Γιατί πρέπει να διαβάσετε τον «Άμλετ»; - Ισόλτ Γκιλέσπι

Παρακολουθείστε ολόκληρο το μάθημα: https://ed.ted.com/lessons/why-should-you-read-hamlet-iseult-gillespie

«Ποιος είναι εκεί;» Με έναν ψίθυρο στο σκοτάδι, ξεκινά μια ιστορία συνωμοσίας και απάτης που θέτει ηθικά διλήμματα. Και σε ένα έργο που όλοι οι χαρακτήρες έχουν κάτι να κρύψουν, δεν είναι εύκολο να δοθούν απαντήσεις. Ο «Άμλετ» γράφτηκε από τον Γουίλιαμ Σαίξπηρ και παρουσιάζει τον ομότιτλο ήρωα να στοιχειώνεται από το παρελθόν αλλά να ακινητοποιείται από το μέλλον. Η Ισόλτ Γκιλέσπι εστιάζει στην ανθρώπινη και στην τραγική πλευρά του Άμλετ.

Μάθημα από την Ισόλτ Γκιλέσπι, σκηνοθετημένο από τα Lucy Animation Studio.

«Ποιος είναι εκεί;»

Με έναν ψίθυρο στο σκοτάδι,

ξεκινά μια ιστορία συνωμοσίας
και απάτης που θέτει ηθικά διλήμματα.

Σε ένα έργο που όλοι οι χαρακτήρες
έχουν κάτι να κρύψουν,

δεν είναι εύκολο να δοθούν απαντήσεις.

Ο «Άμλετ» γράφτηκε από τον Γουίλιαμ
Σαίξπηρ ανάμεσα στο 1599 και το 1601

και παρουσιάζει τον ομότιτλο ήρωα
να στοιχειώνεται από το παρελθόν

αλλά να ακινητοποιείται από το μέλλον.

Μερικούς μήνες μετά τον ξαφνικό
θάνατο του πατέρα του,

ο Άμλετ επιστρέφει από το πανεπιστήμιο
νιώθοντας σαν ξένος στο σπίτι του

και ανήσυχος για το τι μπορεί
να κρύβεται στο σκοτάδι.

Αλλά οι σκέψεις του μεταβάλλονται

όταν τον επισκέπτεται ένα φάντασμα
με το πρόσωπο του πατέρα του.

Το φάντασμα ισχυρίζεται ότι είναι
το θύμα μιας «επαίσχυντης δολοφονίας»

και πείθει τον Άμλετ ότι ο θείος του,
ο Κλαύδιος, σφετερίστηκε τον θρόνο

και έκλεψε την καρδιά
της βασίλισσας Γερτρούδης.

Το πένθος του πρίγκιπα
μετατρέπεται σε οργή

και αρχίζει να σχεδιάζει εκδίκηση

για τον νέο βασιλιά
και την αυλή των συνωμοτών.

Το έργο είναι ένα ιδιαίτερο
είδος τραγωδίας

καθώς του λείπει η έντονη βία
ή ο παθιασμένος έρωτας

χαρακτηριστικά που διέπουν
τις προηγούμενες τραγωδίες του Σαίξπηρ.

Αντίθετα, το έργο εμβαθύνει
στην αναποφασιστικότητα του πρωταγωνιστή

και τις τραγικές της συνέπειες.

Η αποκάλυψη του φαντάσματος
θέτει πολλαπλά διλήμματα στον Άμλετ:

τι πρέπει να κάνει,
ποιον πρέπει να εμπιστευτεί,

και ποιος είναι ο ρόλος του
στο έργο της δικαιοσύνης;

Αυτές τις ερωτήσεις περιπλέκουν
οι μπερδεμένες σχέσεις των χαρακτήρων,

κάτι που αναγκάζει τον Άμλετ να αμφιβάλλει
για τους φίλους, την οικογένειά του,

τους συμβούλους της αυλής
και την αγαπημένη του,

καθώς πολλοί από αυτούς
έχουν απώτερα κίνητρα.

Ο πρίγκιπας συνεχώς καθυστερεί

και αμφιταλαντεύεται
για το πώς πρέπει να συμπεριφέρεται

και πώς πρέπει να πάρει την εκδίκησή του.

Αυτό μπορεί να κάνει
τον Άμλετ λίγο κουραστικό

αλλά ταυτόχρονα τον κάνει έναν από τους
πιο ανθρώπινους χαρακτήρες του Σαίξπηρ.

Αντί να ενεργεί βιαστικά,
ο Άμλετ έρχεται αντιμέτωπος

με τους περίπλοκους
μηχανισμούς της σκέψης.

Κατά τη διάρκεια του έργου,

οι άπειρες ερωτήσεις του
απηχούν στη σκέψη μας.

Για να το καταφέρει αυτό,

ο Σαίξπηρ χρησιμοποιεί ενδοσκοπικό λόγο.

Από τους στοχασμούς του σφετεριστή
βασιλιά για τον παράδεισο και την κόλαση

έως τον συλλογισμό του πρίγκιπα
για τη θνητότητα,

ο Σαίξπηρ γράφει μελαγχολικούς μονολόγους
με αριστοτεχνικό τρόπο.

Αυτό είναι ιδιαίτερα φανερό

στον πιο διάσημο
υπαρξιακό μονόλογο του Άμλετ:

«Να ζει κανείς ή να μην ζει,
ιδού η απορία.

Είναι πιο ευγενές κάποιος
να υποφέρει στο μυαλό του

Τα χτυπήματα και τα βέλη
της σκληρής μοίρας,

Ή να αγωνιστεί ενάντια
σε έναν ωκεανό συμφορών

Και, αντιστεκόμενος, να τις σταματήσει;»

Αυτός ο μονόλογος αποτυπώνει
το υπαρξιακό δίλημμα του Άμλετ:

διχασμένος ανάμεσα
στη σκέψη και στη δράση,

δεν μπορεί να επιλέξει
ανάμεσα στη ζωή και στον θάνατο.

Αλλά τα άπειρα διλήμματα του Άμλετ
θέτουν ένα ακόμα ερώτημα:

είναι η τρέλα του Άμλετ ένα τέχνασμα
για να μπερδέψει τους εχθρούς του

ή παρακολουθούμε έναν χαρακτήρα
στα πρόθυρα της τρέλας;

Αυτό επηρεάζει σημαντικά

τις αλληλεπιδράσεις του Άμλετ
με τους άλλους χαρακτήρες.

Ο Άμλετ περνάει σημαντικό μέρος του έργου
κοιτάζοντας μέσα του,

γι' αυτό και συχνά αδυνατεί να δει
τις καταστροφές που προκαλεί.

Είναι ιδιαίτερα σκληρός
προς την Οφηλία, την αγαπημένη του,

που η παράλογη συμπεριφορά του
οδηγεί στην τρέλα.

Η μοίρα της δείχνει πώς μια τραγωδία
θα μπορούσε να αποφευχθεί εύκολα

και δείχνει τις αλυσιδωτές συνέπειες
που έχουν οι τοξικοί χειρισμοί του Άμλετ.

Οι χαρακτήρες συνεχώς αγνοούν
παρόμοιους προειδοποιητικούς οιωνούς.

Άλλοτε επειδή οι χαρακτήρες εθελοτυφλούν,

όπως ο πατέρας της Οφηλίας,

που αναφέρεται στις ανησυχητικές
ενέργειες του Άμλετ ως σύμπτωμα του έρωτα.

Άλλοτε, οι τραγικές πράξεις οφείλονται
σε υποκρισία και διπλές ταυτότητες,

όπως όταν μια λανθασμένη ταυτοποίηση
οδηγεί σε περαιτέρω αιματοχυσία.

Αυτές οι στιγμές μας κάνουν
απρόθυμα να συνειδητοποιούμε

ότι η τραγωδία προκύπτει
από ανθρώπινα λάθη,

ακόμα και όταν το λάθος μας είναι
να μην πάρουμε αποφάσεις.

Για αυτούς τους λόγους,

ίσως το μόνο πράγμα που δεν αμφισβητούμε
είναι η ανθρωπιά του Άμλετ.

Αλλά πρέπει συνεχώς να αναρωτιόμαστε
ποιος είναι ο «πραγματικός» Άμλετ.

Είναι ένας ευγενής γιος που εκδικείται
για τον θάνατο του πατέρα του;

Ή ένας τρελός πρίγκιπας
που προκαλεί χάος στην αυλή;

Πρέπει να ενεργήσει ή να παρατηρεί,
να αμφισβητεί ή να εμπιστεύεται;

Ποιος είναι; Γιατί είναι εδώ;

Και «ποιος είναι εκεί»
και περιμένει στο σκοτάδι;