< Return to Video

Introduction to lab values and normal ranges | Health & Medicine | Khan Academy

  • 0:02 - 0:05
    Deməli, məndə bir kağız vərəq var.
  • 0:05 - 0:07
    Bu laboratoriya dəyərlərini
    nəzərdən keçirək.
  • 0:07 - 0:10
    Öz nəticələrim kimi göstərəcəyim
  • 0:10 - 0:13
    bir sıra dəyərləri qeyd etdim.
  • 0:13 - 0:15
    Diapazonu və yanındakı
    vahidləri görə bilərsiniz.
  • 0:15 - 0:17
    Onu hissə-hissə nəzərdən keçirək.
  • 0:17 - 0:19
    Bunu edərkən, mən
    əslində sizə bəzi
  • 0:19 - 0:21
    stenoqrafik üsullar göstərəcəyəm ki,
  • 0:21 - 0:24
    gələcəkdə bunu görsəniz, bunun nəyə
  • 0:24 - 0:27
    aid olduğunu başa düşə biləsiniz.
  • 0:27 - 0:30
    Bu, insanların düşündüyü
    stenoqrafiyadır.
  • 0:30 - 0:32
    Mənim ağlıma gələn anlayış deyil.
  • 0:32 - 0:35
    Bunu bizdən əvvəl
    istifadə etmiş inanlardan öyrəndim.
  • 0:35 - 0:36
    Təkcə ABŞ-da deyil,
    dünyanın çox
  • 0:36 - 0:38
    yerində istifadə olunur.
  • 0:38 - 0:40
    Bu, olduqca sabitdir.
  • 0:40 - 0:42
    Əgər siz bu nəticələrə
    baxırsınızsa, onları
  • 0:42 - 0:45
    transkripsiya etməyin sürətli yolu budur.
  • 0:45 - 0:46
    Təsəvvür edin ki,
    onu tez bir kağıza
  • 0:46 - 0:48
    qeyd edib, davam etməlisiniz.
  • 0:48 - 0:49
    Bunu belə edərdiniz.
  • 0:49 - 0:51
    Belə bir kiçik çubuq
    diaqram çəkərdiniz.
  • 0:51 - 0:54
    Ən solda 5 rəqəmini qoyardınız.
  • 0:54 - 0:58
    Bu, birinci sıraya,
    Ağ Qan Hüceyrəsi aiddir.
  • 0:58 - 0:59
    Bilirik ki, dəyəri 5000-dir,
  • 0:59 - 1:01
    5 bunu ifadə edir.
  • 1:01 - 1:03
    Başa düşülür ki, bu rəqəm hər
  • 1:03 - 1:05
    mililitrdə minlərlə hüceyrə deməkdir.
  • 1:05 - 1:08
    5 gördükdə,
    bilirsiniz ki, hər mililitrdə
  • 1:08 - 1:10
    minlərlə hüceyrədən söhbət gedir.
  • 1:10 - 1:13
    Bunların hansı
  • 1:13 - 1:15
    hüceyrələr olduğuna baxaq.
  • 1:15 - 1:16
    Onlar, ağ qan
    hüceyrələridir.
  • 1:16 - 1:20
    Amma onların dəqiqliklə
    hansı tip olduqları aşağıdakı altı
  • 1:20 - 1:21
    sıradadır.
  • 1:21 - 1:26
    Bu altı cərgə sizə bu rəqəmin
    bölünməsini bildirir.
  • 1:26 - 1:28
    Onlar, faizdir.
  • 1:28 - 1:30
    5000 hüceyrə, seqmentli
  • 1:30 - 1:32
    neytrofillərə parçalanır.
  • 1:32 - 1:35
    Bunu 61 ilə S olaraq yazacağam.
  • 1:35 - 1:38
    3% qrup var.
  • 1:38 - 1:41
    Limfositlər 29% təşkil edir.
  • 1:41 - 1:46
    4% monositlər,
    1% bazofillər və
  • 1:46 - 1:48
    2% isə eozinofillərdir.
  • 1:48 - 1:51
    Ağ qan hüceyrələrinin
    müxtəlif növləri üçün
  • 1:51 - 1:54
    bu faizlər 100-ə çatacaq.
  • 1:54 - 1:55
    İkinci dəfə yoxlayaq.
  • 1:55 - 1:59
    7 və 29 edir 36, üstəgəl 3, alınır, 39.
  • 1:59 - 2:00
    Bəli, 100% olur.
  • 2:00 - 2:03
    Beləcə bədəninizdə
    dolaşan müxtəlif növ ağ qan
  • 2:03 - 2:05
    hüceyrələrini tez bir
    zamanda görə bilərsiniz.
  • 2:05 - 2:07
    Bu rəqəmlər bunu ifadə edir.
  • 2:07 - 2:10
    Sonrakı iki rəqəm, hemoqlobin
    və hematokrit,
  • 2:10 - 2:13
    bu çubuq diaqramının yuxarı
    və aşağı hissəsindədir.
  • 2:13 - 2:15
    Yenə də bu rəqəmləri nə
    vaxt görsəniz, dərhal
  • 2:15 - 2:17
    bunun
    qırmızı qan hüceyrəsinin
  • 2:17 - 2:20
    miqdarı olduğunu anlaya bilərsiniz.
  • 2:20 - 2:23
    Bu iki rəqəm qanda
    qırmızı qan hüceyrələrinin
  • 2:23 - 2:24
    miqdarını əks etdirir.
  • 2:24 - 2:27
    Bu tərəfdəki son
    hüceyrə isə trombositlərin
  • 2:27 - 2:28
    sayını təmsil edir.
  • 2:28 - 2:34
    227 rəqəmi, mikrolitrdə 227000
    hüceyrəni bildirir.
  • 2:34 - 2:37
    Əvvəl ağ qan hüceyrələri
    üçün mililitrlərdən
  • 2:37 - 2:38
    danışırdıq.
  • 2:38 - 2:39
    Amma indi trombositlər
    üçün
  • 2:39 - 2:40
    mikrolitrdən danışırıq.
  • 2:40 - 2:43
    "Hüceyrələri" dırnaq içərisində
    qoyacağam, çünki
  • 2:43 - 2:45
    bunun əslində hüceyrə
    olmadığını bilirik.
  • 2:45 - 2:48
    Bunlar, trombositlər,
    kiçik hüceyrə fraqmentləridir.
  • 2:48 - 2:52
    227000 sizə bir mikrolitr
    qanda nə qədər trombosit
  • 2:52 - 2:56
    hüceyrə fraqmentinin
    hərəkət etdiyini bildirir.
  • 2:56 - 2:59
    Bu, ilkin məlumat toplusudur.
  • 2:59 - 3:03
    Çubuq diaqramında çox tez
    ümumiləşdirilmiş bütün
  • 3:03 - 3:04
    məlumatlar budur.
  • 3:04 - 3:06
    İndi kimyaya keçək.
  • 3:06 - 3:09
    Əgər kimsə Chem 7 sifariş etsə,
    bu, onlardan
  • 3:09 - 3:12
    ilk yeddisi olacaq.
  • 3:12 - 3:16
    Əgər Chem 10 sifariş etsələr,
    bu, bunların hamısından
  • 3:16 - 3:16
    10-u olacaq.
  • 3:16 - 3:19
    Bunu bir çubuq diaqramı kimi çəkəcəksiniz.
  • 3:19 - 3:23
    Bir növ belə gedir.
  • 3:23 - 3:27
    Chem 10, son üçü, buraya daxil olur.
  • 3:27 - 3:29
    Natrium yuxarı sol tərəfə keçir.
  • 3:29 - 3:33
    Bunun altında isə kalium üçün 4,3-dür.
  • 3:33 - 3:35
    Yalnız sistematik olaraq bütün
    yol boyunca gedir,
  • 3:35 - 3:37
    belə ki, xlorid üçün bu 103-dür.
  • 3:37 - 3:40
    Bikarbonat bunun altında 22 kimi gedir.
  • 3:40 - 3:44
    Kreatinin bu xanaya gedir, 0,8.
  • 3:44 - 3:46
    Sonra qan sidik cövhəri
    azotu -- bəzən
  • 3:46 - 3:49
    onun baş hərflərini də deyirlər--
  • 3:49 - 3:53
    15-dir.
  • 3:53 - 3:56
    Aclıq zamanı qlükoza 92-dir.
  • 3:56 - 3:58
    Sonra kalsium bu kiçik çubuq diaqramın
  • 3:58 - 4:02
    yuxarı hissəsinə daxil olur.
  • 4:02 - 4:03
    Düz buraya daxil olur.
  • 4:03 - 4:04
    Maqnezium bu tərəfə və
  • 4:04 - 4:08
    fosfat bu tərəfə gedir.
  • 4:08 - 4:10
    Belə ki, yuxarıdakı Chem 7-dir.
  • 4:10 - 4:14
    Chem 10, bunların hamısı birlikdə olacaq.
  • 4:14 - 4:19
    Aşağıda bəzi qaraciyər fermentlərimiz var.
  • 4:19 - 4:24
    Bunu daha sürətli çəkmək üçün də
  • 4:24 - 4:26
    çubuq diaqramı var.
  • 4:26 - 4:28
    Bu sadəcə olaraq x-dir.
  • 4:28 - 4:31
    X-in üstündə iki rəqəm var.
  • 4:31 - 4:34
    Ümumi bilirubini belə
    yazırsınız, 1,1.
  • 4:34 - 4:36
    Sonra əyri xətt qoyursunuz.
  • 4:36 - 4:37
    Digər rəqəmi
    əlavə edirsiniz,
  • 4:37 - 4:40
    birbaşa bilirubin 0,1.
  • 4:40 - 4:43
    Solda AST-i qoyursunuz.
  • 4:43 - 4:46
    Sağa isə ALT-i əlavə edirsiniz.
  • 4:46 - 4:50
    Aşağıda qələvi fosfatazanı,
    76, qoyursunuz.
  • 4:50 - 4:51
    Rəqəmləri belə qruplaşdırırsınız.
  • 4:51 - 4:54
    Əgər yenə bu diaqramlardan birini görüb,
  • 4:54 - 4:55
    nə demək olduğunu anlamaq
  • 4:55 - 4:57
    istəsəniz, indi kodu qırmısınız.
  • 4:57 - 4:59
    Bilirsiniz hansı rəqəm hara gedir.
  • 4:59 - 5:02
    Məsələn, əgər bu rəqəm 22-dədirsə,
  • 5:02 - 5:05
    siz dərhal biləcəksiniz ki,
    ALT-dan söhbət gedir.
  • 5:05 - 5:10
    Bu insanların sürətli
    diaqramlaşdırma yoludur.
  • 5:10 - 5:12
    İndi artıq bilirik insanlar nəticələrə
    baxanda
  • 5:12 - 5:14
    əvvəlcə, nəyi bilmək
  • 5:14 - 5:15
    istəyirlər.
  • 5:15 - 5:17
    Onlar bu dəyərlərə baxıb, onları
  • 5:17 - 5:19
    diapazonlarla müqayisə etmək istəyirlər.
  • 5:19 - 5:21
    Demək istəyirlər ki,
    bu normal gözlənilən
  • 5:21 - 5:23
    diapazona uyğun gəlir yoxsa yox.
  • 5:23 - 5:25
    Gəlin bu haqda danışaq.
  • 5:25 - 5:28
    Əvvəlcə, normal diapazonun nə demək
  • 5:28 - 5:34
    olduğuna baxaq, bu insanların baxmaq
  • 5:34 - 5:35
    istəyəcəyi ilk anlayışdır.
  • 5:35 - 5:40
    Normal əyrinin nəyə bənzəyəcəyini çəkim.
  • 5:40 - 5:42
    Əgər siz hər kəsi götürsəniz,
  • 5:42 - 5:44
    deyək ki, 10000-- bu hər kəs deyil.
  • 5:44 - 5:47
    Amma çoxdur, 10000 nəfərin
  • 5:47 - 5:51
    hamısından öz ağ qan
    hüceyrələrinin sayını soruşursunuz.
  • 5:51 - 5:53
    Əlbəttə ki, onlar müxtəlif
    rəqəmlər deyəcək.
  • 5:53 - 5:55
    Maraqlanacaqlar ki, bu
    məlumat nəyinizə lazımdır.
  • 5:55 - 5:57
    Tutaq ki, sizə öz cavablarını veriblər.
  • 5:57 - 6:02
    Siz onları bir əyriyə qeyd etdiniz və
    balaca
  • 6:02 - 6:05
    bir diaqram çəkdiniz.
  • 6:05 - 6:07
    Tapacağınız əsasən bu olardı.
  • 6:07 - 6:11
    Əksər insanların
    ağ qan hüceyrələri var.
  • 6:11 - 6:12
    və bu onların
    sayıdır.
  • 6:12 - 6:13
    -
  • 6:13 - 6:16
    Ağ qan hüceyrələri miqdarı aşağıdadır.
  • 6:16 - 6:18
    Bu əlbəttə ki, minlərlədir.
  • 6:18 - 6:22
    Dedik ki, hər millilitrə minlərlə
  • 6:22 - 6:24
    hüceyrə düşür.
  • 6:24 - 6:25
    Bu, tezlikdir.
  • 6:25 - 6:27
    Bu isə insanların sayıdır.
  • 6:27 - 6:29
    Tezliyi t ilə göstərəcəyəm.
  • 6:29 - 6:31
    Deyə bilərsiniz,
    diapazonda
  • 6:31 - 6:34
    çoxlu insan olmasına baxmayaraq,
  • 6:34 - 6:39
    insanların 95%-i bu sahədə orta
  • 6:39 - 6:41
    bölməyə düşür.
  • 6:41 - 6:43
    Onların çoxu 4,5 və 10-a
  • 6:43 - 6:46
    uyğundur.
  • 6:46 - 6:49
    Diapazonların əksəriyyəti
    belə qərarlaşdırılıb.
  • 6:49 - 6:53
    Onların əksəriyyətinin harada olduğuna
    baxaq.
  • 6:53 - 6:57
    Bu, adətən diapazonda olan bu
    nömrələr arasında olur.
  • 6:57 - 7:00
    Bu həm də o deməkdir ki,
  • 7:00 - 7:05
    burada da kimsə var.
  • 7:05 - 7:07
    Tərifə görə, bu cür olacaq.
  • 7:07 - 7:09
    Bu iki əyrinin birində insanların
  • 7:09 - 7:11
    5% -i birləşəcək.
  • 7:11 - 7:14
    Diapazonda normal
    variasiyalar görəcəksiniz,
  • 7:14 - 7:17
    onlar bir növ bu diapazonda
  • 7:17 - 7:20
    yuxarı və aşağı düşmələrdir.
  • 7:20 - 7:23
    Bu diapazon adətən
    insanların əksəriyyətini əhatə edir.
  • 7:23 - 7:24
    Normal diapazona
    nəyin daxil
  • 7:24 - 7:27
    olduğunu bilmək üçün,
  • 7:27 - 7:31
    normal halda fərqlənən bəzi şeyləri
  • 7:31 - 7:32
    nəzərdən keçirin.
  • 7:32 - 7:37
    Məsələn, deyək ki, mən kiminsə
    hematokritini yoxlayıram.
  • 7:37 - 7:39
    Onun
  • 7:39 - 7:41
    normal olub olmadığını
    öyrənmək istəyirəm.
  • 7:41 - 7:43
    Körpənin hematokritinə baxarkən,
  • 7:43 - 7:45
    böyüklərin diapazonundan istifadə etsəm,
  • 7:45 - 7:48
    o zaman çox qeyri-adi
    dərəcədə yüksək olar.
  • 7:48 - 7:50
    Yeni doğulmuşun
    yüksək hematokriti olur.
  • 7:50 - 7:52
    Onu digər yeni doğulmuşlarla
    müqayisə etməliyəm.
  • 7:52 - 7:56
    Yaşın nəzərə alınması həqiqətən vacibdir.
  • 7:56 - 8:00
    Dəyərlər diapazonunun yaşa uyğun
  • 8:00 - 8:01
    olduğundan əmin olmalısınız.
  • 8:01 - 8:05
    Həm də cinsini nəzərə
    almalısınız.
  • 8:05 - 8:08
    Məsələn, kişilər üçün normal
    hematokrit diapazonu
  • 8:08 - 8:10
    qadınlardan
  • 8:10 - 8:12
    bir az yüksəkdir.
  • 8:12 - 8:17
    Yəni, diapazonda yaş və
    cinsə diqqət edilməsi əhəmiyyətlidir.
  • 8:17 - 8:19
    Laboratoriyalar da
    fərqlənəcək.
  • 8:19 - 8:21
    Bu əslində olduqca maraqlıdır.
  • 8:21 - 8:24
    İnternetdə bunlar üçün normal diapazonun
  • 8:24 - 8:25
    nə olduğunu araşdıra bilərsiniz.
  • 8:25 - 8:27
    Rəqəmlər mənim göstərdiyimdən
  • 8:27 - 8:28
    bir az fərqli olacaq.
  • 8:28 - 8:32
    Bir laboratoriyadan
    digərinə keçdikdə,
  • 8:32 - 8:33
    müxtəlif rəqəmlər alınır.
  • 8:33 - 8:36
    Laboratoriya metodları da əhəmiyyətlidir.
  • 8:36 - 8:40
    Cavab əldə etmək üçün istifadə
    olunan
  • 8:40 - 8:43
    metoddan asılı olaraq, diapazon
  • 8:43 - 8:45
    fərqlənə bilir.
  • 8:45 - 8:47
    Bu əhəmiyyətlidir.
  • 8:47 - 8:49
    Xüsusilə, bu kimi şeylər üçün.
  • 8:49 - 8:51
    Burada yazdığım BV-lər,
  • 8:51 - 8:54
    Beynəlxalq Vahidlər deməkdir.
  • 8:54 - 9:00
    Onlar edilən analizin tipindən asılıdır.
  • 9:00 - 9:03
    -
  • 9:03 - 9:06
    O, əldə etdiyiniz dəyərlərin
  • 9:06 - 9:07
    diapazonunu dəyişəcək.
  • 9:07 - 9:09
    Yeni metodu nəzərdən keçirin.
  • 9:09 - 9:12
    Sonda isə vəziyyəti nəzərdən keçirin.
  • 9:12 - 9:15
    Aclıq qlükozasını ölçmək üçün gələn
  • 9:15 - 9:18
    xəstəyə
  • 9:18 - 9:21
    adətən gecədən etibarən
    heç nə yeməməsi tapşırılır.
  • 9:21 - 9:22
    Səhər yeməyi yeməməsi deyilir.
  • 9:22 - 9:24
    Gəlib, səhər ilk növbədə qan
  • 9:24 - 9:24
    verməsi tapşırılır.
  • 9:24 - 9:27
    Bundan olduqca çox istifadə edilir.
  • 9:27 - 9:30
    Sonra sizin normal aclıq
    qlükozanız olacaq,
  • 9:30 - 9:31
    bu, 100-dən aşağı olmalıdır.
  • 9:31 - 9:33
    Tutaq ki, səhər təsadüfən
  • 9:33 - 9:35
    nəsə
    yemək qərarına gəldiniz,
  • 9:35 - 9:37
    çünki buna adət etmisiniz.
  • 9:37 - 9:39
    Qızarmış çörək yediniz.
  • 9:39 - 9:41
    Nəticədə qan şəkəriniz artır.
  • 9:41 - 9:45
    Ac olmadığınızı kimsə bilirsə,
  • 9:45 - 9:47
    qlükoza nəticəsi yaxşı olacaq.
  • 9:47 - 9:49
    Balaca bir şey yediniz.
  • 9:49 - 9:50
    Situasiya dəyişdi.
  • 9:50 - 9:54
    Metabolizminiz bu diapazonu artırır.
  • 9:54 - 9:58
    Yalnız aclıq qlükozası üçün bu
    rəqəm 100-dən aşağıdır.
  • 9:58 - 10:00
    Əks halda yüksək ola bilər.
  • 10:00 - 10:02
    Dərman atdığınızı düşünün.
  • 10:02 - 10:04
    Tutaq ki, kaliumu aşağı salan
  • 10:04 - 10:06
    dərman qəbul etmisiniz.
  • 10:06 - 10:07
    Dərmanın təsirindəsiniz.
  • 10:07 - 10:09
    Bu, kaliumun böyrəkləri tərk edib sidiyə
  • 10:09 - 10:11
    keçməsinə səbəb olur.
  • 10:11 - 10:14
    Kalium dəyəriniz aşağı düşür.
  • 10:14 - 10:15
    Aşağı olacaq.
  • 10:15 - 10:17
    Çünki dərman atırsınız.
  • 10:17 - 10:19
    Dərmandan, səhər yeməyinə nə yediyinizdən,
  • 10:19 - 10:21
    yaxud səhər yeməyi yemədiyinizdən və
  • 10:21 - 10:25
    xəstəliklərinizdən asılı olaraq,
  • 10:25 - 10:27
    bu diapazonlar dəyişəcək.
  • 10:27 - 10:29
    Yəni situasiyadan asılıdır.
  • 10:29 - 10:32
    Hərşeyin normal olduğunu müəyyən etmək
    üçün,
  • 10:32 - 10:35
    sadəcə,
  • 10:35 - 10:36
    burada olan və normal
  • 10:36 - 10:39
    diapazonda olub-olmadığınızı
    izah edə biləcək şeyləri
  • 10:39 - 10:42
    nəzərdən keçirin.
Title:
Introduction to lab values and normal ranges | Health & Medicine | Khan Academy
Description:
more » « less
Video Language:
English
Team:
Khan Academy
Duration:
10:42

Azerbaijani subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.