< Return to Video

Dlaczego ten obraz jest tak zachwycający? - James Earle i Christina Bozsik

  • 0:08 - 0:12
    Na pierwszy rzut oka ten obraz
    nie wydaje się jakiś wyjątkowy,
  • 0:12 - 0:16
    ale to jeden z najczęściej
    analizowanych obrazów w historii sztuki.
  • 0:16 - 0:20
    Nazywa się "Las Meninas",
    czyli "Panny dworskie",
  • 0:20 - 0:24
    namalował go Diego Velázquez w 1656 roku.
  • 0:24 - 0:28
    Przedstawia scenę z życia
    hiszpańskiego dworu królewskiego.
  • 0:28 - 0:32
    Dobrze ubrana mała królewna
    odmawia szklanki wody od dwórki,
  • 0:32 - 0:34
    gdy karzeł droczy się z psem.
  • 0:34 - 0:36
    Drugi karzeł stoi obok nich,
  • 0:36 - 0:39
    a sam artysta zrobił
    przerwę przy płótnie.
  • 0:39 - 0:41
    Następne dwie osoby szepczą w tle,
  • 0:41 - 0:45
    a trzecia zdaje się wychodzić z pokoju
  • 0:45 - 0:48
    i czemu nie, skoro pozornie
    nic się nie dzieje?
  • 0:48 - 0:51
    Nawet pies wygląda na znudzonego.
  • 0:51 - 0:53
    Ale przyjrzyj się dokładniej.
  • 0:53 - 0:56
    Dwie osoby odbijające się
    w zamglonym lustrze z tyłu,
  • 0:56 - 0:58
    łatwo ominięte na pierwszy rzut oka,
  • 0:58 - 1:02
    to nikt inny jak króle Filip IV
    i królowa Marianna,
  • 1:02 - 1:05
    co zmienia scenę z prostego
    przedstawienia życia dworskiego
  • 1:05 - 1:08
    na królewski portret.
  • 1:08 - 1:10
    Ta informacja pozwala nam
  • 1:10 - 1:12
    lepiej zrozumieć obraz i powód,
  • 1:12 - 1:16
    dla którego od wieków
    zachwyca on oglądających.
  • 1:16 - 1:19
    Po pierwsze jest tam kontekst historyczny.
  • 1:19 - 1:22
    Gdy "Las Meninas" powstawało
    pod koniec panowania Filipa,
  • 1:22 - 1:25
    imperium Hiszpanii chyliło się ku upadkowi
  • 1:25 - 1:28
    po porażce w wojnie trzydziestoletniej
  • 1:28 - 1:31
    jak i przez problemy
    ekonomiczne i polityczne.
  • 1:31 - 1:34
    Króla też dotknęło nieszczęście:
  • 1:34 - 1:40
    stracił pierwszą żonę
    i jedynego wówczas dziedzica tronu.
  • 1:40 - 1:45
    Ale obraz przesłania ich zmagania
    zapewnienia strawy domownikom.
  • 1:45 - 1:48
    Nawet podeszły wiek monarchy
  • 1:48 - 1:50
    ukryło zamglenie lustra.
  • 1:50 - 1:53
    W geometrycznym środku płótna,
  • 1:53 - 1:56
    jasno oświetlona światłem z okna
  • 1:56 - 1:59
    stoi córka króla, Margarita Teresa,
  • 1:59 - 2:02
    w tym czasie to jedyne
    prawowite dziecko króla.
  • 2:02 - 2:03
    Jej rumieniec i zdrowy wygląd
  • 2:03 - 2:07
    jest wyidealizowanym wizerunkiem
    przyszłości zagrożonego imperium.
  • 2:07 - 2:11
    Jednak królewna nie jest
    jedynym środkiem obrazu.
  • 2:11 - 2:13
    Przez sprytne użycie perspektywy
  • 2:13 - 2:18
    jak i naturalną wielkość dzieła
    na płótnie o wymiarach 318 × 276 cm
  • 2:18 - 2:22
    Velázquez rozmazuje granicę
    między sztuką a rzeczywistością,
  • 2:22 - 2:26
    tworząc poczucie trójwymiarowego
    obrazu, do którego można wejść.
  • 2:26 - 2:30
    Linia między sufitem a ścianą
    schodzi się do otwartych drzwi,
  • 2:30 - 2:34
    dalej tworząc wyobrażenie obrazu
    jako fizycznej przestrzeni
  • 2:34 - 2:37
    widzianej z perspektywy widza.
  • 2:37 - 2:40
    W tym znaczeniu, widownia
    i prawdziwy świat są w centrum,
  • 2:40 - 2:45
    podkreśleni przez trzy postacie
    patrzące bezpośrednio na widza.
  • 2:45 - 2:47
    Ale jest jeszcze inny punkt ogniskowy.
  • 2:47 - 2:51
    Linia stworzona przez lampy
    prowadzi do środka tylnej ściany,
  • 2:51 - 2:55
    do lustra odbijającego królewską parę.
  • 2:55 - 2:57
    Ich położenie względem widza
  • 2:57 - 3:02
    prowadzi do radykalnie innej
    interpretacji całego dzieła.
  • 3:02 - 3:06
    Lustro odbija króla i królową
    pozujących do ich portretu,
  • 3:06 - 3:08
    a może odbija płótno?
  • 3:08 - 3:09
    I co wynika z faktu,
  • 3:09 - 3:13
    że Velázquez nigdy nie namalował
    takiego portretu pary królewskiej?
  • 3:13 - 3:18
    Może obraz przedstawia jego własne dzieło?
  • 3:18 - 3:20
    Z wcieleniem lustra w swoją pracę
  • 3:20 - 3:22
    Velázquez wzniósł sztukę malarską
  • 3:22 - 3:25
    ze zwykłego rzemiosła
  • 3:25 - 3:27
    do intelektualnego wysiłku.
  • 3:27 - 3:30
    Trzy konkurujące ośrodki
    pozwalają "Las Meninas"
  • 3:30 - 3:32
    uchwycić kontrast między idealnym,
  • 3:32 - 3:34
    rzeczywistym
  • 3:34 - 3:35
    i lustrzanym światem,
  • 3:35 - 3:40
    a nierozładowane napięcie między nimi
    opowiada bardziej skomplikowaną historię,
  • 3:40 - 3:43
    niż umiałoby to zrobić
    jakiekolwiek lustro.
Title:
Dlaczego ten obraz jest tak zachwycający? - James Earle i Christina Bozsik
Description:

Obejrzyj całą lekcję: https://ed.ted.com/lessons/why-is-this-painting-so-captivating-james-earle-and-christina-bozsik

Na pierwszy rzut oka obraz “Las Meninas” ("Panny dworskie") może nie wydawać się okropnie wyjątkowy, ale jest to właśnie jedno z najczęściej analizowanych dzieł sztuki. Dlaczego obraz Diego Velazqueza tak zachwyca? James Earle i Christina Bozsik dzielą się kontekstem i złożonością tego dzieła.

Lekcja: James Earle i Christina Bozsik, animacja: Zedem Media.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
03:53

Polish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.