Μια σεμνή πρόταση για τη μεταμόρφωση της Ευρώπης | Γιάνης Βαρουφάκης | TEDxAcademy

Ο καθηγητής Βαρουφάκης προτείνει ένα αποκεντρωμένο σύστημα για την Ευρώπη ώστε να μεταμορφωθεί πριν η κρίση του συστήματος συντρίψει την Ευρώπη. Μελετά όλες τις διαφορετικές δυνατότητες δράσης που μπορούν να γίνουν και εξηγεί γιατί η πρότασή του είναι η καλύτερη επιλογή.

Όταν κάποτε ζήτησαν από τον Γκάντι
να σχολιάσει τον ευρωπαϊκό πολιτισμό

απάντησε χαριτολογώντας,
«Αυτό θα ήταν μια πολύ καλή ιδέα».

Εάν μας ρωτάγαν σήμερα
για την ευρωπαική ένωση,

νομίζω πως δεν θα μας παρεξηγούσαν
εάν απαντούσαμε με παρόμοιο τρόπο.

Τι υπέροχη ιδέα θα ήταν
αν μπορούσαμε να το καταφέρουμε.

Ενωμένη μόνο στο όνομα,

φοβάμαι πως η ευρωπαική ένωση είναι

σε μια διαδικασία αποσύνθεσης
καθώς μιλάμε.

Με την αφοσίωση και την αποφασιστικότητα
μιας αποικίας τερμιτών,

η οποία καταστρέφει τα θεμέλιά της,

πολύ σύντομα δεν θα μείνει
τίποτα παρά μόνο ένα άδειο κέλυφος

να μας υπενθυμίζει το υψηλό ιδανικό,
το οποίο ήταν η ευρωπαϊκή ένωση.

Στις νουβέλες της Αγκάθα Κρίστι

όταν ο αναγνώστης αρχίσει να διαβάζει
στον πρόλογο για μια ομάδα χαρακτήρων,

συνήθως χαρακτήρων ανώτερης κλάσης,
οι οποίοι συγκεντώνονται σε κάποιο κάστρο,

ο αναγνώστης ξέρει τι να περιμένει,
μια σειρά από δολοφονίες.

Αντίστοιχα, σήμερα όταν ακούμε ότι
οι ευρωπαίοι πολιτικοί μαζεύονται σήμερα

ή μαζί ξέρουμε τι να περιμένουμε,
μια κωμωδία λαθών

η οποία θα καλυφθεί
σε μια θριαμβευτική ρητορική,

αλλά που πολύ σύντομα θα αποδειχθεί
πως δεν ήταν τίποτα παραπάνω

από μια επικίνδυνη,
επιβλαβής, ξύλινη γλώσσα.

Το να κάνεις λάθη είναι ανθρώπινο.

Αλλά για μια θεαματική καταστροφή

χρειαζόμαστε μια ελίτ από πρωθυπουργούς

προέδρους, υπουργούς, απαράτσικ,
διαμορφωτές της κοινής γνώμης,

οι οποίοι είναι αποφασισμένοι
να μην αντιμετωπίσουν

συστηματικά
αυτήν την κρίση του συστήματος.

Αλίμονο, τουλάχιστον τώρα
έχουμε αρκετά στοιχεία

τα οποία καθιστούν όλη αυτή
την άρνηση ασυγχώρητη.

Η ανθρωπότητα δεν έχει εντυπωσιάσει
τον εαυτό της πολύ συχνά

αλλά το έχει κάνει ήδη δύο φορές.

Μία το 1929 και ξανά μετά
πιο πρόσφατα το 2008.

Το 1929 θα έπρεπε να μας διδάξει
ένα πολύ απλό δυαδικό δίδυμο μάθημα,

Πρώτον ότι το πρώτο θύμα μιας τέτοιας
κρίσης είναι το κοινό συνάλλαγμα.

Ήταν ο χρυσός το 1929,
είναι το ευρώ σήμερα.

Το δεύτερο θύμα φυσικά
είναι η αλήθεια και η ευγένεια.

Μια τέτοια άσχημη κρίση χτυπά τον κόσμο.

Ένας χομπεσιανός πόλεμος, όλοι εναντίον
όλων ξεσπά σε μια ανυποψίαστη ανθρωπότητα

και το πρώτο θύμα είναι η δυνατότητά μας
να αναγνωρίσουμε την κρίση του συστήματος

στην οποία βρισκόμαστε,
ως μια κρίση συστήματος.

Και γι' αυτό μας καθιστά ανίκανους
να αποδεχτούμε την υπευθυνότητά μας

τουλάχιστον για ένα κομμάτι
αυτής της κρίσης.

Τα θρίλερ ξεκινούν με κάποιον
πανούργο ντεντέκτιβ που αποκαλύπτει

τον ένα σκοτεινό χαρακτήρα μετά τον άλλο.

Αλλά τα καλά θρίλερ σας διαβεβαιώ,

δεν τελειώνουν
με την αποκάλυψη του δράστη.

Πάνε ένα βήμα παραπάνω.

Εκείνη τη μεγαλειώδες στιγμή

που ο πανούργος ντεντέκτιβ
ακούσια αποκαλύπτει τον ευατό του,

μπερδεμένος κοιτάει κατάματα
τον εαυτό του στον καθρέφτη.

Αυτή η κρίση έχει
μια παρόμοια επίδραση όλους μας.

Οι μάσκες μας πέφτουν.

Αδίστακτοι τραπεζίτες, άσκοποι πολιτικοί,

ύπουλοι επιχειρηματίες,
κυνικοί ακαδημαϊκοί,

μη κριτικοί πολίτες,
που όλοι τους αποκαλύπτονται

αλλά καθώς οι μάσκες τους πέφτουν
η αποθάρρυνση γενικεύεται.

Εν τω μεταξύ το ανθρώπινο κόστος
συσσωρεύεται

και ο μόνος τρόπος για την κατανόηση

και την ικανή τους μετρησή είναι
μέσω της μέτρηση χαμένων γενιών.

Είναι καιρός να μετατρέψουμε την Ευρώπη
και να μετατραπούμε κατά τη διαδικασία.

Τώρα, το ιατρικό επάγγελμα
μόνο πολύ πρόσφατα

κατάφερε να σώσει περισσότερους ανθρώπους
απ' ό,τι σκότωνε.

Μέχρι τη δεκαετία του '20 ή κάπου εκεί, η
ασθένεια ήταν προτιμότερη από τη θεραπεία.

Ομοίως με την κρίση του ευρώ τώρα

οι ευρωπαίοι ηγέτες μας δεν ενεργούν,

αυτό που εγώ αποκαλώ
ένα δηλητηριώδες φάρμακο.

Τοξικές διασώσεις, βλακώδεις λιτότητα.

Δημιουργήσαμε, προκειμένου να περισώσουμε
ένα σύστημα ευρώ, μια νομισματική ένωση

η οποία δεν είχε ποτέ σκοπό ούτε
δεν ήταν σχεδιασμένη να αντέξει

την καταστροφή του 2008,

το σοκ του μεγάλου σεισμού.

Δημιουργήσαμε μια σκαλωσιά

η οποία αντί να βοηθήσει
το οικοδόμημα από την κατάρρευση

του ασκεί μεγαλύτερη πίεση.

Δημιουργήσαμε αυτή την ευρωπαϊκή
χρηματοπιστωτική σταθερότητα

ή αστάθεια εγκατάστασης

και το μοντελοποιήσαμε.

Το δημιουργήσαμε κατ' εικόνα των
κακόφημων παραγώγων των Lehman Brothers

Ήταν σαν να πήραμε δύο πέτρες

και να τις δέσαμε μαζί
με ένα κομμάτι σπάγκο,

ελπίζοντας ότι θα επιπλέουν πιο εύκολα.

Το αποτέλεσμα φυσικά είναι
η ανεξέλεγκτη αποσύνθεση

που βιώνουμε.

Τώρα, ήδη οι περισσότεροι άνθρωποι
το έχουν συνειδητοποιήσει αυτό.

Έτσι, εδώ έχουμε μια νέα Ιερουσαλήμ
η οποία αποτυπώνεται σε καμβά.

Έρχεται με τη μορφή της λεγόμενης
Ομοσπονδιακής Επιλογής.

Ευρωπαίοι με καλές προθέσεις και
κάποιοι φίλοι από τον ομοσπονδιακό τομέα

αναγγέλλουν αυτή τη λιτανεία των
ομοσπονδιακών εννοιών, ιδεών, προτάσεων.

Θα σας δώσω μερικά.
Ακούμε για τη σημασία

της σφυρηλάτησης μιας δημοσιονομικής
ή εμβασματικής ένωσης στην Ευρώπη,

της κατοχής
ενός ομοσπονδιακού θησαυροφυλακίου,

το να δώθεί σε ένα νέο Λεβιάθαν,
ένα νέο οικονομικό αξιωματούχο

την εξουσία να μας κυριαρχεί με μια ένοπλη
γροθιά και να μας προκαλεί δέος.

Αυτό που ακούμε για συγκεντρωμένη διάθεση
των εθνικών περιουσιακών στοιχείων,

ιδιαίτερα του ελληνικού τύπου.

Οι νόμοι της εθνικής κυριαρχίας

ως το τίμημα γι' αυτή
τη Δημοσιονομική Ένωση

και φυσικά τις επίφοβες
αλλαγές της συνθήκης

που πρέπει να περάσουν
από 27 κοινοβούλια ή/και ψηφοφόρους.

Υποβάλλω σε σας ότι αυτό είναι
τόσο ανεφάρμοστο όσο και ανεπιθύμητο.

Γιατί είναι ανεφαρμοστό;

Διότι - και αυτό είναι ένα μήνυμα
προς τους φεντεραλιστές -

ο χειρότερος εχθρός του φεντεραλισμού
αυτή τη στιγμή είναι ο εαυτός τους.

Και ο λόγος που το λέω αυτό είναι επειδή

αν κινηθούμε
προς την κατεύθυνση των φεντεραλιστών

η κρίση είναι βέβαιο ότι θα μας κερδίσει.

Θα τρέξει πιο γρήγορα από εμάς.

Όταν οι αλλαγές των συνθηκών διαρκούν
πιο πολύ απ' ό,τι η κατάρρευση του ευρώ,

το μόνο που θα μας μείνει
θα είναι αυτό το αυξανόμενο χάος

στην οποίο δε θα υπάρχει
τίποτα να συνασπισθεί.

Αυτή η Ομοσπονδιακή επιλογή πρέπει
να σπρωχτεί για άλλον έναν λόγο,

και εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες
της Ευρώπης είναι μια καλή ιδέα,

δεν είναι μια ιδέα που θα πρέπει
να σπαταληθεί και να ενταχθεί

στο πλαίσιο της προσπάθειας
για την επίλυση της σημερινής κρίσης.

Ας το θέσω πολύ απλά, η Ομοσπονδιακή
επιλογή θα είναι δυνατή μόνον

μετά την κρίση,
όχι ως αντίδοτο στην κρίση.

Εμείς θα είμαστε ικανοί
και άξιοι της ομοσπονδίας,

όταν σαν Ευρωπαίοι μπορούμε
να φανταστούμε το μέλλον

στο οποίο Έλληνες και Γερμανοί

θα ψηφίζουν έλληνες και γερμανούς
πολιτικούς να μας εκπροσωπούν.

Θα είμαστε σε θέση να πραγματοποιήσουμε
μια αξιοπρεπή Ομοσπονδιακή Ευρώπη,

όταν μπορέσουμε να φανταστούμε
μια κατάσταση όπου οι εθνικοί μας στρατοί

θα διαλυθούν και θα συγχωνευτούν
σε μια κοινή ευρωπαϊκή αμυντική δύναμη.

Θα είμαστε μόνο σε θέση να συγκαλέσουμε
μια αξιοπρεπή Ομοσπονδία

εάν μπορέσουμε να φανταστούμε
μια κατάσταση όπου οι απόψεις μας

αξιολογούνται εντός της Ευρώπης με βάση
την αξία τους και την ουσία και μόνο,

αυτό στο οποίο οι αρχαίες απόψεις
αναφέρονται ως ισηγορία.

Σε αντίθεση με το να κρίνουμε
τι λέει κάποιος

με βάση το ποιοι είναι
και τι γλώσσα μιλάνε

από ποια χώρα προέρχονται

και, τέλος, σε ένα συμβολικό,
αλλά πολύ σημαντικό επίπεδο

επιτρέψτε μου να πω αυτό, θα είμαστε
σε θέση για μια ορθή ομοσπονδία

όταν μπορούμε να αποφασίσουμε ως Ευρωπαίοι
τι να εκτυπώσουμε στα χαρτονομισμάτα μας

αντί αυτών των αφηρημένων γεφυρών
και πυλών που συμβολίζουν ένα πράγμα,

την ανικανότητά μας να συμφωνήσουμε
σε κοινά σύμβολα.

Έτσι, αν έχω δίκιο ότι η νέα Ιερουσαλήμ
δεν είναι πραγματικά μια νέα Ιερουσαλήμ

και ότι προωθεί μία ανεφάρμοστη
και ανεπιθύμητη ιδέα

που θα πρέπει επίσης να οδηγήσει
σε ανεξέλεγκτη κατάρρευση,

τότε ποια είναι η εναλλακτική λύση;

Ας προτείνω ότι πριν
συμφωνήσουμε σε μια εναλλακτική λύση,

ίσως θα πρέπει να συμφωνήσουμε
σε ορισμένες κοινές αρχές

οι οποίες θα πρέπει
να διέπουν το μέλλον μας.

Αυτές οι μελλοντικές αρχές
μπορεί να φαίνεται αντιφατικές

αλλά μπορούν να καταστούν αρμονικά

και αν δεν μπορούν,
τότε δεν έχουμε μέλλον.

Επιτρέψτε μου να σας δώσω παραδείγματα.

Μία αρχή είναι ότι νομίζω ότι πρέπει
να τελειώσει η τέλεια χωρισμένη Ευρώπη

που δημιουργήσαμε στο Μάαστριχτ,
προκειμένου να δημιουργηθεί το ευρώ

ενώ την ίδια στιγμή όμως,
η ενίσχυση της εθνικής κυριαρχίας

και ενδυνάμωση της εθνικής αρμοδιότητας
μέσα σε αυτό το μοντέλο.

Ένα άλλο σύνολο

και την απαλή αλληλεγγύη

που τίθεται
στους Ολλανδούς και τους Γερμανούς

για να δώσουν διασώσεις, να προσποιηθούν
διασώσεις στους Έλληνες και τους Ιρλανδούς.

Να σταματήσουν τις βλακώδεις λιτότητες που
μόνο χειροτερεύει την κρίση του χρέους.

Να αγνοήσουν όλες τις προσκλήσεις για τις
προαγορές χρέους που δεν θα λειτουργήσουν,

αλλά ταυτόχρονα θα ενσωματώνουν επενδύσεις
και τη διαχείριση των προβλημάτων μας

όπως του υφιστάμενου χρέους
και των τραπεζικών ζημιών.

Αυτό είναι αυτό που αναφέρω
ως αποκεντρωμένο εξευρωπαϊσμό

οπότε επιτρέψτε μου ένα ακρώνυμο.

Decent Europe.

Να εξευρωπαΐσουν τι;

Δωρεάν βασίλεια;

Χρειαζόμαστε μια διαχείριση του
υφιστάμενου χρέους σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Χρειαζόμαστε τη διαχείριση
του τραπεζικού τομέα

ο οποίος καταρρέει πάνω μας

και χρειαζόμαστε μια ευρωπαϊκή
επενδυτική πολιτική στο σύνολό της.

Πώς να το κάνουμε αυτό χωρίς αλλαγές
στη Συνθήκη και την ομοσπονδία;

Έχουμε ήδη υπάρχουσα ιδρύματα στην Ευρώπη

και μπορεί να ανατεθεί ένα από αυτά
τα καθήκοντα σε καθέναν.

Δεν πρόκειται να το αναλύσω αυτό.

Δεν είναι αυτός ο τόπος ή ο χρόνος.

Μπορείτε να δείτε περισσότερα
από αυτή την πρόταση αλλού.

Τώρα θέλω μόνο να σας δώσω μια γεύση

για τον σκοπό όλου αυτού.

Ο αποκεντρωμένος εξευρωπαϊσμός
δημιουργεί τις συνθήκες

ώστε η εθνική κυριαρχία
και η εθνική ευθύνη

να ενισχυθούν,

γιατί αν έχουμε ενσωματώσει
αυτές τις τρεις σφαίρες στην Ευρώπη

του υφιστάμενου χρέους,
των τραπεζικών και των επενδυτικών ροών,

στη συνέχεια σε εθνικό επίπεδο

κάθε κράτος μέλος μπορεί να τρέξει
έναν ισοσκελισμένο προϋπολογισμό

και μπορεί να μάθει να ζει μέσα σε αυτό

και επίσης να ενισχυθούν
οι δυνατότητες εντός των ορίων αυτών

να ασκήσει πλήρη εθνική κυριαρχία.

Έτσι σας παρουσιάζω αυτή την πρόταση
του Decent Europe σε σας

σα να θέλατε ένα σιδηρουργό ως προϋπόθεση
μιας μελλοντικής Ομοσπονδίας

που έχω ήδη αναφέρει
και δεν θα αναφέρω ξανά.

Επιτρέψτε μου να ολοκληρώσω
υπενθυμίζοντάς σας ένα μύθο

σύμφωνα με τον οποίο η Σίβυλλα της Κύμης

προσέφερε στον Ταρκύνιο τον Υπερήφανο,
βασιλιά της Ρώμης εκείνη την εποχή,

τα εννέα βιβλία της σοφίας σε μια τιμή που
ο Ταρκύνιος θεωρείσε ότι είναι υπέρογκη

και ως εκ τούτου, είπε όχι στην προσφορά.

Η Σίβυλλα, όπως όλοι γνωρίζετε, άρχισε
να καίει έναν έναν αυτούς τους τόμους

μέχρι που ο Ταρκύνιος υποχώρησε
πληρώνοντας την αρχική υψηλή τιμή

για τους υπόλοιπους τρεις τόμους.

Ας υπαινιχθώ ότι η ευρωπαϊκή κρίση
ακολουθεί τη στρατηγική της Σίβυλλας.

Το πρόβλημα είναι
ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες λένε διαρκώς όχι

και ως εκ τούτου απειλούν

να επιτρέψουν την κοινή μας κληρονομιά
να καεί στο σύνολό της.

Ο αποκεντρωμένος εξευρωπαϊσμός
προσφέρει στην Ευρώπη μια ευκαιρία

για να σώσει τα τρία τελευταία βιβλία
της σοφίας ή το ισοδύναμο.

Μας προσφέρει την ευκαιρία
να εγκαινιάσουμε μια νέα εποχή

στην οποία οι Ευρωπαίοι Βόρειοι και Νότιοι

Δυτικοί και της ανατολικοί μπορούν
να κοιτάνε στα μάτια των άλλων

και να δουν
και να αναγνωρίσουν έναν συνάδελφο.

Εάν χάσουμε αυτή την ευκαιρία

τότε η Ευρώπη θα παρασύρει
το σύνολο του πλανήτη

σε έναν κατάπτυστο βούρκο
για τρίτη φορά σε έναν αιώνα.

Είναι καθήκον μας και πρωταρχική υποχρέωση
να αποφευχθεί αυτό.

Ευχαριστώ.

(Χειροκρότημα)