ماده تاریک: مادهای که نمیتوانیم ببینیم
-
0:14 - 0:16یونانیان باستان ایدهای عالی داشتند:
-
0:16 - 0:18جهان هستی ساده است.
-
0:18 - 0:19از نظر آنها،
-
0:19 - 0:21تنها چهار عنصر برای ساختن جهان لازم بود:
-
0:21 - 0:25زمین، هوا، آتش و آب.
-
0:25 - 0:27به عنوان یک نظریه، زیباست.
-
0:27 - 0:29سادگی و ظرافت دارد.
-
0:29 - 0:30میگوید با ترکیب کردن
-
0:30 - 0:32چهار عنصر اولیه به روشهای مختلف،
-
0:32 - 0:35میتوانید این تنوع فوقالعاده
در جهان را به وجود آورید. -
0:35 - 0:37به عنوان مثال، زمین و آتش،
-
0:37 - 0:39چیزهای خشک را به وجود میآورند.
-
0:39 - 0:42هوا و آب، چیزهای خیس.
-
0:42 - 0:44اما به عنوان نظریه، مشکلی داشت.
-
0:44 - 0:47چیزی را پیشبینی نمیکرد
که قابل اندازهگیری باشد، -
0:47 - 0:50و اندازهگیری، مبنای علم تجربی است.
-
0:50 - 0:52از آن بدتر این که نظریه اشتباه بود.
-
0:52 - 0:55اما یونانیان باستان متفکران بزرگی بودند
-
0:55 - 0:56و در قرن پنجم پیش از میلاد
-
0:56 - 0:58لئوکیپوس از شهر میلتوس
-
0:58 - 1:01یکی از پایدارترین
ایدههای علمی را مطرح کرد. -
1:01 - 1:03هر چیزی که ما میبینیم
-
1:03 - 1:06از اجزایی کوچک و غیرقابلتقسیم
به نام اتمها تشکیل شده است. -
1:06 - 1:08این نظریه ساده و ظریف است
-
1:08 - 1:09و نسبت به نظریهی
-
1:09 - 1:11زمین، هوا، آتش و آب
-
1:11 - 1:13درستتر است.
-
1:13 - 1:15قرنها تفکر علمی و آزمایش
-
1:15 - 1:17ثابت کردهاند که عناصر واقعی
-
1:17 - 1:18مانند هیدروژن،
-
1:18 - 1:20کربن و آهن،
-
1:20 - 1:22میتوانند به اتمها شکسته شوند.
-
1:22 - 1:24در نظریه لئوکیپوس، اتم کوچکترین
-
1:24 - 1:27جزء غیرقابلتقسیمی است
که همچنان قابل تشخیص است -
1:27 - 1:28مانند هیدروژن،
-
1:28 - 1:29کربن یا آهن.
-
1:29 - 1:31تنها مشکل ایدهی لئوکیپوس
-
1:31 - 1:33این است که اتمها
در واقع قابلتقسیم هستند. -
1:33 - 1:36علاوه بر این، مشخص شد ایدهی اتم او
-
1:36 - 1:37تنها بخش کوچکی از
-
1:37 - 1:39عناصر سازنده جهان را توضیح میدهد.
-
1:39 - 1:41چیزی که به نظر میرسد
عنصر معمول جهان باشد، -
1:41 - 1:43در واقع بسیار کمیاب است.
-
1:43 - 1:46اتمهای لئوکیپوس و چیزهایی
که از آنها ساخته شدهاند، -
1:46 - 1:48در واقع تنها ۵ درصد
-
1:48 - 1:49از جهان را تشکیل میدهند.
-
1:49 - 1:51فیزیکدانها بقیهی جهان،
-
1:51 - 1:52۹۵ درصد از آن را
-
1:52 - 1:54به عنوان جهان تاریک میشناسند،
-
1:54 - 1:57که از ماده تاریک و انرژی تاریک
تشکیل شده است. -
1:57 - 1:58چطور این را میدانیم؟
-
1:58 - 2:00خب، چون ما به چیزها نگاه میکنیم
-
2:00 - 2:01و آنها را میبینیم.
-
2:01 - 2:02شاید نسبتاً ساده به نظر برسد،
-
2:02 - 2:04اما در واقع خیلی عمیق است.
-
2:04 - 2:06تمام چیزهای ساخته شده از اتم،
قابل دیدن هستند. -
2:06 - 2:09نور را بازتاب میدهد
و میتوانیم آن را ببینیم. -
2:09 - 2:10وقتی به فضا نگاه میکنیم،
-
2:10 - 2:12ستارهها و کهکشانها را میبینیم.
-
2:12 - 2:14برخی از آنها، مثل این یکی
که در آن زندگی میکنیم، -
2:14 - 2:17زیبا و مارپیچی هستند و
به آرامی در فضا میچرخند. -
2:17 - 2:19وقتی دانشمندان برای اولین بار،
-
2:19 - 2:21حرکت گروهی از کهکشانها را
در دهه ۱۹۳۰ اندازه گرفتند، -
2:21 - 2:23و میزان مواد موجود در آنها را وزن کردند،
-
2:23 - 2:25غافلگیر شدند.
-
2:25 - 2:27آنها فهمیدند به اندازه کافی
چیزهای قابل مشاهده -
2:27 - 2:29برای کنار هم نگه داشتن
آن گروهها وجود ندارد. -
2:29 - 2:31سنجشهای بعدی هر یک از کهکشانها
-
2:31 - 2:32این نتیجه گیجکننده را تأیید کرد.
-
2:32 - 2:34در کهکشانها چیزهای
قابل مشاهده کافی وجود ندارند -
2:34 - 2:37که جاذبه کافی برای کنار هم
نگه داشتن آنها ایجاد کند. -
2:37 - 2:38بر اساس آنچه میبینیم،
-
2:38 - 2:40آنها باید از هم جدا شوند، اما نمیشوند.
-
2:40 - 2:41پس باید چیزهایی باشند
-
2:41 - 2:42که نمیتوانیم ببینیم.
-
2:42 - 2:45ما آن چیزها را ماده تاریک مینامیم.
-
2:45 - 2:47امروزه بهترین شواهد وجود ماده تاریک
-
2:47 - 2:48حاصل از سنجش چیزی است که
-
2:48 - 2:50تابش زمینه کیهانی نامیده میشود،
-
2:50 - 2:51تابش پس از مهبانگ،
-
2:51 - 2:52اما این داستان دیگری است.
-
2:52 - 2:54تمام شواهدی که داریم
-
2:54 - 2:55میگویند ماده تاریک وجود دارد
-
2:55 - 2:57و بیشتر چیزهای سازندهی
-
2:57 - 2:59آن کهکشانهای زیبا و
مارپیچی را تشکیل میدهد -
2:59 - 3:00که آسمانها را پر کردهاند.
-
3:00 - 3:02پس این ما را به کجا میرساند؟
-
3:02 - 3:04زمان زیادی است که میدانیم آسمانها
-
3:04 - 3:05به دور ما نمیچرخند
-
3:05 - 3:08و ما ساکنین یک سیاره نسبتاً عادی هستیم،
-
3:08 - 3:10که به دور یک ستاره نسبتاً عادی میچرخد،
-
3:10 - 3:12در بازوی مارپیچی یک کهکشان نسبتاً عادی.
-
3:12 - 3:14کشف ماده تاریک ما را
-
3:14 - 3:17یک قدم از مرکز جهان بودن، به جلو برد.
-
3:17 - 3:18به ما گفت که چیزهای سازندهی ما
-
3:18 - 3:22تنها بخش کوچکی از چیزهایی
هستند که جهان را میسازند. -
3:22 - 3:23اما نکات دیگری هم بود.
-
3:23 - 3:24اوایل این قرن،
-
3:24 - 3:26دانشمندانی که فضای بیرونی
جهان را مطالعه میکنند، -
3:26 - 3:29تأیید کردند که نه تنها همه چیزها
-
3:29 - 3:30در حال دور شدن از هم هستند،
-
3:30 - 3:32همانطور که چنین انتظاری از جهانی
-
3:32 - 3:34که با مهبانگ داغ و
متراکم آغاز شد، دارید، -
3:34 - 3:36بلکه به نظر میرسد که سرعت انبساط جهان
-
3:36 - 3:38در حال افزایش است.
-
3:38 - 3:39دلیل این چیست؟
-
3:39 - 3:41یا این که نوعی از انرژی
-
3:41 - 3:42این سرعت را افزایش میدهد،
-
3:42 - 3:44مثل این که با انرژی،
سرعت یک خودرو را افزایش دهید، -
3:44 - 3:47یا این که جاذبه دقیقاً آنطور
که فکر میکنیم، عمل نمیکند. -
3:47 - 3:50بیشتر دانشمندان فکر میکنند
دلیل اول درست است، -
3:50 - 3:53که نوعی انرژی، موجب
این افزایش سرعت میشود، -
3:53 - 3:55و آن را «انرژی تاریک» نامیدند.
-
3:55 - 3:57بهترین اندازهگیریهای
امروزی به ما امکان میدهند -
3:57 - 3:59که بفهمیم چقدر از جهان تاریک است.
-
3:59 - 4:01به نظر میرسد انرژی تاریک
-
4:01 - 4:03حدود ۶۸ درصد از جهان
-
4:03 - 4:05و ماده تاریک حدود ۲۷ درصد
از آن را تشکیل میدهند، -
4:05 - 4:07که ۵ درصد را برای ما
-
4:07 - 4:10و هر چیزی که میتوانیم ببینیم،
باقی میگذارند. -
4:10 - 4:11پس این چیزهای تاریک
از چه ساخته شدهاند؟ -
4:11 - 4:14نمیدانیم، اما نظریهای
به «اَبَرتقارن» وجود دارد، -
4:14 - 4:16که میتواند بخشی از آن را توضیح دهد.
-
4:16 - 4:18ابرتقارن یا به اختصار «سوزی»،
-
4:18 - 4:20طیف کاملی از
ذرات جدید را پیشبینی میکند، -
4:20 - 4:22که برخی از آنها میتوانند
ماده تاریک را بسازند. -
4:22 - 4:24اگر شواهدی از سوزی بیابیم،
-
4:24 - 4:26میتوانیم از درک ۵ درصد از جهان،
-
4:26 - 4:28چیزهایی که میتوانیم ببینیم،
-
4:28 - 4:29به درک حدود یک سوم آن برسیم.
-
4:29 - 4:31برای یک روز کار بد نیست.
-
4:31 - 4:33در ک انرژی تاریک
احتمالاً سختتر خواهد بود، -
4:33 - 4:35اما گمانهزنیهایی در مورد آن وجود دارند
-
4:35 - 4:36که شاید راه را مشخص کنند.
-
4:36 - 4:38در میان آنها نظریههایی هستند
-
4:38 - 4:40که به ایده عالی یونانیان
باستان برمیگردند، -
4:40 - 4:42ایدهای که چند دقیقه قبل با آن شروع کردیم،
-
4:42 - 4:45این ایده که جهان باید ساده باشد.
-
4:45 - 4:48این نظریهها پیشبینی میکنند
که تنها یک عنصر وجود دارد -
4:48 - 4:50که ریشه تمام تنوع فوقالعاده
جهان در آن است، -
4:50 - 4:52یک ریسمان ارتعاشی.
-
4:52 - 4:54ایده این است که تمام ذراتی
که امروزه میشناسیم -
4:54 - 4:56تنها هارمونیهای متفاوتی
روی این ریسمان هستند. -
4:56 - 4:58متاسفانه، امروزه نظریههای ریسمان
-
4:58 - 5:00هنوز قابل آزمون نیستند.
-
5:00 - 5:02اما با توجه به این همه
بخشهای کشف نشده از جهان، -
5:02 - 5:03احتمالات زیادی وجود دارد.
-
5:03 - 5:05آیا اینها باعث میشوند
احساس کوچک بودن کنید؟ -
5:05 - 5:07نباید اینطور باشد.
-
5:07 - 5:08در عوض، باید شگفتزده شوید
-
5:08 - 5:10از این واقعیت که تا آنجا که میدانیم،
-
5:10 - 5:12شما عضوی از تنها گونههایی در جهان هستید
-
5:12 - 5:15که قادرند شروع به درک شگفتیهای آن کنند،
-
5:15 - 5:16و در زمانی زندگی میکنید
-
5:16 - 5:19که انفجار دانش ما را ببینید.
- Title:
- ماده تاریک: مادهای که نمیتوانیم ببینیم
- Speaker:
- جیمز گیلیس
- Description:
-
درس کامل را اینجا ببینید: http://ed.ted.com/lessons/dark-matter-the-matter-we-can-t-see-james-gillies
یونانیان یک فرمول ساده و ظریف برای جهان داشتند: تنها زمین، آتش، باد و آب. مشخص شد چیزهای بیشتری وجود دارند، بسیار بیشتر. ماده قابل مشاهده (که فراتر از چهار عنصر یونانیان است) تنها ۴ درصد از جهان هستی را تشکیل میدهد. دانشمند آزمایشگاه سِرن، جیمز گیلیس به ما میگوید ۹۶ درصد باقیمانده را چه چیزی تشکیل میدهد (ماده تاریک و انرژی تاریک) و این که چگونه شاید بتوانیم آنها را تشخیص دهیم.
درس توسط جیمز گیلیس، انیمیشن توسط TED-Ed.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 05:35
Leila Ataei approved Persian subtitles for Dark matter: The matter we can't see | ||
Hajar Almasi accepted Persian subtitles for Dark matter: The matter we can't see | ||
Hajar Almasi edited Persian subtitles for Dark matter: The matter we can't see | ||
Hajar Almasi edited Persian subtitles for Dark matter: The matter we can't see | ||
Hajar Almasi edited Persian subtitles for Dark matter: The matter we can't see | ||
Hajar Almasi edited Persian subtitles for Dark matter: The matter we can't see | ||
Hajar Almasi edited Persian subtitles for Dark matter: The matter we can't see | ||
Hajar Almasi edited Persian subtitles for Dark matter: The matter we can't see |