Mroczna historia testów inteligencji - Stefan C. Dombrowski

Obejrzyj pełną lekcję: https://ed.ted.com/lessons/the-dark-history-of-iq-tests-stefan-c-dombrowski

W 1905 roku psychologowie Alfred Binet i Théodore Simon opracowali test dla francuskich dzieci mających trudności w szkole. Test miał określać, które dzieci potrzebują szczególnej uwagi. Metoda stała się podstawą współczesnego testu inteligencji. Na czym polega badanie inteligencji i czy wynik uzyskany w teście rzeczywiście odzwierciedla inteligencję? Stefan C. Dombrowski sprawdza, jak testy inteligencji były wykorzystywane w przeszłości.

Autor: Stefan C. Dombrowski, reżyseria: Kozmonot Animation Studios.

W 1905 roku psychologowie
Alfred Binet i Théodore Simon

opracowali test dla francuskich
dzieci z trudnościami w szkole.

Test miał określać, które dzieci
potrzebują szczególnej uwagi.

Metoda stała się podstawą testu IQ.

Od końca XIX wieku

badacze sądzili, że zdolności poznawcze,

jak rozumowanie werbalne, pamięć robocza
i zdolności wzrokowo-przestrzenne,

odzwierciedlają inteligencję ogólną,
czyli tak zwany czynnik g.

Simon i Binet opracowali zestaw
testów do mierzenia każdej zdolności

i połączyli poszczególne
wyniki w jeden ogólny.

Pytania były dostosowane
do różnych grup wiekowych.

Wynik pokazywał, jak dziecko
wypada na tle rówieśników.

Podzielenie wyniku osoby
przez jej wiek i pomnożenie przez 100

dawało iloraz inteligencji, czyli IQ.

Dziś wynik 100 stanowi
średnią badanej populacji,

przy czym 68% uzyskuje
wynik między 85 a 115.

Simon i Binet uważali,
że zdolności, które mierzył ich test,

odzwierciedlają inteligencję ogólną.

Jednak nie było i nie ma

jednej uzgodnionej
definicji inteligencji ogólnej.

To pozwoliło ludziom wykorzystywać testy

do mierzenia inteligencji
zgodnie z własnymi założeniami.

Choć test miał wskazywać osoby
potrzebujące pomocy w nauce,

szybko stał się narzędziem
kategoryzującym ludzi,

często w służbie szkodliwych ideologii.

Jeden z pierwszych przypadków
szerokiego użycia testów IQ

miał miejsce w USA
w czasie I wojny światowej.

Wojsko oceniało tak możliwości rekrutów
pod kątem kształcenia wojskowego.

Wówczas wielu ludzi wierzyło w eugenikę,

zakładającą, że pożądane i niepożądane
cechy genetyczne człowieka

powinny być kontrolowane
przez sztuczną selekcję.

To wadliwe podejście wiązało się
nie tylko z przekonaniem,

że inteligencja jest stała i dziedziczna,

ale też związana z rasą.

Pod wpływem eugeniki

naukowcy wyciągnęli
z danych wojska błędny wniosek,

że określone rasy górują
inteligencją nad innymi.

Ignorując fakt, że wielu badanych rekrutów

było imigrantami ledwo przybyłymi do USA

i nie miało wykształcenia
ani kontaktu z angielskim,

stworzyli w oparciu o inteligencję
błędną hierarchię grup etnicznych.

Powiązanie eugeniki i testów inteligencji

wpłynęło nie tylko na naukę,
ale też politykę społeczną.

W 1924 roku w Virginii
wprowadzono przepisy

pozwalające przymusowo
sterylizować osoby z niskim IQ

i tę decyzję podtrzymał Sąd Najwyższy.

W nazistowskich Niemczech
rząd pozwalał zabijać dzieci z niskim IQ.

Po Holocauście i w wyniku
walki o prawa obywatelskie

dyskryminacja na podstawie
wyniku w teście IQ

została moralnie i naukowo podważona.

Naukowcy zaczęli gromadzić
dane o wpływie środowiska na IQ.

Kiedy w XX wieku okresowo
aktualizowano normy testów IQ,

kolejne pokolenia stale uzyskiwały
w starych testach wyższe wyniki

niż poprzednie pokolenie.

Wzrost, nazywany efektem Flynna,

zachodził zbyt szybko, żeby mógł
wynikać z cech genetycznych.

Przyczyna musiała tkwić w środowisku,

w tym lepszej edukacji,
lepszej opiece zdrowotnej

i lepszemu odżywianiu.

W połowie XX wieku

psychologowie próbowali
wykorzystywać testy IQ

do badania obszarów
innych niż inteligencja ogólna,

jak schizofrenia, depresja
i inne zaburzenia psychiczne.

Diagnozy częściowo
opierały się na ocenie klinicznej

i wykorzystywały wybrane testy IQ.

Późniejsze badania pokazały,
że nie było to przydatne klinicznie.

Wiele zadań wykorzystywanych
dziś w testach inteligencji

przypomina te z wczesnych testów,

lepiej jednak identyfikujemy
zniekształcenia wyników.

Testy IQ nie są już wykorzystywane
do diagnozy zaburzeń psychicznych.

Wciąż czasem sięga się
po wyniki w wybranych testach

przy diagnozie trudności szkolnych,

pomimo sprzeciwu wielu ekspertów.

Psychologowie na całym świecie
wykorzystują testy inteligencji

w diagnozie niepełnosprawności umysłowej.

Wyniki mogą służyć do określenia

potrzeby wsparcia edukacyjnego,
treningu zawodowego czy opieki.

Testy IQ wykorzystywano
jako usprawiedliwienie

bezwzględnej polityki społecznej
i bezpodstawnych ideologii.

Nie oznacza to jednak,
że sam test jest bezwartościowy.

Pozwala mierzyć zdolność myślenia
i rozwiązywania problemów,

ale to nie to samo,
co pomiar potencjału człowieka.

Pomimo problemów natury politycznej,
historycznej, naukowej i kulturowej

związanych z testami IQ

coraz więcej badaczy
zgadza się w tej kwestii

i odrzuca myśl,
że ludzi można kategoryzować

na podstawie pojedynczego wyniku.