IQ testlerinin karanlık tarihi - Stefan C. Dombrowski

Tüm dersi görüntülemek için tıklayın: https://ed.ted.com/lessons/the-dark-history-of-iq-tests-stefan-c-dombrowski

1905’te, Alfred Binet ve Théodore Simon adındaki psikologlar, Fransa’daki bir okulda mücadele içinde olan çocuklar için bir test tasarladılar. Hangi çocuğun bireyselleştirilmiş dikkate ihtiyacı olduğunu tespit etmek için tasarlanan yöntem, modern IQ testinin temelini oluşturdu. Peki, IQ testleri nasıl çalışıyor ve zekanın gerçek yansımasını oluşturuyor mu? Stefan C. Dombrowski, tarih boyunca testlerin nasıl kullanıldığını keşfediyor.

Ders: Stefan C. Dombrowski, yöneten: Kozmonot Animation Studios.

1905’te, Alfred Binet
ve Théodore Simon adındaki psikologlar,

Fransa’daki bir okulda mücadele içinde
olan çocuklar için bir test tasarladılar.

Hangi çocuğun bireyselleştirilmiş
dikkate ihtiyacı olduğunu

tespit etmek için tasarlanan bu yöntem,

IQ testinin temelini oluşturdu.

19. yüzyılın sonlarından
başlayarak araştırmacılar;

sözel muhakeme, kısa süreli hafıza

ve görsel-uzamsal yetenekler gibi
bilişsel yetilerin,

temel zekayı ya da g faktörünü
yansıttığına dair hipotezler kurdular.

Simon ve Binet, bu yeteneklerin her birini
ölçmek için sınama dizisi tasarladılar

ve sonuçları da
tek bir puanda birleştirdiler.

Sorular her yaş grubuna göre hazırlanmıştı

ve bir çocuğun puanı,
o yaştaki diğer çocuklara göre

nasıl bir performans
sergilediğini yansıtıyordu.

Bir çocuğun puanını yaşına bölünce
ve çıkan sonucu 100 ile çarpınca,

zeka katsayısına
ya da IQ sonucuna ulaşıldı.

Bugün, 100 puan nüfusun %68'inin
15 ile 100 puan aralığında olmasıyla

tipik bir nüfus ortalamasını yansıtıyor.

Simon ve Binet, testlerinin
ölçtüğü yeteneklerin

genel bir zekayı yansıtacağını düşündüler.

Fakat hem o zaman hem de şimdi,

genel zekanın tanımı üzerinde
uzlaşılacak tek bir test yok.

Bu da insanların zeka hakkındaki
kendi ön yargılı varsayımlarını

bu test üzerinden
kullanmalarının yolunu açtı.

Akademik yardıma ihtiyacı olanları
saptamak amacıyla başlatılan test,

insanları başka yollarla
süratle sınıflandırmaya başladı.

Bu sınıflandırma, son derece kusurlu olan

ideolojilerin tasarrufunda
sıklıkla yapıldı.

İlk geniş odaklı uygulamalardan biri;

askeriye, acemi askerleri sınıflandırmak
ve subay eğitimi için elemek amacıyla

Birinci Dünya Savaşı sırasında

ABD'de IQ testi kullandığında yapıldı.

O zamanlar birçok insan
soy ıslahı bilimine inanıyordu;

bu, arzu edilen ve edilmeyen
genetik özelliklerin seçici üreme yoluyla

insanlarda kontrol edilebilmesi
ve edilmesi gerektiği fikrine dayanıyor.

Bu tür bir düşünce yapısında
birçok sorun vardı;

bu sorunlardan biri de zekanın
sadece sabit ve kalıtsal olmadığı,

ayrıca bir insanın ırkıyla da
bağlantılı olduğuydu.

Soy ıslahı biliminin etkisi altında,

bilim insanları belirli ırk gruplarının
diğerlerinden zeka yönünden

daha üstün olduğu
hatalı iddiaları ortaya atmak için

askeri girişimin sonuçlarını kullandılar.

Test edilen birçok acemi askerin

örgün eğitimden
ya da İngilizceden mahrum kalan

ABD’deki yeni göçmenler
olduğunu hesaba katmaksızın

etnik gruplara dair hatalı
bir zeka hiyerarşisi oluşturdular.

Soy ıslahı bilimiyle IQ testinin kesişimi,

sadece bilimi değil,
politikayı da etkiledi.

1924'te Virginia eyaleti,
düşük IQ puanlı insanların

zorunlu kısırlaştırılmasını mümkün kıldı,

bu karar ABD Yargıtayınca onaylandı.

Nazi Almanya'sının hükûmeti,

düşük IQ puanlı çocukların
katledilmesine izin verdi.

Nazi katliamı ile
Yurttaşlık Hakları Hareketi'ni takiben,

IQ testlerinin ayrım gözeten kullanımı,

hem ahlaki hem de bilimsel
dayanaklarla engellendi.

Bilim insanları IQ'nun çevresel etkileri
hakkında kanıt toplamaya başladılar.

Örneğin, 20. yüzyıl boyunca IQ testleri

düzenli aralıklarla
yeniden ayarlandığı için

yeni nesiller eski testlerde,
her bir önceki nesile nazaran

sürekli daha yüksek puanlar aldılar.

Bu hadise, Flynn etkisi olarak bilinir

ve miras kalan evrimsel özelliklerden

kaynaklanmayacak kadar
çok hızlı meydana gelen anlamına gelir.

Onun yerine, muhtemelen bu durumun sebebi

çevre, gelişmiş eğitim,
daha iyi sağlık hizmeti

ve daha iyi beslenme idi.

20. yüzyılın ortalarında,

psikologlar IQ testlerini genel zeka
dışında, şizofreni, depresyon

ve diğer psikiyatrik durumlarda da
kullanmaya kalkıştılar.

Bu teşhisler, değerlendiricilerin
klinik yargılarına kısmen dayanıyordu

ve IQ puanını tespit etmek için
testlerin alt kümesini kullanıyordu –

daha sonra ortaya konan
uygulamalı bir araştırma,

faydalı bir bilgiyi klinik
olarak açığa çıkarmıyor.

Bugün, IQ testleri
başlangıç testleri olarak

birçok benzer tasarım parçaları
ve soru türleri kullanıyor.

Bununla beraber,

testteki olası ön yargıları tanımlamak
için daha iyi tekniklerimiz var.

Bunlar artık psikiyatrik durumları
teşhis etmek için kullanılmıyor.

Fakat alt sınav puanlarını kullanan
benzer bir şüpheli uygulama,

birçok uzmanın uyarısına karşın,

hâlâ öğrenme yetersizliklerini
teşhis etmek için bazen kullanılıyor.

Tüm dünyadaki psikologlar zihinsel
yetersizlikleri belirlemek için

hâlâ IQ testleri kullanıyorlar

ve sonuçlar uygun eğitsel destekleri,

stajları ve destekli yaşamı
saptamak için kullanılabilir.

IQ test sonuçları, korkunç politikalar ile
bilimsel olarak mesnetsiz ideolojileri

temize çıkarmak için kullanıldı.

Bu, testin işe yaramaz
olduğu anlamına gelmiyor –

doğrusu, giriştiği muhakeme becerileri ile
problem çözme becerilerini

ölçme konusunda iyi iş çıkarıyor.

Fakat bu, bir kişinin potansiyelini
ölçmekle aynı şey değil.

Karmaşık olan birçok politik,
tarihi, bilimsel ve kültürel konu,

IQ testlerinde özetlenmesine rağmen,

gitgide daha fazla araştırmacı
bu konuda hemfikir

fakat bireylerin tek bir sayısal puanla

sınıflandırılması fikrini
kabul etmiyorlar.