< Return to Video

Nữ nhà báo liều mạng để buộc tội những kẻ giết người - Christina Greer

  • 0:06 - 0:09
    Tháng 3 năm 1892,
  • 0:09 - 0:11
    ba chủ cửa hàng tạp hóa da đen
    ở Memphis, Tennessee,
  • 0:11 - 0:14
    đã bị một đám đông
    người da trắng giết hại.
  • 0:14 - 0:17
    Những vụ giết người tương tự
    xảy ra khắp miền Nam nước Mỹ,
  • 0:17 - 0:20
    và thường không có bất cứ
    cuộc điều tra pháp lý nào sau đó
  • 0:20 - 0:23
    hay sự trả giá
    dành cho những kẻ giết người.
  • 0:23 - 0:26
    Nhưng lần này, một nhà báo trẻ
    cùng bạn bè các nạn nhân
  • 0:26 - 0:29
    đã bắt tay đưa những tội ác đó
    ra ánh sáng.
  • 0:29 - 0:31
    Những báo cáo
    gây chấn động cả nước
  • 0:31 - 0:33
    đã khởi đầu cho sự nghiệp
    nhà báo điều tra,
  • 0:33 - 0:36
    lãnh đạo quần chúng
    và ủng hộ quyền công dân của cô.
  • 0:36 - 0:38
    Tên cô ấy là Ida B. Wells.
  • 0:38 - 0:41
    Ida Bell Wells
    ra đời với thân phận nô lệ
  • 0:41 - 0:44
    tại Holly Springs, Mississippi
    ngày 16 tháng 7 năm 1862,
  • 0:44 - 0:48
    vài tháng trước khi được
    Tuyên ngôn Giải phóng Nô lệ
  • 0:48 - 0:50
    giải thoát cùng với gia đình mình.
  • 0:50 - 0:54
    Sau khi mất cha mẹ và anh trai
    vì bệnh sốt vàng da ở tuổi 16,
  • 0:54 - 0:56
    cô đã nuôi nấng
    năm anh chị em còn lại
  • 0:56 - 0:59
    bằng nghề giáo
    tại Memphis, Tennessee.
  • 0:59 - 1:02
    Trong thời gian đó,
    cô bắt đầu làm báo.
  • 1:02 - 1:04
    Với bút danh “Iola”,
  • 1:04 - 1:07
    vào đầu những năm 1890,
    cô được biết đến
  • 1:07 - 1:09
    vì tiếng nói đanh thép
    chống lại phân biệt chủng tộc
  • 1:09 - 1:12
    và trở thành đồng sở hữu
    và biên tập viên
  • 1:12 - 1:15
    của tờ
    "Memphis Tự do ngôn luận và Soi chiếu".
  • 1:15 - 1:16
    Cô chưa bao giờ cạn kiệt chất liệu:
  • 1:16 - 1:18
    trong nhiều thập kỷ sau Nội Chiến,
  • 1:18 - 1:21
    người da trắng ở miền Nam
    đã cố đòi lại quyền lực
  • 1:21 - 1:23
    bằng những tội ác
    chống lại người da đen
  • 1:23 - 1:26
    bao gồm tịch thu phiếu bầu,
  • 1:26 - 1:28
    phá hoại cửa hàng,
    thậm chí là giết người.
  • 1:28 - 1:30
    Sau cái chết của những người bạn,
  • 1:30 - 1:33
    Wells bắt đầu điều tra.
  • 1:33 - 1:37
    Cô phân tích từng trường hợp
    thông qua các bài báo và hồ sơ cảnh sát,
  • 1:37 - 1:41
    gặp người thân
    và gia đình nạn nhân để điều tra.
  • 1:41 - 1:43
    Cô ấy liều mạng
    để lấy thông tin.
  • 1:43 - 1:46
    Là một người da đen điều tra
    những vụ án có động cơ chủng tộc,
  • 1:46 - 1:50
    cô đã chọc giận rất nhiều đàn ông
    da trắng miền Nam có liên quan.
  • 1:50 - 1:52
    Sự dũng cảm đó
    đã được đền đáp.
  • 1:52 - 1:55
    Hầu hết người da trắng
    đã tuyên bố, sau đó, báo cáo
  • 1:55 - 1:58
    rằng những vụ giết người là để đáp trả
    hành vi phạm tội của người da đen.
  • 1:58 - 2:01
    Nhưng đa phần là sai sự thật.
  • 2:01 - 2:05
    Qua điều tra, Wells chỉ ra những vụ án
    thật sự là âm mưu độc ác, có tính toán
  • 2:05 - 2:07
    nhằm kiểm soát hoặc trừng phạt
  • 2:07 - 2:09
    người da đen
    cạnh tranh với người da trắng.
  • 2:09 - 2:13
    Bằng chứng là, bạn bè của cô
    đã bị giết khi hiệu tạp hóa của họ
  • 2:13 - 2:17
    được ưa chuộng làm ảnh hưởng
    đến đối thủ người da trắng.
  • 2:17 - 2:20
    Wells công bố
    phát hiện của mình năm 1892.
  • 2:20 - 2:23
    Để đáp trả, một đám đông da trắng
    đã phá hủy nhà máy in của cô.
  • 2:23 - 2:25
    Cô không có ở thị trấn
    khi chúng tấn công
  • 2:25 - 2:28
    nhưng chúng đe dọa sẽ giết
    nếu cô quay trở lại Memphis.
  • 2:28 - 2:30
    Sau đó, cô ấy tới New York,
  • 2:30 - 2:34
    tái xuất bản nghiên cứu của mình,
    cùng năm, trong cuốn sách nhỏ có tên
  • 2:34 - 2:39
    "Kinh hoàng ở miền Nam:
    Luật Lynch và các giai đoạn".
  • 2:39 - 2:42
    Năm 1895, sau khi định cư ở Chicago,
  • 2:42 - 2:44
    dựa trên ""Kinh hoàng ở miền Nam",
  • 2:44 - 2:46
    cô soạn thảo phần dài hơn
    có tên "Hồ sơ Đỏ".
  • 2:46 - 2:49
    Tài liệu kỹ lưỡng về
    sự dã man của các vụ án
  • 2:49 - 2:53
    cùng những bài phát biểu ấn tượng
    đã thu hút sự chú ý của dư luận.
  • 2:53 - 2:56
    Wells đã sử dụng danh tiếng
    để truyền đi thông điệp.
  • 2:56 - 2:58
    Cô đến châu Âu,
  • 2:58 - 3:01
    kêu gọi người dân
    chống bạo lực chủng tộc ở miền Nam nước Mỹ
  • 3:01 - 3:05
    với hy vọng chính phủ
    và công chúng Hoa Kỳ sẽ nghe theo.
  • 3:05 - 3:09
    Quay lại Mỹ, cô không ngại đối đầu
    với các tổ chức hùng mạnh,
  • 3:09 - 3:12
    chống lại các chính sách
    phân biệt chủng tộc của YMCA
  • 3:12 - 3:14
    và dẫn đầu một phái đoàn tới Nhà Trắng
  • 3:14 - 3:17
    để phản đối các hành động
    phân biệt đối xử tại nơi làm việc.
  • 3:17 - 3:20
    Cô làm mọi thứ
    khi bị tước quyền công dân.
  • 3:20 - 3:24
    Phụ nữ không giành được quyền bầu cử
    cho tới khi Wells 50 tuổi.
  • 3:24 - 3:28
    Thậm chí sau đó, bầu cử chủ yếu
    chỉ dành cho phụ nữ da trắng.
  • 3:28 - 3:31
    Wells đóng vai trò quan trọng
    trong cuộc chiến giành quyền bầu cử,
  • 3:31 - 3:34
    lập một tổ chức về quyền bầu cử
    của phụ nữ da đen ở Chicago.
  • 3:34 - 3:36
    Quyết tâm giành quyền
    cho phụ nữ,
  • 3:36 - 3:39
    Wells gây xung đột với
    những lãnh đạo da trắng của phong trào.
  • 3:39 - 3:42
    Trong cuộc diễu hành đòi quyền bầu cử
    cho phụ nữ ở Washington,
  • 3:42 - 3:46
    cô phớt lờ việc tổ chức
    cố xoa dịu thế lực thủ cựu ở miền Nam
  • 3:46 - 3:48
    thay vì đi phía sau,
    cùng phụ nữ da đen,
  • 3:48 - 3:50
    cô tiến lên hàng đầu
    cùng phụ nữ da trắng.
  • 3:50 - 3:54
    Cô cũng xích mích
    với các lãnh đạo nhân quyền khác,
  • 3:54 - 3:56
    những người coi cô
    như kẻ cực đoan nguy hiểm.
  • 3:56 - 4:00
    Cô ấy đã nhấn mạnh, đầy đủ và chi tiết,
    sự tàn bạo diễn ra ở miền Nam,
  • 4:00 - 4:03
    trong khi người khác nghĩ rằng
    làm vậy có thể phản tác dụng
  • 4:03 - 4:06
    tại các cuộc đàm phán
    với các chính trị gia da trắng.
  • 4:06 - 4:09
    Dù tham gia sáng lập NAACP,
  • 4:09 - 4:12
    cô sớm bị loại khỏi tổ chức.
  • 4:12 - 4:15
    Tư tưởng không thoả hiệp
    trong cái nhìn của Wells về công lý
  • 4:15 - 4:19
    đã làm sáng tỏ những điểm yếu của
    các phong trào đấu tranh đòi quyền lợi,
  • 4:19 - 4:21
    và làm chúng mạnh mẽ hơn —
  • 4:21 - 4:25
    nhưng cũng khiến cô gặp khó khăn
    trong việc tìm chỗ đứng.
  • 4:25 - 4:26
    Cô đã đi trước thời đại,
  • 4:26 - 4:30
    khởi đầu cuộc đấu tranh
    không mệt mỏi cho bình đẳng và công lý
  • 4:30 - 4:34
    nhiều thập kỷ trước khi
    người ta cho rằng điều đó là có thể.
Title:
Nữ nhà báo liều mạng để buộc tội những kẻ giết người - Christina Greer
Speaker:
Christina Greer
Description:

Xem bài học đầy đủ tại: https://ed.ted.com/lessons/how-one-journalist-risked-her-life-to-hold-murderers-accountable-christina-greer

Vào cuối những năm 1800, những vụ giết người xảy ra khắp miền Nam nước Mỹ, và thường không có bất kỳ cuộc điều tra hay sự trả giá nào dành cho kẻ phạm tội. Một nữ nhà báo trẻ đã bắt tay đưa những tội ác này ra ánh sáng. Những báo cáo gây chấn động cả nước đã mở đầu cho sự nghiệp đưa tin và chặng đường dài theo đuổi nhân quyền của cô. Cùng nghe Christina Greer kể về cuộc đời của Ida B. Wells và cuộc đấu tranh không ngừng nghỉ vì công lý.

Bài học bởi Christina Greer, thực hiện bởi Anna Nowakowska.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:33

Vietnamese subtitles

Revisions