Çocuklara tabu konular üzerine konuşmayı nasıl öğretiriz

Liz Kleinrock'un dördüncü sınıf öğrencilerinden biri ırk üzerine bir dersin başında düşünmesi bile hoş olmayan bir şey söylediğinde, kaçırılmayacak çok önemli bir öğretici an olduğunu biliyordu. Ama nereden başlamalıydı? Kleinrock'un çocuklara nasıl korkmadan tabu konularını tartışmayı öğrettiğini öğrenin -- çünkü sosyal problemleri çözmeye başlamanın en iyi yolu onlar hakkında konuşmaktır.

Birkaç sene önce

dördüncü sınıf öğrencilerimle birlikte
ırk üzerine yeni bir üniteye başlıyordum.

Ne zaman yeni bir üniteye başlasak

bütün öğrencilerin bildikleri her şeyi
listeleyerek başlamayı tercih ederim

daha sonrasında aynı zamanda
sorularımızı da listeleriz.

Her öğretmenin kabusu olan bir an yaşadım.

Öğrencilerimden biri şu soruyu sordu:

"Neden bazı insanlar ırkçı?"

Başka bir öğrenci, ona Abby diyelim,

elini kaldırdı ve gönüllü oldu:

"Belki bazı insanlar siyahileri derileri
kaka rengi olduğu için sevmiyordur."

Evet, biliyorum.

Böylece bütün sınıf
sanki sözleşmişçesine patladı.

Yarısı hemen gülmeye başladı,

diğer yarısı Abby'ye bağırmaya
başladı ve şöyle şeyler haykırdı

"Aman tanrım, onu
söyleyemezsin, bu ırkçılık!"

Bu sahneye zihninizde
bir saniyeliğine dondurun.

Dokuz ve on yaşlarında
çocukların dolu olduğu bir sınıf var

ve yarısı gülme krizinde

çünkü Abby'nin oldukça komik
bir şey söylediğini düşünüyor

diğer bir yarısı ise gücendirici bir şey
söylediği için ona bağırıyor.

Ayrıca şaşkın bir şekilde oturan Abby var

çünkü aklında söylediği şeyin ciddiliğini

ve herkesin neden bu şekilde
tepki verdiğini anlamıyor.

Ayrıca bir de köşede panik atak
geçirecekmiş gibi duran

ben varım, öğretmen.

Bu yüzden bir sınıf öğretmeni olarak

her zaman saniyelik kararlar
vermek zorundayım.

Tepki vermem gerektiğini
biliyordum ama nasıl?

Savaş ya da kaç içgüdülerimi
göz önünde bulundurdum.

Sesimi yükselterek ve onu kelimeleri
için azarlayarak savaşabilirdim.

Ya da konuyu değiştirerek ve hızlıca
öğrencilerimin aklından "kaka" kelimesini

çıkaracak başka bir konuya
giriş yaparak kaçabilirdim.

Ancak bildiğimiz gibi yapılacak en doğru
şey genellikle en kolayı değildir.

Her ne kadar bu anın bitmesini istesem de

ve her iki seçeneğin de beni bu durumdan
kurtarabileceğini bilsem de

bunun kaçırılmayacak kadar çok önemli
öğretici bir an olduğunu biliyordum.

Sonsuzluk gibi hissettiren
orada dikilmemden sonra

kendime geldim ve sınıfıma dönüp

"Aslında, Abby doğru bir
noktaya parmak bastı." dedim.

Öğrencilerim birbirine hepsi
şaşırmış bir şekilde döndüler.

"Irkçılığın olmasının bir sebebi
açık tenli insanların koyu tenli insanlara

bakıp tenlerinin çirkin olduğunu
söyledikleri ve bunu bile onları

insanlıktan çıkarmak için
bir bahane olarak kullandıkları içindir.

Her şeyden önce ırk ve ırkçılık
hakkında öğrenmemizin sebebi

daha iyisi yapmak için
kendimizi eğitmek içindir.

Ve böyle yorumların neden
incitici olduğunu anlamak için,

koyu tenli insanlara her zaman
saygı ve iyilikle davranıldığından

emin olmak için." diyerek devam ettim.

Bu gerçekten korkutucu bir eğitim anıydı.

Ama bu konuşmaya devam ettikçe

hem Abby'nin hem de diğer çocukların
hâlâ ilgili olduğunu fark ettim.

Öğrencilerimin konuşmasını dinledikçe

kaç öğrencimin Abby gibi varsayımları
olduğunu merak etmeye başladım.

Bu varsayımların fark edilmediğinde
ve değinilmediğinde ne olduğunu,

ne sıklıkta olduğunu
merak etmeye başladım.

Ama ilk önce bir adım geriye gitmek
ve bir konuyu neyin tabulaştırdığını

göz önünde bulundurmak bile önemli.

Konuşmaman gerek konuların
bir listesini aldığımı hatırlamıyorum.

Ama aile toplanmalarında
konuşmaman gereken iki şey olduğunu

büyürken sürekli duyduğumu hatırlıyorum.

O iki şey ise din ve politika.

Her zaman bunun çok garip
olduğunu düşündüm

çünkü din ve politika genellikle

birçoğumuzun inançları ve kimliklerimiz
üzerinde o kadar etkili unsurlardır ki.

Ama bir konuyu tabu yapan şey

bir sohbette konusu açıldığında
rahatsızlık duygusu uyandırandır.

Ama bazı insanlar eşitlik
hakkında çok iyi konuşabiliyorken

diğer insanlar utanmaktan

veya ağzını açar açmaz cahilliklerinin
belli olacağından korkarlar.

Ama eşitlik gibi konulardan
bahsetmenin ilk adımının

ortak bir dil inşa ederek
başlamanın olduğuna inanıyorum.

Bu aslında genelde
tabu varsayılan konuların

üstündeki lekeyi kaldırarak başlıyor.

Örneğin, ırk üzerine konuşmaların
kendine özel dilleri var

ve öğrenciler bu konular
üzerine sohbet etmek için

bu dilde akıcı olmalılar.

Okullar genelde öğrencilerin
soru sormaları ve hata yapmaları için

kendilerini özgür ve rahat
hissettikleri tek yerdir.

Ama maalesef bütün öğrenciler
böyle bir güven duygusu hissetmiyor.

O gün dördüncü sınıf öğrencilerim önünde
nasıl cevap vereceğimin

sadece Abby için değil aynı zamanda
sınıfımdaki geri kalan öğrenciler için de

gerçekten ömür boyu etkisi
olabileceğini biliyordum.

Eğer kelimelerini önemsemeseydim
sınıfın geri kalanı aslında

böyle bir yorumun kabul edilebilir
olduğu anlamını çıkarabilirdi.

Ama eğer Abby'ye bağırsaydım

ve onu bütün arkadaşlarının
önünde utandırsaydım

ırk üzerine yaptığı ilk konuşmalardan biri
ile bağdaştırdığı utanç duygusu

onun aslında bu konu üzerinde
tekrar kafa yormasını engelleyebilirdi.

Okulda çocuklara eşitliği öğretmek

onlara ne düşünmeleri
gerektiğini öğretmek değildir.

Onlara nasıl düşünmeleri gerektiği
konusunda alıştırma yapmaları için

gerekli araçları, stratejileri
ve fırsatları vermektir.

Örneğin, çocuklara okumayı
nasıl öğrettiğimizi düşünün.

Onlara kitaplar vererek başlamıyoruz.

Kelimeleri harflere ve seslere bölerek
başlıyoruz ve onları arkadaşlarıyla

veya bir partnerle her gün okuyarak

akıcılıklarını pratik yapmaları
için cesaretlendiriyoruz.

Okuduklarını anladıklarından emin olmak
için onlara birçok zor sorular veriyoruz.

Çocuklara eşitliği öğretirken de

aynı yolun izlenmesi
gerektiğine inanıyorum.

Her sene öğrencilerime eşitlik
ve kapsam gibi farklı sorunlar hakkında

bir anket vererek başlamayı tercih ederim.

Bu öğrencilerimden birisinin anket örneği

gördüğünüz üzere burada biraz mizah var.

"Irk nedir?" sorusunun altına "İki veya
daha fazla arabanın, insanın veya hayvanın

kimin daha hızlı olduğunu ve kimin
kazandığını görmek için koşması" yazmış.

Yine de "Irkçılık nedir?" sorusuna
bakarsanız "Birisi koyu tenli birine

kötü bir isim söylediğindedir" yazıyor.

O hâlde, onun genç olduğunu ama
anlamaya başladığını gösteriyor.

Öğrencilerimiz bu tür konuşmalar için
yeterli değilmiş gibi davrandığımızda

onlara aslında kötülük yapıyoruz.

Aynı zamanda bu tür konuşmaların
özellikle genç öğrencilerle

gerçekten göz korkutucu
göründüğünü biliyorum.

Ama ilk kez beşinci sınıf
öğrencilerine öğrettim

ve size söyleyebilirim ki
örneğin ilk sınıfa girip

toplu tutuklama gibi şeyler hakkında
konuşmaya başlamayacağım.

Ama altı yaşında birinci sınıf öğrencisi
bile neyin adil olduğunu

ve insanların ihtiyacı olanı alması
arasındaki farkı anlayabilir.

Sınıfta beraber bunun
gibi şeyleri tanımladık.

Adil ve eşit arasındaki farkın

herkesin aynı şeyi özellikle doğum günü
partilerinde hediye çantası alması gibi.

İlk sınıflar aynı zamanda ceza ve sonuç
arasındaki farkı anlayabilir.

Bütün bunlar herkesin Amerika Birleşik
Devletleri'ndeki toplu tutuklama gibi

konular üzerine sohbet etmeden önce
bilmesi gereken temel kavramlar.

Bazı insanlar anaokulu
veya ilk sınıf öğrencilerinin

ırkçılık üzerine konuşmaları için
çok küçük olduklarını düşünebilir

ama aynı zamanda küçük
çocukların kimliğimizi oluşturan

birçok farklı unsur olduğunu ve insanların
nasıl farklı ve benzer olduğunu

ve başka insanlarda yokken güce
sahip olmanın ne anlama geldiğini

anladıklarını söyleyeyim.

Genç yaştaki öğrencilerimle
bu konuşmaları yaptığımızda

aslında bu konulardan
ileri yaşlarda söz edildiğinde

o tabu hissinin birazını alıp götürüyor.

Aynı zamanda bunları okulda öğretmenin

bir mayın tarlasından geçmek
gibi hissettirdiğini biliyorum.

Örneğin, ebeveynler veya aileler

bu tür konuşmaları okulda yapmaya
sıcak bakmıyorsa ne olur?

Bu insanlara şunu söyleyebilirim:

Bunlar öğrencilerimin bana söylediği
ya da dikkatimi çeken bazı örnekler.

Örneğin, bana gelip "LGBTQ
terimini kullanan insanlar duydum

ama ne anlama geldiğini bilmiyorum

ve itiraf etmeye utanıyorum"
diye fısıldayan bir öğrencim vardı.

Hafta sonu bana gelip "Avustralya
hakkında bir film izledim

ve orada da ırkçılığın olup olmadığını
merak ettim" diyen bir öğrencim vardı.

Her zaman öğrencilerimin böyle konularda
konuşurken rahat hissetmelerini istiyorum

çünkü konuşurken ve sorular sorarken
rahat olduklarında

aynı zamanda böyle önemli konuları
kendi hayatları ve deneyimleriyle

bağdaştırmakta rahatlık duyuyorlar.

Aynı zamanda, bazı öğretmenler
bir öğrenci cevabını bilmedikleri

bir konu açar veya soru sorarsa
biraz gergin olabilir.

Ama eğer bir öğrenci bana bir soru
getirirse ve ben cevabını bilmiyorsam

her zaman itiraf ederim

çünkü deneyimimin olmadığı
veya yetkili olmadığım bir şeyde

bir uzmanmışım gibi davranmayacağım.

Aynı yıl, LGBTQ topluluğu hakkında
soru soran bir öğrencim vardı.

Uygun bir cevap verebilecek
yeterli bir bilgim yoktu.

O yüzden onun yerine o konu
üzerine sınıfımızda konuşması için

kâr amacı gütmeyen bir organizasyon
temsilcisine ulaşmasını

ve o soruyu ona sormasını teşvik ettim.

Konu eşitlik hakkında
sorunları öğrenmeye geldiğinde,

bütün cevapların bizde olmadığını
öğrencilerimize itiraf ettiğimizde

sadece bizi onların
gözünde insanlaştırmıyor,

aynı zamanda yetişkinlerin de hâlâ
gidecek uzun yolları olduğunu gösteriyor.

Kısa bir süre önce
rıza hakkında bir ders hazırladım.

Bazı insanlara göre
bu çok heyecan vericiydi

çünkü çok korkunç ve tabu
görünen bu konuyu aldım

ve genç öğrenciler için kolay
anlaşabilir bir biçime dönüştürdüm.

Yine de bazı insanlara göre

rıza düşüncesi seksle oldukça bağlantılı

ve seks genellikle onları
oldukça rahatsız eden

bir tabu konusu kabul edilir.

Ama benim öğrencilerim üçüncü sınıftalar,

bu yüzden sınıfta
seks hakkında konuşmuyoruz.

Aslında onların, herkesin
kendisini rahat hissedeceği

farklı fiziksel sınırları
olduğunu anlamalarını istedim.

Birisinin kelimelerini, tonunu
ve vücut dilini okuyabilecek

sosyal ve duygusal zekâ, okumayı
ve matematiği öğrettiğimiz şekilde

açıkça öğretilmesi gereken yeteneklerdir.

Bu ders tek bir demografiğin
öğrencileri için ayrılmadı.

Sorgulamak, gözlem yapmak
ve eleştirel düşünmek gibi şeyler

hangi ırktan, etnikten, geçmişten, dilden,

gelirden veya posta kodundan gelirse
gelsin okulda öğrenmeleri gereken şeyler.

Aynı zamanda, bu konuşmaları
kasıtlı göz ardı etme

öğrencilerimize çok şey söylüyor çünkü
çocuklar öğretmenleri ve ders kitaplarının

beyaz olmayan insanlar veya kadınların

seslerini ve deneyimlerini
dahil etmediğini fark ediyor.

Sessizlik çok şey söylüyor.

Son zamanlarda üçüncü sınıf öğrencilerime

eşitlik sorunlarını öğrenmek için
çok küçük olduklarını düşünen yetişkinlere

ne söyleyeceklerini sordum.

Bu arada bu 25 öğrencilik küçük bir örnek,

hepsi onların sadece bu tür konularda
konuşmak için yeterlikte olduğunu değil

aynı zamanda bir ayrıcalık
olarak değil bir hak olarak

öğrenmeye hakları olduklarını
konusunda hemfikir oldular.

Onların kelimeleriyle:

"Bu şeyleri bilmek için yeterince büyüğüz

çünkü bu problemler
yaşadığımız yerde oluyor.

Onlar hakkında konuşmaya hakkımız var

çünkü ileride bizim hayatımız olacak."

Teşekkür ederim.

(Alkışlar)