Η δύναμη του φαινόμενου πλασίμπο - Έμμα Μπράις

Δείτε ολόκληρο το μάθημα εδώ: http://ed.ted.com/lessons/the-power-of-the-placebo-effect-emma-bryce

Το φαινόμενο πλασίμπο είναι ένα ανεξήγητο φαινόμενο στο οποίο φάρμακα, αγωγές και θεραπείες που δεν θα έπρεπε να επιδρούν -- και είναι συχνά ψεύτικα -- ως εκ θαύματος κάνουν τους ανθρώπους καλύτερα. Τι συμβαίνει λοιπόν; Η Έμμα Μπράις βυθίζεται στο μυστήριο των παράξενων οφελών του πλασίμπο.

Μάθημα: Έμμα Μπράις, ψηφιακή απεικόνιση: Globizco.

Το 1996, 56 εθελοντές
συμμετείχαν σε μια έρευνα

για να δοκιμάσουν
ένα νέο παυσίπονο, το Trivaricaine.

Στον καθένα, ο ένας δείκτης ήταν
καλυμμένος με το νέο παυσίπονο,

ενώ ο άλλος έμεινε ακάλυπτος.

Έπειτα, τα έσφιξαν και τα δύο,
ώστε να προκαλέσουν πόνο.

Οι συμμετέχοντες ανέφεραν,
ότι το καλυμμένο δάχτυλο

πόνεσε λιγότερο από το άλλο.

Αυτό δεν θα αποτελούσε έκπληξη,

μόνο που το Trivaricaine δεν ήταν
στην πραγματικότητα παυσίπονο,

αλλά ένα απλό παρασκεύασμα
χωρίς παυσίπονες ιδιότητες.

Τι έκανε τους εθελοντές τόσο σίγουρους,
ότι αυτό το ψευτο-φάρμακο λειτούργησε;

Η απάντηση βρίσκεται
στο φαινόμενο πλασίμπο,

ένα ανεξήγητο φαινόμενο

σύμφωνα με το οποίο φάρμακα και θεραπείες
που δεν θα έπρεπε να έχουν επίδραση,

και συχνά είναι ψεύτικα,

ως εκ θαύματος κάνουν
τους ανθρώπους να νιώθουν καλύτερα.

Οι γιατροί χρησιμοποιούν
τον όρο «πλασίμπο» από το 1700,

όταν είδαν πως τα ψεύτικα φάρμακα μπορούν
να βελτιώνουν τα συμπτώματα των ανθρώπων.

Αυτά χορηγούνταν όταν δεν ήταν
διαθέσιμα κατάλληλα φάρμακα

ή αν κανείς φανταζόταν
ότι είναι άρρωστος.

Στην πραγματικότητα, η λέξη πλασίμπο
σημαίνει «θα ευχαριστήσω» στα Λατινικά,

παραπέμποντας σε μια ιστορία που
εφησύχαζε βασανισμένους ασθενείς.

Τα πλασίμπο έπρεπε να μιμηθούν
τις αληθινές θεραπείες για να πείσουν,

οπότε πήραν την μορφή ζαχαρένιων χαπιών,

ενέσεων γεμάτες νερό,

ακόμα και εικονικών επεμβάσεων.

Σύντομα, οι γιατροί αντιλήφθηκαν ότι
η παραπλάνηση του κόσμου με αυτό τον τρόπο

είχε μια άλλη χρήση:
στις κλινικές δοκιμές.

Μέχρι την δεκαετία του 1950, ερευνητές
χρησιμοποιούσαν τα πλασίμπο

ως πρότυπο εργαλείο
για τη δοκιμή νέων θεραπειών.

Για παράδειγμα, για την αξιολόγηση
ενός νέου φαρμάκου,

οι μισοί ασθενείς σε μια δοκιμή μπορεί
να έπαιρναν το πραγματικό χάπι.

Οι άλλοι μισοί θα έπαιρναν
ένα πλασίμπο, με την ίδια εμφάνιση.

Από τη στιγμή
που οι ασθενείς δεν θα ήξεραν,

αν έλαβαν ένα πραγματικό ή ένα ψεύτικο,
τα αποτελέσματα θα ήταν αμερόληπτα,

πίστεψαν οι ερευνητές.

Τότε, αν έναν νέο φάρμακο
έδειχνε κάποιο σημαντικό όφελος

εν συγκρίσει με το πλασίμπο,
αποδεικνυόταν αποτελεσματικό.

Σήμερα, αυτή η χρήση πλασίμπο είναι
πιο σπάνια λόγω ηθικών ζητημάτων.

Αν είναι δυνατή η σύγκριση

ενός νέου φαρμάκου έναντι
μιας παλιότερης έκδοσης,

ή ενός ήδη υπάρχοντος φαρμάκου,

αυτό προτιμάται από το
να μη δοθεί καμία θεραπεία,

ειδικά αν έχουν κάποια σοβαρή ασθένεια.

Σε αυτές τις περιπτώσεις,
τα πλασίμπο συχνά χρησιμοποιούνται

ως έλεγχος τελειοποίησης της δοκιμής

έτσι ώστε οι επιδράσεις του νέου έναντι
του παλιού ή του εναλλακτικού φαρμάκου

να μπορούν να συγκριθούν με ακρίβεια.

Φυσικά, όμως ξέρουμε ότι τα πλασίμπο
ασκούν και την δική τους επιρροή.

Χάρη στο φαινόμενο του πλασίμπο,

οι ασθενείς έχουν βιώσει ανακούφιση
από ένα εύρος ασθενειών,

όπως καρδιακά προβλήματα,

άσθμα,

και έντονο πόνο, παρόλο που
έλαβαν ένα ψεύτικο φάρμακο

ή μια εικονική επέμβαση.

Ακόμα προσπαθούμε να καταλάβουμε πώς.

Κάποιοι πιστεύουν
ότι αντί να είναι αληθινό,

το φαινόμενο πλασίμπο περιπλέκεται
απλώς με άλλους παράγοντες,

όπως με την προσπάθεια ασθενών
να ευχαριστήσουν τους γιατρούς

με την ψευδή αναφορά βελτίωσης.

Από την άλλη,

οι ερευνητές θεωρούν
πως αν κάποιος πιστεύει

ότι μια ψεύτικη θεραπεία είναι αληθινή,

οι προσδοκίες τους για ανάρρωση πράγματι
πυροδοτούν φυσιολογικούς παράγοντες

που βελτιώνουν τα συμπτώματά τους.

Τα πλασίμπο φαίνεται να είναι ικανά
να προκαλέσουν μετρήσιμη αλλαγή

στην πίεση του αίματος, τον καρδιακό ρυθμό

και την απελευθέρωση χημικών
που μειώνουν τον πόνο, όπως οι ενδορφίνες.

Αυτό εξηγεί για ποιο λόγο
συμμετέχοντες σε μελέτες για τον πόνο

συχνά λένε, ότι τα πλασίμπο
απαλύνουν τον πόνο τους.

Τα πλασίμπο μπορούν ακόμα να μειώσουν
τα επίπεδα ορμόνων του στρες,

όπως η αδρεναλίνη,

μειώνοντας τις βλαβερές επιδράσεις
μιας ασθένειας.

Δεν θα έπρεπε, λοιπόν, να πανηγυρίζουμε
για τα παράξενα οφέλη του πλασίμπο;

Όχι απαραίτητα.

Αν κάποιος πιστεύει, ότι μια ψεύτικη
θεραπεία τον έχει γιατρέψει

μπορεί να πάνε χαμένα φάρμακα ή θεραπείες
που έχουν αποδειχτεί πως δουλεύουν.

Επιπλέον, τα θετικά αποτελέσματα
μπορεί να χαθούν με τον καιρό,

και συχνά το κάνουν.

Τα πλασίμπο επίσης θολώνουν
τα κλινικά αποτελέσματα,

δίνοντας στους επιστήμονες
κίνητρο για να ανακαλύψουν

πώς ασκούν τέτοια επιρροή πάνω μας.

Παρά τα όσα ξέρουμε
για το ανθρώπινο σώμα,

υπάρχουν ακόμα κάποια
παράξενα και αιώνια μυστήρια,

όπως το φαινόμενο πλασίμπο.

Οπότε ποια άλλα κρυμμένα
θαύματα μπορεί να κουβαλάμε;

Είναι εύκολο να μελετούμε
τον κόσμο γύρω μας

και να ξεχάσουμε, πως ένα
από τα πιο συναρπαστικά θέματα

βρίσκεται ακριβώς πίσω από τα μάτια μας.