Truyện hài về câu hỏi: "Sẽ thế nào nếu?"

Trang web của nghệ sĩ vẽ tranh biếm họa Randall Munroe sử dụng toán học, vật lý, lô-gic, và khiếu hài hước để trả lời những câu hỏi đơn giản: Sẽ thế nào-nếu ("Sẽ thế nào nếu bạn đánh một quả bóng với tốc độ ánh sáng?") . Trong bài nói chuyện này, một câu hỏi của bạn đọc về kho dữ liệu của Google đã dẫn dắt sự tò mò của Munroe đến một câu trả lời chi tiết và vui nhộn - mà qua đó, shhh, bạn có thể học được vài điều.

Trang web của tôi có tính năng,
mỗi tuần

mọi người gửi
những câu hỏi giả định

để tôi trả lời,

và tôi cố gắng trả lời chúng
bằng toán học, khoa học

và những câu chuyện hài.

Ví dụ, một người đã hỏi tôi,

chuyện gì sẽ xảy ra
nếu đánh một quả bóng chày

ở góc 90 độ
với tốc độ ánh sáng?

Và tôi đã làm
một vài phép tính.

Bình thường, khi một vật
bay xuyên qua không khí,

không khí sẽ
bao quanh vật đó,

nhưng trong trường hợp này,
quả bóng sẽ đi rất nhanh

vì thế các phân tử không khí
không có thời gian

di chuyển ra khỏi
đường đi của quả bóng.

Quả bóng sẽ đập vào
và đi xuyên qua chúng,

va chạm với
các phân tử không khí

phá vỡ ni-tơ,

cac-bon và hi-dro
từ quả bóng,

phân rã nó ra
thành từng hạt nhỏ,

và cũng gây ra
các làn sóng nhiệt hạch

trong không khí xung quanh.

Điều này sẽ dẫn đến
một loạt tia X-quang

trải rộng ra
như dạng bong bóng

cùng với các hạt ngoại lai khác,

các hạt tinh thể lỏng bên trong,
tập trung vào ụ ném bóng (pitcher's mound)

và sẽ di chuyển
ra khỏi chỗ đó

nhanh hơn so với quả bóng.

Tại thời điểm này,
trong khoảng 30 nano giây,

chốt nhà (home plate)
xa tới mức

ánh sáng không có thời gian tới được,

có nghĩa là
người đập bóng

vẫn thấy
người ném ném bóng

và không biết
có điều gì sơ suất.

(Cười lớn)

Bây giờ,
sau 70 nano giây,

quả bóng sẽ
tới được chốt nhà,

hoặc ít nhất,
đám mây tinh thể lỏng mở rộng

từng là quả bóng,

và nó sẽ nhấn chìm
cả gậy và người đập bóng

và chốt, và người bắt bóng,
và cả trọng tài,

và bắt đầu
làm tan rã tất cả

cũng như bắt đầu
mang chúng về phía sau

đi qua người bắt bóng,
cũng bắt đầu tan rã.

Vì vậy, nếu các bạn đang
chứng kiến toàn bộ việc này

từ một đỉnh đồi,

lý tưởng nhất,
là ở xa ra.

Bạn sẽ thấy
một ánh đèn pha lóe lên

rồi biến mất
trong vài giây,

sau đó, một làn sóng chấn động
lan rộng ra,

xé vụn cây cối và nhà cửa

khi nó di chuyển
ra khỏi sân vận động,

và cuối cùng là
một đám mây hình nấm

sẽ bay lên từ thành phố đổ nát.
(Cười lớn)

Vì vậy, các quy tắc
của Liên đoàn bóng chày

có một chút mơ hồ,

nhưng - (Cười lớn) -
dưới luật 6.02 và 5.09,

tôi nghĩ là
trong trường hợp này,

người đập bóng có thể được
xem như bị ném trúng người,

và sẽ đủ điều kiện
để đến điểm mốc đầu tiên,

nếu nó vẫn còn tồn tại.

Đó là loại câu hỏi
mà tôi trả lời,

và tôi nói mọi người viết ra

những câu hỏi lạ khác nữa,

Đã từng có người viết,

nói một cách khoa học,
cách tốt nhất

và nhanh nhất
để giấu một cơ thể là gì?

Anh có thể trả lời sớm không?

Và một người khác viết,

có một người viết,

anh có thể chứng minh có thể chăng
tìm được tình yêu một lần nữa

sau khi trái tim anh tan nát?

Và một vài người khác gửi

những câu hỏi mà chắc chắn
là bài tập về nhà của họ

họ muốn tôi làm bài cho họ.

Nhưng cách đây 2 tháng 1 tuần,

tôi đã gặp
một câu hỏi về Google.

Nếu tất cả các dữ liệu kỹ thuật số trên thế giới
được lưu trữ trên những tấm thẻ đục lỗ,

thì nhà kho của Google
sẽ to dường nào?

Google khá bí mật về
những hoạt động của mình,

vì thế không ai có thể biết được
Google có bao nhiêu dữ liệu,

và sự thật là, không ai thật sự biết
Google có bao nhiêu trung tâm dữ liệu,

ngoài những người của Google.

Và tôi đã thử,
tôi đã gặp họ vài lần,

cố gắng hỏi
nhưng họ chẳng tiết lộ tí gì cả.

Vì thế tôi quyết định
sẽ tự mình tìm ra.

Có một vài thứ
khiến tôi chú ý ở đây.

Tôi đã bắt đầu với tiền.

Nhìn chung, Google đã từng tiết lộ
họ đã tốn bao nhiêu tiền,

và điều đó giúp bạn
có thể đặt một vài số mũ

về việc có bao nhiêu
trung tâm dữ liệu đã xây dựng,

bởi vì một trung tâm dữ liệu lớn
sẽ tiêu tốn một khoản tiền nhất định.

Và bạn cũng có thể
đặt số mũ vào

số lượng đĩa cứng trên thế giới
mà họ đang chiếm,

mà tính ra, nó rất đáng kể.

Tôi đã làm một phép tính,

tôi nghĩ Goolgle
có một ổ cứng bị hỏng

mỗi 1 hoặc 2 phút,

và họ ném nó đi

và thay nó
bằng một cái mới.

Vì thế họ đã ném đi rất nhiều.

Và bằng việc
nhìn vào số tiền,

bạn có thể nghĩ về
số lượng trung tâm mà họ có.

Bạn cũng có thể nhìn vào
năng lượng.

Bạn hãy nhìn vào
lượng điện mà họ tiêu thụ,

bởi vì cần một nguồn điện nhất định
để chạy các máy chủ.

Google làm việc hiệu quả,

nhưng họ vẫn có
một vài yêu cầu cơ bản,

và điều đó giúp bạn
có thể khoanh vùng

số máy chủ họ có.

Bạn cũng có thể xét
đơn vị bộ vuông (SF)

ở những trung tâm
dữ liệu mà bạn biết,

để xem nó lớn dường nào?

Có bao nhiêu phòng?

Có bao nhiêu kệ máy chủ
có thể để trong đó?

Và với một vài
trung tâm dữ liệu,

bạn có lẽ biết được
cả 2 thông tin này.

Bạn biết
họ đã tốn bao nhiêu,

ngoài ra,
bởi vì họ có hợp đồng

với chính phủ địa phương

để được cung cấp năng lượng,

bạn cũng sẽ biết
họ đã thỏa thuận mua cái gì,

vì thế bạn biết họ đã
dùng bao nhiêu năng lượng.

Sau đó bạn có thể nhìn vào
tỷ lệ của những con số này,

và tìm ra thông tìn về
một trung tâm dữ liệu,

mà bạn không có thông tin,

bạn có thể tìm ra nó,

nhưng đôi khi bạn chỉ
có 1 loại dữ liệu,

bạn biết đơn vị bộ vuông,
thì bạn cũng sẽ tìm ra

có lẽ năng lượng
thì tỉ lệ thuận.

Và bạn cũng có thể làm điều tương tự
với nhiều số lượng khác,

bạn biết đó, với dự đoán về
tổng số lượng kho chứa,

số lượng máy chủ,
số lượng ổ cứng trên mỗi máy chủ,

và trong mỗi trường hợp,
sử dụng những gì bạn biết

để tìm ra một mô hình thu hẹp,

bạn sẽ dự đoán được
những thứ bạn không biết.

Nó là một vòng tròn xung quanh
con số mà bạn muốn tìm.

Và điều này thì rất thú vị.

Toán học thì không phải
lúc nào cũng có lợi thế,

và thật sự là
nó cũng giống như

giải một câu đố sodoku.

Tôi xem qua
tất cả những thông tin này,

dùng 1 hay 2 ngày
để nghiên cứu.

Và cũng có vài thứ
tôi không xét đến.

Bạn cũng có thể xem xét

những thông tin tuyển dụng
Google đã đăng.

Nó sẽ cho bạn biết
nơi nào có người làm việc.

Đôi khi, khi mọi người
tham quan trung tâm dữ liệu,

họ sẽ chụp ảnh
bằng điện thoại và đăng lên,

họ không được phép làm vậy,

nhưng có thể biết thông tin
theo cách đó.

Và sự thực là, bạn chỉ cần hỏi
nhân viên giao bánh pizza.

Hóa ra, họ biết chỗ của
những trung tâm dữ liệu Google,

ít nhất là biết
những nơi có người trong đó.

Tôi suy ra một ước tính,

và thấy khá thỏa đáng,

đó là có khoảng
10 exabytes dữ liệu

trong toàn bộ
hoạt động của Google,

hoặc có thể là
5 exabytes hoặc hơn

trong lưu trữ ngoại tuyến
trên các ổ đĩa băng từ.

Có nghĩa là,
Google thành ra lại là

khách hàng lớn nhất
của thế giới.

Ước tính này là

một lượng dữ liệu
đáng kinh ngạc.

Nó nhiều hơn
bất kỳ tổ chức nào

trên thế giới,
mà chúng ta biết.

Có một vài ứng viên khác,

đặc biệt là mọi người
luôn luôn nghĩ về NSA.

Nhưng sử dụng
cùng phương thức này,

chúng ta có thể xem xét
trung tâm dữ liệu của NSA,

và tìm ra, bạn biết đó,
ta không biết điều gì đang diễn ra ở đó,

nhưng khá rõ ràng là
hoạt động của họ

thì không cùng quy mô
như của Google.

Qua đó,
tôi nhận ra là

chúng ta có thể trả lời
những câu hỏi khác nữa như:

Cần đến bao nhiêu
tấm thẻ đục lỗ?

Một tấm thẻ đục lỗ
có thể chứa

khoảng 80 kí tự,

và bạn có thể để 2.000 thẻ
hoặc hơn trong 1 cái hộp.

Bạn để chúng vào,
giả sử như,

khu vực nhà tôi
ở New England,

nó có thể che phủ
toàn bộ khu vực này

lên đến độ sâu
khoảng 5 km,

có nghĩa là
sâu gấp 3 lần

các sông băng trong
thời kỳ băng hà cuối cùng

cách đây
khoảng 20.000 năm.

Vì thế điều này không thực tế,
nhưng tôi nghĩ,

đó là câu trả lời khả dĩ nhất
mà tôi có thể có.

Tôi đăng nó lên trang web.
Tôi đã viết như vậy.

Và tôi không hy vọng
sẽ có câu trả lời từ Google,

bởi vì tất nhiên
họ đã rất bảo mật,

họ đã không trả lời
câu hỏi của tôi,

và vì thế,
tôi chỉ để nó đó và nói,

à, tôi nghĩ,
không bao giờ biết đâu.

Nhưng một thời gian sau,

khoảng vài tuần sau đó,
tôi nhận được một tin nhắn từ Google:

ai đó gửi
một bao thư cho bạn.

Nên tôi đến đó và lấy,
rồi mở nó ra,

và nó là những
tấm thẻ đục lỗ. (Cười lớn)

Thẻ đục lỗ
thương hiệu Google.

Và trên những tấm thẻ này,
có một loạt các lỗ,

và tôi nói: Cảm ơn, cảm ơn!

Nhưng trong này có gì nhỉ?

Tôi cài một số phần mềm
và bắt đầu đọc thẻ,

quét nó, và hóa ra,

nó là một câu đố.

Đó là một loạt các mã,

nên tôi nhờ vài người bạn nữa,

và chúng tôi giải mã nó,
rồi bên trong nó là một mã khác,

trong đó có
một vài phương trình,

và thế là chúng tôi
ngồi giải phương trình.

Cuối cùng đã xuất hiện
một tin nhắn từ Google,

đó là câu trả lời của họ
cho bài viết của tôi,

và nó là:
"Miễn bình luận!"

(Cười lớn)
(Vỗ tay)

Tôi yêu thích việc tính toán
những thứ như vậy,

không phải vì
tôi thích làm toán.

Tôi đã làm
rất nhiều bài toán,

nhưng tôi không
thích toán thuần túy.

Cái tôi thích là
nó giúp bạn

từ những gì đã biết,

chỉ nhờ di chuyển các kí hiệu
trên một tờ giấy,

có thể tìm ra
điều mình không biết,

khiến mình kinh ngạc.

Tôi cũng nhận được
rất nhiều câu hỏi ngu ngốc,

và tôi yêu toán vì
có khi nó cho tôi sức mạnh

để trả lời những câu hỏi đó,

cũng có khi không.

Đây là một câu hỏi
từ một bạn đọc,

một độc giả vô danh,

và chủ đề chỉ là
"Khẩn cấp",

và đây là
toàn bộ bức thư:

"Nếu mọi người
có bánh xe và có thể bay,

làm sao chúng ta
phân biệt họ với máy bay?"

Khẩn cấp.
(Cười lớn)

Và tôi nghĩ
có một vài câu hỏi,

toán học không thể
trả lời được.

Cảm ơn.

(Vỗ tay)