Mkakati wa Kiulimwengu Kutokomeza Ukatili Dhidi ya Watoto

Kila mwaka, watoto bilioni moja wanapitia ukatili majumbani, shuleni, kwenye mitandao au jamii zao, anazungumza wakili wa usalama wa watoto Howard Taylor. Tatizo ni la kijamii, kiuchumi, kisiasa -- na haraka. Katika mazungumzo ya kufungua macho, Taylor anaonyesha kwa nini tuna fursa adimu sasa hivi kutokomeza ukatili dhidi ya watoto na kutengeneza hatma nzuri kwa kila mtoto.

(Haya mazungumzo yana mambo pevu)

Kila wakati naulizwa unafanya kazi gani.

Na ninajibu,

"Ninafanya kazi kutokomeza ukatili
dhidi ya watoto.

Ukatili wote dhidi ya watoto wote
katika nchi zote."

Kawaida kunakuwa na ukimya.

Maranyingine, kulingana na mazingira,

"Oh, hiyo inaua mazungumzo."

Halafu maswali:

"Ukatili wa aina gani
unaozungumzia?"

"Kuna ukatili kiasi gani?"

"Inatokea maeneo gani,
inatokea hapa?"

Na ninapojibu hayo maswali,
watu huwa wanashangazwa.

Wanashangazwa na ukubwa wa ukatili,

wanashangazwa na asili ya ukatili.

Lakini mara zote ninakuwa
mwepesi kuhakikisha

Kuwa watu hawaachwi katika hali ya
majonzi na huzuni.

Ninaamini tunayo fursa adimu
ya kihistoria

katika kizazi hiki

kutokomeza ukatili dhidi ya watoto

Kuna harakati zinazokua kuhusiana na hili.

Serikali, serikali za kitaifa,
serikali za majiji,

majimbo na wengine
wanajiunga katika harakati hizo.

Na tutakapofanikiwa--
na itatuhitaji sote--

tutabadilisha mwelekeo
wa historia ya binadamu.

Ninamaanisha nini kwa
ukatili dhidi ya watoto?

Ninamaanisha ukatili wote wa kimwili,

kingono, kihisia na
ukatili wa kisaikolojia

unaotokea kwa watoto nyumbani,

shuleni, kwenye mitandao
na katika jamii zao.

tunafanya kazi na washirika
ulimwenguni kote

na kutoka kwa hao washirika,
tunasikia hadithi mbaya

za mtoto mmoja mmoja.

Kwa mfano, Sarah, ana miaka 10.

Amebakwa mara kadhaa na baba yake wa kambo

na kutishiwa ukatili
kama akimwambia mtu.

Faisal, alipigwa katika viganja vya mikono
shuleni kwa waya,

kadhalilishwa na kuitwa punda

akasimamishwa nje kwenye baridi
kwa kukosea kujibu swali.

Na kwa washirika tunaofanya nao kazi
kufanya mitandao uwe salama kwa watoto

tunasikia hadithi kama za Angelika.

Miaka kumi na mbili,

akilazimishwa kufanya ngono
na mjomba wake,

huku akirekodiwa na kuangaliwa na watu
wazima wanaolipia

Mmoja kati ya wasichana 10 amepitia
ukatili wa kingono kabla ya miaka 20.

Nusu ya watoto wanaishi kwenye nchi

ambazo hadhabu za viboko
hazijapigwa marufuku.

na mwaka jana tu, Marekani,

taarifa milioni 45 zilitengenezwa

za picha na video za ukatili
na unyanyaswaji wa watoto mitandaoni

Idadi hiyo ni mara mbili ya mwaka uliopita

sasa ukatili wa namna hii
na ukatili wa namna nyingine

unajikusanya kuwa idadi kubwa
ya kushangaza sana.

Watoto bilioni moja ulimwenguni kila mwaka

wanaopitia aina fulani ya ukatili.

Hiyo ni mtoto mmoja kwa kila wawili.

Hili ni tatizo la ulimwengu wote.

Hivyo ni nini kinachonipa matumaini?

Ngoja nizungumzie kuhusu Sweden na Uganda.

Labda ni nchi mbili zilizo tofauti sana
kama unavyofikiri.

Ukizungumza na mchumi,

wanaweza kusema kuwa Sweden
ina kipato cha wastani

wa takriban dola 50,000 kwa mwaka.

Na Uganda, ni dola 2,000.

Mwana historia atasema

Sweden haijawahi kuwa katika mgogoro wa
wa kitaifa kwa miaka takriban 200.

Uganda bado inahangaika
na migomo

kaskazini mwa nchi.

Mwanamuziki anaweza kusema

kuwa Uganda, wimbo wa taifa,
"Oh Uganda, Ardhi ya Uzuri"

ni moja kati ya fupi sana ulimwenguni.

Fupi mno,
Mara nyingi inachezwa zaidi ya mara moja.

Ninaamini Sweden hucheza yao
na kuimba yao muda mrefu zaidi.

Lakini kwa kumaanisha zaidi,

Sweden na Uganda walifanya makubaliano,

wana muunganiko mmoja
na kusudi moja,

makubaliano ya kutokomeza ukatili
dhili ya watoto,

na wanachukua hatua kujaribu
kufanya nchi zao kuingia

kwenye njia ya kutokomeza kabisa
ukatili dhidi ya watoto ifikapo 2030.

Na nchi nyingine nyingi,
majiji na majimbo yanaungana nao,

duniani kote.

Lakini inamaanisha nini haswa,
inamaanisha nini kwa vitendo?

Wanapofanya makubaliano hayo,
wanafanya nini?

Inamaanisha makubaliano ya hali ya juu
kisiasa na kiuongozi.

Kuweka na kutekeleza sheria.

Na kuzindua mikakati,
kubadilisha sera,

Kuanzisha mazungumzo ya kitaifa

ambayo yataanza kuamsha uelewa
juu ya safari ya kubadili mitazamo

na kufanya iwe haikubaliki kijamii

kuwa na ukatili na unyanyasaji wa watoto
katika nchi.

Inamaanisha kutambua kuwa
ukatili dhidi ya watoto

upo katika nyanja zote,

na hivyo mwitikio, na jibu,
inabidi liwe na namna ya mfumo.

Huwezi tu kufanya kipengele kimoja.

Inahitaji wadau mbalimbali ndani
na nje ya serikali.

Inahitaji vikundi vya kidini,
sekta binafsi na vyombo vya habari,

wanazuoni, asasi za kiraia
na wengine.

Na inahitaji kuyachukua
yale ambayo ni mambo mazuri

na ushahidi mzuri wa kidunia unaotuelezea,

lakini kwa kutumia taarifa za
nchi

kuweka mwanga juu ya simulizi zinazofichwa
juu ya ukatili katika nchi fulani

Na kutumia taarifa hiyo
kuelekeza mwitikio wa kitaifa,

lakini pia kutumia kupima
na kufuatilia maendeleo.

Na kushirikisha kile
kinacholeta matokeo,

kuwa wakweli
pale ambapo mambo hayatokei.

Na kushirikisha hamasa

pale tunapoona mafanikio
na ukatili ukipungua.

Lakini je, tunaweza kufanya hili katika
ngazi ya kiulimwengu?

Watoto billioni moja kila mwaka
wanapitia ukatili.

Ninadhani kunaweza.

Mwaka 2015, viongozi wa nchi 193
walikubali nchi zao

kutokomeza ukatili, unyanyasaji na
kutelekeza watoto ifikapo 2030.

Ukatili dhidi ya watoto

unaharibu yale yote tunayowekeza
kwao:

kwenye afya zao, elimu zao

Mara nyingi kwa miaka

wakati mwingine madhara na maambukizo ya
maisha na vizazi.

Lakini sio tu kuhusu makubaliano ya
kimataifa na serikali

Inajalisha sana.

Lakini baadhi ya vitu pia
vinabadilika kimsingi

na sisi kama jamii ulimwenguni kote

tunakataa tabia
zisizokubalika

ambazo kwa miaka mingi zimekuwa
zikivumiliwa.

Fikiri kuhusu harakati ya
MIMI PIA

namna ambavyo kitengo kwa kitengo
tasnia kwa tasnia

inawakamata wahalifu

kuwaleta na kuwatia hatiani.

Ni safari,
lakini tumeianza.

Angalia kilichotokea
katika tasnia ya misaada.

Baada ya matumizi mabaya ya
madaraka,

tasnia ya misaada
sasa hivi inaangalia kwa makini sana

Usalama wa watoto
ulimwenguni kote.

Lakini labda zaidi ya hivyo.

Watoto na vijana wenyewe,

kwa sehemu kwa msaada wa teknolojia,

lakini kwa sasa wana sauti

ambayo sidhani kama
walikuwa nayo hapo awali.

Na wanatumia sauti hiyo,

Sio tu kuzungumzia hali
inayowazunguka

au kile wanachojua kinahitaji kuboreshwa,

lakini kuwa sehemu ya suluhu ya mambo

ambayo yanaelezea
na kuathiri maisha yao.

Fikiri kuhusu wanaharakati hawa wadogo

ambao wanazungumza kupinga
ukeketaji wa wanawake,

ndoa za utotoni, uonevu wa kimtandao,
shule salama, migogoro inayoumiza--

na listi inaendelea na kuendelea.

Watoto hao ni wa muhimu sana.

Hivyo tuna uongozi wa kisiasa,

tuna wanaharakati wadogo,

tuna suluhu zilizothibitishwa

tuna uelewa wa jamii unaoongezeka--

tuko katika njia hiyo,

tumeanza safari hiyo
kutokomeza kabisa ifikapo 2030.

Lakini suluhu hiso ni zipi?

Miaka mitatu iliyopita, 2016,

taasisi 10 za kiulimwengu zilikutana
na kujipanga katika mpango

ambao ni jumuishi,
na mkakati wa hatua kwa hatua

kutokomeza ukatili dhidi ya watoto.

Unaoitwa INSPIRE.

Uliangalia katika uhitaji wa
sheria zinazoenda na wakati

zinazogusia taratibu za kijamii,

msaada wa wazazi na walezi,

kutoa mwitikio kwa watoto
waliopitia ukatili na unyanyaswaji.

Na shule salama,

ili watoto wawe katika mazingira ya
kujifunza ambapo watanawiri.

Kule Uganda, miaka minne iliyopita,

msichana wa miaka nane angeweza kuolewa
na mwanaume wa miaka 30.

Hilo haliwezi kutokea tena.

Mwaka 2016, Sheria ya mtoto
ilifanya hilo kuwa kosa

na kufanya umri wa chini kuolewa kuwa miaka 18.

Hiyo ndiyo I ya INSPIRE:

kupitisha na kutekeleza sheria.

Cambodia inatoa msaada wa malezi,

msaada kwa wazazi na walezi
nchi nzima,

hivyo wazazi wanapewa uwezo
kulea watoto wao

na kuweka nidhamu kwa namna
isiyo ya kikatili nyumbani.

hiyo ndiyo P ya INSPIRE,

msaada kwa wazazi na walezi.

Kule Uphilipino,

Kuna vituo 100 vilivyowekwa
kuwalinda wanawake na watoto nchi nzima.

Wanawake na watoto ambao wako katika
hatari kubwa ya ukatili na unyanyaswaji

au waliopitia unyanyaswaji.

Hiyo ndiyo R ya INSPIRE,
huduma ya mwitikio na msaada.

Na kule Uganda, zana ya
shule salama imeshaanza kutumika

kwa nusu ya walimu wa Uganda,

ikiwawezesha kusimamia darasa
kwa njia za kinidhamu zisizo za kikatili.

Hiyo ndiyo E ya INSPIRE,
elimu na stadi za maisha.

Hiyo ni sehemu ndogo tu
katika mpango wa INSPIRE.

Lakini nchi nyingi zaidi zimekubali
kuutekeleza,

kuufanya uwe wa ndani,

kuujaziliza kwa taarifa za wakati,
na kuweka mpango pamoja,

kufanya kazi kati ya vitengo,

na kuanza ile safari ya kutokomeza.

Canada, Mexico,
Jamuhuri ya Kiarabu, Tanzania --

Nilishazitaja Sweden na Uganda --

Japan, Uphilipino, Indonesia,

nchi nyingi zaidi,
na sana miji, pia.

Na hapa tulipo Scotland,

Chuo cha Edinburgh
kinatengeneza maabara ya kujifunzia

ambayo itaenda kufuatilia safari
kuwa miji ya Scotland

na Uphilipino
na Colombia inakwenda pamoja.

Kuona kinachofanikiwa,

kuchukua kile kilichotayarisha
kutekelezwa katika nchi nzima

na kuiweka chini kwa ngazi ya jiji,

ambapo tunaamini

kwamba tunaweza kufanya maendeleo
ya haraka na ya kuonekana

katika muda mfupi.

Na tunapofanya hivyo,

mafanikio hayo yatashirikishwa
kupitia maabara ya mafunzo na zaidi

katika Chuo kikuu cha Edinburgh.

Kutokomeza ukatili ni jambo sahihi,

ni uwekezaji makini,

tunazo suluhu zilizothibitishwa,

na tunao mwanzo wa safari.

Lakini nini kitatokea

Pale tutakapotokomeza
ukatili dhidi ya watoto?

Hebu tutafakari kwa muda.

Kwanza, tafakari kuhusu
watoto niliowataja.

Sarah hatalala tena kitandani
kwake usiku,

akihofu juu ya sauti ya
hatua za baba yake wa kambo

akija juu kwenye ngazi.

Faisal atakwenda shule
na atanawiri.

Hataogopa tena kuwa shuleni

na kuonewa na kupigwa
na kudhalilishwa na walimu.

Na Angelika na wengine kama yeye

hawatakuwa tena kama bidhaa
inayoletwa mtandaoni

kuwafurahisha watu wazima
walioko maili nyingi mbali.

Lakini kuzidisha manufaa ya kijamii,

ya kiuchumi na kitamaduni
ya hiyo.

Kuzidisha hiyo kwa kila familia,
kila jamii,

kijiji, mji, jiji, nchi

na ghafla, umepata
utaratibu mpya umezaliwa.

Kizazi kitachipua
bila kupitia ukatili.

Itatuhitaji sisi sote.

Lakini tunayo fursa adimu
ya kujaribu,

na kuamini sisi pia, kama wazazi,
tunajukumu la kufanya hivi.

Halafu pale wote tunapoulizwa,

"Unafanya kazi gani?"

kila mmoja wetu anaweza kusema,

" Ninabadilisha mwelekeo wa historia
ya binadamu.

Ninafanya kwa sehemu kutokomeza
ukatili dhidi ya watoto."

Hebu tufanye hili na tufanye sasa.

Asanteni.

(Makofi)