Shaun Leonardo: Hareket Özgürlüğü |Art21 "New York Close Up"

Ayrıştırmaya yönelik stereotipler, kendimizi daha iyi yansıtmamıza sebep olan mekanizmalara nasıl dönüşüyor?

Ergenliğinden kalan deneyimleriyle, performans sanatçısı Shaun Leonardo, sanatın el verdiği ölçüde çarpıcı keşiflere girişiyor. Böylece, kahverengi tenli ve siyahi insanların sosyal algılarını açığa çıkartıp değiştiriyor ve bunu yaparken kendi kimliği de anlam kazanıyor. Latin Amerikalı göçmenlerin çocuğu olarak Queens, New York’ta doğan Leonardo, New England şehrindeki özel bir okulda Amerikan futbolu seçmelerini kazandı. Leonardo sahadaki ufuk açıcı anlarından birini aktarıyor: Sevgili hocası, Amerikan futbolu oynaması için onu kışkırtarak adeta Rikers Hapishanesi’nden yeni salıverilmiş gibi Amerikan futbolu oynamasını istemiş. Bu hadise; kahverengi tenli ve siyahi insanların çok göze batan ve insanlık dışıymış gibi atfedilen vücutlarının algılanış biçimleriyle ilgili Leonardo’nun gözünü açmış ve onu kendi vücuduyla tamamen ve özgürce var olmanın yollarını aramaya itmiş.

Leonardo, ilk rollerinden olan El Conquistador vs The Invisible Man" ve "Bull in the Ring" (2008) filmlerinden bahsediyor. Kendisi bu filmlerde atlet olmasının faydalarını da gördü. Her iki filmde de Leonardo kendini bedenen aşırı zorladı ve seyirciye aşırı erkeksi figürleriyle şiddeti yansıtmaya çalıştı. “Primitive Games” ve “Mirror/Echo/Tilt" (2019) gibi yakın zamandaki işlerinde ise katılımcılarla hareket atölyeleri ve sözsüz hikâye anlatıcılığı aktivitelerini hayata geçiriyor. Böylece katılımcılar, bu aktivitelerde kendi deneyimlerinden yola çıkabiliyorlar.

Leonardo, polislerin işkence edip öldürdüğü siyahi adamlardan yola çıkarak topluluğundaki gençlere kulak veriyor ve soruyor: “Neden ben? Bu işten sağ çıkabilen neden ben oldum?” Bu sorgulamalar Leonardo’yu Assembly programıyla daha doğrudan eylemlerde bulunmasının yolunu açtı. Assembly, adli geçmişi olan gençler için sanatla oyalanma programı. Leonardo bu programı Recess adındaki kâr amacı gütmeyen bir kuruluşla birlikte 2017’de kurdu. O zamandan beri Leonardo, ceza adaleti sistemi içinde çalışmanın felsefi krizleriyle boğuşuyor. Fakat katılımcılarla doğrudan iletişime geçmeye ve onlarla ilgilenmeye devam ediyor. Leonardo, “Kendi bedeninizde var olabilmek, tutuklanma ve hapsedilme gibi deneyimlere sığınarak kendinizi tanımlamamak hayatınıza az da olsa neşeyle devam etmenize olanak tanıyor.” diyor ve ekliyor: “Kendi fırsatlarınızı yeniden hayal etmeye başlamak için işte bu anlattıklarımın peşinde olmamız gerek.”

Shaun Leonardo (d. 1979, Queens, New York, ABD) Brooklyn, New York’ta yaşıyor ve çalışıyor.

Sanatçı hakkında detaylı bilgi için:
https://art21.org/artist/shaun-leonardo/

JENERİK | "New York Close Up" Serisi Yapımcısı: Nick Ravich. Yönetmen: Nick Ravich. Editör: Nadine Mundo. Yardımcı Editör: Troy Herion. Sinematografi: Jarred Alterman. Yardımcı Kameraman: Logan Quarles ve Brian Wengrofsky. Grip: George Schramm. Ses: Trokon Ngabe. Yapımcı Asistanı: Meghan Garven. Renk Düzeltme: Addison Post. Ses Tasarımı & Mix: Gisela Fullà-Silvestre. Tasarım & Grafik: Andy Cahill and Chips. DIT & Yardımcı Editör: Jasmine Cannon. Müzik: Troy Herion. Sanat Eseri: Shaun Leonardo. Arşiv Medya: Melvin Barinas, Brad L. Cooper, Melanie Crean, Armando Croda, Sebástian Diaz, Mariam Dwedar, Giacomo Francia, Adam Gundersheimer ve Sable Elyse Smith. Teşekkürler: Melissa Saenz Gordon, High Line, Brian Losier, New Museum, Emma Nordin, Recess, Sugartone Brass Band, The Solomon R. Guggenheim Museum, Justin Waldstein ve YouTube Space NY. © Art21, Inc. 2021. Tüm hakları saklıdır.

"New York Close Up"; The Andy Warhol Foundation for the Arts katkılarıyla, New York Şehri Kültürel İşler Dairesi’nin kısmi kamu fonlarıyla, Belediye Meclisi, Dawn Fleischner ile Chris Fleischner ve bireysel bağışçıların ortaklığında destekleniyor.

#ShaunLeonardo #Art21 #Art21NewYorkCloseUp

Ben, ailemdeki erkeklerin

hiç ağlamadığı bir kültürden geliyorum.

Hiçbir seviyedeki duygusallığı
ifade edememek

benim sorgulamaya başladığım bir şeydi.

Bu durumun hiçbir zayıflığa

veya savunmasızlığa müsamahası yoktur.

Bu konuda sanat bana yol gösterdi.

Bu savunmasızlıklarımı deneyimleyip

onları adeta giyebildiğim

ve yakın çevremle
paylaşabildiğim bir yoldu bu.

(Shaun Leonardo: Hareket Özgürlüğü)

(Spiker) Oyun kurucu sürünerek ilerliyor

ve geriye koşan
Shaun Leonardo'ya pas veriyor.

(Leonardo) On yıldan uzun bir süre
Amerikan futbolu oynadım.

(Spiker) Leonardo, ikinci hat
savunma oyuncusu.

Leonardo: Bütün işim,

sanatçı ve atlet
deneyimlerimden besleniyor.

O anı dün gibi hatırlıyorum,

çok sevdiğim ve güzel hatıralar
biriktirdiğim hocam,

beni çok kızdırmak için şöyle demişti:

"Rikers Hapishanesi’nden yeni salıverilmiş
gibi oynamanı istiyorum."

21 yaşında genç bir atlet olarak

bu davranışa sağlıklı
biçimde katlanabilecek

yetkinliğe sahip değildim.

Peki, sonra ne oldu?

Hocamın yöntemi işe yaradı.

İçimdeki öfkeyi açığa çıkardım,
tıpkı hocamın istediği gibi.

(Spiker) Leonardo, diğer oyuncuyu
itekleyip topu alıyor.

Shaun Leonardo'dan
maçı kurtaran bir hamle geldi,

çok iyi iş çıkardı.

Leonardo: Şu an 40 yaşındayım

ve hâlâ o anı düşünüyorum.

Farklı yönlerinizle,

yani, ten renginizle,
dışarıdan algılanan kimliğinizle

anıldığınız zaman

çok görünür bir hedef haline geliyorsunuz.

İşte bu çok görünürlüğün içinde
aslında görünmez oluyorsunuz

çünkü insanlar sizi görmezden geliyor.

-Hazır mısınız?
-Evet!

Üniversiteden sonra,

yani Amerikan futbolu kariyerimin
hemen ardından

Meksika güreşi maskesi takıp ortaya çıktım

ve görünmez bir rakiple güreştim.

(Zil çalıyor)

(Tezahürat)

Her maçta seyircinin

Shaun Leonardo ile
baş başa kalması önemliydi.

Leonardo, karakterin rolünden çıkmıştı

ve kendini görmek için

bu mücadeleyi sürdürme ihtiyacı hisseden

Leonardo ile seyirci baş başaydı.

Düşünebiliyor musunuz?

Karşımda kimse yoktu.

Ufacık bir yumruk bile alsanız

yumruğu böyle karşılayabilirdiniz

ya da seyircilerden biriyseniz
gerçekte açık seçik olan şey neydi?

Şöyle yapabilirdim:

(Yumruk vurma sesi)

Yani durumu öyle abartabilirdim ki

yumruk atacağımı öngörebilirdiniz

ve yumruk attığımı da görürdünüz.

Bir tür şiddet piyesi sunuyordum.

Aşırı maskülenlik ile
saldırganlık kimliği

genellikle siyahi
insanlarla özdeşleştirilir.

Bu zihniyeti bilen biz
kahverengi tenli ve siyahi insanlar

dünyanın içinden geçip

beyaz insanların tasarılarında
ayna görevi görüyoruz.

(Tezahürat)

Bir!

İki!

Üç!

(Tezahürat)

Bu imgeyi keşfedip öğrenip

onu bozmanın yollarını aramak

ve bunları kendinizi derinden fark edip
sergilemek için yapmak

belli stereotipler ile
tasarılarda yer almaz.

Bu benim adeta fermanımdı.

Bu, dünyaya önermek için
tam aradığım fikirdi.

Bedeninde neler olup bittiğini
anlatabilecek kimse var mı?

Beni çok rahatsız etti,

bedenim yangın yerine dönmüş gibiydi.

Çok daha fazla insanı
bu keşfime dahil etmek istedim,

böylece bu sadece
benim hikâyem olmayacaktı.

İşte bu fiziksel somutlaştırma
stratejisi sayesinde

başka insanları da
bu deneyime dahil edebildim.

Bedenlerini serbest bırakıp hissetmelerini

ve piyesin gerektirdiklerini
söylemelerini istedim

(Alkış)

Katılımcılar!

Hazır!

Başla!

(Davul çalıyor)

Sol, evet. Sağ, hayır.

Kendinizi Amerikalı hissediyor musunuz?

Çatışma ve yüzleşme
deneyimlerimizin derinine inerek

başka bir kişinin bedenindeki
gerçeği hissedebilir miyiz?

Böylece başka bir insanın

zihnini okuma algımızı
sorgulayabilir miyiz?

Ben bu sorulara yanıtlar bulmak istedim.

(Bando Cenaze Marşı çalıyor)

Size ne söylememi bekliyorsunuz?

Onun adı Travyon Martin idi

ve o silahsızdı.

Haberlerde Travyon Martin'in
resmini gördüğümde

o ana kadarki korku deneyimim

ve dünyada algılanma biçimim

su yüzüne çıktı.

Bunlar çok derinlere gömdüğüm şeylerdi.

Queens semtinde büyüyen
kahverengi tenli bir çocuk olarak

ardımda bıraktığım bütün
genç kardeşlerimi de düşünmeye başladım.

Sonra kendime sordum: "Neden ben?"

"Bu işten sağ çıkabilen neden ben oldum?"

İyi bir okula gittim,

sonra Güzel Sanatlar alanında
yüksek lisans yaptım

ve tutkumu hayata geçirdim.

Bana benzeyen daha çok insanın

bu dünyada var olmasını istemeyi

ve dünyadan özgürlük hissiyle
geçip gidebilmeyi anlamak

uzun zamanımı aldı.

Peki, şimdi sadece yürüyeceğiz.

Kendiniz gibi yürüyün.

Olabildiğince çok yer kaplayın.

Kendiniz gibi yürüyün.

(Shaun, Recess adlı kâr amacı
gütmeyen sanat kuruluşuyla birlikte

2017’de Assembly şirketini kurdu.)

(Assembly, adli geçmişi olanlar için
sanatla oyalanma programı.

Hafif suçlar işleyen ve yasak olduğu halde

silah bulundurmaktan yargılanan gençler

bu uygulamaya seçenekli yaptırım
vasıtasıyla katılıyorlar.)

Görsel hikâye anlatıcılığı müfredatı
olarak belirttiğim şeyi deneyimledik.

Bizim yaptığımız, bu hikâyenin

ya da anının bir sahnesini şekillendirmek.

Yani anlatıcı kendi hikâyesine
çok farklı bir gözle bakabiliyor.

Anlatıcılar; bir kişinin hikâyesine

daha çok anlam yüklemeye başlarlar

ve bunu peşin hükümlü
bir suçlulukla yapmazlar.

Eğer o koşarsa hepimiz koşmak zorundayız.

Büyük felsefi krizlerle
uğraşmak zorunda kaldım.

Bunlardan biri de bir sanat programını
sahneye koymaktı

ve bu programın esas değeri
ve amacı özgür olmasıydı.

Hal böyleyken

ceza adaleti ile ilgili
bazı şeyler hayata geçiriyoruz.

("Mirror/Echo/Tilt," 2019, Melanie Crean
ve Sable Elyse Smith katkılarıyla)

Vardığım tek yer

katılımcılarda hissettiğim
kişisel değişiklikler.

Bu genç insanlar,
birlikte büyüdüğüm insanlar

ve bütün bunlar işime sarılmamı sağlıyor.

Daima aynı konuya geri dönüyorum.

Sanat bu dünyada gücünü hissettiğim
ve tam da aradığım şey

çünkü sanat esnek.

Sanat tanımlanamaz.

Kendi bedeninizde tamamen var olarak

tutuklanma, hapsedilme gibi deneyimlere
sığınarak kendinizi tanımlamamak

hayatınıza az da olsa neşeyle

devam etmenizi sağlıyor.

Ta-Nehisi Coates bu durumu
"harika mücadele" olarak açıklıyor.

Bu, tamamen kendinizle baş başa olabilmek

ve yaşamayı denemek.

Yaşam sizden asla alınamaz.

Kendi fırsatlarımızı yeniden
hayal etmeye başlamak için

işte bu anlattıklarımın
peşinde olmamız gerek.