Cuộc khủng hoảng di cư là một phép thử nhân cách của chúng ta

Sáu mươi lăm triệu người đã phải bỏ nhà ra đi bởi xung đột và thiên tai vào năm 2016. Đó không chỉ là một cuộc khủng hoảng; nó còn là phép thử để xem rằng chúng ta là ai và chúng ta đại diện cho điều gì, David Miliband phát biểu - và mỗi chúng ta đều có trách nhiệm để giải quyết nó. Trong buổi nói chuyện cần thiết này, Miliband đã cho chúng ta thấy những cách cụ thể, rõ ràng để giúp đỡ người tị nạn và biến sự đồng cảm và chủ nghĩa vị tha thành hành động

Tôi sẽ nói với bạn
về cuộc khủng hoảng di cư toàn cầu

và mục tiêu của tôi
là để cho bạn thấy rằng cuộc khủng hoảng này

không chỉ có thể được quản lý,
chứ không phải là không thể giải quyết

mà còn cho bạn thấy nó định nghĩa bản thân chúng ta

giống như cuộc thử thách của những người tị nạn ngoài kia

Với tôi, đây không chỉ là trách nhiệm nghề nghiệp,

bởi vì tôi đang quản lý một tổ chức phi chính phủ
giúp đỡ người tị nạn và mất nhà cửa trên khắp thế giới

Đây cũng là trách nhiệm cá nhân

Tôi yêu bức ảnh này

Anh chàng cực kì bảnh trai đứng bên phải,

không phải là tôi.

Đó là bố tôi, Ralph, tại London, năm 1940

với ông nội tôi Samuel

Họ là người tị nạn Do Thái từ Bỉ

Họ sơ tán vào ngày Phát xít xâm lược

Và tôi cũng yêu bức ảnh này

Đây là những đứa trẻ tị nạn

từ Ba Lan đến Anh năm 1946

Và ở giữa là mẹ tôi, Marion

Bà đến Anh để bắt đầu một cuộc sống mới

ở một đất nước mới

tự lập hoàn toàn

khi chỉ mới 12 tuổi

Tôi biết rằng:

Nếu Anh không chấp nhận người tị nạn

trong thập niên 40,

Thì có lẽ tôi đã không ở đây hôm nay

Và trong 70 năm, vòng quay lịch sử lại lặp lại

Âm thanh của những bức tường đang được xây dựng

những phát biểu chính trị đầy tính thù hằn

sự sụp đổ của các giá trị nhân đạo
mà chúng ta theo đuổi

ở chính những quốc gia mà 70 năm trước
họ đã giúp đỡ

những nạn nhân chiến tranh
tuyệt vọng và không nhà cửa

Năm ngoái, cứ mỗi phút

lại có thêm 24 người phải rời bỏ nhà cửa

bởi xung đột, bạo lực và bị áp bức

và có thêm một cuộc tấn công
bằng vũ khí hóa học ở Syria

Taliban làm rung chuyển Afghanistan

những nữ sinh bị bắt ở phía bắc Nigeria
bởi Boko Haram

Có những người không rời bỏ quê hương

để có một cuộc sống tốt đẹp hơn

mà đơn giản là chỉ để sống sót

Thật đau lòng làm sao

khi mà những người tị nạn được biết đến nhất thế giới
lại không thể đến đây và kể chuyện cho các bạn hôm nay

Rất nhiều người trong các bạn biết về bức ảnh này

Nó chụp lại thi thể vô hồn

của cậu bé 5 tuổi Alan Kurdi

một người tị nạn từ Syria, đã thiệt mạng khi cố gắng vượt qua biển Địa Trung Hải trong năm 2015

Nhưng không chỉ có cậu mà còn 3700 người khác chịu chung số phận khi cố gắng đến thiên đường châu Âu

Trong năm tiếp theo, 2016,

5000 người đã thiệt mạng

Đã quá trễ để cứu họ

Nhưng vẫn chưa là quá trễ cho hàng triệu người khác

Ta vẫn có thể giúp đỡ được cho những người như Frederick

Tôi gặp anh ấy ở trại tị nạn Nyarugusu, ở Tanzania

Anh ấy tới từ Burundi

Anh ấy muốn hoàn thành việc học tập của mình

Anh ấy đã hoàn thành 11 năm, và muốn học nốt năm thứ 12

Anh ấy bảo tôi: "Tôi cầu cho cuộc sống của mình không phải bị kết thúc ở đây

trong cái trại tị nạn này"

Và chúng ta cũng vẫn còn có thể giúp được Halud

Cha mẹ cô là người tị nạn từ Palestine

sống trong trại tị nạn Yarmouk ở ngoại ô Damas của Syria

Cô ấy đã là con của người tị nạn

Nay lại chịu chung số phận với bố mẹ, ở Li băng

Cô ấy đang làm việc cho tổ chức International Rescue Committee để giúp đỡ những người tị nạn khác

nhưng cô lại hoàn toàn không chắc chắn

về chính tương lai của mình

không biết nó sẽ đi về đâu

Cuộc nói chuyện này là về Frederick, và Halud

và hàng triệu người giống họ:

tại sao họ phải rời bỏ nhà cửa,

cách họ vật lộn để tồn tại, họ cần những gì và trách nhiệm của chúng ta là gì?

Tôi thực sự tin vào điều này,

rằng vấn đề lớn nhất của thế kỉ 21 này

liên quan đến trách nhiệm của chúng ta với những người xa lạ

"The Future You" nói về trách nhiệm của bạn

với những người xa lạ

Các bạn biết rõ hơn ai hết,

rằng thế giới đang được kết nối rộng rãi hơn bao nhiêu

thì càng nguy hiểm bấy nhiêu

khi ta bị sự chia rẽ hủy hoại

Và không có điều gì chứng tỏ điều này rõ hơn

bằng việc chúng ta đang đối xử với người tị nạn ra sao

Thực tế là có 65 triệu người

rời bỏ nhà cửa bởi bạo lực và áp bức
vào năm ngoái

Nếu đó là dân số của một quốc gia,

thì quốc gia đó sẽ là quốc gia đông dân thứ 21
trên thế giới

Hầu hết bọn họ, khoảng 40 triệu người,
cố gắng bám trụ lại đất nước,

nhưng 25 triệu là người di cư

Điều đó có nghĩa là họ vượt biên sang
quốc gia bên cạnh

Đa phần họ sống ở những quốc gia nghèo,

tương đối nghèo hoặc có thu nhập dưới trung bình,
như Li băng

nơi Halud đang sống.

Ở Li băng, cứ bốn người thì có một người tị nạn

tức là một phần tư dân số

Người tị nạn thường ở lại lâu dài,

Thời gian trung bình

là 10 năm

Tôi đã tới nơi từng là trại tị nạn lớn nhất thế giới,
ở phía đông Kenya

có tên là Dadaab

Nó được xây dựng vào năm 1991- 1992

như là một "nơi ở tạm thời" cho nạn nhân
từ cuộc nội chiến ở Somali

Tôi đã gặp Silo

và ngây thơ nói với Silo rằng

"Anh có bao giờ nghĩ rằng
mình sẽ được trở về nhà ở Somali không?"

Và anh ấy trả lời: "Ý anh là sao, về nhà?

Tôi được sinh ra ở đây."

Và sau đó tôi hỏi người quản lý trại

trong số 330.000 người, có bao nhiêu người
được sinh ra ở đây?

Họ cho tôi câu trả lời

100,000.

Cuộc tị nạn dài hạn nghĩa là như vậy đấy

Việc này có nguyên nhân rất sâu xa:

Những quốc gia nhỏ không thể
khiến người dân no ấm

bởi hệ thống chính trị phụ thuộc bên ngoài

yếu hơn bao giờ hết kể từ năm 1945

và sự khác biệt về mục đích, cách điều hành,
cũng như chính sách với thế giới

một thành phần quan trọng của thế giới Hồi giáo

Đây đều là những thử thách dài hạn
đã tồn tại qua nhiều thế hệ

Vì thế nên cuộc khủng hoảng di cư này
không thể được giải quyết chỉ trong một sớm một chiều

Nó còn phức tạp nữa, và khi mà bạn có một vấn đề
vừa to lớn, dài hạn, lại phức tạp

thì mọi người đều nghĩ là không thể giải quyết được

Khi Giáo hoàng Francis đến Lampedusa

ngoài khơi nước Ý vào năm 2014

ông buộc tội tất cả chúng ta

về một vấn đề mà ông gọi là
"Chủ nghĩa thờ ơ toàn cầu"

Điều đó thực sự ám ảnh

Trái tim của chúng ta đều đã biến thành đá sỏi

Tôi không rõ nữa, bạn nói thử xem

bạn có được phép tranh luận với Giáo hoàng,
kể cả ở một cuộc hội thảo TED không?

Nhưng tôi nghĩ điều đó không đúng

Tôi nghĩ rằng ai cũng muốn tạo nên sự khác biệt

chi là họ không biết rằng liệu có giải pháp nào
cho cuộc khủng hoảng này hay không mà thôi

Và những gì tôi muốn nói với các bạn ngày hôm nay

là khi mà những vấn đề xuất hiện,
thì đều có giải pháp cho những vấn đề đó

Giải pháp đầu tiên:

Những người tị nạn này cần được làm việc
ở đất nước mà họ đang sống

và những đất nước đó
cần có sự hỗ trợ mạnh mẽ về kinh tế

Ở Uganda năm 2014, đã có một nghiên cứu chỉ ra rằng:

80% người tị nạn ở thủ đô Kampala

không cần đến bất cứ sự hỗ trợ nhân đạo nào
vì họ có việc làm

Họ được hỗ trợ để có việc làm

Giải pháp thứ hai:

Giáo dục cho trẻ nhỏ là cần thiết,
chứ không thể là sự xa xỉ

với những ai phải tị nạn dài hạn

Trẻ em sẽ trưởng thành đúng hướng khi chúng được
cung cấp sự hỗ trợ về cả xã hội lẫn tâm lý,

cùng với giáo dục

Tôi đã tận mắt chứng kiến điều đó

Nhưng có đến một nửa số trẻ tị nạn trên thế giới

không được học Tiểu học

và 3 phần tư số trẻ không được học Trung học

Điều này thật điên rồ

Giải pháp thứ ba:

hầu hết người tị nạn sống trong thành phố,
chứ không phải trại tị nạn

Nếu tôi hay bạn là người tị nạn ở trong thành phố
thì chúng ta sẽ muốn gì?

Chúng ta sẽ muốn đủ tiền
để trả tiền thuê nhà hay mua quần áo

Đó là mục đích của các tổ chức nhân đạo,

hay một phần quan trọng trong kế hoạch của họ:

cung cấp tài chính để giúp đỡ người di cư

đồng thời hỗ trợ kinh tế trong khu vực

Và còn có giải pháp thứ tư nữa:

đây là điều gây tranh cãi
nhưng vẫn cần phải bàn tới

Những người tị nạn dễ bị tổn thương nhất
cần có một sự khởi đầu mới

và một cuộc sống mới ở một quốc gia mới,

thậm chí có thể ở các nước phương Tây

Con số này tương đối nhỏ, chỉ vài trăm nghìn người
chứ không phải hàng triệu

nhưng nó mang tính biểu tượng to lớn

Đầy không phải là lúc để cấm người tị nạn

giống như chính sách mà tổng thống Trump đã đề nghị

Mà đây là lúc để giúp đỡ và cưu mang họ,
những nạn nhân của khủng bố

Và hãy nhớ rằng

(Tiếng vỗ tay)

Hãy nhớ rằng, bất cứ ai hỏi bạn rằng:
"Họ có thực sự đáng tin cậy hay không?"

đó là một câu hỏi hay và hợp lý

Sự thực là, người tị nạn đến để tái định cư lâu dài

và họ đáng tin cậy hơn bất cứ ai đến nhập cư
ở đất nước chúng ta

Vì vậy mà trong lúc câu hỏi đó là hợp lý

thì việc đánh đồng người tị nạn với khủng bố
là cực kì phi lý

Bây giờ, điều gì sẽ xảy ra khi

(Tiếng vỗ tay)

Điều gì sẽ xảy ra khi người tị nạn không có việc làm?

Con cái của họ sẽ không được giáo dục tử tế

không có tiền, chẳng lẽ họ không thể nào có được
một con đường hợp pháp để hi vọng về tương lai?

Họ sẽ liều lĩnh với những chuyến đi đầy rủi ro

2 năm trước tôi đã từng tới Lesbos, một hòn đảo tuyệt đẹp
của Hi Lạp

Đó là nhà của 90,000 người

Trong một năm, 500,000 nghìn người tị nạn
đã đi qua hòn đảo này

Và tôi muốn cho bạn thấy những gì tôi đã
tận mắt chứng kiến

Khi tôi lái xe tới phía bắc đảo

thì có hàng đống áo phao cứu hộ vứt đi của những ai
đã sống sót vào được tới bờ

Và khi tôi nhìn kĩ hơn

thì trong đó còn có áo phao cứu hộ cho trẻ em

màu vàng

Và tôi đã chụp tấm ảnh này

Có lẽ các bạn không nhìn rõ chữ viết trên đó,
nhưng tối muốn đọc to nó lên

"Cảnh báo: không có tác dụng chống đuối nước"

Trong thế kỉ 21 này

trẻ em chỉ được cho áo phao

trên hành trình liều lĩnh tới châu Âu

kể cả khi những chiếc áo phao đó không thể
giúp các em thoát chết

nếu các em ngã khỏi con tàu đang chở mình.

Đây là không chỉ là một cuộc khủng hoảng,
mà còn là một phép thử

Phép thử các nền văn minh đã tồn tại lâu đời

Đó là phép thử lòng nhân đạo của chúng ta

Đó là phép thử cho thế giới phương Tây

Về việc chúng ta là ai và chúng ta đại diện cho điều gì

Đó là phép thử về nhân cách,
chứ không chỉ bằng các chính sách

Thảm họa người tị nạn thực sự là một vấn đề khó

Họ đến từ những nơi xa xôi của thế giới

Họ đã phải trải qua khổ đau

Họ thường mang tôn giáo khác chúng ta

Đó chính là những lý do khiến cho chúng ta
phải giúp đỡ họ

chứ không phải lý do để phớt lờ

Ta phải giúp đỡ họ vì điều này nói lên rằng
chúng ta là ai

Điều này cũng thể hiện những giá trị của ta

Sự đồng cảm và chủ nghĩa vị tha là nền
móng của một nền văn minh

Hãy biến sự đồng cảm và chủ nghĩa vị tha đó
thành hành động

để thực hiện những điều tối thiểu mà bản thân
có thể làm

Trong thế giới hiện đại này,
đừng viện lý do gì cả

Đừng nói rằng chúng tôi không biết
điều gì đang xảy ra ở Juba, Nam Sudan,

hay Aleppo, Syria

Thông tin đều ở đó,
trong chiếc điện thoại thông minh

trên tay chúng ta

Sự dốt nát hoàn toàn không phải là lý do

Không thể giúp đỡ, và chúng ta cho họ thấy
rằng mình không hề có tình người

Điều này còn thể hiện liệu chúng ta có hiểu rõ
chính nguồn gốc của mình hay không

Lý do khiến cho người tị nạn được đảm bảo quyền lợi
trên khắp thế giới

là do sự lãnh đạo tài tình

bởi các chính khách sau chiến tranh thế giới thứ 2

sau đó trở thành những quyền cơ bản

Chối bỏ người tị nạn là
chối bỏ chính ông cha chúng ta

Điều này

(Tiếng vỗ tay)

Điều này còn thể hiện sức mạnh của nền dân chủ

như chống lại chế độ độc tài

Đã có bao nhiêu chính trị gia từng nói rằng

Chúng tôi tin vào quyền lực của những hành động,
chứ không phải hành động thể hiện quyền lực

Nó có nghĩa là những gì chúng ta đại diện
quan trọng hơn những cuộc chiến mà chúng ta gây ra

Những người tị nạn cố gắng tìm kiếm sự bình yên

đã coi phương Tây như cội nguồn của hi vọng và
là một nơi đáng để sống

Người Nga, Iran

Trung Quốc, Eritrea, Cuba

đã tìm đến phương Tây vì sự an toàn ở đây

Chúng ta lại vứt bỏ điều đó đi

Và điều đó còn thể hiện một phẩm chất khác
ở chúng ta:

liệu chúng ta có đủ khiêm tốn
để nhận ra lỗi lầm của chính mình?

Tôi không phải người

tin rằng tất cả mọi vấn đề trên thế giới
đều do phương Tây gây ra

Vì không phải như vậy

Nhưng khi chúng ta có lỗi,
chúng ta nên thừa nhận nó

Đó không phải là một tai nạn
khi mà đất nước đã nhận

nhiều người tị nạn hơn nhất, Mỹ

lại nhận nhiều người tị nạn Việt Nam nhất
hơn bất kì nước nào

Ta cần tôn trọng lịch sử

Nhưng hãy xem xét lịch sử gần đây,
ở Iraq và Afghanistan

Bạn không thể đền bù
cho lỗi lầm từ chính sách ngoại giao

bởi các hành động nhân đạo

nhưng khi bạn làm hỏng cái gì,
thì bạn có nghĩa vụ phải tham gia sửa chữa nó

và đó là nghĩa vụ của chúng ta bây giờ

Bạn có nhớ rằng
ở đầu cuộc nói chuyện

Tôi đã nói rằng tôi muốn giải thích rằng
cuộc khủng hoảng người tị nạn

có thể được quản lý,
chứ không phải là không thể giải quyết?

Đó là sự thật. Và tôi muốn bạn nghĩ khác đi

Nhưng tôi cũng muốn bạn hành động

Nếu bạn là một nhà tuyển dụng

hãy thuê người tị nạn

Nếu bạn bị thuyết phục bởi những lập luận của tôi

hãy cố gắng thuyết phục

khi gia đình hay bạn bè
hay đồng nghiệp nhắc lại điều đó

Nếu bạn có tiền, hãy làm từ thiện

điều đó tạo ra sự khác biệt
cho người tị nạn trên khắp thế giới

Nếu bạn là một công dân,

hãy bầu cho các chính trị gia

người sẽ áp dụng những giải pháp mà tôi đã đưa ra

(Tiếng vỗ tay)

Nghĩa vụ đối với những người xa lạ

thể hiện phẩm chất của chúng ta

theo những cách bình thường mà lớn lao

hiển nhiên mà cao cả

Trong năm 1942

bà nội và cô tôi sống ở Brussel

dưới sự chiếm đóng của Đức

Họ nhận được lệnh triệu tập

từ chính quyền Đức Quốc Xã
và phải tới nhà ga Brussel

Bà tôi ngay lập tức nghĩ rằng
có điều gì đó không ổn

Bà nài nỉ họ hàng

đừng tới ga Brussel

Họ nói với bà

"Nếu chúng ta không đi,
nếu chúng ta không làm những điều đã nói,

thì ai cũng sẽ gặp rắc rối"

Bạn có thể đoán được chuyện gì đã xảy ra

với những người họ hàng
đã tới ga Brussel

Chúng tôi không gặp lại họ nữa

Nhưng bà và cô tôi,

họ tới một ngôi làng nhỏ

ở phía nam Brussel

nơi họ đã từng đi nghỉ trong thập kỉ trước

và họ đến một căn nhà của một
nông dân ở đó

một người Công giáo tên là Monsieur Maurice

họ xin được ở nhờ

Và ông ấy đã cho phép

khi chiến tranh kết thúc

tôi được kể rằng 17 người Do Thái
đã sống ở trong ngôi làng đó

Và khi tôi lớn hơn một chút,
tôi đã hỏi cô:

"Cô có thể đưa cháu đến gặp
Monsieur Maurice không?"

Cô trả lời: "Được chứ. Ông ấy vẫn còn sống.
Đi gặp ông ấy nào"

Và cứ như vậy

chúng tôi tới gặp ông

Và tôi nhớ rằng

Khi tôi gặp ông

ông có mái tóc trắng như thế này

Tôi hỏi ông

Tại sao ông lại làm như vậy?

Tại sao ông chấp nhận sự nguy hiểm đó?

Ông nhìn tôi và nhún vai

và ông nói bằng tiếng Pháp

"On doit."

"Ai đó phải làm thôi"

Đó là tính cách bẩm sinh của con người

Đây là điều tự nhiên

Và tôi cho rằng điều này cũng là
bẩm sinh và tự nhiên trong chúng ta

Hãy nói với chính mình rằng

Cuộc khủng hoảng di cư này có thể được quản lý

chứ không phải là không thể được giải quyết

và bất cứ ai trong chúng ta

cũng có một trách nhiệm để thực hiện điều đó

Vì việc này không chỉ để giải cứu chính chúng ta
và các giá trị sống của chúng ta

mà còn để giải cứu những người tị nạn
và cuộc sống của họ

Thực sự cảm ơn các bạn rất nhiều

(Tiếng vỗ tay)

Bruno Giussani: Cám ơn David
David Miliband: Cám ơn

BG: đó là những gợi ý đầy thuyết phục

và lời kêu gọi trách nhiệm của mỗi cá nhân
cũng vậy

nhưng tôi thắc mắc một điều:

anh đã nhắc tới, anh đã nói thể này
"sự lãnh đạo tài tình"

điều mà dẫn những thứ từ 60 năm trước

tới cả cuộc thảo luận về quyền con người

và hội nghị về người tị nạn,...

Sự lãnh đạo đó được tạo ra sau một nỗi đau lớn

và nhận được sự đồng thuận cao

nhưng giờ đây chúng ta đang ở thời kì
chính trị bị chia rẽ

Thực ra thì, người tị nạn lại là
một trong những vấn đề gây chia rẽ

Vậy sự lãnh đạo nào phù hợp
để vượt qua vấn đề này đây?

DM: Tôi nghĩ rằng ông đúng khi nói rằng

sự lãnh đạo được tạo ra trong chiến tranh

có tính chất

và cách nhìn nhận khác với

sự lãnh đạo được tạo ra trong thời bình.

Vì thế câu trả lời sẽ là sự lãnh đạo
phải tới từ tầng lớp phía dưới,

chứ không phải từ tầng lớp thượng lưu

Ý tôi là, có một hội nghị trong tuần này

về việc dân chủ hóa quyền lực.

Chúng ta phải bảo toàn chế độ dân chủ

nhưng cũng đồng thời
phải khiến cho nó có tác dụng.

Và khi có người nào đó nói với tôi

"Người tị nạn bị đối xử không ra gì"

tôi nói lại với họ rằng

"Không, có 2 thái cực khác nhau

ngay lúc này

những kẻ đáng sợ sệt đang kêu ca nhiều hơn

những người thấy tự hào"

Câu trả lời của tôi cho câu hỏi của ông là
chúng ta sẽ giúp đỡ, cổ vũ

và tạo sự tự tin cho người lãnh đạo

khi chúng ta huy động được nguồn lực.

Và tôi nghĩ rằng khi ông đang
tìm kiếm người lãnh đạo

thì ông phải nhìn vào trong

và huy động trong
chính cộng đồng của mình.

để cố gắng tạo ra điều kiện
cho hướng giải quyết khác

BG: Cám ơn anh, David
Cám ơn vì đã tới với TED

(Tiếng vỗ tay)