< Return to Video

Daha önce adını hiç duymadığınız dünyanın en güçlü kadını

  • 0:01 - 0:04
    T. Morgan Dixon: Size daha önce
    adını hiç duymadığınız
  • 0:04 - 0:06
    dünyanın en güçlü kadınından bahsedeceğim.
  • 0:07 - 0:09
    Onun adı Septima Clark.
  • 0:09 - 0:11
    Bu adı unutmayın: Septima Clark.
  • 0:11 - 0:15
    Dr. King ona ''Sivil Haklar
    Hareketi'nin Mimarı'' derdi
  • 0:15 - 0:17
    çünkü o Vatandaşlık Okulları'nı kurdu.
  • 0:17 - 0:21
    Bu okullarda sıradan kadınlara
    pratik beceriler öğreterek
  • 0:21 - 0:24
    kendi topluluklarındaki kişilere
    okumayı öğretmelerini sağladı.
  • 0:24 - 0:26
    Çünkü eğer okumayı öğrenirlerse
  • 0:26 - 0:27
    oy kullanabileceklerdi.
  • 0:27 - 0:30
    Kadınlar bu becerileri edinip
  • 0:30 - 0:33
    bu ülkenin görüp görebileceği
  • 0:33 - 0:35
    en efsanevi sivil hak eylemcileri oldular.
  • 0:35 - 0:36
    Örneğin Diane Nash gibi kadınlar.
  • 0:37 - 0:38
    Tanıyorsunuzdur belki.
  • 0:38 - 0:42
    Selma'dan Montgomery'e
    bütün bir yürüyüş organize etti.
  • 0:42 - 0:45
    Şiddet Karşıtı Öğrenci Koordinasyonu
    Komitesi'nin kurucularındandı.
  • 0:45 - 0:47
    Birlikte oturma eylemleri düzenleyip
  • 0:47 - 0:49
    Özgürlük Gezilerini başlattılar.
  • 0:49 - 0:51
    Fannie Lou Hamer'ı hatırlarsınız.
  • 0:51 - 0:54
    Demokratik Ulusal Kongre’de
    merdivene oturup
  • 0:54 - 0:56
    Mississippi'de seçmen
    kaydettiği sırada
  • 0:56 - 0:59
    bir hapishanede nasıl dayak
    yediğini anlatan kadın.
  • 0:59 - 1:01
    Septima'nın en ünlü öğrencisi
  • 1:01 - 1:02
    Rosa Parks.
  • 1:02 - 1:05
    Rosa Parks kendisine
    barış yanlısı direnişi
  • 1:05 - 1:07
    Septima Clarks'ın öğrettiğini söyledi.
  • 1:07 - 1:08
    O, o otobüste oturarak
  • 1:08 - 1:11
    tüm bir ulusun ayağa kalkmasını sağladı.
  • 1:12 - 1:15
    Bu kişiler onun 10.000 öğrencisinden
    sadece üç tanesi.
  • 1:15 - 1:18
    Bu kadınlar değişimin öncülerindendi.
  • 1:18 - 1:19
    Bu kadınlar,
  • 1:19 - 1:22
    Vatandaşlık Okulları'nda insanlara
    okumayı öğrettiler
  • 1:23 - 1:27
    ve 700.000 yeni seçmen kazandırdılar.
  • 1:27 - 1:28
    Sadece bu da değil.
  • 1:28 - 1:31
    O, sosyal eylemcilikte
    yeni bir kültür yarattı.
  • 1:32 - 1:35
    Pete Seeger, eski gospel şarkısının
    sözlerini değiştirenin
  • 1:35 - 1:37
    ve şu an ''We Shall Overcome''
  • 1:37 - 1:39
    olarak bildiğimiz marşa dönüştürenin
  • 1:39 - 1:40
    Septima Clark olduğunu söylemişti.
  • 1:41 - 1:44
    Vanessa Garrison: Birçoğunuz
    bizi tanıyordur.
  • 1:44 - 1:46
    Bizler GirlTrek'in kurucu ortaklarıyız.
  • 1:46 - 1:50
    Amerika'da siyahi kadınlar için kurulmuş
    en büyük sağlık örgütüyüz.
  • 1:50 - 1:52
    Misyonumuz basit:
  • 1:52 - 1:54
    Yüzde 80'i sağlıklı kiloda olmayan
  • 1:55 - 1:58
    siyahi kadınlardan
    her gün evlerinin önünde
  • 1:58 - 2:01
    yürümelerini isteyerek
    onların hayat kurtarıcı
  • 2:01 - 2:05
    bir yürüme alışkanlığı
    edinmelerini sağlamak.
  • 2:06 - 2:09
    Böylece radikal bir hareket başlatarak
  • 2:09 - 2:12
    siyahi kadınların kronik hastalıkların
  • 2:13 - 2:14
    yıkıcı etkilerinden korunmasını
  • 2:14 - 2:16
    ve sokaklarına sahip
    çıkmasını amaçlıyoruz.
  • 2:16 - 2:19
    Aileleri için sağlık konusunda
    yeni bir kültür yaratıp
  • 2:19 - 2:22
    adalet için en ön sıralarda
    savaşmalarını istiyoruz.
  • 2:22 - 2:25
    Bugün Amerika'nın her yerinde
  • 2:25 - 2:30
    100.000'den fazla siyahi kadın
    kendi topluluklarında
  • 2:30 - 2:33
    kahramanca bir güçle ilerlerken
  • 2:33 - 2:34
    Girltrek'in mavi tişörtünü giyiyor.
  • 2:35 - 2:38
    Bizler Septima Clark'ın izindeyiz.
  • 2:38 - 2:42
    O bizlere değişiklik yapma
    için bir model sağladı.
  • 2:43 - 2:46
    Bir; herkesi rahatsız edecek
  • 2:46 - 2:48
    cesur bir fikriniz olsun.
  • 2:48 - 2:52
    İki; kendi topluluğunuzun
    kültürel geleneklerinin derinlerine inin
  • 2:52 - 2:55
    ve daha çok sizden öncekilere
    sırtınızı dayayın.
  • 2:55 - 2:58
    Üçe geldik: Bir isim verin.
  • 2:58 - 3:01
    Herkesin çok çalışmaya
    istekli olacağı bir şey,
  • 3:01 - 3:07
    sadece bireye değil aynı zamanda
    çevresine de yararı olacak
  • 3:07 - 3:08
    saçma şekilde basit bir hedef.
  • 3:10 - 3:11
    Son olarak da
  • 3:13 - 3:15
    asla kendi hayatınızı kurtarmak
    için izin istemeyin.
  • 3:16 - 3:20
    İnsan olarak kendi problemimizi çözmek
  • 3:20 - 3:23
    bizim temel hakkımız.
  • 3:26 - 3:30
    TMD: Şuan salonunuzda
    toplanmış, bizleri seven
  • 3:30 - 3:33
    ve sosyal medyada bizlere çılgınca
    destek veren tüm kadınlar
  • 3:33 - 3:34
    sizleri görüyoruz.
  • 3:34 - 3:35
    (Kahkaha)
  • 3:35 - 3:37
    Sizi her gün görüyoruz ve sizi seviyoruz.
  • 3:37 - 3:39
    Yalnız değilsiniz
  • 3:39 - 3:42
    ve biz daha yeni başlıyoruz.
  • 3:42 - 3:44
    VG: Bizi bu sahneye çıkaran sizlersiniz,
  • 3:44 - 3:46
    sizin liderliğiniz;
  • 3:46 - 3:48
    Detroit'in yanmış sokaklarını
    denetleyişiniz;
  • 3:48 - 3:52
    Harlem'de hastaneler ve sağlık hizmeti
    sistemleri ile çalışmanız;
  • 3:52 - 3:57
    Sacramento, Charlotte, Brooklyn, Flint'in
    sokakları için ettiğiniz dualar,
  • 3:57 - 4:00
    travma yaşamış her topluluk,
  • 4:00 - 4:03
    trafik modelleri ile sokak
    güvenliğini sağlamanız
  • 4:03 - 4:04
    ve en önemlisi de
  • 4:04 - 4:07
    rol model oluşunuz.
  • 4:07 - 4:11
    Bunların hepsi sizin yürüyüşe olan
    bağlılığınız, aile ve arkadaşlarınızı
  • 4:11 - 4:14
    organize etmeniz ve genişletilmiş
    misyonumuza olan
  • 4:14 - 4:16
    inancınız sayesinde başladı.
  • 4:17 - 4:20
    TMD: Benim için bu odadaki herkesin
    GirlTrek'te değişim yapmanın
  • 4:20 - 4:22
    nasıl işlediğini anlaması önemli.
  • 4:22 - 4:27
    İyi yetişmiş bir örgütleyici 100
    arkadaşının davranışını
  • 4:27 - 4:28
    değiştirebilecek güçte.
  • 4:28 - 4:29
    Doğruluğunu biliyoruz
  • 4:29 - 4:32
    çünkü şu an sosyal medyayı
    yıkan kadınlar (1.000)
  • 4:32 - 4:38
    çoktan 100.000'den fazla kadına
    ilham verdi.
  • 4:39 - 4:43
    (Alkış)
  • 4:44 - 4:46
    Fakat bu azıcık bile yeterli değil.
  • 4:47 - 4:51
    Bizim hedefimiz ciddi bir kitle yaratmak.
  • 4:51 - 4:53
    Bunu yaratmak için de
  • 4:53 - 4:57
    girişimimizi üst seviyelere çıkaracak
    gözü pek bir plana ihtiyacımız var.
  • 4:58 - 5:00
    Bin tane örgütleyici yeterli değil.
  • 5:00 - 5:04
    GirlTrek yeni vatandaşlık
    okulunu kuracak.
  • 5:04 - 5:10
    Bu sayede 10.000 adet öncü
    sağlık eylemcisi yetiştirip
  • 5:10 - 5:13
    Amerika'da en çok ihtiyaç olan
    topluluklara yerleştireceğiz.
  • 5:13 - 5:15
    Böylelikle hastalıkları altüst edeceğiz
  • 5:15 - 5:17
    ve yeni bir sağlık kültürü yaratacağız.
  • 5:17 - 5:19
    Yapacağımız şey, bir milyon siyahi kadına
  • 5:19 - 5:22
    hayatları için yürümelerini sağlayacak
    bir destek sistemi yaratmak.
  • 5:23 - 5:27
    (Alkış)
  • 5:29 - 5:32
    Bizim eğitimimiz benzersiz.
  • 5:33 - 5:34
    Hayal etmenizi istiyorum.
  • 5:34 - 5:36
    Bir diriliş, çadırlı bir festival gibi.
  • 5:36 - 5:39
    Sivil haklar hareketinden
    çok da farklı değil.
  • 5:39 - 5:42
    Ülkenin her bir yanına gideceğiz.
  • 5:42 - 5:44
    Bu haftanın en büyük duyurusunu yapıyorum:
  • 5:44 - 5:47
    Vanessa, ben ve bir grup
    deneyimli öğretmen
  • 5:47 - 5:50
    kutsal topraklarda
  • 5:50 - 5:51
    Alabama, Selma'da
  • 5:51 - 5:53
    gelecek yıl başlayacak
  • 5:53 - 5:59
    ''Selma Yazı'' adını verdiğimiz
    yeni bir gelenek başlatacağız.
  • 5:59 - 6:02
    VG: Selma Yazı, her yıl düzenlecek
  • 6:02 - 6:04
    ve kutsal rotamız Selma'dan Montgomery'e
  • 6:04 - 6:06
    86 km'lik bir yürüyüşle
  • 6:06 - 6:09
    kutsal bir hac olacak.
  • 6:09 - 6:11
    Ayrıca sıkı bir eğitimde olacak.
  • 6:11 - 6:13
    Zihninizde canlandırın,
  • 6:13 - 6:17
    Kadınların örgütlenmeyi
    ve işe alım stratejilerini öğrendiğini,
  • 6:17 - 6:19
    bilimsel çalışmalar yürüttüklerini,
  • 6:19 - 6:20
    beslenme dersleri aldıklarını,
  • 6:20 - 6:22
    hikâye anlatımını öğrendiklerini
  • 6:22 - 6:25
    ve en sonunda gezilerde lider
    ve topluluk savunucuları
  • 6:25 - 6:28
    olabildiklerini hayal edin.
  • 6:28 - 6:30
    TMD: Bu emsalsiz bir şey olacak.
  • 6:30 - 6:33
    Zamanla bu bir hareket olacak
  • 6:33 - 6:35
    kültürel bir oluşum gibi
  • 6:35 - 6:38
    Woodstock'un siyahi kadınları
    iyileştirme festivali versiyonu gibi.
  • 6:38 - 6:39
    (Kahkaha)
  • 6:39 - 6:42
    (Alkış)
  • 6:43 - 6:44
    VG: Artık bu ihtiyaç
  • 6:46 - 6:47
    her zamankinden daha acil.
  • 6:49 - 6:53
    Topluluklarımızın en önemli
    kaynağını kaybediyoruz.
  • 6:55 - 6:58
    Siyahi kadınlar gözümüzün önünde ölüyor.
  • 6:59 - 7:02
    Kimse bu konuda tek kelime etmiyor
  • 7:03 - 7:05
    ve bu krizin asıl kaynağının
  • 7:05 - 7:09
    en başta sivil haklar hareketini
    başlatan aynı adaletsizliğe
  • 7:09 - 7:13
    dayandığını kabul etmiyor.
  • 7:13 - 7:17
    30 Aralık 2017'de,
  • 7:18 - 7:19
    New York sokaklarında
  • 7:20 - 7:22
    polisin kullandığı güç nedeniyle
  • 7:22 - 7:25
    kalp krizi geçirip ölen siyahi adam,
  • 7:25 - 7:27
    Eric Garner'ın kızı
  • 7:27 - 7:29
    Erica Garner.
  • 7:30 - 7:33
    Erica sadece yirmi yedi yaşında
  • 7:33 - 7:35
    ve iki çocuk annesiydi.
  • 7:35 - 7:39
    Erica o gün yaşadıkları
    bir travma nedeniyle
  • 7:40 - 7:42
    kalp ile ilgili bir rahatsızlıktan
  • 7:42 - 7:44
    dolayı ölebilecek 137 kadından
    sadece biriydi.
  • 7:45 - 7:48
    Bu sayı geçtiğimiz yıl
    50.000'den fazlaydı.
  • 7:49 - 7:54
    Eve canlı gelip gelemeyeceklerini bilmeden
  • 7:54 - 7:58
    her sabah çocuklarını
    ve eşlerini yolcu eden,
  • 7:58 - 8:01
    beyaz erkeklere ödenen her bir dolardan
  • 8:01 - 8:08
    63 cent para kazandıkları
    işlerde çalışan,
  • 8:08 - 8:11
    berbat bir altyapıya sahip, taze
    meyve ve sebzeye erişimin
  • 8:11 - 8:14
    olmadığı ve neredeyse yok denecek
    kadar az yeşil alanın olduğu
  • 8:14 - 8:18
    topluluklarda yaşayan siyahi
    kadınların yaşadığı stres.
  • 8:19 - 8:23
    Bu eşitsizliğin etkileri siyahi kadınları
    ülkedeki diğer gruplara nazaran
  • 8:23 - 8:28
    çok daha yüksek ve hızlı bir oranla
    öldürmeye devam ediyor.
  • 8:28 - 8:30
    Fakat bu durum değişmek üzere.
  • 8:30 - 8:31
    Değişmek zorunda.
  • 8:36 - 8:37
    TMD: Size bir hikâye anlatayım.
  • 8:38 - 8:40
    Belki izlemişsinizdir.
  • 8:40 - 8:42
    Üç hafta önce,
  • 8:42 - 8:45
    Vanessa, ben ve on kadın,
    gerçek bir yeraltı demir yolunda
  • 8:45 - 8:47
    160 km boyunca yürüdük.
  • 8:48 - 8:49
    yürüyüşü beş günde bitirdik.
  • 8:49 - 8:52
    Uzun ve güzel beş günde.
  • 8:52 - 8:53
    Dünya bizi izledi.
  • 8:54 - 8:56
    Canlı yayını üç milyon insan izledi.
  • 8:56 - 8:59
    Şu an burada olan bazı influencerlar
    hikâyemizi paylaştı.
  • 8:59 - 9:02
    Urban Radio sesimizi tüm ülkeye duyurdu.
  • 9:02 - 9:05
    VG: Hatta E! Haber kanalı bile
    Kardashianlarla ilgili
  • 9:05 - 9:08
    bir haberi yarıda keserek,
    ki bize sorarsanız adil olan buydu,
  • 9:08 - 9:09
    (Kahkaha)
  • 9:09 - 9:13
    GirlTrek'in 160 km'lik yürüyüşünün
    güvenli şekilde bittiğini haber verdi.
  • 9:13 - 9:18
    (Alkış)
  • 9:20 - 9:22
    TMD: İnsanlar bize tam destek veriyordu.
  • 9:22 - 9:27
    Destek veriyorlardı çünkü bu karmaşa
    ve çekişme zamanlarında,
  • 9:27 - 9:31
    bu macera bizlere Amerikalı olmanın
    ne demek olduğunu gösterdi.
  • 9:33 - 9:35
    Yürüdüğümüzde Amerika'yı
    yakından gördük.
  • 9:35 - 9:38
    Tarihi kasabalardan,
  • 9:38 - 9:39
    sık ormanlardan,
  • 9:39 - 9:42
    eski tarlalardan geçtik
  • 9:42 - 9:43
    ve bir gün,
  • 9:44 - 9:47
    aynı zamanda bir kafe olan
    bir benzin istasyonuna girdik.
  • 9:47 - 9:49
    İçeride dolu erkek vardı.
  • 9:49 - 9:52
    Kamuflaj giymişlerdi
    ve avcılık malzemeleri vardı.
  • 9:52 - 9:56
    Dışardaysa kamyonları duruyordu
    ve bir konfederasyon bayrağı asılıydı
  • 9:56 - 9:57
    Daha sonra oradan ayrıldık.
  • 9:57 - 10:00
    Dar bir yoldan yürüyüşümüze
    devam ederken
  • 10:00 - 10:04
    o kamyonlardan birkaçı
    dibimize öyle bir geldi ki
  • 10:05 - 10:08
    egzozlarından asıl şiddetin
    ürkütücü sesi geliyordu.
  • 10:09 - 10:10
    Çok sinir bozucuydu.
  • 10:11 - 10:13
    Sonra olan oldu.
  • 10:13 - 10:16
    Tam Maryland ve Delaware'in sınırında,
  • 10:17 - 10:19
    kamyonunun yanında
    dikilmiş bir adam.
  • 10:19 - 10:20
    Bagaj kapağı kapalıydı.
  • 10:20 - 10:22
    Kahverengi bir ceketi vardı.
  • 10:22 - 10:24
    Garip bir şekilde dikiliyordu.
  • 10:24 - 10:26
    Grubumuzdaki iki kız,
    Jewel ve Sandria
  • 10:26 - 10:28
    geriye doğru yürüdüler
    çünkü adam şüpheliydi.
  • 10:28 - 10:29
    (Kahkaha)
  • 10:29 - 10:32
    Geri kalanımız adama bir
    şans vermek için durduk.
  • 10:32 - 10:34
    Adam bize doğru geldi
    ve şunu dedi;
  • 10:34 - 10:35
    ''Merhaba, benim adım Jake Green.
  • 10:36 - 10:38
    Sizi bugün sabah
    radyoda dinledim
  • 10:38 - 10:40
    ve Tanrı bana size malzeme
    getirmemi söyledi.''
  • 10:42 - 10:44
    Adam bize su
  • 10:44 - 10:45
    ve granola getirdi.
  • 10:45 - 10:46
    Ayrıca mendil de verdi.
  • 10:47 - 10:50
    Mendile çok ihtiyacımız vardı
    çünkü rüzgar bizi hırpalamıştı.
  • 10:50 - 10:53
    29 dereceydi ve sulu kar
    yüzümüzden damlıyordu.
  • 10:53 - 10:57
    Ayakkabılarımız ve çoraplarımız
    bir donup bir ıslanıyordu.
  • 10:57 - 11:01
    Onun düşünemeyeceği kadar
    çok mendile ihtiyacımız vardı.
  • 11:01 - 11:03
    O gün, o anda,
  • 11:03 - 11:07
    Jake Green tanrıya olan inancımı
    kesin olarak pekiştirdi
  • 11:07 - 11:09
    ama daha önemlisi insanlığa
    olan inancımı pekiştirdi.
  • 11:10 - 11:12
    Yapmamız gereken bir seçim var.
  • 11:14 - 11:19
    Amerikadaki fikir ayrılığının karanlığına
    düşecek miyiz, düşmeyecek miyiz?
  • 11:19 - 11:20
    Size şunu söylemeliyim.
  • 11:20 - 11:23
    GirlTrek'in kadınları sokaklarda
    hiçbir zaman sönmeyecek
  • 11:23 - 11:25
    bir ışık ile yürüyor.
  • 11:25 - 11:28
    VG: Aynı zamanda Montgomery'de
    yürüyen o kadınlar kadar
  • 11:28 - 11:33
    güçlü ve net bir misyonumuz var.
  • 11:33 - 11:35
    Hastalıklar burada bitiyor.
  • 11:35 - 11:37
    Travmalar sona eriyor.
  • 11:39 - 11:41
    Sizin desteğinizle,
  • 11:41 - 11:43
    atalarımızın izinde,
  • 11:43 - 11:49
    yeni eğitilmiş bu 10.000 eylemci
    bu ülkenin görüp görebileceği
  • 11:49 - 11:51
    en büyük sağlık devrimini yapacak.
  • 11:52 - 11:57
    Topluluklarına dönüp insanlığın yeniden
    doğuşuna bir model olacaklar.
  • 11:58 - 11:59
    Bizler ise,
  • 11:59 - 12:01
    hepimiz bunu kutlayacağız.
  • 12:01 - 12:04
    Çünkü tıpkı Jake Green'in anladığı gibi,
  • 12:04 - 12:06
    kaderlerimiz kesişti.
  • 12:07 - 12:09
    Septima Clark bir defa
    şöyle söylemiş;
  • 12:11 - 12:15
    ''Sonunda hava hepimizin
    soluyabileceği bir yerde.''
  • 12:16 - 12:17
    Fakat yine de,
  • 12:18 - 12:24
    Eric Garner'ın akıldan çıkmayan son
    sözleri ''Nefes alamıyorum.'' olmuştu.
  • 12:25 - 12:28
    Kızı Erica, hala adaletin peşindeyken
  • 12:28 - 12:31
    yirmi yedi yaşında öldü
  • 12:31 - 12:32
    ve biz,
  • 12:32 - 12:35
    onun sözlerinin gerçeğe dönüştüğü,
  • 12:35 - 12:37
    siyahi kadınların artık ölmediği,
  • 12:38 - 12:42
    hep birlikte rahatça nefes alıp
    verebileceğimiz ana kadar
  • 12:44 - 12:47
    Septima Clark'ın izinden yürüyeceğiz.
  • 12:48 - 12:49
    Teşekkür ederim.
  • 12:49 - 12:54
    (Alkış)
Title:
Daha önce adını hiç duymadığınız dünyanın en güçlü kadını
Speaker:
T. Morgan Dixon and Vanessa Garrison
Description:

Herkes Martin Luther King Jr.'ı biliyordur. Ancak, Dr. King'in “sivil haklar hareketinin mimarı” dediği Septima Clark'ı tanıyor musunuz? Rosa Parks, Diane Nash, Fannie Lou Hamer ve binlerce kişi gibi nesillerin en efsanevi eylemcilerinden bazılarının öğretmeni olan Clark, değişiklik yapmada zamana karşı gelen bir model hazırladı. GirlTrek'in kurucuları T. Morgan Dixon ve Vanessa Garrison, ABD'de bir sağlık devrimi başlatmak ve bir milyon kadının adalet için yürümesini sağlamak için Clark'ın oyun kitabından bir sayfa alıyor. (Bu gözüpek fikir, TED'in küresel değişime ilham verme ve finanse etme girişimi olan The Audacious Project'in bir parçasıdır.)

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
13:17

Turkish subtitles

Revisions