-
Chyba ciekwaszym problemem niż znajdowanie odwrotności macierzy,
-
jest ustalanie, kiedy odwrotność macierzy
-
nie istnieje. Kiedy jest nieokreślona.
-
Macierz kwadratowa dla której nie istnieje odwrotność,
-
której odwrotność jest nieokreślona nazywa się macierzą osobliwą.
-
Zastanówmy się jak macierz osobliwa wygląda,
-
i jak to się ma do różnych problemów
-
które rozwiązujemy za pomocą macierzy.
-
Czyli jeżeli mam macierz 2 na 2, bo to jest
-
najprostszy przykład.
-
Ale przenosi się na macierz kwadratową dowolnego wymiaru.
-
Czyli weźmy naszą macierz 2 na 2.
-
Jej elementy oznaczam a, b, c i d.
-
Jaki jest wzór na macierz odwrotną?
-
Mam nadzieję, że to weszło już wam w krew.
-
To jest 1 przez wyznacznik A, razy macierz dołączona.
-
A w tym przypadku, po prostu zamieniamy te dwa elementy.
-
Czyli mamy d i a.
-
A tym elementom zmieniamy znak.
-
Czyli mamy minus c i minus b.
-
Mam do was takie pytanie, co mogło by spawić,
-
żeby to całe wyrażenie było nieokreślone?
-
No, nie ma znaczenia jakie mamy liczby. Jak tutaj
-
mam liczby które określają A, to oczywiście
-
mogę je zamieniać miejscami i zmieniać im znaki
-
i to nie zaburzy tej części wyrażenia.
-
Ale to co może być źródłem problemu, to próba
-
dzielenia przez 0 tutaj.
-
Jeżeli wyznacznik macierzy A byłby równy 0.
-
Czyli odwrotność A jest nieokreślona, wtedy i tylko wtedy gdy -- i w matematyce
-
czasami pisze się to przez dwa 'f' (ang. 'iff') --
-
wtedy i tylko wtedy gdy wyznacznik A jest równy 0.
-
Inaczej można to sformułować tak, że jeżeli wyznacznik
-
macierzy jest równy 0, to macierz jest osobliwa
-
i nie ma odwrotności, albo odwrotność jest nieokreślona.
-
Warto zastanowić się w terminach pojęciowych, przynajmniej w przypadku
-
dwóch zadań, które rozwiązywaliśmy, co znaczy
-
wyznacznik równy 0 i czy możemy zdobyć trochę intuicji
-
dlaczego odwrotność nie istnieje.
-
Czyli co znaczy wyznacznik równy 0?
-
W tym przypadku, co znaczy wyznacznik równy zero dla macierzy 2 na 2?
-
No cóż, wyznacznik A jest równy czemu?
-
Jest równy ad odjąć bc.
-
Czyli ta macierz jest osobliwa, nieodwracalna, jeżeli
-
to wyrażenie jest równe 0.
-
Napiszę to tu.
-
Czyli jeżeli ad jest równe bc -- albo możemy trochę tym pomanipulować
-
i możemy powiedzieć, jeżeli a/b równa się c/d -- po prostu
-
podzieliłem obie strony przez b i podzieliłem obie strony przez d -- czyli jeżeli
-
stosunek a do b jest taki sam jak stosunek c do d, to
-
ta macierz jest nieodwracalna.
-
Albo inaczej możemy zapisać to wyrażenie, jeżeli a/c --
-
jeżeli podzielę obie strony przez c i podziele obie strony przez d --
-
równa się b/d.
-
Czyli inną sytuacją kiedy to byłoby osobliwe jets --
-
i to jest właściwie to samo.
-
Jeżeli to jest prawda, to też to jest prawda.
-
To jest to samo.
-
Trochę przekształceń algebraicznych.
-
Ale jeżeli storunek a do c jets równy stosunkowi b do d,
-
to możecie się zastanowić dlaczego to jest to samo.
-
Stosunek a do b będący równy
-
stosunkowi c do d.
-
W każdym razie, nie chcę wam namieszać.
-
Ale zastanówmy się jak to się tłumaczy
-
na problemy, którym się przyglądaliśmy.
-
Powiedzmy, że chcieliśmy popatrzeć na problem --
-
powiedzmy że ta macierz miała reprezentować
-
układ równań liniowych.
-
Właściwie to byłby każdy z nich
-
Czyli mam a, b, c, d razy x, y równa się
-
dwóm innym liczbom, nie użyłem jeszcze e i f.
-
Czyli jeżeli mamy to równanie macierzowe reprezentujące
-
układ równań liniowych, to układ równań
-
wyglądałby tak: a razy x dodać b razy y równa się e.
-
Oraz c razy x dodać d razy y równa się f.
-
I chcielibyśmy zobaczyć gdzie te dwie proste się przecinają.
-
To byłoby rozwiązanie,
-
rozwiązanie wektorowe tego równania.
-
I żeby mieć wyobrażenie graficzne
-
jak te linie wyglądają, przekszałćmy to
-
do postaci funkcyjnej.
-
Co się stanie z tym?
-
W tym wypadku, y jest róne czemu?
-
y równa się minus a/b razy x dodać e/b.
-
Pomijam pewne kroki.
-
Ale odjemujemy ax do obu stron.
-
A potem dzielimy obie strony przez b i dostajemy to.
-
A potem to równanie, jeżeli zapiszemy je w tej samej postaci,
-
czyli rozwiążęmy ze względu na y.
-
Dostaniemy y równa się minus c/d razy x dodać f/y.
-
Zastanówmy się nad tym.
-
Mógłbym chyba zmienić kolory, bo to wydląda za bardzo --
-
Zastanówmy się nad tym jak te równania będą wyglądały,
-
jeżeli to jets spełnione.
-
Powiedzieliśmy, że jeżeli to jest spełnione, to wyznacznik jest 0
-
i to staję się macierzą osobliwą i nie ma odwrotności.
-
A ponieważ nie ma odwrotności, nie możemy rozwiązać tego równania
-
mnożąc obie strony przez odwrotność, ponieważ
-
odwrotność nie istnieje.
-
Zastanówmy się nad tym.
-
Jeżeli to jest prawde, jeżeli wyznacznik jest 0, ale co
-
to intuicyjnie znaczy dla tych równań?
-
Cóż jeżeli a/b jest równe c/d to te dwie linie będą
-
miały takie samo nachylenie.
-
Będą miały takie samo nachylenie.
-
Czyli jeżeli te wyrażenia są inne,
-
to co o nich wiemy?
-
Jeżeli mamy dwie proste, które mają to samo nachylenie,
-
ale inne przecięcie z osią y, to one są równoległe do siebie
-
i nigdy się nie przetną.
-
Pozwólcie, że to narysuję, żebyście zrozumieli -- ta górna prosta --
-
To nie muszą być liczby dodatnie, ale ponieważ to ma minus a,
-
narysuję ujemne nachylenie.
-
A więc to jest pierwsza prosta.
-
I jej przecięcie z osią y jest równe e/b.
-
To jest ta prosta tutaj.
-
A teraz druga prosta -- zrobię to innym kolorem --
-
Nie wiem czy to będzie nad czy pod tamtą prostą,
-
ale będzie równoległa.
-
Wygląda to mniej więcej tak.
-
Czyli to jest jej przecięcie z osią y -- czyli to jest ta linia --
-
jej przecięcie z osią y jest równe f/y.
-
Czyli jeżeli e/b i f/y nie są równe, ale obie linie
-
mają ten sam współczynnik kierunkowy, to są równoległe
-
i nigdy się nie przetną.
-
Czyli nie będzie rozwiązania.
-
Jeżeli ktoś by wam powiedział -- po prostu w zwykły sposób
-
byście to zrobili, albo przez podstawienie, albo
-
przez dodawanie lub odejmowanie równań --
-
nie bylibyście w stanie znaleźć rozwiązania, gdzie te
-
dwie proste się przecinają, jeżeli a/b jest równe c/d.
-
Czyli jeden ze sposobów patrzenia na macierz osobliwą
-
jest taki, że mamy równoległe proste.
-
Ale wtedy moglibyście powiedzieć, hej Sal, te proste przecięłyby się
-
gdyby e/b równało się f/y.
-
Jeżeli to i to było by takie samo, to wtedy
-
byłyby to właściwie identyczne linie.
-
I nie tylko by się przecinały, ale
-
przecinałyby się w nieskończonej liczbie miejsc.
-
Ale nadal nie mielibyśmy jednoznacznego rozwiązania.
-
Nie mielibyśmy rozwiązania tego równania.
-
Było by ono prawdziwe dla nieskończnie wielu x i y.
-
Czyli możecie to zobaczyć stosując macierze
-
do tego zadania.
-
Macierz jest osobliwa, jeżeli te dwie linie które ona reprezentuje
-
są równoległe, albo są
-
dokładnie takie same.
-
One są równoległę i nie przecinają się wogóle.
-
Albo są dokładnie takie same i przecinają się
-
w nieskończenie wielu punktach.
-
I to w jakimś sensie ma sens, że
-
odwrotność A nie istnieje.
-
A więc zastanówmy się nad tym w kontekście
-
kombinacji liniowych wektorów.
-
To nie jest coś czego chciałem użyć do wymazywania.
-
Czyli kiedy myślimy o tym problemie w kontekście
-
kombinacji współczynników, możemy o tym myśleć tak.
-
To jest to samo co wektor a c razy x
-
dodać wektor b d razy y, równa się wektorowi e f.
-
Zastanówmy się więc nad tym trochę.
-
Pytamy, czy istnieje kombinacja wektora a c
-
i wektora b d która będzie równa wektorowi e f.
-
Ale właśnie powiedzieliśmy, że jeżeli nie mamy odwrotności tutaj, wiemy to
-
bo wyznacznik jest 0.
-
A jeżeli wyznacznik jest 0, to wiemy że w tej sytuacji
-
a/c musi być równe b/d.
-
Czyli a/c jest równe b/d.
-
To co to nam mówi?
-
Cóż, pozwólcie że to narysuję.
-
I może liczby byłyby tu bardziej pomocne.
-
Ale myślę, że złapiecie o co chodzi.
-
Narysuję tylko pierwszą ćwiartkę.
-
Założę po prosu, że obie składowe są w pierwszej ćwiartce.
-
Rysuję.
-
Wektor a c.
-
powiedzmy, że to jest a.
-
Zrobię to innym kolorem.
-
Czyli rysuję wektor a c.
-
Czyli jeżeli to jest a a to jest c,
-
to wektor a c wydląda tak.
-
Narysuję go.
-
Chcę to zrobić ładnie.
-
Wektor ac wydląda tak.
-
I potem mamy strzałkę.
-
A jak będzie wyglądał wektor b d?
-
No cóż, wektor b d -- i mógłbym go
-
gdzieś dowolnei narysować.
-
Ale zakładamy, że wyznacznik,
-
że wyznacznik jest równy zero.
-
Mam nadzieję, że używałem właściwego słowa
-
cały czas.
-
Czyli zakładamy, że wyznacznik
-
macierzy znika.
-
A jeżeli wyznacznik znika, to wiemy
-
że a/c jest równe b/d.
-
Albo, równoważnie, że c/d jest równe d/b.
-
To znaczy, że oba te wektory
-
mają to samo nachylenie.
-
Czyli jeżeli oba są zaczepione w 0, to idą
-
w tym samym kierunku.
-
Moga mieć inną długość, ale pokazują
-
ten sam kierunek.
-
Czyli jeżeli to jest b, a to jest d, to wektor b d
-
idzie tu.
-
A jeżeli to nie jest dla was oczywiste, zastanówcie się
-
dlaczego te dwa wektory, jeżeli to jest spełnione,
-
pokazują ten sam kierunek.
-
Czyli ten wektor właściwie będzie się pokrywał.
-
Będzie miał ten sam kierunek, jak ten wektor,
-
ale będzie miał inną długość.
-
Może mieć tę samą długość.
-
Mam do was pytanie, wektor e f, nie wiemy
-
gdzie jest wektor e f.
-
Cóż wybierzmy jakiś dowolny punkt.
-
Powiedzmy, że to jest e, a to jest f.
-
Czyli to jest wektor e f tutaj.
-
Zrobię to innym kolorem.
-
Powiedzmy, że wektor e f jest tutaj.
-
A więc moje pytanie do was brzmi: jeżeli te dwa wektory
-
mają ten sam kierunek,
-
być może inną długość,
-
czy istnieje sposób dodania albo odjęcia wielokrotności
-
tych wektorów dający w wyniku ten wektor?
-
Otóż nie, możemy skalować te wektory i dodawać je.
-
Ale to wszystko sprowadzi się do poruszania się po tej liniii.
-
Możemy dostać dowolny wektor,
-
który jest wielokrotnością jednego z tych wektorów.
-
Ponieważ jednak te wektory mają ten sam kierunek,
-
nie możemy dostać wektora w innym kierunku.
-
Czyli jeżeli ten wektor ma inny kierunek, to
-
nie ma tu rozwiązania.
-
Jeżeli by się tak zdarzyło, że ten wektor miamby ten sam kierunek
-
jak ten, to wtedy byłoby rozwiązanie, w którym
-
skalowalibyśmy te.
-
Właściwie byłoby nieskończenie wiele rozwiązań
-
ze względu na x i y.
-
Ale jeżeli ten wektor jest troche inny, w sensie
-
kierunku, to nie ma rozwiązania.
-
Nie istnieje kombinacja tego i tego wektora,
-
która daje w wyniku ten wektor.
-
I to jest coś nad czym powinniście się trochę zastanowić.
-
To może być dla was oczywiste.
-
Inaczej można na to spojrzeć w ten sposób, kiedy próbujecie
-
wziąć sumę wektorów, mamy jakiś inny wektor
-
w tym kierunku, potrzebujemy mieć odrobinę
-
jednego kierunku i odrobinę drugiego kierunku, żeby
-
dostać dowolny inny wektor.
-
A jeżeli oba nasze składowe wektory mają ten sam
-
kierunek, to nie ma możliwości otrzymania innego kierunku.
-
W każdym razie, chyba kręcę się w kółko
-
w swoich wyjaśnieniach.
-
Ale mam nadzieję, że to wam dało odrobinę intuicji
-
o tym, co to jest macierz osobliwa.
-
Czyli taka, dla której nie da się znaleźć odwrotności.
-
Czyli taka, której wyznacznik jest 0, czyli
-
nie obliczycie odwrotności.
-
I mam nadzieję -- a to był główny cel tego filmu --
-
zrozumieliście dlaczego tak jest.
-
Ponieważ jak patrzycie na zadanie z wektorami, to
-
nie ma sposobu -- nie ma rozwiązania
-
problemu znalezienia kombinacji wektorów, któraa
-
da nam ten wektor, albo jest ich nieskończnie wiele.
-
I to samo jest prawdą w przypadku szukania
-
przecięcia dwóch prostych.
-
Albo są równoległe, albo się pokrywają,
-
jeżeli wyznacznik jest równy 0.
-
W każdym razie, do zobaczenia w następnym filmie.