Çağlar boyu kalan eserler için sanat ve mühendisliği bir araya getirelim

Bran Ferren sadece 9 yaşındayken, annesi ve babası onu Roma'da bulunan Pantheon'u görmeye götürdü ve bununla beraber her şey değişti. O an, bilim ve mühendislik araçlarının sanat, tasarım ve güzellikle birleştiğinde ne kadar etkili olduğunu anlamaya başladı. O zamandan bu yana, Roma'nın başyapıtına modern zamanların ikna edici dengini arıyor. Sürpriz önerisi için konuşmanın sonuna dek izlemeye devam edin.

Günaydın.

Küçük bir çocukken,

hayatımı değiştiren bir deneyim yaşadım

ve doğrusu bu yüzden bugün buradayım.

O tek an

sanat, tasarım ve mühendislik

hakkındaki düşüncelerimi ciddi olarak etkiledi.

Geçmişime gelince, dünyanın en harika şehirlerinden birinde

sevgi dolu ve yetenekli sanatçıların olduğu bir ailede

büyüyecek kadar şanslıydım.

Ben 15 yaşındayken ölen babam John Ferren'in

hem tutkusu, hem de mesleği sanatçılıktı,

zira annem Rae'nin de.

Babam New York School'un

soyut ekspresyonistlerinden biriydi,

çağdaşlarıyla beraber

Amerikan modern sanatını keşfetti

ve o zamanki Amerikan ruhunun 20. yüzyılda

modernizme doğru taşınmasına katkıda bulundu.

İnsanların binlerce yıl çoğunlukla temsili sanat

yaptıktan sonra modern sanatın,

ki nispeten söylüyorum, 15 dakikalık

olmasına rağmen çok yaygın olması

çok kayda değer değil mi?

Diğer pek çok önemli yenilik gibi,

o radikal fikirler de hiçbir teknoloji gerektirmedi,

sadece yeni düşünme biçimi ve deneme yapmaya istekli olmayı,

artı neredeyse tüm evrenin karşısında eleştiri ve

reddedilmeye karşı dayanıklılık gerektirdi.

Sanat, evimizde her yerdeydi.

Sanki oksijen gibiydi,

her tarafımızdaydı ve yaşam için gerekliydi.

Onu resim yaparken seyrederken,

babam bana sanatın süsle ilgili

olmadığını, aksine fikirleri iletmek için

farklı bir yol olduğunu

ve aslında bilgi ve içgörü dünyalarına

köprü olacak bir şey olduğunu anlatmıştı.

Bu zengin sanatsal çevreyi göz önüne alınca,

aile işine girmeye mecbur olduğumu

zannedebilirsiniz,

ama hayır.

Genetik olarak ailelerini delirtmeye

programlanmış çoğu

çocuğun ayak izlerini takip ettim.

Sanatçı olmaya karşı hiçbir isteğim yoktu,

özellikle de bir ressam olmaya.

Sevdiğim şey elektronik ve makinelerdi,

onları söküp, yenilerini yapmak

ve çalışmalarını sağlamak.

Şanslıyım ki, ailemde mühendisler de vardı

ve annem babamla birlikte

ilk rol modellerimdiler.

Hepsinin ortak noktası

çok, çok çalışmaktı.

Büyükbabam Brooklyn'de bir sac levha

mutfak dolabı fabrikası sahibi ve işleticisiydi.

Haftasonları, birlikte New York City's radyosuyla aynı sıradaki

Cortlandt Caddesi'ne giderdik.

Orada yığınlarca üretim fazlası

elektroniği keşfe koyulur,

Norden bombardıman vizörü

ve IBM'in ilk tüplü bilgisayarlarından parçalar gibi

hazineleri birkaç dolar karşılığında alıp eve götürürdük.

Bu objeleri hem yararlı, hem de büyüleyici bulurdum.

Mühendisliği ve nesnelerin nasıl çalıştığını,

okulda değil,

parçalarına ayırarak ve bu inanılmaz derecede karmaşık

cihazları inceleyerek öğrendim.

Bunu her gün saatlerce yaptım,

elbette ki elektrik çarpmasından kaçınarak.

Hayat güzeldi.

Ancak ne yazık ki her yaz,

annem, babam ve ben yurtdışına

tarih, sanat ve tasarımı deneyimlemek üzere

seyahat ettiğimizde makineler geride kaldı.

Avrupa ve Ortadoğu'daki

büyük müzeleri ve tarihi binaları gezdik,

ancak bilim ve teknolojiye karşı

artan merakımı desteklemek için

beni Londra Bilim Müzesi gibi yerlerde

bırakırlardı, ben de saatler boyunca

kendi başıma dolaşarak bilim ve teknolojinin

tarihini incelerdim.

Sonra, ben dokuz yaşlarındayken

Roma'ya gittik.

Çok sıcak olan bir yaz günü,

dışarıdan çok da ilginç olmayan davul şeklinde

bir binayı ziyaret ettik.

Babam adının Pantheon olduğunu söyledi,

bütün tanrıların tapınağı.

Söylediğim gibi, dışarıdan öyle çok özel görünmüyordu,

ama içeri doğru yürüdüğümde,

hemen üç şey dikkatimi çekti:

Dışarıdaki bunaltıcı sıcağa rağmen,

hoş bir şekilde serindi.

Çok karanlıktı, tek ışık kaynağı çatıdaki

kocaman açık delikti.

Babam onun büyük bir delik değil,

oculus adı verilen

göğe bakan bir göz olduğunu açıkladı.

Ve bu yerle ilgili özel gelen bir şey vardı,

niye bilmiyorum.

Odanın ortasına yürüdüğümüzde,

oculus'dan göğe doğru baktım.

Burası, Tanrı ile insan arasında

bir sınır olmadan görüş sağlayan,

benim gittiğim tek kiliseydi.

Ama yağmur yağdığında ne oluyor acaba diye düşündüm.

Babam buna oculus diyebilirdi,

ama aslında tavanda kocaman bir delikti.

Yere baktım ve taş zemine yer kanalları

açıldığını gördüm.

Karanlığa alışınca,

zeminin ve onu çevreleyen duvarların

detaylarını anlayabildim.

Çok zor değildi, Roma'nin her yerinde gördüğümüz

aynı heykelimsi şeyler.

Aslında, Appian Yolu'na benziyordu,

mermer satışçı numune kitapla ortaya çıkıp,

Hadrian'a göstermiş ve Hadrian da

"Hepsini alacağız." demiş gibi.

(Gülüşmeler)

Ancak tavan muhteşemdi.

Buckminster Fuller'in jeodezik kubbelerine benziyordu.

Onları daha önce görmüştüm

ve Bucky babamla arkadaştı.

Modern, yüksek teknolojiye sahip, etkileyiciydi,

142 fitlik muazzam bir genişliğe,

tesadüf değil, tam olarak aynı yüksekliğe sahipti.

Bu yeri çok sevmiştim.

Gerçekten çok güzeldi ve daha önce gördüğüm hiçbir şeye benzemiyordu,

bu yüzden babama şu soruyu sordum, "Bu ne zaman inşa edildi?"

"Yaklaşık 2.000 sene önce.", dedi.

Ve ben de, "Hayır, yani çatı demek istedim." dedim.

Gördüğünüz gibi, bunun geçmişteki uzun bir savaşta

orijinalinin tahrip olmasından dolayı konan

modern bir çatı olduğunu varsaymıştım.

"Bu, orijinal çatı.", dedi.

O an hayatımı değiştirdi

ve sanki dün gibi hatırlıyorum.

İlk defa, insanların 2.000 sene önce

zeki olduklarını fark ettim. (Gülüşmeler)

Bu hiç aklıma gelmemişti.

Yani, bana kalırsa, Gize'deki piramitler,

ki bir sene önce ziyaret etmiştik,

elbette ki etkileyici, yeterince güzel bir tasarımdı,

ama bakın, bana sınırsız bir bütçe verin,

20.000 ila 40.000 işçi ve yaklaşık 10 ila 20 yıl süre,

kırsalda taş bloklar kesip sürüklemek için,

o zaman ben de piramitleri inşa ederim.

Ancak hiçbir kaba kuvvet

size Pantheon'un kubbesini veremez,

ne 2.000 yıl önce, ne de bugün.

Ve bu arada, hâlâ şimdiye kadar inşa edilmiş

en büyük desteksiz beton kubbe.

Pantheon'u inşa edebilmek bazı mucizeleri gerektiriyordu.

Mucizelerle, teknik olarak zar zor

mümkün olan, çok yüksek riskli ve

şu anda aslında başarılamayabilecek olan

şeylerden bahsediyorum,

kesinlikle sizin tarafınızdan değil.

Örneğin, işte Pantheon'un bazı mucizeleri.

Yapısal olarak yapılabilir hâle getirmek için,

süper güçlü bir beton dahi icat etmek zorunda kaldılar

ve ağırlığı kontrol etmek için

kubbenin tepesine doğru inşa ederlerken

agreganın yoğunluğunu ayarladılar.

Dayanıklılık ve hafiflik için, kubbe yapısında

beş halka tavan süsü kullanıldı,

her biri azalan büyüklükte,

ki bunlar tasarıma çarpıcı bir zorunlu perspektif

katıyor.

İçerisi harika bir şekilde serindi,

devasa termal kütlesi,

havanın doğal ısı yayımının oculus ile

ile havaya yükselmesi

ve binanın tepesinde rüzgâr estiğinde

Venturi etkisi sebebiyle.

İlk defa ışığın kendisinin de bir varlığı olduğunu

keşfettim.

Oculus'dan gelen uzun ışık hüzmesi

hem güzel, hem de ortadaydı

ve ilk defa ışığın tasarlanabileceğini

fark ettim.

Dahası, tasarımın her türlü formu,

görsel tasarım,

o olmadan bir anlamda önemsizdiler,

çünkü ışık olmadan hiçbirini göremiyorsunuz.

Bu yerin gerçekten özel olduğunu düşünen

ilk kişinin ben olmadığını da fark ettim.

Yer çekimine, barbarlara, yağmacılara, inşaatçılara

ve zamanın yıkıcı etkisine karşı koyarak,

inanıyorum ki, tarihteki en uzun süre durmadan

içinde oturulan bina oldu.

Büyük oranda o gezi sebebiyle,

okulda bana öğretilenin aksine

sanat ve tasarım dünyalarının

aslında bilim ve mühendislikle

birbirine zıt olmadığını

anladım.

Birleştirildiği zaman,

her iki alanın da tek başına yapamayacağı

harika şeyleri yapabileceğinizi fark ettim.

Ancak okulda, bazı istisnalar dışında,

ayrı dünyalar olarak ele alındı

ve hâlâ da öyle.

Öğretmenlerim bana ciddiye alıp,

birinden birine odaklanmam gerektiğini söylediler.

Ancak, uzmanlaşmamın istenmesi,

sadece Michelangelo, Leonardo da Vinci, Benjamin Franklin gibi

o çok yönlü bilim adamlarını,

tam tersini yapan insanları,

gerçekten takdir etmeme sebebiyet verdi.

Ve bu da benim her iki dünyayı kucaklamama

ve içinde olmak istememe yol açtı.

Peki o zaman Pantheon gibi emsalsiz yaratıcı vizyonu ve teknik karmaşıklığı

olan bu projeler aslında nasıl meydana çıkıyor?

Birilerinin, belki Hadrian'ın,

dahice bir yaratıcı vizyona ihtiyacı vardı.

Fonlamak ve yürütmek için gerekli

hikâye anlatma ve liderlik becerilerine de ihtiyacı vardı,

sonra bilim ve teknolojide ustalıkla birlikte

mevcut yenilikleri daha da ileri götürecek

yetenek ve bilgiye de.

Oyunun kurallarını değiştiren bu nadir şeyleri yaratmak için

en azından beş mucizeyi başarmanız gerektiğine inanıyorum.

Sorun şu ki, ne kadar yetenekli, zengin ya da

zeki olursanız olun,

sadece bir veya bir buçuk mucize elde edersiniz.

Bu kadar. Kota bu.

Sonra, zamanınız, paranız, hevesiniz,

her neyse kalmaz.

Hatırlayın, çoğu insan bu teknik mucizelerden

birini bile hayal edemezken,

Pantheon'u yapmak için en az beşine ihtiyacınız var.

Deneyimlerime göre, sanat,

tasarım ve mühendislik dünyaları arasında

düşünebilen bu nadir vizyonerler,

amaca ulaşmak için diğerleri yeterince mucize

sağlayınca bunları fark etme

kabiliyetine sahipler.

Kendi vizyonlarının berraklığı ile hareket ederek,

geri kalan mucizeleri ortaya koymak için

cesaret ve kararlılığı toplayıp,

diğer insanların genelde başa çıkılmaz engeller olarak

düşündüğü şeyleri alarak

onları vasıflara çevirirler.

Pantheon'daki oculus'a bakın.

Onun tasarımda olması için ısrar etmek,

Roma kemerleri için geliştirilen yapısal teknolojinin

çoğunu kullanamayacağınız anlamına geliyordu.

Ancak, aksine onu benimseyip,

ağırlık ve gerilim dağılımını yeniden düşündüklerinde,

sadece eğer çatıda büyük bir delik varsa

iş gören bir tasarımla ortaya çıktılar.

Bunu yapınca, artık ışığın, soğutmanın

ve gökle o kritik bağlantının estetik

ve tasarım yararlarını elde edersiniz.

Hiç fena değil.

Bu insanlar sadece imkânsızın

başarılabileceğine inanmadılar,

ama yapılması gerektiğine inandılar.

Bu kadar eski tarih yeter.

Yaratıcı tasarımla teknolojik ilerlemeleri

çok kayda değer bir şekilde

birleştirdiği için bundan bin yıl sonra

hatırlanacak olan

bazı yeni inovasyon örnekleri nelerdir?

Aya adam göndermek iyi bir örnek

ve onun dünyaya güvenli bir şekilde dönmesini sağlamak da fena değil.

Koca bir sıçramadan söz ediyoruz:

İnsanoğlunun tarihinde

başka bir yere ayak basmak üzere

dünyamızı ilk terk etmekten daha

kayda değer bir an hayal etmek zor.

Peki aydan sonra ne geldi?

Birisi bugünün Pantheon'unun internet

olduğunu söyleyebilir,

ancak aslında bunun oldukça yanlış olduğunu düşünüyorum

veya hikâyenin yalnızca bir parçası olduğunu.

İnternet, Pantheon değildir.

Daha çok betonun icadı gibidir:

Önemli, Pantheon'u inşa etmek için

kesinlikle gerekli

ve dayanıklı,

ancak kendi başına tamamıyla yetersiz.

Ancak, nasıl betonun teknolojisi

Pantheon'un gerçekleşmesi için kritikse,

yeni tasarımcılar da internet teknolojilerini

uzun süre var olacak yeni konseptler yaratmak için kullanacaklardır.

Akıllı telefon mükemmel bir örnek.

Yakında gezegendeki insanların çoğu

bir taneye sahip olacak

ve herkesi hem bilgiye, hem de birbirine bağlama

fikri devam edecek.

Peki sıradaki ne?

Hangi eli kulağında gelişme Pantheon'un dengi olacak?

Bunu düşünerek,

gelecek birçok oldukça mantıklı ve

dramatik buluşu reddettim,

örneğin kanseri iyileştirmek.

Neden? Çünkü Pantheon'lar

tasarlanan fiziksel objelere demirlenmişlerdir,

onlar sadece görüldüğünde ve deneyimlendiğinde

ilham verecekler

ve sonsuza dek öyle yapmaya devam edeceklerdir.

O farklı bir lisandır, tıpkı sanat gibi.

Yaşamı uzatan ve acıyı azaltan diğer önemli katkılar

elbette ki kritik

ve harikadır,

ama bunlar bütün bilgi ve teknolojimizin

devamının bir parçasıdır,

internet gibi.

Peki sırada ne var?

Belki de düşünülenin aksine,

1930'ların sonlarında ortaya çıkan, o zamandan

beri de her on yılda bir yeniden canlanan

hayalperest bir fikir olduğunu tahmin ediyorum:

Kendi kendine çalışan araçlar.

Şimdi şöyle düşünüyorsunuz, daha neler.

Hız kontrolünün daha gelişmiş bir versiyonu

nasıl kayda değer olabilir?

Bakın, dünyamızın çoğu yollar ve ulaşım

etrafında tasarlanmıştır.

Bunlar Roma İmparatorluğu'nun

başarısı için ne kadar gerekliyse,

eyaletler arası otoban sistemi de

Amerika Birleşik Devletleri'nin refahı

ve gelişmesi için o kadar gereklidir.

Bugün, dünyamızı birbirine bağlayan bu yollara

100 yıldır büyük oranda değişmeden

kalmış olan arabalar ve kamyonlar

hâkim durumda.

Belki bugün çok aşikâr olmasa da,

kendi kendine giden arabalar şehirlerimizi

ve bundan dolayı medeniyeti yeniden tasarlamamızı

sağlayan kilit teknoloji olacaktır.

İşte nedeni:

Bir kere yaygınlaşınca,

bu araçlar her sene sadece

Amerika Birleşik Devletleri'nde on binlerce

ve dünya çapında milyonlarca hayat kurtaracak.

Otomotiv enerji tüketimi ve hava kirliliği

dramatik olarak azalacak.

Şehir içi ve şehirler arası trafik

tıkanıklığının büyük bir kısmı yok olacak.

Bunlar, şehirlere, işe ve nasıl yaşadığımıza

dair ilginç yeni konseptler

ortaya çıkmasına olanak sağlayacaktır.

Gideceğimiz yere daha hızlı varacağız

ve toplum şimdi trafikte oturarak sadece

hava kirliliğine sebep olan büyük oranlardaki

kayıp üretkenliği yeniden kazanacak.

Ama neden şimdi? Niye bunun hazır olduğunu düşünüyoruz?

Çünkü son 30 yıl içinde,

otomotiv endüstrisinin dışındaki insanlar

gerekli mucizeleri yaratmak için

milyarlar harcadılar,

ancak tamamen farklı amaçlar için.

DARPA, üniversiteler

ve otomotiv endüstrisinin tamamen dışındaki şirketlerin,

eğer bu konuda akıllı olunursa

otonominin hemen yapılabileceğini fark etmesi gerekti.

Peki kendi kendine çalışan arabalar için gerekli beş mucize neydi?

İlki, nerede olduğunuzu ve

tam olarak saat kaç olduğunu bilmeniz lazım.

Bu, ABD Hükümet'nin yerleştirdiği GPS sistemi,

küresel konumlandırma sistemi

tarafından güzel bir şekilde çözümlendi.

Bütün yolların nerede, kuralların ne olduğunu

ve nereye gittiğinizi bilmek zorundasınız.

Kişisel navigasyon sistemleri,

araba içi navigasyon sistemleri

ve ağ tabanlı haritaların çeşitli ihtiyaçları bunu ele alır.

Yüksek performanslı bilişim ağları ile

ve yakınlarınızda olan diğerleriyle

niyetlerini anlamak için

sürekliye yakın şekilde iletişiminizin olması gereklidir.

Mobil telefonlar için geliştirilen kablosuz teknolojiler

biraz modifikasyonla

bunu çözümlemek için tamamen uygundur.

Başlamak için muhtemelen hem toplumun,

hem de avukatların bunun kullanımı için

güvenli olduğuna hemfikir olduğu

bazı yollar isteyeceksiniz.

Şartlı şeritlerle başlayıp,

sonra devam edeceksiniz.

Ancak sonunda, insanları, işaretleri

ve objeleri tanımanız gereklidir.

Makine görüşü, özel sensörler ve yüksek performanslı bilgisayarlar

bunun büyük bir kısmını yapar,

ancak aileniz arabanın içerisindeyken

büyük bir kısmının yeterli olmadığı aşikâr.

Bazen, insanlar da anlam kazandırmak durumunda kalacaklar.

Bunun için yolcunuzu uyandırıp, yolun ortasındaki

büyük tümseğin ne olduğunu

sormak zorunda kalabilirsiniz.

Çok kötü bir şey değil ve bu yeni dünyada bize

bir amaç verecektir.

Bunun yanında, ilk sürücüler kafası karışmış

arabalarına yoldaki çataldaki

koca tavuğun aslında bir restoran

olduğunu açıklayınca,

sürmeye devam edilebilir,

o andan sonra dünyadaki her bir araba da

bunun böyle olduğunu bilecektir.

Beş tane mucize, çoğu hazır

ve artık sadece baştan çıkarıcı güzellik ve

yeni fonksiyonel tasarımlara sahip otonom araçlarla

dolu, daha iyi bir dünyanın görünür vizyonuna ihtiyacınız var,

artı elde edebilmek için

bir sürü para ve çok çalışmaya.

Artık başlangıç birkaç yıl uzakta

ve otonom araçların önümüzdeki

birkaç on yıl içinde dünyamızı

kalıcı olarak değiştireceğini öngörüyorum.

Sonuçta, bir sonraki Pantheon'ların

bileşenlerinin her yanımızda olduğuna

inanıyorum,

sadece geniş bilgileri,

çok disiplinli yetenekleri

ve derin tutkuları ile

vizyoner insanların onları

hayallerini gerçekleştirmek için kullanmalarını bekliyorlar.

Ancak bu insanlar kendiliğinden

birdenbire var olmuyor.

Küçük bir çocukken yetiştirilmeleri ve

ve cesaret verilmeleri gerekiyor.

Onları sevmemiz ve tutkularını keşfetmelerine

yardımcı olmamız gerekiyor.

Çok çalışmaları için teşvik etmemiz ve

başarısızlığın başarı için gerekli bir bileşen olduğunu

anlamalarına yardım etmemiz gerekiyor,

aynı şekilde sebatın da.

Kendi rol modellerini bulmalarına yardımcı olmamız,

kendilerine inanmaları için ve her şeyin

mümkün olduğuna inanmaları için güven vermemiz gerekiyor,

aynı büyükbabamın beni üretim fazlaları için alışverişe götürdüğü zaman olduğu gibi

ve annemle babamın beni bilim müzelerine

götürdüğü zaman olduğu gibi,

kendi yollarını bulmaları için onları cesaretlendirmeliyiz,

kendimizinkinden çok farklı olsa bile.

Ancak uyarıcı bir not:

Aynı zamanda onları periyodik olarak

modern mucizelerden, bilgisayarlardan,

telefonlardan, tabletlerden,

oyun makinalarından ve TV'lerden uzaklaştırmak,

dünyamızın, gezegenimizin ve medeniyetimizin

hem doğal, hem de tasarlanan mucizelerini

deneyimlemeleri için onları

güneş ışığına çıkarın.

Eğer yapmazsak, bir gün korumak

ve geliştirmekten sorumlu olacakları

bu değerli şeylerin ne olduklarını

anlamayacaklar.

Aynı zamanda, giderek teknolojiye bağımlı

olan dünyamızda yeteri kadar takdir

edilmiyor gibi görünen bir şeyin,

sanat ve tasarımın lüks olmadığını,

bilim ve mühendislikle de

bir şekilde birbirine zıt olmadığını

anlamalarını sağlamamız gerekiyor.

Aksine bunlar bizi özel hale getirmek için gereklidir.

Bir gün eğer şansınız olursa,

belki çocuklarınızı gerçek Pantheon'a

götürürsünüz,

biz de kızımız Kira'yı götüreceğiz,

2.000 sene öteye ulaşarak,

Roma'da onu görmesem kayda değer olmayacak bir günde,

hayatımın yolunu çizen

hayret verici o tasarımın gücünü

ilk elden deneyimlemesi için.

Teşekkürler.

(Alkış)