< Return to Video

Introduction to Magnetism

  • 0:01 - 0:03
    Nauczyliśmy się trochę o grawitacji.
  • 0:03 - 0:05
    Nauczyliśmy się trochę o elektrostatyce.
  • 0:05 - 0:09
    Więc, czas nauczyć się o nowych podstawowych
  • 0:09 - 0:10
    siłach wszechświata.
  • 0:10 - 0:13
    A te jest prawdopodobnie drugim najbardziej nam znanym
  • 0:13 - 0:14
    obok grawitacji.
  • 0:14 - 0:15
    I to jest magnetyzm.
  • 0:17 - 0:18
    Skąd pochodzi to słowo?
  • 0:18 - 0:22
    Myślę, że kilka cywilizacji- - Nie jestem
  • 0:22 - 0:30
    historykiem- -znalazło te magnetyty, te obiekty które
  • 0:30 - 0:33
    przyciągają inne obiekty takie jak te, inne magnesy.
  • 0:33 - 0:38
    Lub może nawet przyciągnąć metalowe obiekty jak żelazo.
  • 0:38 - 0:39
    Żelazne obiekty.
  • 0:39 - 0:41
    I nazywa je się magnetytami.
  • 0:41 - 0:43
    To, jak sądzę, zachodnie określenie dla tego.
  • 0:43 - 0:46
    I powodem nazywania je magnesami jest to,
  • 0:46 - 0:51
    wcześniej nazywane były magnetytami , które znaleziono niedaleko Greckiej
  • 0:51 - 0:52
    prowincji Magnezja.
  • 0:57 - 0:58
    I rzeczywiście uważam, że ludzie tam mieszkający
  • 0:58 - 1:00
    nazywali je magnesami.
  • 1:00 - 1:04
    Ale tak czy inaczej, możesz nauczyć się o tym więcej
  • 1:04 - 1:05
    z Wikipedii.
  • 1:05 - 1:08
    W każdym razie skupmy się na tym czym jest magnetyzm.
  • 1:08 - 1:12
    I uważam, że większość z nas posiada co najmniej praktyczną wiedzę
  • 1:12 - 1:15
    co to jest; wszyscy bawiliśmy się magnesami i posługiwaliśmy się
  • 1:15 - 1:16
    kompasami.
  • 1:16 - 1:21
    Ale powiem wam teraz, co to naprawdę jest, jest
  • 1:21 - 1:22
    dość trudne.
  • 1:22 - 1:26
    I myślę, że jest to dość - -nie sądzę, ktoś- -
  • 1:26 - 1:29
    możemy matematycznie zrozumieć, manipulować tym i zobaczyć
  • 1:29 - 1:31
    jak to odnosi się do energii elektrycznej.
  • 1:31 - 1:34
    Obecnie pokażemy wam, że siły elektrostatyczne i
  • 1:34 - 1:37
    magnetyczne oznaczają to samo, tylko oglądane
  • 1:37 - 1:39
    z różnych układów odniesienia.
  • 1:39 - 1:40
    Wiem, że to wszystko brzmi bardzo
  • 1:40 - 1:42
    skomplikowanie.
  • 1:42 - 1:45
    Ale w naszym klasycznym Newtonowskim świecie traktujemy je jako dwie
  • 1:45 - 1:46
    różne siły.
  • 1:46 - 1:49
    Ale to co mówię, choć jesteśmy przyzwyczajeni do
  • 1:49 - 1:52
    magnesów tak jak do grawitacji, tak jak grawitacja
  • 1:52 - 1:55
    jest to także dość tajemnicze, kiedy myślisz co to
  • 1:55 - 1:57
    jest, więc to magnetyzm.
  • 1:57 - 1:59
    Więc jak powiedziałem, przynajmniej spróbujmy zdobyć trochę praktycznej
  • 1:59 - 2:03
    wiedzy jak poradzić sobie z magnetyzmem.
  • 2:03 - 2:08
    Tak dobrze nam znanym z magnesu.
  • 2:08 - 2:11
    Nie chcę być żółty.
  • 2:11 - 2:12
    Mogę stworzyć granicę żółtego.
  • 2:12 - 2:16
    Nie, nie chcę być jak ten.
  • 2:16 - 2:21
    Więc jeśli to jest magnes, wiemy że magnes
  • 2:21 - 2:24
    ma zawsze dwa bieguny.
  • 2:24 - 2:28
    Ma biegun północny i biegun południowy.
  • 2:28 - 2:30
    I te właśnie zostały opisane w oparciu o (ogólnie przyjętą) konwencję.
  • 2:30 - 2:34
    Ponieważ kiedy ludzie odkryli te magnetyty,
  • 2:34 - 2:37
    albo gdy wzięli magnetyt i namagnetyzowali nim igłę,
  • 2:37 - 2:40
    a później położyli tę igłę na korku
  • 2:40 - 2:45
    pływającym w wiadrze wody i ta igła wskazywała
  • 2:45 - 2:46
    kierunek północny.
  • 2:46 - 2:48
    Powiedzieli: cóż, koniec igły skierowany w stronę
  • 2:48 - 2:51
    północną Ziemi nazwijmy biegunem północnym.
  • 2:51 - 2:53
    A koniec skierowany w stronę bieguna południowego
  • 2:53 - 2:57
    - - przepraszam, koniec igły skierowany w stronę
  • 2:57 - 2:59
    południa, nazwiemy
  • 2:59 - 3:00
    biegunem południowym.
  • 3:00 - 3:03
    Albo tłumacząc to w inny sposób, gdy mamy magnes,
  • 3:03 - 3:06
    kierunek magnesu ,albo jego koniec który
  • 3:06 - 3:08
    sam się ukierunkowuje- - jeśli może robić to swobodnie
  • 3:08 - 3:11
    bez pocierania—w kierunku naszej geograficznej północy, wówczas nazywany
  • 3:11 - 3:12
    jest biegunem północnym.
  • 3:12 - 3:15
    Zaś drugi koniec to biegun południowy.
  • 3:15 - 3:24
    A teraz pewna drobnostka- -oczywiście biegunem północnym nazywamy
  • 3:24 - 3:27
    górną część globu ziemskiego.
  • 3:27 - 3:31
    Widzisz, to jest biegun północny.
  • 3:31 - 3:35
    A to nazywamy biegunem południowym.
  • 3:35 - 3:39
    Istnieje także inne pojęcie magnetycznej północy.
  • 3:39 - 3:42
    I tutaj właśnie- -można chyba tak powiedzieć- -
  • 3:42 - 3:47
    kompas wskaże kierunek północny
  • 3:47 - 3:49
    ( skieruje się północny koniec igły kompasu).
  • 3:49 - 3:52
    Właściwie magnetyczna północ kręci się wkoło z powodu
  • 3:52 - 3:54
    płynnych substancji znajdujących się wewnątrz Ziemi.
  • 3:54 - 3:55
    I z powodu grupy innych oddziaływań.
  • 3:55 - 3:57
    To bardzo złożone oddziaływanie.
  • 3:57 - 4:01
    Ale magnetyczna północ znajduje się mniej więcej na obszarze północnej Kanady.
  • 4:01 - 4:04
    Zatem magnetyczna północ może znajdować się tutaj.
  • 4:04 - 4:06
    A zatem to może być magnetyczna północ.
  • 4:06 - 4:07
    Co do magnetycznego południa, nie wiem gdzie ono się dokładnie znajduje.
  • 4:07 - 4:09
    Ale może się jakby troszkę przemieszczać.
  • 4:09 - 4:10
    Nie znajduje się w stałym miejscu.
  • 4:10 - 4:15
    Więc znajduje się troszkę poza obszarem osi łączącej
  • 4:15 - 4:16
    biegun północny z południowym.
  • 4:16 - 4:20
    I to jest kolejne, troszkę niejasne pojęcie ( I to jest kolejna, nie do końca jasna, sprawa).
  • 4:20 - 4:24
    Magnetyczna północ to położenie geograficzne, na które
  • 4:24 - 4:27
    będzie wskazywał biegun północny magnesu.
  • 4:27 - 4:32
    Ale to byłby tak naprawdę biegun południowy gdyby spoglądać
  • 4:32 - 4:33
    na Ziemię jak na magnes.
  • 4:35 - 4:39
    Więc gdyby Ziemia była dużym magnesem, w rzeczywistości
  • 4:39 - 4:41
    spoglądałbyś na południowy biegun magnesu.
  • 4:41 - 4:44
    A geograficzny biegun południowy jest
  • 4:44 - 4:45
    północnym biegunem magnesu.
  • 4:45 - 4:46
    Można poczytać o tym więcej na Wikipedii, wiem, że
  • 4:46 - 4:47
    to troszkę niejasne
  • 4:47 - 4:50
    Ale ogólnie rzecz biorąc, kiedy większość ludzi mówi o magnetycznej
  • 4:50 - 4:52
    pólnocy, albo biegunie północnym, mają oni na myśli
  • 4:52 - 4:54
    geograficzny obszar północy.
  • 4:54 - 4:57
    A biegun południowy jest geograficznym obszarem południowym
  • 4:57 - 5:00
    Ustanowiłem(łam) takie rozróżnienie ponieważ jesteśmy świadomi
  • 5:00 - 5:04
    kiedy mamy do czynienia z magnesami, tak jak ma to miejsce w przypadku elektryczności, czy też
  • 5:04 - 5:07
    elektrostatyki- -ale zademonstruję bardzo
  • 5:07 - 5:11
    krótko kluczową różnicę—która polega na tym, że przeciwnie bieguny przyciągają się.
  • 5:11 - 5:15
    Czyli jeśli ta strona mojego magnesu jest przyciągana przez
  • 5:15 - 5:20
    biegun północny Ziemi, zatem biegun północny Ziemi- -lub magnetyczna północ Ziemii,
  • 5:20 - 5:23
    w rzeczywistości musi być biegunem południowym magnesu.
  • 5:23 - 5:23
    Podobnie w drugą stronę.
  • 5:23 - 5:26
    Biegun południowy mojego magnesu będzie przyciągany
  • 5:26 - 5:28
    przez magnetyczne południe Ziemi.
  • 5:28 - 5:30
    Które jest w rzeczywistości biegunem północnym
  • 5:30 - 5:32
    magnesu który zwiemy Ziemią.
  • 5:32 - 5:34
    W każdym razie, umieszczę Ziemię poza tym równaniem, bo robi się ono
  • 5:34 - 5:35
    troszkę niezrozumiałe.
  • 5:35 - 5:38
    I będziemy się trzymać stałych punktów, bo to powinno być
  • 5:38 - 5:41
    bardziej spójne.
  • 5:41 - 5:44
    Pozwólcie, że to wymażę.
  • 5:44 - 5:46
    O właśnie.
  • 5:46 - 5:47
    Wymażę moją Magnezję.
  • 5:50 - 5:52
    Ciekawe czy magnez jako pierwiastek też został odkryty
  • 5:52 - 5:53
    w Magnezji.
  • 5:53 - 5:56
    Prawdopodobnie.
  • 5:56 - 5:57
    Tak naprawdęto sprawdziłem mleko z
  • 5:57 - 5:59
    Magnezji, które jest środkiem przeczyszczającym.
  • 5:59 - 6:03
    I okazało się, że nie został odkryty w magnezji, ale
  • 6:03 - 6:05
    stanowi jej składnik.
  • 6:05 - 6:08
    Zatem uważąm, że może wywodzić się z magnezji skoro magnez został
  • 6:08 - 6:09
    odkryty w Magnezji.
  • 6:09 - 6:12
    Zresztą dosyć o Magnezji.
  • 6:12 - 6:14
    Wracamy do magnesów.
  • 6:14 - 6:18
    Zatem jeśli to jest magnes, pozwólcie, że narysuję jeszcze jeden.
  • 6:18 - 6:21
    Właściwie to pozwólcie, że to wszystko wymażę
  • 6:24 - 6:25
    W porządku.
  • 6:25 - 6:27
    Pozwólcie mi narysować jeszcze dwa magnesy.
  • 6:33 - 6:37
    Dzięki eksperymentom z czasów dzieciństwa wiemy, że to jest
  • 6:37 - 6:39
    biegun północny, a to południowy.
  • 6:39 - 6:43
    Że biegun północny będzie przyciągany przez biegun południowy
  • 6:43 - 6:46
    innego magnesu.
  • 6:46 - 6:48
    I że gdybym lekkim szturchnięciem wprawił ten magnes w ruch obrotowy, odchyliłby się
  • 6:48 - 6:52
    w kierunku północnym- -dwa magnesy skierowane w kierunku północnym
  • 6:52 - 6:54
    odpychałyby się wzajemnie.
  • 6:54 - 6:57
    I dlatego istnieje pogląd, tak jak w dziedzinie elektrostatyki,
  • 6:57 - 7:01
    że magnes wytwarza pole.
  • 7:01 - 7:06
    Wytwarza wokół niego wektory, tak, że jeśli w obrębie pola zostanie umieszczony
  • 7:06 - 7:10
    przedmiot na który to pole może oddziaływać,
  • 7:10 - 7:16
    wytworzy się pole sieciowe.
  • 7:16 - 7:18
    Zatem właściwie zanim przejdę do kwestii pole magnetyczne, chcę
  • 7:18 - 7:24
    dokonać zasadniczego rozróżnienia pomiędzy magnetyzmem
  • 7:24 - 7:25
    a elektrostatyką.
  • 7:25 - 7:30
    Magnetyzm zawsze występuje w postaci dwubiegunowej.
  • 7:30 - 7:31
    Co oznacza dwubiegunowy?
  • 7:31 - 7:33
    To oznacza, że mamy dwa bieguny.
  • 7:33 - 7:35
    Północny i południowy.
  • 7:35 - 7:40
    W elektrostatyce macie dwa ładunki.
  • 7:40 - 7:43
    Macie ładunek dodatni i ujemny.
  • 7:43 - 7:45
    Więc macie dwa ładunki.
  • 7:45 - 7:47
    Ale one mogą być samodzielne.
  • 7:47 - 7:48
    Możecie mieć tylko proton.
  • 7:48 - 7:50
    Nie powinniście mieć elektronu
  • 7:50 - 7:50
    obok niego.
  • 7:50 - 7:55
    Możecie mieć tylko proton i on tworzy dodatnie
  • 7:55 - 7:56
    pole elektrostatyczne.
  • 7:56 - 7:58
    I nasze linie pola są jak dadatni
  • 7:58 - 7:59
    ładunek.
  • 7:59 - 8:00
    I powinny być odpychane.
  • 8:00 - 8:05
    Więc nie zawsze powinniście mieć tutaj ujemny ładunek.
  • 8:05 - 8:07
    Podobnie możecie mieć tylko elektron.
  • 8:07 - 8:09
    I nie powinniście mieć tutaj protonu.
  • 8:09 - 8:10
    Więc możecie mieć jednobiegunowość.
  • 8:10 - 8:13
    Te nazywamy jednobiegunowymi, kiedy macie jeden
  • 8:13 - 8:15
    ładunek gdy mówmy o elektrostatyce.
  • 8:15 - 8:17
    Ale w magnetyzmie macie zawsze dwugiegunowość.
  • 8:17 - 8:20
    Gdybym miał wziąć ten magnes, ten tu, i gdybym
  • 8:20 - 8:29
    go przeciął w połowie, jakoś cudownie każda
  • 8:29 - 8:30
    z tych połówek zamieni się
  • 8:30 - 8:32
    w dwa magnesy.
  • 8:32 - 8:34
    Jeśli to będzie południowy, ten będzie północny,
  • 8:34 - 8:37
    ten będzie południowy, ten będzie pólnocny.
  • 8:37 - 8:41
    I rzeczywiście, teoretycznie, czytałem- -moje umiejętności
  • 8:41 - 8:44
    nie idą tak daleko—może istnieć coś takiego jak
  • 8:44 - 8:46
    jednobieguny magnetyczne, choć to nie było
  • 8:46 - 8:48
    jeszcze obserwowane w przyrodzie.
  • 8:48 - 8:51
    Więc wszystkie obserwowane w przyrodzie były dwubiegunami.
  • 8:51 - 8:54
    Możecie zachować cięcia w górę, wszystkie w dół
  • 8:54 - 8:56
    jeśli pozostawicie jeden elektron.
  • 8:56 - 8:59
    I faktycznie okazuje się, ze nawet jeden elektron jest nadal
  • 8:59 - 9:00
    dwubiegunem magnetycznym.
  • 9:00 - 9:04
    To wciąż generuje, to nadal ma biegun północny i
  • 9:04 - 9:05
    bigun południowy.
  • 9:05 - 9:09
    I rzeczywiście okazuje się, wszystkie magnesy, pola magnetyczne są
  • 9:09 - 9:12
    generowane przez elektrony w ich obrębie.
  • 9:12 - 9:15
    Przez wirowanie elektronów I to---wiecie, kiedy mówimy
  • 9:15 - 9:17
    o wirowaniu wyobrażamy sobie jakąś małą
  • 9:17 - 9:18
    piłkę obracającego się ładunku.
  • 9:18 - 9:21
    Ale elektrony są- -wiecie, to jest trudne- -
  • 9:21 - 9:22
    one mają masę.
  • 9:22 - 9:24
    Ale to zaczyna być niejasne czy są
  • 9:24 - 9:25
    energią lub masą.
  • 9:25 - 9:27
    A następnie jak wiruje piłka energii?
  • 9:27 - 9:28
    I tak dalej, I tak dalej.
  • 9:28 - 9:32
    To robi się prawie metafizyczne.
  • 9:32 - 9:33
    Więc nie chcę iść w to za daleko.
  • 9:33 - 9:36
    Szczerze mówiąc, nie sądzę abyście pojęli to intuicyjnie.
  • 9:36 - 9:38
    To jest prawie—to jest dziedzina, którą
  • 9:38 - 9:40
    zwykle się nie zajmujemy.
  • 9:40 - 9:43
    Nawet jednak duże magnesy z którymi macie do czynienia, magnetyczne
  • 9:43 - 9:47
    pola są wytwarzane przez obracający się w nich elektron
  • 9:47 - 9:51
    i przez rzeczywiste pole magnetyczne generowane przez
  • 9:51 - 9:54
    ruch elektronu wokół protonu.
  • 9:54 - 9:56
    Cóż, mam nadzieję że was nie przytłaczam.
  • 9:56 - 9:58
    Możecie powiedzieć, dobrze, to dlaczego czasami metalowy pręt może
  • 9:58 - 10:01
    być namagnesowany, a czasami nie będzie?
  • 10:01 - 10:03
    Cóż, kiedy wszystkie elektrony robią losowo
  • 10:03 - 10:06
    różne rzeczy w metalowym pręcie, to nie jest on namagnesowany.
  • 10:06 - 10:11
    Ponieważ moment magnetyczny, lub magnetyzm tworzą
  • 10:11 - 10:12
    elektrony wzajemnie znoszące się,
  • 10:12 - 10:13
    ponieważ jest to przypadkowe.
  • 10:13 - 10:16
    Ale jeśli przyłączycie wirowania elektronów i jeśli
  • 10:16 - 10:20
    przyłączycie ich rotacje, wtedy otrzymacie magnetyczną
  • 10:20 - 10:21
    zaporę ładunków.
  • 10:21 - 10:24
    W każdym razie jestem po wyznaczonych dziesięciu minutach, ale pełen nadziei
  • 10:24 - 10:26
    że dałem wam trochę praktycznej wiedzy na temat tego
  • 10:26 - 10:27
    czym jest magnes.
  • 10:27 - 10:31
    W następnym nagraniu pokażę jaki jest efekt.
  • 10:31 - 10:34
    Dobrze, po pierwsze, wyjaśnię jak myślimy o polu magnetycznym.
  • 10:34 - 10:36
    A później jakie jest oddziaływanie pola
  • 10:36 - 10:39
    magnetycznego na elektron.
  • 10:39 - 10:41
    Lub nie na elektron, na przemieszczający się ładunek.
  • 10:41 - 10:43
    Do zobaczenia w następnym nagraniu.
Title:
Introduction to Magnetism
Description:

more » « less
Video Language:
English
Team:
Khan Academy
Duration:
10:44

Polish subtitles

Revisions