ใช้รูปธรรมนามธรรมเป็นอารมณ์กรรมฐาน :: หลวงปู่ปราโมทย์ ปาโมชฺโช 14 ม.ค. 2567

รู้สึกตัวไว้ จิตไปข้างนอก

เราจะทำกรรมฐานอยากให้พัฒนาเร็วๆ

ก็ต้องดูสภาวธรรมให้ออก

ไม่ใช่ปฏิบัติธรรมตามยถากรรม

ได้ยินว่าคนอื่นเขาหายใจ ก็หายใจ

ได้ยินว่าเขาพุทโธ เราก็พุทโธ

เห็นคนอื่นเขาดูพองยุบ ก็เอากับเขาด้วย

หรือทำจังหวะ ขยับไม้ขยับมือ

อันนั้นมันแค่เปลือก

รูปแบบของการปฏิบัติ

อย่างเราท่องพุทโธๆ

พุทโธเป็นอารมณ์บัญญัติ

เป็นเรื่องที่เราคิดขึ้นเอง

ไปท่องอย่างอื่นก็ได้

ก. เอ๋ย ก. ไก่ อะไรก็ได้

ฉะนั้นลำพังทำกรรมฐาน

ถ้าเราไม่เห็นตัวสภาวธรรมจริงๆ

มันจะพัฒนายาก

อย่างมากก็ได้แค่ความสงบ

อารมณ์กรรมฐานมีทั้งหมด

อารมณ์ ไม่ใช่อารมณ์กรรมฐาน

อารมณ์ทั้งหมดมันมี 4 ชนิด

อารมณ์แปลว่าสิ่งที่ถูกรู้

อันที่หนึ่ง เรียกอารมณ์บัญญัติ

คือเรื่องราวที่เราปรุง เราคิดขึ้นเอง

เราคิดเรื่องราวต่างๆ ขึ้น

คือความคิดทั้งหลาย

ตัวความคิดทั้งหลายมันไม่ใช่ของจริง

เราเป็นผู้หญิง เราคิดว่าเราจะเป็นชายงาม

หรือว่าเป็นผู้ชายอยากเป็นนางงามจักรวาล

คิดได้ไหม คิดได้

แต่มันไม่ใช่ความจริง

เพราะฉะนั้นเวลาเราจะภาวนา

ในขั้นของการเจริญปัญญา

เราต้องพ้นออกจากโลกของความคิดความฝัน

พ้นจากการจินตนาการ

มารู้อารมณ์ที่เป็นสภาวะจริงๆ

อารมณ์บัญญัติไม่มี ไม่เป็นสภาวธรรม

ไม่มีไตรลักษณ์

อย่างร่างกายจิตใจเราเป็นไตรลักษณ์

เป็นอนัตตา เราสั่งไม่ได้

สั่งว่าอย่าแก่ อย่าเจ็บ อย่าตาย สั่งไม่ได้

สั่งจิตใจว่าจงมีแต่ความสุขอะไรอย่างนี้

สั่งไม่ได้

แต่อารมณ์บัญญัติ

นึกว่าเรามีความสุขอย่างไรก็นึกได้

มันไม่ใช่ของจริง

การเจริญปัญญา เราต้องเห็น

อารมณ์ที่เป็นของจริง คือเป็นสภาวะจริงๆ

อารมณ์ที่เป็นสภาวะ

ที่จะใช้เจริญปัญญามี 2 อย่าง

คือรูปธรรมกับนามธรรม

รูปธรรมเป็นสภาวะที่มีอยู่

ไม่ใช่เรื่องที่คิดฝัน

นามธรรมก็เป็นของที่มีอยู่

เช่น ความรู้สึกสุขทุกข์

ความรู้สึกไม่สุขไม่ทุกข์

ความจำได้หมายรู้

ความปรุงดีปรุงชั่วอะไรนี่

นี่เป็นสภาวะที่เป็นนามธรรม

การเจริญปัญญาต้องใช้อารมณ์ที่ถูกต้อง

คือรูปธรรมนามธรรม

อารมณ์ชนิดที่สี่คืออารมณ์นิพพาน

เอามาทำวิปัสสนาไม่ได้

นิพพานเที่ยง นิพพานเป็นบรมสุข

แต่นิพพานมีลักษณะสำคัญคือเป็นอนัตตา

ไม่มีใครเป็นเจ้าของ

พระพุทธเจ้าปรินิพพานไปแล้ว

นิพพานก็ยังอยู่ ไม่หาย

ฉะนั้นเวลาเราจะภาวนา เราต้องดูสภาวะจริงๆ

นิพพานเราไม่เคยเห็น

ปุถุชนไม่เคยเห็นนิพพาน

คนที่เห็นพระนิพพานครั้งแรก

ตอนที่ได้โสดาปัตติมรรค

เป็นชั่วขณะจิตเดียวเท่านั้นเอง

ฉะนั้นเราไม่เคยเห็นนิพพาน

เราไม่เอานิพพานมาเป็นเครื่องมือ

เป็นเครื่องถูกรู้

ในการทำวิปัสสนากรรมฐาน ในการเจริญปัญญา

คนจำนวนมากไม่รู้หลักตัวนี้

ว่าเราเจริญปัญญาต้องใช้
รูปธรรมนามธรรมเป็นอารมณ์

ของถูกรู้ถูกดู

ก็ไปนั่งบังคับจิตให้
นิ่งๆ ว่างๆ อะไรอย่างนี้

ไปแต่งจิต

คิดว่าทำความสงบมากๆ แล้วจะเกิดปัญญา

ทำความสงบมันก็ได้ความสงบ

เจริญปัญญามันถึงจะได้ปัญญา

มันคนละเรื่องกัน

แต่การเจริญปัญญา

ถ้าจิตไม่สงบ ไม่มีเรี่ยวมีแรง ก็ทำไม่ได้

เพราะฉะนั้นความสงบของจิต

เป็นตัวสนับสนุนการเจริญปัญญา

การที่จะฝึกจิตให้สงบ มีเรี่ยวมีแรง

ตั้งมั่น เด่นดวง

เรียกว่าการทำสมถกรรมฐาน

เป็นงานสนับสนุน

การทำวิปัสสนากรรมฐาน คือการเจริญปัญญา

เป็นตัวเนื้องานที่แท้จริง

จะบรรลุมรรคผลนิพพานได้ต้องทำวิปัสสนา

พระพุทธเจ้าบอก

“บุคคลถึงความบริสุทธิ์ได้ด้วยปัญญา”

ปัญญาตัวนี้เป็นวิปัสสนาปัญญา

ฉะนั้นถ้าไม่ได้เจริญวิปัสสนา

ไม่ได้เจริญปัญญา

เห็นความจริงของรูปธรรมนามธรรม

จะไม่มีวันบรรลุมรรคผลนิพพานหรอก

ไปนั่งสมาธิ นั่งปุ๊บจิตสงบปั๊บ

ก็สงบอยู่อย่างนั้นล่ะ ไปไหนไม่ได้

มีคนปฏิบัติจำนวนมาก

ที่ไม่รู้หลักตัวนี้

ก็ไปทำความสงบและก็ไปอยู่กับความสงบ

อยู่ไปกี่ปีๆ มันก็อยู่อย่างนั้นล่ะ

หลวงพ่อเคยเจอคุณยายคนหนึ่ง

อยู่กับความสงบมาตั้งเกือบ 70 ปี

แล้วก็สงบอยู่อย่างนั้น

เวลากระทบอารมณ์อะไรที่ไม่ถูกใจ

ไม่สบายใจ

กำหนดจิตปุ๊บ

โลกธาตุหายไปเลย ร่างกายก็หายไป

เหลือจิตดวงเดียวสงบนิ่ง สว่างไสว

มีแต่ความสุขอยู่อย่างนั้น

คนนี้แกมาขอให้หลวงพ่อแก้ให้

แกรู้ว่าไม่ใช่ทาง

มาขอให้หลวงพ่อแก้ให้ หลวงพ่อแก้ไม่ไหวคนนี้

เพราะว่าติดสงบมาเกือบ 70 ปี

ถ้าหลุดออกจากตรงนี้มันจะฟุ้ง

ไม่รู้จะฟุ้งขนาดไหนเลย

แล้วอายุมากแก้ไขไม่ทันแล้ว

ถ้าตายไปด้วยจิตที่ฟุ้งซ่านก็จะไปอบาย

ที่ภาวนามาหลายสิบปี เกือบ 70 ปีเลย

ก็ล้มเหลวแล้ว

กลายเป็นภาวนาแล้วก็ตกนรกไปได้

นี่โทษของการปฏิบัติที่ไม่รู้หลัก

ไปทำแต่ความสงบอย่างเดียว

เมื่อ 2 - 3 วันนี้ก็มี

โยมผู้ชายคนหนึ่งมาวัด

ไปฝึกกรรมฐานอะไรมาก็ไม่รู้

เพ่งแน่นๆ อึดอัด รุนแรง

เหมือนหน้าอกจะแตก

มาตอนที่พระกำลังฉันข้าว

จะมาพบหลวงพ่อ

พระที่ข้างนอกนี้ท่านก็บอก

หลวงพ่อฉันข้าวอยู่ ไม่ว่างหรอก

ไม่ใช่เวลาที่จะพบ

เขาเครียดจัด สุดท้ายร้องกรี๊ดขึ้นมา

ผู้ชาย แต่ร้องกรี๊ด

เสียงดังสนั่นหวั่นไหวเลย

พอร้องกรี๊ด โล่งแล้ว สบายใจแล้ว

กลับบ้านได้

ภาวนา กดตัวเอง ข่มๆ ข่มๆ

ข่มจนทนไม่ไหว

นี่ยังฉลาดไปร้องกรี๊ดๆ

ถ้าไม่มีทางออกมันจะเป็นบ้าไป

เพราะฉะนั้นภาวนา

ถ้าไม่รู้หลักว่าเราจะต้องเรียนรู้สภาวะ

ดูสภาวะอย่างที่สภาวะมันเป็น

นี่คืองานหลัก

ก็ไปทำสมาธิที่ไม่ถูก

ถ้าสมาธิที่ถูกดี

คือจิตจะสงบ จิตจะตั้งมั่น

มีความสุข มีความสงบ

มีเรี่ยวมีแรง สดชื่น

ทำสมาธิก็ยังทำไม่เป็น

ไปกดไปข่มจิตเอาไว้

ไม่บ้าก็บุญแล้วล่ะ ยังบุญรักษา

เพราะฉะนั้นเราจะปฏิบัติ
ธรรมเราต้องรู้หลักให้ดี

งานที่เราจะทำ งานหลัก

คือการทำวิปัสสนากรรมฐาน

อารมณ์ของวิปัสสนากรรมฐานคือรูปธรรมนามธรรม

อย่างร่างกายเราเป็นรูปธรรม

ความรู้สึกนึกคิด

ความรับรู้ทั้งหลายเป็นนามธรรม

ร่างกายเป็นตัวรูปธรรม

เจริญปัญญานี้ก็ต้องรู้รูปธรรมรู้นามธรรม

ทีแรกรู้ถึงความมีอยู่ของรูปธรรม

ถัดจากนั้น

รู้ถึงความเคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลงของรูปธรรม

หรือเบื้องต้นรู้ความมีอยู่ของนามธรรม

ถัดจากนั้นก็รู้ความเคลื่อนไหว
เปลี่ยนแปลงของนามธรรม

ทีแรกรู้ถึงความมีอยู่ของกายของใจ

แล้วต่อไปก็เห็น

ความเคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลงของกายของใจ

ร่างกายนี้เคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลงไป

ถูกความทุกข์บีบคั้น

เปลี่ยนไปเรื่อยๆ เปลี่ยนอิริยาบถไปเรื่อยๆ

จิตใจมีแต่ความไม่เที่ยง แปรปรวนตลอดเวลา

แล้วก็บังคับไม่ได้ ควบคุมไม่ได้

เห็นความจริงของร่างกาย

เห็นความจริงของจิตใจไป

อย่างนี้ถึงจะเรียกว่าการเจริญปัญญา

ส่วนการทำสมถกรรมฐาน

จะให้จิตสงบ ตั้งมั่น เด่นดวงขึ้นมา

ก็ต้องรู้หลัก

ก่อนที่พระพุทธเจ้าจะตรัสรู้

ในชมพูทวีป

คนทำสมาธิเยอะแยะเลย

ฤๅษีชีไพรเยอะแยะ มีฤทธิ์มีเดช

ทำอะไรได้แปลกๆ

ก็นั่งสมาธิเข้าฌานกัน

พระพุทธเจ้า

เจ้าชายสิทธัตถะออกจากวัง

ก็ไปเรียนกรรมฐานกับฤๅษี

มันเป็นธรรมชาติ

อย่างพวกเราเวลาคิดถึงการปฏิบัติ

เราคิดถึงการนั่งสมาธิก่อนล่ะ

เจ้าชายสิทธัตถะก็คิดอย่างนั้นล่ะ

ออกจากวังมา อยากปฏิบัติธรรม

ก็ต้องไปเรียนนั่งสมาธิ

นั่งสมาธิแบบฤๅษี สงบ

สงบอยู่เฉยๆ

ออกจากความสงบมากิเลสเหมือนเดิม

ความทุกข์เหมือนเดิม

ถ้าไปอยู่ในความสงบนานๆ

กิเลสจะแรงกว่าเก่าอีก

ทุกข์รุนแรง

กระทบโลกปุ๊บ โลกเป็นฟืนเป็นไฟ ทนไม่ไหวเลย

เจ้าชายสิทธัตถะบุญบารมีท่านมาก

ท่านรู้ว่าสมาธิอย่างนี้ไม่มีประโยชน์อะไร

เหมือนปวดหัวก็กินพาราเซตตามอล

หายปวดไป เดี๋ยวก็ปวดอีก กินอีก

วนเวียนอยู่แค่นั้นล่ะ

จิตใจไม่มีความสุขก็ไปเข้าสมาธิ

ออกจากสมาธิก็กลับมาไม่มีความสุข

ไม่เห็นมีประโยชน์ตรงไหนเลย

มันหนี ทุกข์ไปวันๆ หนึ่ง

ท่านก็เลยปฏิบัติสมาธิอีกแบบหนึ่ง

เป็นสมาธิที่มีสติกำกับ

ไม่ได้มุ่งไปที่สงบแล้ว

ทำไปเพื่อมีความมีสติ

สมาธิอันนี้เคยเกิดกับท่านตอนท่านเด็กเล็กๆ

เป็นบุญบารมีที่ท่านเคยสะสมมา

จิตได้สมาธิตัวนี้ขึ้นมาโดยที่ไม่มีใครสอน

เป็นเอง

ไปนั่งอยู่ใต้ต้นไม้ตามลำพัง

ท่านทำอานาปานสติ

หายใจออกยาว รู้ว่าหายใจออกยาว

รู้

หายใจเข้ายาว รู้ว่าหายใจเข้ายาว

ไม่ใช่หายใจออกยาวก็น้อมใจให้เพลินๆ

หายใจเข้ายาว น้อมใจให้เพลินๆ

จุดสำคัญที่สมาธิของท่านต่างกับสมาธิฤๅษี

มีคำว่า รู้ อยู่ด้วย

หายใจออกยาว รู้ว่าหายใจออกยาว

หายใจเข้ายาว รู้ว่าหายใจเข้ายาว

หายใจไปจนลมหายใจสงบลงไป

จิตมีปีติ มีความสุข มีความเป็นหนึ่งขึ้นมา

ตอนเด็กๆ ท่านมาถึงตรงนี้

มีสติรู้ตลอดสาย

ตอนที่ท่านออกภาวนาเอง

ท่านก็ทำสมาธิอีก ที่ถูกมีตัวรู้อยู่

พอมีวิตกวิจารท่านก็วางวิตกวิจาร

เข้าสู่ฌานที่สอง

วางปีติ เข้าสู่ฌานที่สาม

วางความสุข เข้าสู่ฌานที่สี่

จิตเป็นอุเบกขา ตั้งมั่นเป็นอุเบกขา มีสติ

สมาธิของพระพุทธเจ้า

จิตมันเป็นผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบาน

หลุดออกจากโลกของความคิด ความเห็น

ถ้าสมาธิอย่างเป็นมิจฉา

นั่งแล้วก็เคลิ้ม ฝันๆ ไปเรื่อยๆ

ก็เห็นโน่นเห็นนี่ นึกว่ามีฤทธิ์มีเดชมากมาย

เห็นอดีต เห็นอนาคต เห็นผี เห็นเทวดา

เห็นชาติก่อน เห็นชาติหน้า

รู้ว่าคนนี้คิดอะไร

รู้สารพัดจะรู้เลย ไม่รู้ตัว

สิ่งเดียวที่ไม่รู้คือไม่รู้ตัวเอง

ฉะนั้นสมาธิของพระพุทธเจ้า

เป็นสมาธิที่ฝึกแล้วมีความรู้สึกตัวเอง

ไม่หลง ไม่ลืม ไม่เผลอไป

เพราะฉะนั้นเราจะฝึกให้จิตสงบ จิตตั้งมั่น

อย่าทิ้งรู้

หายใจออกก็รู้ หายใจเข้าก็รู้

ไม่ใช่หายใจออกก็เพ่งลมหายใจ

หายใจเข้าก็เพ่งลมหายใจ

แค่รู้

รู้อะไร

รู้ว่าร่างกายหายใจออก

รู้ว่าร่างกายหายใจเข้า

หรือถ้าใช้อิริยาบถก็รู้ว่าร่างกายยืน

รู้ว่าร่างกายเดิน นั่ง นอน รู้เอา

พอจิตสงบ จิตรวมลงไป มันจะมีรู้อยู่

ไม่เคลิ้ม ลืมเนื้อลืมตัว

มันสงบได้ถึงอรูปฌานเลย

ดับโลกธาตุหมดเลย

ตัวรู้ยังอยู่

ถ้าถึงฌานที่แปด ตัวรู้เหลือนิดเดียว

เหลือแผ่วๆ นิดเดียว

เพราะสัญญานี้มันเกือบจะดับ

ถ้าสัญญาดับเมื่อไรจิตก็ดับเมื่อนั้น

ถ้าจิตดับก็เป็นพรหมลูกฟักทันทีเลย

ฉะนั้นต้องมีสติ

มีความรับรู้อยู่ตลอดเวลา

ค่อยฝึก

พอจิตเราตั้งมั่น มีเรี่ยวมีแรง

ก็มาถึงเวลาที่เจริญปัญญา

เจริญปัญญาทำอย่างไร

เจริญปัญญาขั้นที่หนึ่ง ยังไม่ขึ้นวิปัสสนา

เป็นปัญญาขั้นต้น

แยกรูปแยกนามให้ได้

อย่างเวลาพวกเราฟังหลวงพ่อเทศน์

พวกเราจะเกิดสมาธิอัตโนมัติ

เพราะเวลาเข้าใกล้หลวงพ่อ

จิตมันจะตั้งมั่นเองล่ะ

มันกลัวหลวงพ่อ ไม่กล้าซ่า ใจมันก็ตั้ง

ตอนนี้ใจของเราตั้งมั่นอยู่

รู้สักไหมร่างกายมันนั่งอยู่

เห็นไหม ร่างกายมันนั่งอยู่

ร่างกายที่นั่งอยู่เป็นแค่
ของที่ถูกรู้ถูกดูเท่านั้นเอง

นี่เราใช้รูปธรรมเป็นอารมณ์กรรมฐาน

ทีแรกเรารู้ถึงความมีอยู่ของร่างกาย

ยังไม่ขึ้นวิปัสสนา

เรารู้ว่ามีร่างกาย เราไม่ลืม ไม่หลง

ไม่ให้มันหายไป

แล้วก็เห็นร่างกายเป็นของถูกรู้ถูกดู

ตรงนี้มันจะเห็น เออ ร่างกายไม่ใช่ตัวเรา

เป็นแค่ของที่ถูกรู้

ตรงนี้เป็นการเห็นที่ยังเจือด้วยการคิดอยู่

ยังไม่ขึ้นวิปัสสนาจริง

ถ้าเราเห็นร่างกายเรื่อยๆ แล้วเราจะเห็น

ร่างกายนี้ถูกความทุกข์บีบคั้นอยู่ตลอดเวลา

นั่งสบายๆ เดี๋ยวเดียวก็ปวดก็เมื่อย

หรือนั่งอยู่เดี๋ยวก็คัน

ร่างกายมันถูกความทุกข์เบียดเบียน

พอมันเมื่อยมากๆ เราก็ต้องขยับตัว

ทำไมต้องขยับตัว หนีทุกข์

เราจะเห็นร่างกายมันมีแต่ตัวทุกข์

ทุกข์มากกับทุกข์น้อย

เราเริ่มมีวิปัสสนาปัญญาแล้ว

เราเห็นเอา ไม่ใช่คิดเอา

ฉะนั้นเวลาจะนั่งดูกาย

นั่งใจเย็นๆ ไม่ต้องดูอะไรมาก

คอยดูร่างกายมันถูกความทุกข์บีบคั้นไป

สังเกตไปเรื่อยๆ สั่งได้ไหม

นั่งแล้วจงสบายอย่างเดียว อย่าทุกข์

ดูของจริง จะพบว่าทำไม่ได้

ร่างกายถูกความทุกข์บีบคั้นอยู่ตลอด

ถ้าสติสมาธิเราดีพอ

ไม่ต้องรอดูร่างกาย ยืน เดิน นั่ง นอนหรอก

ช้าไป

เราดูร่างกายที่หายใจเข้า

ลองหายใจเข้ายาวๆ ยาวที่สุดเลยสิ

สุขหรือทุกข์ ทุกข์

หายใจเข้าก็ทุกข์ใช่ไหม ก็ต้องหายใจออก

ตอนที่หายใจออกทีแรกก็รู้สึกสบาย

แก้ทุกข์จากการที่เราหายใจเข้า

หายใจเข้าแล้วไม่หายใจออกก็ตายเลย

มันทุกข์ขนาดนั้น

พอหายใจเข้าแล้วทุกข์

เราก็หายใจออก

เพื่อแก้ทุกข์ของการหายใจเข้า

หายใจออกนานๆ ทุกข์อีกแล้ว

ต้องหายใจเข้าเพื่อแก้ทุกข์ของการหายใจออก

คอยสังเกตไป

เราจะรู้เลยร่างกายนี้

มีความทุกข์บีบคั้นอยู่ทุกลมหายใจ

อันนี้ใจต้องมีกำลังสมาธิมากพอ

ถ้ากำลังไม่พอก็นั่งดูอิริยาบถไป

นั่งนานๆ ก็ทุกข์ ยืนนานๆ ก็ทุกข์

เดินนานๆ ก็ทุกข์ นอนนานๆ ก็ทุกข์

อย่างตอนเราตื่นนอน

ตื่นนอนปุ๊บ อย่าเพิ่งบิดขี้เกียจ

รู้สึกร่างกายก่อน

โอ้ มันทุกข์ มันปวดมันเมื่อย

ทั้งๆ ที่นอนมาหลายชั่วโมง

พอเห็นมันทุกข์เราก็บิดขี้เกียจ

เพื่ออะไร เพื่อแก้ทุกข์

พอลุกขึ้นมา ไปอาบน้ำ ไปล้างหน้า

ทำไมต้องอาบน้ำ ต้องล้างหน้า

ร่างกายนี้มีแต่ปฏิกูลอสุภะ

ไม่คอยบำบัดเยียวยาก็สกปรกโสโครก

ตัวเองยังทนตัวเองไม่ได้เลย

เหม็นสาบตัวเอง

พอถึงเวลาต้องไปอึอีกแล้ว

อาหารที่กินเข้าไปก็ดีๆ

อึออกมาไม่เห็นจะดีเลย

ร่างกายนี้เหมือนโรงงานชั้นเลว

เอาวัตถุดิบที่ดีใส่เข้าไป

ผลผลิตที่ออกมาเลวเลย

ทนดูไม่ได้

แค่กลิ่นก็ไม่ไหวแล้ว

ร่างกายนี้ไม่ใช่ของดีของวิเศษ

คอยรู้ไปอย่างนี้

เราเห็นร่างกาย

ตรงนี้ยังไม่เป็นวิปัสสนา

ตรงนี้จะทำให้จิตสงบ

ตรงที่เราเห็นร่างกายเป็นปฏิกูลอสุภะ

จิตจะสงบ ได้สมาธิอีกแบบหนึ่ง

แล้วถ้าจิตมันตั้งมั่นอยู่ ใช้ได้เลย

ดูร่างกายไปเรื่อยๆ

เราจะเห็นร่างกายถูก
ความทุกข์บีบคั้นตลอดเวลา

หรือบางคนก็เห็นร่างกายเป็นธาตุ

มีธาตุไหลเข้า มีธาตุไหลออก

กินอาหารเข้าไปแล้วก็ขับถ่ายออก

มีธาตุเข้าไปแล้วก็มีธาตุไหลออกไป

ดื่มน้ำแล้วก็ขับถ่ายออกไป

ธาตุมันหมุนเวียน

หายใจเข้าแล้วก็หายใจออก

ธาตุมันหมุนเวียนอยู่

ร่างกายนี้ไม่ใช่อะไรเลย

ร่างกายเป็นที่ประชุมของธาตุ

ธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุไฟ ธาตุลม

มารวมกันอยู่ด้วยกำลังของกรรม

กรรมที่ทำให้ตัวนี้มารวมกันเรียกว่าชนกกรรม

ทำให้เราเกิดมามีร่างกายอย่างนี้

พอมีร่างกายอย่างนี้

ก็คิดว่าเป็นตัวเป็นตนที่แท้จริง

แต่พอมาทำวิปัสสนาเราจะเห็น

ร่างกายมันเป็นแค่ก้อนธาตุ

มีธาตุไหลเข้า มีธาตุไหลออก

เฝ้ารู้เฝ้าดูไป

สุดท้ายมันก็ถอดถอนความเห็นผิด

ว่าร่างกายไม่ใช่ตัวเรา

เป็นแค่วัตถุ เป็นก้อนธาตุ

แล้วตัวของร่างกายเองก็เป็นตัวทุกข์

มีแต่ทุกข์มากกับทุกข์น้อย

ไม่ใช่ของดีของวิเศษ

ที่ควรรักควรหวงแหนอีกต่อไป

พอเราเห็นความจริงของร่างกาย

ไม่ใช่ของดีแล้วล่ะ

จิตก็เบื่อหน่าย คลายความยึดถือ

ถึงจุดหนึ่งจิตจะปล่อยวางร่างกาย

ตรงที่จิตปล่อยวางร่างกายได้จริงๆ

เป็นภูมิจิตภูมิธรรมระดับพระอนาคามี

เราก็ภาวนาต่อไป

เรียนรู้กายจบแล้ว เรียนรู้จิตใจไป

ถ้าเรียนไปตามลำดับ

เรียนจากกายแล้วมาเห็นเวทนา

ร่างกายนี้มันเจ็บปวด

ถัดจากนั้นก็เรียนรู้เข้ามาถึงจิต

นี่เรียนลำดับ กาย เวทนา จิต ธรรม

แต่ลีลาการปฏิบัติจริงไม่เป็นอย่างนี้หรอก

จะเริ่มต้นจากกายเลยก็ได้

จะเริ่มจากเวทนาก็ได้

จะเริ่มจากจิตเลยก็ได้

จะเริ่มจากธัมมานุปัสสนาเลยก็ยังได้

ถ้าปัญญาแก่กล้าพอ

แต่ถ้าจะพูดให้เต็มรูปแบบ รู้สึกกายไป

เห็นความจริงของกาย

ในกายมีอะไรอยู่

ในกายมีเวทนาอยู่

ร่างกายก็ไม่ใช่เรา

เป็นวัตถุ เป็นก้อนธาตุ

มีเวทนาคือความทุกข์บีบคั้นอยู่ทุกข์ขณะ

ความทุกข์เป็นสิ่งที่เกิดขึ้น
ตั้งอยู่แล้วก็ดับไป

ไม่เที่ยงหรอก

เดี๋ยวก็ทุกข์ เดี๋ยวก็ไม่ทุกข์ในร่างกายนี้

เดี๋ยวทุกข์ตรงนั้น เดี๋ยวทุกข์ตรงนี้

เปลี่ยนไปเรื่อยๆ

แต่ว่าเราบังคับไม่ได้

สั่งว่าอย่าทุกข์ อย่าปวด อย่าเมื่อย

อย่าหิว อย่าหนาว อย่าร้อน อย่ากระหายน้ำ

อย่าปวดอึปวดฉี่ สั่งไม่ได้ เป็นอนัตตา

เราดูตัวเวทนา

เราก็จะเห็นกายนี้เราก็สั่งไม่ได้

เวทนาเราก็สั่งไม่ได้

อย่าปวดอย่าเมื่อย สั่งไม่ได้

อย่าคัน สั่งไม่ได้

แล้วถัดจากนั้นถ้าดูไปตามลำดับ

เราจะเห็นว่าเวลาเวทนาเกิดขึ้น

พอมีความสุขเกิดขึ้น

ใจมันจะยินดีพอใจ

เราดูเข้ามาที่จิตตานุปัสสนาแล้ว

เราเห็นราคะเกิดขึ้น

เรายินดีพอใจ

เวลาความทุกข์เกิดขึ้น

โทสะก็แทรกเข้ามา

ตรงที่เราเห็นโทสะ

เป็นการเจริญจิตตานุปัสสนาสติปัฏฐาน

กายานุปัสสนามีกายเป็นอารมณ์

เวทนานุปัสสนาดูเวทนา

ความรู้สึกสุขทุกข์ทางกาย

ความรู้สึกสุขทุกข์ ความเฉยๆ

ไม่สุขไม่ทุกข์ทางใจ

พอก้าวมาสู่จิตตานุปัสสนา

เราจะเห็นเวลามีความสุขเกิดขึ้น

จิตก็มักจะปรุงราคะขึ้นมา

ยินดีพอใจ

เวลามีความทุกข์เกิดขึ้น

จิตก็ปรุงโทสะ ไม่พอใจ หงุดหงิด

เวลาไม่สุขไม่ทุกข์

อุเบกขาเวทนา

จิตมักจะเผลอๆ เพลินๆ

โมหะเอาไปกินเสียส่วนใหญ่

เราสังเกต เราดูเข้ามาได้ถึงกิเลสตัวเองแล้ว

ร่างกายเป็นของที่นอกที่สุด

เวทนาก็ลึกเข้ามาอีกชั้นหนึ่ง

พอถึงจิตตานุปัสสนา

รู้ทันจิตที่เป็นกุศลอกุศล

เป็นปฏิกิริยาต่อเวทนา

ตัวนี้เข้าใกล้จิตมากขึ้นแล้ว

เรียกว่าจิตตานุปัสสนาสติปัฏฐาน

ถ้าเราเห็นถึง เช่น

กระทบอารมณ์ไม่ดี โทสะเกิด

เราเห็นโทสะ

โทสะเป็นของถูกรู้ถูกดูเหมือนกัน

โทสะยังไม่ใช่จิตหรอก

เราจะสามารถแยกโทสะกับจิตออกจากกันได้

จิตจะตั้งมั่นเป็นคนดู

โทสะเป็นสิ่งที่แปลกปลอมเข้ามา

แล้วก็ผ่านไป

ราคะเกิดขึ้นมา ตั้งอยู่แล้วก็ดับไป

เฉยๆ เกิดขึ้น ตั้งอยู่แล้วก็ดับไป

จิตเป็นแค่คนเห็น เป็นแค่ผู้รู้ผู้เห็น

แล้วเราจะรู้เลยว่า

ความปรุงดีปรุงชั่วทั้งหลาย

เกิดขึ้น ตั้งอยู่และดับไปทั้งสิ้น

จะเป็นเรื่องดีหรือเรื่องเลว

เกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป เสมอกัน

ไม่มีอะไรดีกว่าอะไร

ถึงตรงนี้เรารู้แล้วว่า

สังขาร หรือความปรุงดีปรุงชั่ว

กับจิตนี้คนละอันกัน

เราจะเข้ามาเห็นตัวจิต

ตัวจิตที่แท้จริง

แล้วคราวนี้เราก็จะเห็นการทำงานของจิต

จิตมันก็ออกไปกระทบอารมณ์

ทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ

พอมันกระทบอารมณ์แล้ว

มันก็เกิดกุศลบ้างเกิดอกุศลบ้าง

สั่งไม่ได้ ควบคุมอะไรไม่ได้

เฝ้ารู้เฝ้าดูไป

พอดูเราเห็นกิเลสที่ละเอียดขึ้น

จะเห็นกิเลสที่ละเอียด

ไม่ใช่แค่โลภ โกรธ หลงเกิดแล้วผ่านหรอก

เราเห็นกิเลสชั้นที่ละเอียดขึ้น

คือกิเลสชนิดที่เรียกว่านิวรณ์

นิวรณ์เป็นกิเลสที่ทำ
หน้าที่ขวางกั้นคุณงามความดี

เช่น เวลาเราตั้งอกตั้งใจภาวนา

กามฉันทะนิวรณ์แทรกเข้ามาแล้ว

นั่งนานแล้ว นอนดีกว่า

ฝืนใจนั่งต่อไปเดี๋ยวเป็นอัตตกิลมถานุโยค

แหนะ มันสอนเก่งเว้ย

สอนฟังแล้วเป็นธรรมะ

จะเดินจงกรมไป

เดินไปๆ

ตัวขี้เกียจนี้แทรกเข้ามาแล้ว

ตัวพยาบาท

ใจโหยหาถึงเตียงนอน

เป็นกามฉันทะแทรกเข้ามา

บางทีมันฉลาดกิเลสนี่ โอ้โห

ใครที่คิดจะหลอกกิเลส ไม่ได้กินหรอก

นี่พูดแบบตรงไปตรงมาเลย

ไม่มีใครหลอกกิเลสได้หรอก

มีแต่ถูกกิเลสหลอก

บางทีกิเลสมันหลอกเราสาหัสสากรรจ์

เรานั่งสมาธิ

กะจะนั่ง 2 ชั่วโมง

พอนั่งไปชั่วโมงหนึ่ง เมื่อยเต็มทีแล้ว

ถ้านั่งต่อไปเดี๋ยวมันเป็นอัตตกิลมถานุโยค

ทรมานตนเอง

ไม่ใช่ทางสายกลาง นอนดีกว่าอะไรอย่างนี้

นี่มันหลอกๆ

หรือบางทีภาวนา

บางท่านภาวนาจะแตกหักข้ามภพข้ามชาติอยู่แล้ว

มันเห็นจิตนี้ใกล้จะระเบิดแล้ว

มันทนอยู่ต่อไปไม่ได้แล้ว

จะแตกสลายแล้ว

ใจก็ห้าวหาญ ตายเป็นตาย ไม่กลัว

กิเลสก็หลอก เฮ้ย

ถ้าระเบิดแล้วตายไม่เป็นไร

คนอื่นไม่เดือดร้อน

แต่ว่าถ้าระเบิดแล้วบ้า เดือดร้อน

ใจสะเทือนเลย ใจอยากถอยเลย

เพราะฉะนั้นมันจะคอยหลอกเรา

เวลาที่เราจะสร้างคุณงามความดี

กิเลสมารพวกนี้มันจะหลอกเรา

อย่างเจ้าชายสิทธัตถะ

กำลังจะตรัสรู้แล้ว

มารก็มาไล่ที่

ท่านก็คิดถึงบุญบารมีที่สร้าง

ความตั้งใจ ความปรารถนา

ที่จะบรรลุเป็นพระพุทธเจ้า
เพื่อจะช่วยสัตว์โลก

ถ้าจะตายก็ตาย ยอมตาย

พอท่านยอมตาย มารก็แพ้ไปเลย

ใจต้องเข้มแข็ง

ไม่อย่างนั้นใจสู้กิเลสไม่ได้

จิตตานุปัสสนากับธัมมานุปัสสนามันจะต่างกัน

จิตตานุปัสสนา เราเห็นตัวกิเลสตรงๆ

เห็นราคะ โทสะ โมหะอะไรเกิดดับๆ ไป

หรือกุศลเกิดแล้วดับไป

ในธัมมานุปัสสนาเราจะรู้
ลงไปถึงเหตุถึงผลของมัน

ทำไมนิวรณ์เกิด

ทำไมกามฉันทะเกิด ทำไมพยาบาทเกิด

ทำไมอุทธัจจะ ความฟุ้งซ่านรำคาญใจเกิด

ทำไมความลังเลสงสัยเกิด

ทำไมความเซื่องซึมเกิด

จะรู้เหตุรู้ผลแล้วจิตก็ชนะ

หรือกุศลที่เกิด

ไม่ใช่อโลภะ อโทสะ อโมหะธรรมดา

กุศลในธัมมานุปัสสนาสูงขึ้นไปอีกระดับหนึ่ง

เป็นกุศลเพื่อความบริสุทธิ์หลุดพ้น

คือตัวโพชฌงค์ 7

เป็นองค์ธรรมที่จะตรัสรู้แล้ว

สติสัมโพชฌงค์

เป็นสติที่เป็นไปเพื่อการตรัสรู้

ไม่ใช่มีสติเพื่อจะให้เกิด
ปัญญาอย่างที่เราทำกัน

คนละแบบกัน

แต่ละองค์ธรรมมันจะประณีตลึกซึ้งขึ้นไป

ฉะนั้นธัมมานุปัสสนาเล่นยาก

หรือถัดจากนั้นเราก็ดูเข้าไปเห็นขันธ์ๆ

เวลารู้กายนี่ 1 ขันธ์

รู้เวทนาอีกขันธ์หนึ่ง

จิตตานุปัสสนาอีกขันธ์หนึ่ง

มาถึงธัมมานุปัสสนารู้มัน 5 ขันธ์เลย

เห็นขันธ์ 5 ทำงาน

เห็นความสัมพันธ์เชื่อมโยง

การทำงานเป็นแท็คทีมของขันธ์

แล้วก็รู้มันไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา

หรือเห็นธาตุ

เรียนรู้ประณีตลึกซึ้งมาก

อย่างเราเรียนกาย เรียนเวทนาอย่างนี้

เรียนจิตตานุปัสสนา

มันลงมาที่ธาตุ

ธาตุตั้ง 18 ธาตุ

คืออายตนะภายใน 6 อายตนะภายนอก 6

วิญญาณธาตุ

มีความรับรู้ทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจอีก 6

การทำงานของธาตุ 18 ตัว ทำงานอย่างไร

ไม่มีคน ไม่มีสัตว์ ไม่มีเรามีเขาเลยตรงนี้

มีแต่ธาตุ

ธาตุตัวนี้ไม่ใช่ธาตุแบบโลกๆ

คนละธาตุคนละชนิดกัน

ชื่อมันเหมือนกัน

สูงสุดในธัมมานุปัสสนา คือปฏิจจสมุปบาท

คืออริยสัจ

เจ้าชายสิทธัตถะบารมีท่านเต็ม

สูงกว่าพวกเราเทียบกันไม่ได้

ท่านทำความสงบของจิตด้วยอานาปานสติ

แล้วท่านเจริญวิปัสสนา

โดยใช้ธัมมานุปัสสนาสติปัฏฐานอันสุดท้ายเลย

สัจจบรรพ

ท่านเรียนรู้อริยสัจ 4

แจกแจงรายละเอียดของ
อริยสัจ 4 ลงไปในปฏิจจสมุปบาท

ทุกข์มีอยู่เพราะอะไรมีอยู่ เพราะชาติมีอยู่

ชาติมี 2 ชนิด

ชาติโดยการเกิดอย่างพวกเราอย่างนี้

เกิดมา แล้วมันมีชาติอีกชนิด ชาติตัวจริงๆ

คือการที่จิตเข้าไปหยิบฉวย

ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ ขึ้นมาใช้งาน

นั่นล่ะคือตัวชาติที่แท้จริง

แต่ตัวนี้มันประณีต

พวกเรายังเรียนไม่ถึง

หลวงพ่อพูดคร่าวๆ ให้ฟังไว้

ชาตินี้มันมาจากภพ

ภพก็คือความปรุงแต่งของจิต

ความปรุงแต่งของจิต
เป็นไปด้วยอำนาจของอุปาทาน

ความยึดมั่นถือมั่น

อุปาทานเป็นตัณหาที่มีกำลังแรงกล้า

ตัณหามันเกิดขึ้นมาเพราะกิเลส

กิเลสมันแทรกอยู่กับเวทนา

เวทนาคือความรู้สึกสุข ทุกข์ เฉยๆ

เวทนาเกิดขึ้นจากผัสสะ

อยู่ๆ เวทนาไม่เกิด

ต้องมีการกระทบอารมณ์ทางตา หู
จมูก ลิ้น กาย ใจก่อน เวทนาถึงจะเกิด

การกระทบอารมณ์ทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ

เรียกว่าผัสสะ

มีผัสสะได้เพราะอะไร

เพราะมีตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ มีอายตนะ

อายตนะมีได้เพราะมีรูปนามนี้ล่ะ

ตาเราเป็นรูปธรรม มีตาอย่างเดียว

ไม่มีนามธรรมไม่มีจิตไปรับรู้

ก็ทำให้เกิดผัสสะไม่ได้

ต้องมีตา มีรูป มีความรับรู้ทางตา

3 อันนี้รวมกัน

ทำงานร่วมกันถึงจะเกิดคำว่าผัสสะ

การกระทบอารมณ์

มีตาเฉยๆ แต่ใจไปคิดเรื่องอื่น

ลืมตาอยู่ คนเดินผ่านมา เราไม่รู้ว่าใครมา

เพราะใจเราไปทำงานอยู่ที่อื่น

มันต้องประชุมกัน

มีตา มีรูป มีจิตที่ไปรับรู้อารมณ์ทางตา

เห็นไหมตัวนี้

อายตนะมันจะทำงานได้ มีจิตอยู่ข้างหลัง

แล้วจิตตัวนี้อาศัยความปรุงแต่งเกิดขึ้นๆ

ตรงนี้ต้องค่อยเรียนค่อยภาวนา

เรียนไปฟังไปเล่นๆ

ยังไม่เห็นจริง ไม่มีทางเข้าใจหรอก

ความปรุงแต่งของจิตตัวนั้น

มันปรุงดีบ้างปรุงชั่วบ้าง

พยายามจะไม่ปรุงบ้าง มี 3 แบบ

ทั้งหมดนี้เกิดจากอวิชชา

ไม่รู้แจ้งเห็นจริงว่าขันธ์ 5 เป็นตัวทุกข์

มันก็เลยไปปรุงแต่ง

บางคนก็ปรุงบุญไป บางคนก็ปรุงบาปไป

บางคนพยายามไม่ปรุง

อวิชชาคือไม่รู้แจ้งเห็นจริงในอริยสัจ 4

ไม่รู้ว่าขันธ์ 5 คือตัวทุกข์

ก็เลยละสมุทัยไม่ได้

ก็เลยไม่แจ้งนิโรธ

ว่ามีตัณหาอยู่ มีสมุทัยอยู่

ก็จะไม่เห็นพระนิพพาน

ถ้าใจเราสิ้นตัณหาเมื่อไร

เราก็จะเห็นนิพพานเมื่อนั้นเลย

แล้วอะไรทำให้อวิชชาเกิด อาสวะ

อันนี้กิเลสละเอียดเลย

กิเลสที่หมักดอง

หมักหมมอยู่ในจิตสันดานของเรา

แต่มันไม่ใช่จิตหรอก

มันก็แค่สิ่งแปลกปลอมอีกอันหนึ่ง

เพียงแต่ว่ามันมีธรรมชาติที่ย้อมจิตอยู่

คล้ายๆ เราเป็นทาส

โดยที่ไม่รู้ว่าเรามีนายทาส

เราก็เลยไม่คิดจะปลดแอก

ถ้าสติปัญญาแก่กล้าพอ

เราจะพ้นจากอาสวะได้

ที่พ้นจากอาสวะได้

เพราะว่าเรารู้แจ้งอริยสัจ 4

ฉะนั้นเราไม่ต้องรู้อะไรมากหรอก

รู้เรื่องอริยสัจ 4

ทุกข์ สมุทัย นิโรธ มรรค

อริยสัจ 4 เอาอันเดียวก็พอ

อันใดอันหนึ่งก็ได้

แต่โดยภูมิจิตภูมิธรรมของสาวก รู้ทุกข์ไป

อยู่ๆ จะไปรู้นิโรธ ทำไม่ได้

แล้วทันทีที่รู้นิโรธ ขณะนั้นรู้ทุกข์แล้ว

เข้าถึงนิโรธก็รู้ทุกข์แล้ว

ละสมุทัยเรียบร้อยแล้ว

เกิดอริยมรรคเรียบร้อยแล้ว

ให้รู้ทุกข์ อะไรคือทุกข์ ก็ขันธ์ 5 นั่นล่ะ

รูป นาม กาย ใจของเราคือตัวทุกข์

เพราะฉะนั้นรู้สึกกายรู้สึกใจไว้

ทีแรกรู้สึกถึงความมีอยู่ของกายของใจ

ถัดจากนั้นก็เห็นกายใจเป็นไตรลักษณ์

ถึงจุดหนึ่งจิตจะปล่อยวาง

ความยึดถือในกายในใจได้

อาสวกิเลสจะเข้ามาอีกไม่ได้

เพราะไม่มีอวิชชา

อาสวะมีอวิชชา

เป็นเหตุเป็นปัจจัยให้มันเกิดขึ้น

อวิชชาก็มีอาสวะเป็น
เหตุเป็นปัจจัยให้เกิดขึ้น

ถ้าจิตไม่มีอวิชชา อาสวะเข้ามาย้อมไม่ได้

ฉะนั้นเราค่อยภาวนา

ตัวสำคัญที่เราต้องทำก็คือรู้ทุกข์

มีสติรู้กายรู้ใจตามความเป็นจริง

แต่จะรู้ได้ต้องมีกำลังสมาธิหนุนหลัง

จิตที่มีกำลังสมาธิหนุนหลัง

มันจะตั้งมั่นและก็เป็นกลาง

ฉะนั้นเราต้องฝึก

ทีแรกก็ฝึกให้มีเครื่องมือในการปฏิบัติ

เครื่องมือสำคัญ 2 ตัวคือสติกับสัมมาสมาธิ

สติเกิดจากการที่เรา
หัดรู้สภาวะเนืองๆ หัดรู้บ่อยๆ

จิตจำสภาวะได้แล้วสติเกิดเอง

สมาธิคือความตั้งมั่นของจิต

อาศัยสติทำกรรมฐานไป

อาศัยสติรู้เท่าทันจิตตัวเองไป

เรียกว่าจิตตสิกขา

แล้วจิตจะตั้งมั่นขึ้น โดยที่ไม่ได้เจตนา

พอจิตตั้งมั่นแล้วสติระลึกรู้อารมณ์

จิตก็ยินดีบ้าง ยินร้ายบ้าง ให้รู้ทัน

จิตก็จะเข้าสู่ความเป็นกลางด้วยสติ

คราวนี้เราจะสามารถ

มีสติรู้กายรู้ใจตามความเป็นจริง
ด้วยจิตที่ตั้งมั่นและเป็นกลางได้

ไม่มีอคติ ไม่มี bias

ก็จะเห็นความจริงของรูป นาม กาย ใจ

มันไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา

พอเห็นความเป็นจริงก็เบื่อหน่าย

คลายความยึดถือแล้วก็หลุดพ้น

ตรงที่หลุดพ้นจากรูป นาม กาย ใจ สิ้นตัณหา

ตรงนั้นเป็นวิมุตติ

เป็นวิราคะ สิ้นความปรุงแต่ง

เป็นวิสังขาร ตรงนั้นเป็นพระนิพพาน

จะสัมผัสพระนิพพาน

สรุป ไปทำอย่างที่บอกนั่นล่ะ สรุปแล้ว

ส่งการบ้าน

เบอร์ 1

สวดมนต์ ภาวนาพุทโธ

สลับกับดูลมหายใจ

เห็นสิ่งต่างๆ ช้าลงและชัดเจนขึ้น

เมื่อเผลอเพ่งจะอึดอัด

หากใจลอยไปคิด

ใจไม่ชอบ จะรู้สึกเสียดที่ใจ

โดยรวมเห็นความเปลี่ยนแปลงและบีบคั้น

เห็นทุกข์มาก

แต่ใจไม่เป็นกลาง ไม่วาง

มีปกปิดแก้ไข

ขอหลวงปู่เมตตาชี้แนะด้วยค่ะ

ไม่ต้องพยายามวาง

การละการวางเป็นหน้าที่ของปัญญา

ไม่ใช่หน้าที่ของเรา

เรามีหน้าที่อบรมจิต

พาจิตเรียนรู้ความจริงของรูป นาม กาย ใจไป

พอปัญญาเกิดมันวางของมันเองล่ะ

ที่ภาวนาอยู่ดี ใช้ได้ ไปทำอีก

อย่าถลำลงไป ถอยขึ้นมา

เออ ถอยขึ้นมาอย่าจมลงไป

เวลาจิตมันจมแล้วก็หลง
ไปในภพอันหนึ่งเท่านั้นล่ะ

เป็นภพของนักปฏิบัติ

ถอยออกมา เออ ดีแล้ว

แล้วคราวนี้ รู้กายอย่างที่กายเป็น

รู้ใจอย่างที่ใจเป็นด้วยจิตที่ตั้งมั่น

ไม่ถลำลงไป

จิตที่ถลำมันไม่ตั้งมั่นหรอก

เห็นไหมจิตมันจะไหลไปไหลมา

ก็เห็น ไหลก็รู้ กลับมาก็รู้ ไหลไปก็รู้

ดูเรื่อยๆ

ไปทำอีก ใช้ได้ ดี ขยันดี

เบอร์ 2 ดีมากๆ แล้ว จะส่งไหม

เบอร์ 2 ไม่ต้องทำ ไม่ต้องเก๊กท่า

มันดีอยู่แล้ว

ไม่ต้องไปดัดแปลง ดูสิ
เลยไม่ดีแล้ว แข็งทื่อๆ ไปแล้ว

ถอยออกมา เออ อยู่ตรงนี้

เบอร์ 2

ยังมีโลภ โกรธ หลง

แต่ไม่หลงนานเหมือนก่อน

ดี

ชอบเทียบเขาเทียบเรา

เห็นกูเก่งได้อยู่บ่อยๆ

เออ นั่นล่ะดี

ยังติดเพ่งแต่เริ่มน้อยลง หลงอยู่บ่อยๆ

เริ่มทุกข์น้อยลงสั้นลง

เปลี่ยนเครื่องอยู่ไปเรื่อย
เพราะยังบังคับอยู่

ภาวนาโดยนอนกับนั่งดูลมหายใจ

และพุทโธ แล้วรู้สึก

มันเข้าสมาธิดีขึ้น แต่ก็ยังรู้สึกว่าบังคับ

ขอคำแนะนำครับ

แรกๆ มันก็บังคับนิดหน่อย ไม่เป็นไร

แรกๆ จะให้พอดีเป๊ะมันจะหย่อน

ที่ทำอยู่ถูกแล้ว

อันนี้บังคับแรงไปแล้ว

อย่าบังคับแรงมากไป น่าเกลียด

บังคับพอดีๆ นิดๆ หน่อยๆ ไม่เป็นไร

เบอร์ 2 ภาวนาได้ดี ภาวนาเก่งมากๆ เลย

ใช้ได้เลย ไปทำต่อไป

เบอร์ 2 ตรงนี้ไม่ถูก ไปรวบจิตเข้ามาแล้ว

เบอร์ 3

หลวงพ่อให้มาดูสิ่งใดเกิดสิ่งนั้นดับ

เห็นชัดว่าจิตเป็นอนัตตา

เกิดขึ้นเองและก็ดับไป ทำงานของมันเอง

รู้สึกโลกห่างออกไปไม่มีสาระ

ร่างกายจะมีอาการป่วย

ปวดอักเสบโดยไม่มีสาเหตุ

ทำให้จิตเป็นทุกข์มาก

ใจดิ้นเพราะมีความอยากให้เป็นปกติ

ทั้งๆ ที่ก็รู้สึกว่าร่างกายไม่ใช่เรา

แต่มันก็ยังยึดและทุกข์อยู่

ขอหลวงพ่อชี้แนะด้วยครับ

ก็ถูกแล้วล่ะ

เราเห็นว่ามันไม่ใช่เรา แต่มันยังยึดอยู่

ตอนที่เลิกยึดกายได้ ต้องพระอนาคามี

ฉะนั้นเรายึดอยู่นี่เรื่องปกติ

แล้วเวลาใจมันเศร้าหมอง

สังเกตไหมบางทีเจ็บป่วย

ใจมันเศร้าหมอง ไม่ต้องแก้

ใจเศร้าหมองเราก็เห็น

ความเศร้าหมองแปลกปลอมเข้ามาใจเป็นคนเห็น

ค่อยๆ ดูอย่างนี้ แยกๆ ไปเรื่อย

ดี ไปทำอีก ดีกว่าเก่าเยอะเลย

เบอร์ 4

5 เดือนก่อนเพิ่งรู้ตัวว่าเพ่ง

จิตแข็งและถลำไปดูความไหวกลางอก

เปลี่ยนกรรมฐานเป็นเดินจงกรม

จิตเพ่งน้อยลง

ปัจจุบันยังเห็นจิตเพ่งแข็งเกือบทั้งวัน

ในรูปแบบเพ่งมากกว่าชีวิตประจำวัน

ฝึกรู้สึกว่า

จิตมีความปรุงแต่งแข็งอยู่เนืองๆ

เห็นว่าจิตเพ่งเอง บังคับให้คลายไม่ได้

เห็นความคิด กิเลสความไหวอยู่เนืองๆ

ควรฝึกต่ออย่างไรครับ

ตรงแน่น มันก็มีเหตุคือการเพ่ง

การเพ่งก็มีเหตุคือโลภ

อยากดีอยากปฏิบัติ

ถ้ารู้ลงมาถึง ต้นตอของมัน

รู้ที่ตัวกิเลส ตัวโลภ

จิตไม่โลภก็ไม่มีการกระทำกรรมคือการเพ่ง

ก็ไม่มีวิบากคือทุกข์ คือแน่น

เพราะฉะนั้นเวลามันแน่นๆ ไม่ต้องแก้

แก้ไม่ได้ มันเป็นวิบาก

วิบากนี้เกิดจากการกระทำกรรมคือการเพ่ง

ตัวที่อยู่หลังการกระทำกรรมคือกิเลส ตัวโลภ

ดูเข้ามาให้เห็นตัวนี้

แล้วต่อไปมันเลิกเพ่งเองล่ะ

แล้วมาตัดต้นตอไป

ที่ฝึกอยู่ดี ไปทำอีก

เบอร์ 5 จุดอ่อนของเบอร์ 5 อย่างร้ายแรง

คิดมากเกินไป ฟุ้งซ่านในการคิด

ธรรมะเรียนไม่ได้ด้วยการคิดเอา

เบอร์ 5

เวลาเกิดเหตุฉุกเฉิน

เห็นร่างกายเคลื่อนไหวช่วยตัวเองได้

อีก 2 ครั้งเห็นกายแล้วรู้สึกถึงความมืด

ก่อนกลับมารู้กายอีกครั้ง

เวลามีอะไรมากระทบอารมณ์

บางทีก็รู้สึก

บางทีจิตก็วิ่งไปควานหาว่ารู้สึกอะไร

เห็นความคิดเกิดเยอะ

ไม่แน่ใจว่าฟุ้งซ่านหรือกำลังเดินปัญญา

คอยรู้กายรู้ใจ

ยังไม่เห็นไตรลักษณ์ ไม่เห็นเกิดดับ

ควรปรับอย่างไรคะ

ยังฟุ้งซ่านอยู่ มันยังคิดไม่เลิก

หาทางทำอย่างไรจะดี ทำอย่างไรจะถูก

ทำกรรมฐานแล้วคอยรู้ทันจิตของตัวเองไป

จะหายใจเข้าพุทออกโธหรืออะไรก็ได้

จิตหนีแล้วรู้ จิตไปเพ่งแล้วรู้

ฝึกอย่างนี้บ่อยๆ

ปัญญายังไม่ต้องรีบเดิน ใจยังฟุ้งอยู่

เดินปัญญาไม่ได้จริง จะไปคิดเอา

ที่หลวงพ่อบอกว่าปัญหา
ใหญ่คือเรื่องมันคิดเอา

มันยังเจือคิดอยู่

ฉะนั้นทำกรรมฐานอย่ารีบร้อน

ทำกรรมฐานไป จิตเราหลงไป รู้ทัน

จิตถลำลงไปนอนนิ่งๆ อยู่ รู้ทัน

ฝึกอย่างนี้บ่อยๆ

จิตจะตั้งมั่น มีกำลัง

คราวนี้ไม่เจตนาเจริญปัญญา

มันจะเจริญได้เองแล้ว

เพราะจิตมันชอบเจริญปัญญาอยู่แล้ว

มิฉะนั้นมันจะคิดเอา

ไม่ต้องเสียใจ

เสียใจ ความรู้สึกเสียใจ
ก็เป็นสิ่งที่แปลกปลอมเข้ามา

เป็นของถูกรู้ถูกดู ดูอย่างนี้

ดีล่ะที่ขยันภาวนา

แต่ใจมันอยากได้ อยากได้ผล ใจมันเร่าร้อน

แล้วมันยังเคยชิน ที่จะคิดเอา

มันเจือการคิดเยอะ

เปลี่ยนจากการเรียนรู้ด้วยการคิด

มารู้สึกเอา

เห็นไหมร่างกายหายใจอยู่

รู้สึกด้วยใจปกติ

ร่างกายหายใจออก รู้สึกด้วยใจปกติ

ร่างกายหายใจเข้า รู้สึกด้วยใจปกติ

สงบก็ช่าง ไม่สงบก็ช่าง

หายใจไป รู้การหายใจไปด้วยจิตใจปกติ

จำตัวนี้ไว้ที่หลวงพ่อบอก แล้วทำตัวนี้บ่อยๆ

มีเวลาเมื่อไร ทำเมื่อนั้นเลย

เดี๋ยวจิตจะได้มีแรงขึ้นมา

หลุดออกจากความคิดได้

เบอร์ 6

ระหว่างวันฝึกร่างกายเคลื่อนไหว ใจเป็นคนดู

เห็นความคิดเกิดดับได้เองทั้งวัน

เห็นความชอบ ไม่ชอบ

จากการปรุงแต่งความคิดนั้น

นั่งสมาธิเห็นร่างกายหายใจ

เห็นเวทนาเกิดดับเอง ไม่เที่ยง

สงบบ้าง ไม่สงบบ้าง

พยายามตามรู้อย่างที่มันเป็น

อยู่กับความรู้สึกของร่างกาย

และจิตใจที่เปลี่ยนแปลงไป

ขอหลวงพ่อชี้แนะการปฏิบัติค่ะ

ใจมันยังดิ้นรนอยู่

มันยังอยากดีอยากอะไร ดูออกไหมตัวนี้

เราเลยไม่ยอม รู้ธรรมดาๆ มันมีลุ้นด้วย

รู้ไปเรื่อยๆ

ไม่ต้องลุ้นว่าจะได้อะไรอย่างไร เมื่อไร

จะดี ไม่ดี

เราไม่ได้ฝึกเอาดี เอาสุข เอาสงบอะไรหรอก

เราฝึกให้เห็นความจริง
ของร่างกายของจิตใจตัวเอง

ดูไปธรรมดาๆ

ใจมันยัง alert อยู่

กระตืนรือร้น อยากปฏิบัติ

ให้รู้ทันตัวนี้ เดี๋ยวมันเกิน

เบอร์ 7

ใช้การเจริญปัญญาในฌาน

เข้าไปในอรูปฌาน

จากฌานลำดับล่างขึ้นบน

ถอยจากบนลงล่าง

วันละครึ่งชั่วโมง

ไม่กล้าทำนาน กลัวจิตจะทื่อและถลำ

เดินจงกรมในชีวิตประจำวัน

หมั่นรู้ทันการได้ยิน การเห็น การคิด

ชอบไม่ชอบ และความอยาก

บางครั้งม้างกาย เผากาย ดูธาตุ 6

พอทำมากๆ จะเหลือตัวรู้เด่นอยู่ตัวเดียว

มีความคิดอยากปลีกวิเวก

ขอหลวงพ่อแนะนำครับ

ทำฌานให้หลวงพ่อดูสิ เข้าฌาน

ดูสิได้วสีหรือยัง

เก่ง ถอยออกมา

มีโมหะติดมานิดหนึ่ง เห็นไหม

ฉะนั้นเวลาเข้าฌานอย่าทิ้งสติ

ทิ้งสติแล้วก็มันเคลิ้มๆ ไป

แล้วบางทีจิตมันถอยออกมานิดหนึ่ง

นิมิตมันเกิดได้

มีสติ สติสำคัญ

ที่ทำอยู่ใช้ได้แต่ว่ามีสติเอาไว้

อย่าให้มันเคลิ้ม ลืมตัวเอง

มันเคลิ้มอยู่นิดเดียวล่ะ

มันเลยมีโมหะนิดๆ

รู้สึกไหม ตอนที่เราออกจากสมาธิมา

มันมีโมหะแทรกอยู่หน่อย

ค่อยๆ ฝึก ที่ทำอยู่ดีแล้ว

ม้างกายได้เก่ง

ม้างกายออกไปหมดแยกออกไปหมด

ก็เหลือตัวรู้ตัวเดียว

แล้วดูต่อไป

รู้ก็ไม่เที่ยง รู้ก็ไม่ใช่ตัวเรา

ดูให้เห็นตัวนี้

รู้ก็ไม่เที่ยง รู้ก็ไม่ใช่ตัวเรา

เบอร์ 8

เดินจงกรมเป็นหลัก

เพิ่งจะเห็นตัวรู้

แยกออกมาดูสภาวะชัดครั้งแรก

หลังๆ พอหายใจจะรู้สึกโหวงๆ กลางอก

เหมือนเข้าสมาธิได้ไวขึ้น

ชอบอุทาน “อุ๊ย”

เวลาเกิดสภาวะใหม่ๆ

ยังรู้สภาวะไม่ค่อยทัน

เห็นตัวไม่ได้ดั่งใจบ่อย

การรู้ว่ากายใจไม่ใช่เรา

ยังอยู่ในระดับความคิด

กราบขอคำแนะนำค่ะ

ไปทำอีกไป ทำสม่ำเสมอ ก็จะดีขึ้นๆ ล่ะ

วันนี้เทศน์เท่านี้ เชิญกลับบ้าน

พระอาคันตุกะนิมนต์ว่องไวหน่อย

วันนี้หลวงพ่อมีธุระ