów z okresu 50 lat.

Ogłosił otwarty konkurs globalny
na innowacyjne programy użytkowe

w oparciu o dane Banku.

Także Agencje rozwoju otwierają się

na publiczną kontrolę projektów, które finansują.

Weźmy GeoMapping. Na tej mapie Kenii

czerwone punkty prezentują
szkoły finansowane przez darczyńców,

im ciemniejszy odcień zieleni,

tym więcej dzieci, które nie chodzą do szkoły.

To proste zestawienie pokazuje, że donatorzy

nie sfinansowali żadnej szkoły w regionach

z najwyższą liczbą dzieci nie objętych szkolnictwem.

Nasuwa to pytanie, czy pomoc rozwojowa

dociera do tych, którzy jej najbardziej potrzebują?

Bank Światowy stworzył tzw. GeoMapy

30 tys. projektów w 143 krajach,

a donatorzy tworzą mapy projektów

tego samego formatu.

Jest to wielki skok ku przejrzystości

i rozliczalności pomocy.

Trzecią, wg mnie najważniejszą zmianą

dla rozwoju jest otwartość polityki rządu.

Obecnie rządy otwierają się,

a obywatele wymagają rozliczeń i prawa decyzji.

Od arabskiej wiosny lodów
do ruchu Anny Hazare w Indiach,

dzięki telefonom komórkowym
i mediom społecznościowym

egzekwowano polityczną odpowiedzialność

i rozliczano pomoc rozwojową.

Czy rządy zapewniają usługi dla obywateli?

Poszczególne rządy Afryki

i Europy Wschodniej publicznie ogłaszają budżety.

Między budżetem opublikowanym

a budżetem przystępnym istnieje ogromna różnica.

Oto budżet publiczny. (Śmiech)

Nie jest przystępny

ani zrozumiały dla przeciętnego obywatela,

który chce wiedzieć, na co idą wydatki rządu.

Rozwiązaniem tego problemu są nowe narzędzia

do wizualizacji budżetu, które ułatwiają obywatelom

jego zrozumienie.

Przedstawione na zielono regiony Mołdawii

wydają niewiele na szkolnictwo,

ale osiągają wysokie wyniki nauczania.

W tych na czerwono sytuacja jest odwrotna.

Tak przekształca się tomy zawiłych dokumentów

w zrozumiałe dla obywateli wizualizacje.

Co ciekawe, ta otwartość

daje obywatelom nowe możliwości wyrażania opinii

i zaangażowanie w prace rządu.

Na Filipinach rodzice i uczniowie na bieżąco

publikują opinie na stronie ChceckMySchool.org

lub wysyłając SMSy. Odnotowują, czy w szkołach

są nauczyciele i podręczniki,

czyli informują o tych samych problemach, z którymi spotkałem się w Ugandzie i Biharze.

Rząd reaguje. Na przykład kiedy odnotowano

na stronie internetowej, że 800 uczniom

grozi niebezpieczeństwo, bo z powodu korupcji

wstrzymano remont szkoły,
filipińskie Ministerstwo Edukacji

podjęło natychmiastowe działanie.

Cieszy, że stosowanie
tego nowatorskiego rozwiązania

rozpowszechnia się w krajach globalnego Południa,

od Filipin, po Indonezję, Kenię, Mołdawię i dalej.

W Dar es Salaam w Tanzanii, nawet najbiedniejsi

mogą używać podobnych narzędzi

do wyrażania aspiracji.

Oto jak wyglądała mapa Tandale

w sierpniu 2011. W ciągu kilku tygodni

studenci uniwersyteccy dzięki telefonom komórkowym

i otwartym platformom umiejscowili na mapie

całą infrastrukturę społeczną.

Cieszy to, że obywatele mogli też

informować o tym, czy oznaczone na czerwono

kliniki zdrowia i punkty wydobycia wody

są czynne.

Jest to graficzna wizualizacja

kolektywnego głosu ubogich.

Obecnie nawet Bihar zmienia się i otwiera

pod zaangażowanym przewodnictwem rządu,

który dąży do przejrzystości, przystępności
i reagowania na potrzeby ubogich.

Ale w wielu miejscach na świecie

rządy nie chcą się otwierać

czy pomagać biednym. To wyzwanie dla tych,

którzy chcą zmienić system.

Toczą samotną walkę,

podobnie jak mój ojciec i wielu innych.

Głównym celem pracy na rzecz rozwoju

jest ułatwienie zjednoczenia samotnym wojownikom,

aby wspólnie pokonali przeciwności.

Np. w Ghanie dzielni reformatorzy

ze społeczeństwa obywatelskiego, parlamentu i rządu

zawiązali koalicję mającą na celu
ujawnianie kontraktów

przemysłu petrochemicznego. Dzięki temu

reformatorzy w Parlamencie
lustrują podejrzane kontrakty.

Te przykłady dają nadzieję,
nowe możliwości rozwiązania problemów,

których byłem świadkiem w Ugandzie,

czy z którymi borykał się mój ojciec w Biharze.

Dwa lata temu, 8 sierpnia 2010 późnym wieczorem

zadzwoniłem do mojego 80-letniego ojca.

Był zajęty pisaniem 70-stronicowego pozwu

przeciwko korupcji w projekcie drogowym.

Chociaż nie jest adwokatem,
sam przedstawił tę sprawę w sądzie

następnego dnia. Wygrał sprawę,

ale tego samego wieczoru upadł

i umarł.

Walczył gorliwie do końca,

przekonany, że do walki z korupcją i nędzą,

potrzeba nie tylko szczerości przedstawicieli rządu,

ale i zjednoczenia obywateli,

aby ich głos został usłyszany.

Tak zaczęło się i zakończyło jego życie,

a podróż pośrodku

odzwierciedlała zmieniający się
krajobraz pracy na rzecz rozwoju.

Inspirują mnie te zmiany, jestem szczęśliwy,

że w Banku Światowym obieramy nowe cele

znacząco różne

od mojej pracy w Ugandzie 20 lat temu.

Musimy radykalnie ujawnić rozwój,

by wielokierunkowa wiedza inspirowała praktyków,

by pomoc stała się transparentna,

rozliczalna i efektywna, by rządy otworzyły się,

a obywatele angażowali się
i czuli, że mogą coś zdziałać

dzięki reformom i działaniom rządu.

Musimy przyspieszyć te zmiany.

Dzięki nim zrozumiemy, że kolektywny głos biednych

będzie słyszalny w Biharze,

Ugandzie i gdzie indziej.

Zobaczymy, że pojawią się podręczniki i nauczyciele

dla dzieci w szkole.

Te dzieci dostaną też prawdziwą szansę

na wyrwanie się z nędzy.

Dziękuję. (Brawa)

(Brawa)