< Return to Video

Do animals have language? - Michele Bishop

  • 0:06 - 0:09
    Tất cả động vật có thể giao tiếp
  • 0:09 - 0:12
    Cua vẫy càng là thông điệp
    cho đồng loại rằng chúng đang khỏe mạnh
  • 0:12 - 0:14
    và sẵn sàng giao phối
  • 0:14 - 0:17
    Mực thì sử dụng các tế bào sắc tố
    gọi là chromatophores
  • 0:17 - 0:22
    có thể thay đổi màu sắc
    có tác dụng như một lớp ngụy trang
  • 0:22 - 0:23
    hoặc để cảnh báo đổi thủ
  • 0:23 - 0:26
    Ong có thể thực hiện các vũ điệu phức tạp
  • 0:26 - 0:31
    để cho các con ong khác biết được vị trí
    và chất lượng của nguồn thức ăn
  • 0:31 - 0:35
    Tất cả các con vật đều có
    hệ thống giao tiếp ấn tượng
  • 0:35 - 0:37
    vậy liệu chúng có ngôn ngữ không?
  • 0:37 - 0:39
    Để trả lời câu hỏi đó
  • 0:39 - 0:43
    chúng ta có thể xem xét 4 tiêu chí
    mà thường đi cùng với ngôn ngữ:
  • 0:43 - 0:44
    tính riêng biệt,
  • 0:44 - 0:46
    ngữ pháp,
  • 0:46 - 0:48
    sự phong phú,
  • 0:48 - 0:50
    và cuối cùng sự thay thế.
  • 0:50 - 0:53
    Tính riêng biệt có nghĩa rằng có một
    tập hợp các đơn vị riêng lẻ,
  • 0:53 - 0:55
    như là âm thanh hay từ,
  • 0:55 - 0:59
    mà có thể kết hợp
    để trao đổi ý kiến mới,
  • 0:59 - 1:02
    giống như tập hợp "tủ lạnh nam châm thơ"
    mà bạn có thể sắp xếp lại
  • 1:02 - 1:05
    để tạo ra các cụm từ khác nhau
  • 1:05 - 1:06
    Ngữ pháp như là hệ thống các quy tắc
  • 1:06 - 1:10
    mà nói cho bạn biết cách kết hợp
    các đơn vị riêng lẻ đó.
  • 1:10 - 1:13
    Sự phong phú như là khả năng
    để sử dụng ngôn ngữ
  • 1:13 - 1:17
    để tạo ra vô hạn các thông điệp khác.
  • 1:17 - 1:20
    Và "sự thay thế" là khả năng
    khi nói về một vật gì đó
  • 1:20 - 1:22
    mà không hiện diện tại đó
  • 1:22 - 1:26
    như là quá khứ, tương lai,
    hoặc một sự kiện hư cấu
  • 1:26 - 1:30
    Vậy, liệu động vật có
    những tiêu chí đó không?
  • 1:30 - 1:33
    Như cua và mực,
    câu trả lời là không.
  • 1:33 - 1:36
    Chúng không kết hợp các thông điệp
    của mình một cách sáng tạo.
  • 1:36 - 1:40
    Những thông điệp đó thậm chí
    không có sắp xếp ngữ pháp,
  • 1:40 - 1:43
    và chúng chỉ giao tiếp
    tại thời điểm hiện tại,
  • 1:43 - 1:46
    như, "Tôi khỏe",
    hoặc "Tôi bị trúng độc".
  • 1:46 - 1:50
    Nhưng vài động vật thực sự có những
    đặc tính (về ngôn ngữ)
  • 1:50 - 1:56
    Như ong sử dụng các chuyển động, góc độ
    thời gian và cường độ của điệu nhảy
  • 1:56 - 2:00
    để miêu tả về địa điểm và sự phong phú
    của nguồn thức ăn.
  • 2:00 - 2:02
    Nguồn thức ăn đó ở ngoài tổ,
  • 2:02 - 2:05
    chúng thể hiện tính "sự thay thế".
  • 2:05 - 2:08
    Chúng có những đặc điểm về ngôn ngữ
    như loài chó thảo nguyên,
  • 2:08 - 2:10
    sống ở nơi có rất nhiều loài khác nhau,
  • 2:10 - 2:16
    và dễ bị săn bắt bởi chó sói Bắc Mỹ,
    diều hâu, lửng, rắn và con người.
  • 2:16 - 2:21
    Cảnh báo của chúng thông tin về kích cỡ,
    hình dáng, tốc độ của kẻ săn mồi,
  • 2:21 - 2:25
    và thậm chí kẻ săn mồi đó
    đang mặc gì (con người)
  • 2:25 - 2:28
    và nếu anh ta có súng.
  • 2:28 - 2:32
    Khỉ lớn, như tinh tinh và gorillas
    cũng có thể giao tiếp tốt.
  • 2:32 - 2:35
    Một vài con thậm chí học được
    ngôn ngữ về kí hiệu.
  • 2:35 - 2:39
    Một con hắc tinh tinh tên là Washoe
    biểu thị được "tính riêng biệt"
  • 2:39 - 2:42
    bằng cách kết hợp nhiều dấu hiệu
    tạo thành một cụm từ
  • 2:42 - 2:44
    như, "Làm ơn mở ra. Nhanh lên"
  • 2:44 - 2:49
    Coco, một con gorilla cái, nó hiểu
    được hơn 1000 dấu hiệu
  • 2:49 - 2:52
    và gần 2000 từ tiếng Anh
  • 2:52 - 2:55
    như là nhắc đến một con mèo yêu quý
    mà đã chết.
  • 2:55 - 2:58
    Để làm điều đó, nó
    biểu hiện tính "thay thế",
  • 2:58 - 3:01
    Mặc dù đáng chú ý rằng
    2 con khỉ trong thí nghiệm
  • 3:01 - 3:04
    đã sử dụng hệ thống ngôn ngữ của con người
  • 3:04 - 3:07
    không có gì là tự nhiên mà có.
  • 3:07 - 3:10
    Có rất nhiều ví dụ về sự phức tạp
    trong việc giao tiếp của động vật,
  • 3:10 - 3:12
    như là cá heo,
  • 3:12 - 3:17
    sử dụng tiếng huýt để xác định tuổi,
    vị trí, tên và giới tính.
  • 3:17 - 3:19
    Chúng có thể hiểu vài ngữ pháp
  • 3:19 - 3:23
    trong ngôn ngữ của chỉ của các
    nhà nghiên cứu khi giao tiếp với họ.
  • 3:23 - 3:28
    Tuy nhiên, ngữ pháp dường như không có
    khi chúng giao tiếp với đồng loại.
  • 3:28 - 3:30
    Những hệ thống giao tiếp đó
  • 3:30 - 3:33
    có thể có vài tiêu chí của
    ngôn ngữ mà chúng ta đã xác định,
  • 3:33 - 3:36
    nhưng không có cái nào có cả bốn tiêu chí.
  • 3:36 - 3:40
    Thậm chí cả Washoe và Coco
    vẫn chỉ vượt qua
  • 3:40 - 3:44
    ngôn ngữ như của đứa trẻ ba tuổi,
  • 3:44 - 3:47
    Và các chủ đề và giao tiếp
    của động vật thường có giới hạn.
  • 3:47 - 3:49
    Ong nói về thức ăn,
  • 3:49 - 3:51
    chó thảo nguyên nói về kẻ săn mồi,
  • 3:51 - 3:54
    cua nói về bản thân chúng.
  • 3:54 - 3:56
    Ngôn ngữ của con người độc nhất
  • 3:56 - 4:00
    bởi sự kết hợp mạnh mẽ của
    ngữ pháp và sự phong phú (từ ngữ),
  • 4:00 - 4:03
    trên đỉnh của sự riêng biệt
    và tính thay thế
  • 4:03 - 4:06
    Não người có thể sử dụng
    các yếu tố có hạn
  • 4:06 - 4:09
    để tạo ra vô hạn các thông điệp.
  • 4:09 - 4:12
    Chúng ta có thể tạo ra
    và hiểu các câu phức tạp,
  • 4:12 - 4:15
    như là các từ chưa được dùng bao giờ.
  • 4:15 - 4:19
    Chúng ta có thể sử dụng ngôn ngữ trao đổi
    về vô hạn các chủ để,
  • 4:19 - 4:21
    nói về những điều tưởng tượng,
  • 4:21 - 4:23
    thậm chí nói dối.
  • 4:23 - 4:27
    Nghiên cứu tiếp tục chỉ ra nhiều điều
    về giao tiếp ở động vật.
  • 4:27 - 4:31
    Nó có thể chỉ ra ngôn ngữ của
    con người và động vật
  • 4:31 - 4:34
    không hoàn toàn khác biệt nhưng
    tồn tại trên một miền liên tục.
  • 4:34 - 4:37
    Cuối cùng, chúng ta cũng là động vật.
Title:
Do animals have language? - Michele Bishop
Description:

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:55

Vietnamese subtitles

Revisions