Bu resim neden böyle büyüleyici? - James Earle ve Christina Bozsik

Dersin tamamı için: https://ed.ted.com/lessons/why-is-this-painting-so-captivating-james-earle-and-christina-bozsik

"Las Meninas" (The Maids of Honor - Onur Hizmetçileri) adlı resim ilk bakışta son derece önemli görünmeyebilir, fakat bu resim aslında sanat tarihinde en çok incelenen parçalardan birisi. Diego Velazquez'e ait bu resim neden böyle büyüleyici? James Earle ve Christina Bozsik bu sanat çalışmasının ardındaki içeriği ve karmaşayı paylaşıyorlar.

Ders: James Earle ve Christina Bozsik
Animasyon: Zedem Media.

Bu resim ilk bakışta son derece
önemli görünmeyebilir,

fakat bu resim aslında sanat tarihinde en
çok incelenen parçalardan birisi.

İsmi "Les Meninas" ya da "The Maids of
Honor" (Onur Hizmetçileri)

1656 yılında Diego Velázquez
tarafından yapıldı

ve İspanya Kraliyet Mahkemesi'ndeki
yaşamdan bir sahne anlatıyor.

Bir cüce, bir köpeğe sataşırken; güzel
giyimli bir çocuk prenses,

hizmetçinin verdiği bir bardak
suyu reddediyor.

İkinci bir cüce de yanlarında duruyorken;

sanatçının kendisi de tuvalinde duruyor.

Arka planda iki insan daha fısıldaşıyor,

aynı zamanda üçüncü bir insan da
odadan çıkıyor,

odada hiçbir şey olmuyor iken,
neden çıkıp gitmesin ki?

Köpek bile sıkılmışa benziyor.

Fakat daha da yakından bakın.

İlk bakışta gözden kaçan, arkadaki
bulanık aynada yansıtılmış olan

iki insan;

IV. Philippe ve Kraliçe Mariana'dan
başkası değil,

bu da sahneyi basit bir kraliyet
yaşamı sahnesi olmaktan çıkarıp

asil bir portreye çeviriyor.

Bu bilgi ile birlikte,

resim hakkında daha fazla şeyi
anlamaya ve yüzyıllar boyunca

ilgi görmesinin nedenini
anlamaya başlayabiliriz.

Öncelikle tarihi bağlam var.

Philip'in hükümdarlığının son dönemlerinde
"Les Meninas" resmedildiğinde,

İspanya İmparatorluğu bir
düşüş dönemindeydi,

Otuz Yıl Savaşları'nda yenilgiye uğramıştı

ve aynı zamanda ekonomik
ve politik zorluklar yaşıyordu.

Kralın kendisi de talihsizlik yaşıyordu,

hem ilk eşini hem de yeniden evlenmeden
önce tek varisini kaybetmişti.

Fakat resim, onların evlerine yiyecek
sağlama çabasının üstünü örtüyor.

Hatta kralın yaşlılığı da, aynanın
bulanıklaştırılması

aracılığıyla gizlenmiş.

Tuvalin geometrik merkezinde
gördüğümüz şey,

pencereden gelen ışıkla aydınlatılan,

Kral'ın o zamanlarda yaşayan
tek meşru çocuğu olan

Margarita Teresa.

Canlı ve sağlıklı görüntüsü;

mücadele içindeki imparatorluğun

geleceğinin idealleştirilmiş
bir görüntüsü.

Ancak, resmin tek merkezi yalnızca
bu çocuk değil.

Velázquez; hem perspektifi
akıllıca kullanarak,

hem de 10,5 x 9 fitlik gerçek yaşam
ölçülerinde bir tuval üzerinde

resim yaparak sanat ve gerçeklik
arasındaki sınırı bulanıklaştırıyor,

içerisine girebileceğimiz üç boyutlu
bir resim hissini sağlıyor.

Tavan ile duvar arasındaki çizgi, açık
kapıda birleşiyor ve sonrasında

izleyicinin perspektifinden bakıldığında,
resmin fiziksel bir alanmış gibi

algılanmasını sağlıyor.

Bu bağlamda, izleyiciye doğrudan bakmakta
olan üç figür ile vurgu yapıldığı şekilde;

odakta olan şey izleyici ve gerçek dünya.

Fakat başka bir odak noktası daha var.

Işık fikstürleri tarafından oluşturulan
çizgi, arka duvarın merkezine,

asil çifti yansıtan aynaya doğru gidiyor.

Bunun izleyiciye göre konumlandırılması,

tüm çalışmanın radikal bir biçimde farklı
şekillerde yorumlanmasına neden oldu.

Ayna, portreleri için poz vermekte olan
Kral ve Kraliçe'yi yansıtıyor olabilir

ya da yoksa tuvali mi yansıtıyor?

Peki Velázquez'in bu ima edilen

asil portreyi hiç yapmamış olduğu
gerçeğinden ne çıkaracağız?

Resim aslında kendi yaratımını
tasvir ediyor olabilir mi?

Velázquez, aynayı çalışmasıyla
birleştirerek

resim sanatının, basit bir zanaat

olduğu algısını yükseltip

onu düşünsel bir çaba hâline getirdi.

"Las Meninas", birbirine rakip olan üç

ana noktasıyla birlikte; ideal, gerçek ve
yansıtılmış dünyalar

arasındaki karşıtlığı

yakalıyor ve herhangi bir aynanın

sağlayabileceğinden daha karmaşık bir
hikâye anlatmak amacıyla, tüm bunlar

arasındaki gerilimi sürdürüyor.