< Return to Video

ကျွန်ုပ်တို့ ဘယ်သူတွေလဲ (ဘယ်မှာ ရှိနေခြင်းကို သာမက) ပြနေကြတဲ့​ မြေပုံများ

  • 0:01 - 0:04
    ခင်ဗျားတို့အနေနဲ့ ကမ္ဘာကြီးကို
    ပုံစံသစ်ဖြင့် မြင်တွေ့စေချင်တယ်။
  • 0:06 - 0:08
    Ben Hennig ဆိုသူကနေပြီး
    ကျွန်တော်တို့ အားလုံး
  • 0:08 - 0:11
    အရင်တုန်းက ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ ဂြိုဟ်ကို
    ဘယ်တုန်းကမှ
  • 0:11 - 0:12
    မမြင်ခဲ့ဘူးကြတဲ့ ပုံစံမျိုးဖြင့်
  • 0:13 - 0:18
    ဆွဲထားတဲ့ မြေပုံ တချို့ကို
    ခင်ဗျားတို့ကို ဒီနေ့ ပြချင်တယ်။
  • 0:18 - 0:22
    ဒီမှာ ပြထားတဲ့ မြေပုံကို
    ခင်ဗျားတို့ အားလုံး သိကြမှာပါ။
  • 0:22 - 0:27
    ကျွန်တော်ဟာ အသက် အတော်ကလေး
    ကြီးလို့ ဒီပုံ ပေါ်မလာခင် မွေးခဲ့တာပါ။
  • 0:27 - 0:29
    ကျွန်တော် ပထမဦးဆုံး ပြောလာတဲ့
    စကားလုံးတွေက
  • 0:29 - 0:32
    "moona, moona" ဖြစ်ခဲ့တာ၊
    ကျွန်တော့မိခင်က တီဗီ မျက်နှာပြင်မှာ
  • 0:32 - 0:35
    ကလေး တစ်ယောက် မြင်သင့်တဲ့
    ရုပ်ပုံက အဲဒီလို
  • 0:35 - 0:38
    ဖြစ်သင့်တယ်လို့ စိတ်ကူးခဲ့ပုံရလို့
    ဖြစ်ချင် ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
  • 0:40 - 0:41
    တကယ်တော့၊ ကျွန်ုပ်တို့ အားလုံးက
  • 0:41 - 0:45
    ကျွန်ုပ်တို့ ဂြိုဟ်ကြီး လုံးဝိုင်းနေတာကို
    သိလာတာ ရာစုနှစ် အနည်းငယ်ဘဲ ရှိခဲ့တယ်။
  • 0:46 - 0:49
    ဒီလို ပုံတွေကို ကျွန်ုပ်တို့
    ၁၉၆၀ ပြည့်နှစ်များမှာ စမြင်ရတော့၊
  • 0:49 - 0:53
    ကမ္ဘာကြီးဟာ မယုံကြည်နိုင်ဖွယ်
    နှုန်းဖြင့် ပြောင်းလဲလာနေခဲ့တယ်။
  • 0:54 - 0:58
    ကျွန်တော် ကိုယ်တိုင် လေ့လာတဲ့
    လူသားဆိုင်ရာ ပထဝီ ဘာသာထဲတွင်
  • 0:59 - 1:01
    Waldo Tobler ဆိုသူ မြေပုံရေးဆွဲသူက
  • 1:01 - 1:04
    ဂြိုဟ်ကြီးရဲ့ မြေပုံ အသစ်များကို
    ရေးဆွဲလာခဲ့ရာ
  • 1:04 - 1:05
    အခုတော့ အတော်ကလေး ပျံ့နှံ့လာရာ
  • 1:05 - 1:07
    တစ်ခုကို ခင်ဗျားတို့ကို ပြပေးပါ့မယ်။
  • 1:08 - 1:11
    အဲဒါဟာ ကျွန်ုပ်တို့
    ကမ္ဘာကြီးရဲ့ မြေပုံပါပဲ၊
  • 1:12 - 1:14
    ဒါပေမဲ့ အဲဒါဟာ ခင်ဗျားတို့အတွက်
    နည်းနည်းလေး
  • 1:14 - 1:16
    ထူးဆန်းသလို ရှိပါမယ်။
  • 1:16 - 1:20
    မြေပုံကို ဆွဲထားပုံက လူဦးရေ ပိုများတဲ့
  • 1:20 - 1:25
    နေရာတွေကို ဆွဲဆန့်ချဲ့ထွင်ပေးလျက်၊
    ဆာဟာရ နဲ့ ဟိမဝန္တာလို
  • 1:25 - 1:28
    လူဦးရေ နည်းတဲ့ ဒေသတွေကို
    ချုံ့ပစ် သေးသွားစေအောင်
  • 1:28 - 1:30
    ပြုပြင် ရေးဆွဲပေးထားလို့ ဒီလိုပုံကို
    မြင်နေရတာပါ။
  • 1:31 - 1:34
    ဂြိုဟ်ကြီးပေါ် နေထိုင်နေတဲ့ လူတိုင်းကို
    တူညီတဲ့ နေရာကို ပေးပြီး ဆွဲထားတယ်။
  • 1:35 - 1:38
    မြို့ကြီးတွေကို ကျတော့ တောက်ပ
    နေအောင် ဖေါ်ပြပေထားတယ်။
  • 1:39 - 1:42
    ဒီလိုင်းတွေက ရေအောက်ရှိ ဝိုင်ယာကြိုးများ
    နဲ့ ကုန်သွယ်ရေး လမ်းကြောင်းတွေပါ။
  • 1:42 - 1:46
    ပြီးတော့ အဲဒီမှာ တရုတ်နိုင်ငံထဲက
    ဆိပ်ကိမ်း Dalian မှနေပြီး
  • 1:46 - 1:48
    စင်ကာပူမှ တစ်ဆင့်၊ ဆူးအက်
    တူးမြောင်း
  • 1:48 - 1:49
    မှတစ်ဆင့် မြေထဲပင်လယ် ဒေသမှတစ်ဆင့်
  • 1:49 - 1:52
    Rotterdam မြို့ အရောက်
    ဆွဲထားတဲ့ လိုင်းရှိပါတယ်။
  • 1:52 - 1:53
    လွန်ခဲ့တဲ့ တစ်နှစ်မျှသာ ရှိတဲ့
  • 1:53 - 1:57
    ကာလတုန်းက ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး
    သင်္ဘောရဲ့ လမ်းကြောင်းကို ပြနေတာပါ။
  • 1:57 - 2:03
    အဲဒီ သင်္ဘောမှာ ပို့ဆောင်ပေးခဲ့တဲ့
    ကုန်စည်တွေပါခဲ့တဲ့ ကွန်တင်နားတွေ
  • 2:03 - 2:05
    ပြန်ချပေးလိုက်တာကို ကုန်တင်ကားများဖြင့်
  • 2:05 - 2:09
    ပို့ဆောင်ပေးခဲ့မယ်ဆိုရင်၊ အဲဒီကားတန်းဟာ
    ကီလိုမီတာ ၁၀၀ ရှည်လျားခဲ့မှာပါ။
  • 2:11 - 2:13
    ကျွန်ုပ်တို့ ကမ္ဘာကြီး ဒီနေ့တွင်
    ချိတ်ဆက်နေပုံက အဲဒီလိုပါ။
  • 2:13 - 2:19
    သင်္ဘော တစ်စီးတည်းဖြင့်၊ ကုန်သွယ်ရေး
    လမ်းကြောင်း တစ်ခုတည်းဖြင့်
  • 2:19 - 2:22
    ငါးပတ်ကာလအတွင်းမှာ
    ကျွန်တော်တို့ ပို့ပေးနိုင်ခဲ့တဲ့
  • 2:22 - 2:23
    ပမာဏ ဖြစ်ပါတယ်။
  • 2:26 - 2:29
    ကျွန်ုပ်တို့ အားလုံး မြို့ကြီးတွေမှာ
    နေထိုင်လာခဲ့ကြတာ
  • 2:29 - 2:32
    ကြာပြီဖြစ်ပေမဲ့၊ အားလုံး
    မြို့တွေမှာ မနေထိုင်ကြပါ။
  • 2:32 - 2:35
    ဒါက ကမ္ဘာ့ ပထမဦးဆုံး မြို့တစ်မြို့ဖြစ်တဲ့
    Çatalhöyük ပါ။
  • 2:35 - 2:38
    လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်း ၉၀၀၀ တုန်းက၊
  • 2:39 - 2:45
    လူတွေဟာ သူတို့အိမ်ကို ရောက်ဖို့ တခြား
    အိမ်တွေရဲ့ အမိုးပေါ်မှ လျှောက်ခဲ့ရတယ်။
  • 2:46 - 2:49
    အဲဒီမြို့ရဲ့ မြေပုံကို ခင်ဗျားတို့
    ဂရုတစိုက် လေ့လာကြည့်မယ်ဆိုရင်၊
  • 2:49 - 2:51
    လမ်းရယ်လို့ တွေ့ရမှာ မဟုတ်ပါဘူး။
  • 2:52 - 2:55
    ကျွန်တော်တို့ နောက်ပိုင်းကျမှ လမ်းတွေ
    တီထွင်ခဲ့ကြလို့ပါ။
  • 2:56 - 2:58
    ကမ္ဘာကြီးဟာ ပြောင်းလဲလာနေတယ်။
  • 2:58 - 3:00
    စမ်းသပ်မှုများ နဲ့ အမှားများကို
    ဖြတ်ကျော်ခဲ့ရတယ်။
  • 3:01 - 3:04
    ပိုကောင်းမွန်စွာ နေထိုင်ရေး
    နည်းလမ်းတွေကို ကျွန်တော်တို့ဟာ
  • 3:04 - 3:06
    တဖြည်းဖြည်းချင်း ရှာကြံခဲ့ရတယ်။
  • 3:07 - 3:12
    မကြာမီနှစ်များထဲမှာ ကမ္ဘာကြီးဟာ
    မယုံနိုင်ဖွယ် ပြောင်းလာခဲ့တယ်။
  • 3:14 - 3:18
    လူသားမျိုးဆက်ရဲ့ နောက်ဆုံး ခြောက်၊
    ခုနစ် ဒါမှမဟုတ် အဌမမြောက် လက်ထဲမှာမှ
  • 3:18 - 3:21
    ကျွန်တော်တို့ဟာ မျိုးစိတ် တစ်ခု
    ဖြစ်တာ နားလည် သိရှိလာခဲ့ကြတာပါ။
  • 3:22 - 3:24
    ဒီလို မြေပုံမျိုးကို ရေးဆွဲလာနိုင်တာဟာ
  • 3:25 - 3:28
    ဆယ်စုနှစ် အနည်းငယ်မျှသာ ရှိပါသေးတယ်။
  • 3:30 - 3:34
    ဒီမြေပုံထဲမှာ အခြေခံအချက်က
    ကမ္ဘာ့လူဦးရေဘဲ ဖြစ်တာမှန်ပေမဲ့၊
  • 3:36 - 3:41
    အဲဒီမှာ ကျွန်ုပ်တို့ အာဖရိက တိုက်မှနေပြီး
    ပျံ့နှံ့ရွေ့ရှားခဲ့ကြပုံကို ပြနေတဲ့
  • 3:41 - 3:45
    မြားတွေ ရှိနေကာ ကျွန်ုပ်တို့ ဘယ်ဒေသကို
    ဘယ် အချိန်ကာလမှာ ရောက်ရှိခဲ့ကြောင်းကို
  • 3:45 - 3:47
    ပြသပေးထားပါတယ်။
  • 3:48 - 3:52
    မကြာခဏဆိုသလို တချို့သောသူတို့က
    ရက်စွဲ တစ်ခုခု မှားနေကြောင်း
  • 3:52 - 3:57
    ရှာတွေ့လာလို့ ကျွန်တော်ဟာ ဒီမြေပုံကို
    ပြန်ပြန်ပြီး ရေးဆွဲပေးနေရပါတယ်။
  • 3:57 - 4:01
    ကျွန်တော်တို့ဟာ ကျွန်တော်တို့ ကိုယ်တိုင်
    အကြောင်းကို သိလာရတာ မြန်လွန်းလှပါတယ်။
  • 4:03 - 4:05
    ကျွန်တော်တို့ ပြောင်းလဲနေတယ်။
  • 4:07 - 4:09
    အပြောင်းအလဲ တော်တော်များက
    တဖြည်းဖြည်းချင်းပါ။
  • 4:09 - 4:10
    တစ်စစဖြင့် ဖြစ်ပွားနေတာပါ။
  • 4:10 - 4:13
    ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အသက်တွေ တိုတောင်းကျတော့
  • 4:13 - 4:15
    အဲဒီလို ပြောင်းလဲတာကို သတိမမူမိကြပါ။
  • 4:15 - 4:18
    အများစုက ၇၀၊ ၈၀ နေကြကာ
    ၉၀ ကျော်ရင် ကံကောင်းလှပြီ။
  • 4:19 - 4:21
    ဒီဂရပ်ပုံက ခင်ဗျားတို့ကို
  • 4:21 - 4:23
    ကမ္ဘာကြီးရဲ့ လူဦးရေ နှစ်စဉ်
    ပြောင်းလဲမှုနှုန်းကို ပြနေတယ်။
  • 4:24 - 4:28
    အဲဒီနှုန်းဟာ ၁၈၅၀ တဝိုက်တွင်
    သိပ်ကို နှေးနေခဲ့တယ်၊
  • 4:28 - 4:31
    အဲဒီနောက်မှာ လူဦးရေ တိုးတက်မှုနှုန်းဟာ
  • 4:31 - 4:32
    စကြီးထွားလာခဲ့ရာ
  • 4:33 - 4:35
    ကျွန်တော် မွေးခဲ့တဲ့ ကာလ ဝန်းကျင်မှာဆိုရင်
  • 4:35 - 4:40
    ကျွန်တော်တို့ လပေါ်မှနေပြီး ကမ္ဘာကြီးကို
    မြင်ရတဲ့ ဒီလို ပုံတွေကို စမြင်ခဲ့ရစဉ်၊
  • 4:41 - 4:44
    ကမ္ဘာ့လူဦးရေဟာ တစ်နှစ်ကို
    နှစ်ရာခိုင်နှုန်းဖြင့် ကြီးထွားလာနေခဲ့တယ်။
  • 4:45 - 4:49
    တကယ်လို့များ အဲဒီ တစ်နှစ်ကို
    နှစ်ရာခိုင်နှုန်းဖြင့် ရာစုနှင့်
  • 4:51 - 4:53
    အနည်းငယ် ကြာအောင်
    ဆက်ကြီးထွားလာခဲ့မယ်ဆိုရင်၊
  • 4:55 - 4:57
    ဂြိုဟ်ကြီး တစ်ခုလုံးမှာ လူတွေနဲ့
    ဘယ်လောက်အထိကို
  • 4:57 - 5:00
    ပြည့်ကျပ်လာမလဲ ဆိုတော့ လူတွေရဲ့
    ခန္ဓာကိုယ်တွေဟာ တစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး
  • 5:00 - 5:02
    ထိစပ်လျက် ရှိနေကြမှာပါ။
  • 5:03 - 5:05
    လူတွေဟာ ကြောက်လန့်လာကြရတယ်။
  • 5:05 - 5:07
    လူဦးရေ ကြီးထွားလာနေပုံကို၊ ပြီးတော့
  • 5:07 - 5:10
    ၁၉၆၈ ခုနှစ်တုန်းက "လူဦးရေဗုံးကြီး"လို့
    ခေါ်ခဲ့တာကို ကြောက်လန့်လာရတယ်။
  • 5:10 - 5:12
    ဒါပေမဲ့၊ နောက်ပိုင်းတွင်၊ ဂရပ်ပုံရဲ့
  • 5:13 - 5:16
    အဆုံးပိုင်းတွင် မြင်ရသလို ကြီးထွားမှုဟာ
    ကျဆင်းလာခဲ့တယ်။
  • 5:17 - 5:18
    လွန်ခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ်တွေ၊
  • 5:18 - 5:22
    ၇၀ ပြည့်လွန်၊ ၈၀ ပြည့်လွန်၊
    ၉၀ ပြည့်လွန် နှင့် သုညလွန် နှစ်များ၊
  • 5:22 - 5:24
    ပြီးတော့ လက်ရှိ ဆယ်စုနှစ်ဆိုရင် လူဦးရေ
  • 5:24 - 5:26
    ကြီးထွားမှုနှုန်း နှေးလာတယ်။
  • 5:26 - 5:27
    ဂြိုဟ်ကြီး တည်ငြိမ်လာနေပါပြီ။
  • 5:28 - 5:31
    ကျွန်တော်တို့ဟာ ဒီရာစု အကုန်ပိုင်းမှာ
    ဘီလီယံ ၁၀ ဒါမှမဟုတ် ၁၁
  • 5:31 - 5:32
    ရှိမယ်လို့ ခန့်မှန်းရတယ်။
  • 5:32 - 5:36
    အဲဒီလို ပြောင်းလဲနေချိန်မှာ
    ဗလောင်ဆူမှုလည်း ရှိတတ်တယ်။
  • 5:36 - 5:38
    ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီးကို အားလုံး သိကြတယ်။
  • 5:38 - 5:42
    ၁၉၁၈ ခုနှစ်မှာ တုပ်ကွေး မဟာကပ်ဘေးကြီး
    ကျခဲ့တာကို ကျွန်တော် မြင်ခဲ့ကြရတယ်။
  • 5:42 - 5:44
    တရုတ်နိုင်ငံ ငတ်မွတ်ခြင်းဘေးကြုံခဲ့တယ်။
  • 5:44 - 5:47
    အဲဒါတွေကို ကျွန်တော်တို့ဟာ
    အာရုံစိုက်ကြတယ်။
  • 5:47 - 5:51
    သတင်းတွေထဲက ကြောက်စရာ ဖြစ်ရပ်တွေကို
    ကျွန်တော်တို့ အာရုံစိုက်ကြတယ်။
  • 5:51 - 5:54
    ကျွန်တော်တို့ဟာ တဖြည်းဖြည်းချင်း
    ပြောင်းလဲတာကို ကောင်းတဲ့ ပုံပြင်တွေကို
  • 5:54 - 5:56
    အာရုံ မစိုက်လိုကြပါ။
  • 5:57 - 5:59
    ကျွန်တော်တို့ လူတွေအတွက် စိုးရိမ်တယ်။
  • 5:59 - 6:01
    အားလုံး လူတွေ ဘယ်လောက် ရှိလဲ
    ဆိုတာ စိုးရိမ်တယ်။
  • 6:01 - 6:05
    လူတွေဆီက အဝေးကို ထွက်ပြေးရေးကို
    ကျွန်တော်တို့ စိုးရိမ်တယ်။
  • 6:05 - 6:09
    ဒီမြေပုံထဲကျတော့ လူတွေ
    တစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး ဘယ်လောက် ဝေးတဲ့
  • 6:10 - 6:14
    နေရာမှာ ရှိနေကြပုံကို ပုံကြီးချဲ့
    ပြထားတဲ့ မြေပုံပါ။
  • 6:14 - 6:18
    ဒီတော့ ခင်ဗျားတို့အနေနဲ့ လူတိုင်းနဲ့
    ဝေးတဲ့ နေရာကို သွားနေချင်ရင်
  • 6:18 - 6:21
    အကောင်းဆုံး နေရာတွေက ဒါတွေပါ။
  • 6:21 - 6:24
    နှစ်စဉ်နှစ်တိုင်း၊ အဲဒီလို နေရာတွေဟာ
    ပိုပိုကြီးလာနေကြတယ်၊
  • 6:24 - 6:27
    နှစ်စဉ်လိုလို ကျွန်တော်တို့ဟာ လယ်မြေတွေကို
    စွန့်ထွက်လာနေကြလို့ပါ။
  • 6:27 - 6:29
    မြို့ကြီးတွေဆီ ရွှေ့ပြောင်းနေကြလို့ပါ။
  • 6:29 - 6:30
    ကျွန်တော်တို့ဟာ နေထိုင်မှု သိပ်သည်းလာတယ်။
  • 6:31 - 6:32
    ဥရောပတိုက်ထဲမှာဆိုရင် ဝံပုလွေတွေ
  • 6:32 - 6:36
    ပြန်ရှိလာလျက် သူတို့ဟာ တိုက်ကြီးရဲ့
    အနောက်ဖက်ကို ရွှေ့ပြောင်းနေကြတယ်။
  • 6:37 - 6:39
    ကမ္ဘာကြီး ပြောင်းလာနေတယ်။
  • 6:41 - 6:42
    စိုးရိမ်စရာတွေ ရှိပါတယ်။
  • 6:44 - 6:49
    ဒီမြေပုံက ဂြိုဟ်ပေါ်က မိုးရေ အများဆုံး
    နေရာတွေကို ပြထားတယ်။
  • 6:49 - 6:50
    အဲဒါကို ကျွန်တော်တို့ သိကြပါတယ်။
  • 6:50 - 6:54
    ကျွန်တော် ပြောခဲ့တဲ့ Çatalhöyük
    တည်ရှိခဲ့တဲ့ နေရာက
  • 6:54 - 6:57
    အာဖရိက၊ အာရှ နဲ့ ဥရောပ တိုက်ကြီး
    သုံးခု ဆုံတဲ့ နေရာပါ။
  • 6:57 - 7:00
    အဲဒီ တဝိုက်မှာ နေထိုင်ကြတဲ့
    လူဦးရေဟာ အတော့်ကို ကြီးမားပေမဲ့
  • 7:00 - 7:01
    ရေကျတော့ နည်းနည်းလေးပဲ ရှိတယ်။
  • 7:01 - 7:05
    ပြီးတော့ မိုးအကြီးအကျယ် ရွာတဲ့
    နေရာတွေကိုလည်း ကျွန်တော်တို့ မြင်နိုင်တယ်။
  • 7:05 - 7:07
    ဒါကို ပိုဆန်းပြားအောင် လုပ်ပေးနိုင်တယ်။
  • 7:08 - 7:12
    မြေပုံကို လူတွေဖြင့် ပုံဖေါ်ပေးမယ့်အစား၊
  • 7:12 - 7:14
    ရေတွေဖြင့် ပုံဖေါ်ပေးနိုင်ပါတယ်။
  • 7:14 - 7:16
    အဲဒီနောက်မှာ မြေပုံကို လစဉ်
  • 7:16 - 7:18
    ကမ္ဘာကြီးရဲ့ နေရာသေးသေးလေးတွေမှာ
  • 7:18 - 7:21
    ကျလာတဲ့ မိုးရေကို ပြပေးဖို့
    ပြောင်းလဲ ဖေါ်ပြပေးနိုင်ပါတယ်။
  • 7:22 - 7:25
    ကမ္ဘာဂြိုဟ်ကြီးကို ဖြတ်စီးနေကြတဲ့
    မုတ်သုန်လေတွေကို မြင်ကြရမယ်၊
  • 7:25 - 7:29
    ဒါကို ကြည့်လိုက်တော့ ဂြိုဟ်ကြီးဆီမှာ
    နှလုံးခုန်သံတောင် ရှိသလို ခံစားရမယ်။
  • 7:30 - 7:34
    ကျွန်တော်တို့ နေထိုင်ကြတဲ့
    နေရာတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး
  • 7:35 - 7:37
    အခုလို မြင်တွေ့မြင်လို့ ရလာနိုင်တာက
  • 7:37 - 7:40
    ကျွန်တော် သက်တမ်း ကာလ တစ်ခု
    အတွင်းမှာကို ဖြစ်ပါတယ်။
  • 7:40 - 7:42
    ကျွန်တော်တို့ဆီမှာ ရေလုံလောက်တယ်။
  • 7:44 - 7:48
    ဒီမြေပုံက ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အစားအစာတွေကို
    စိုက်ပျိုးတဲ့ နေရာတွေပါ။
  • 7:49 - 7:54
    ဒီဒေသတွေက ဆန်၊ ဖူးစားပြောင်း
    နဲ့ ဂျုံအတွက် မှီခိုရတဲ့ ဒေသတွေပါ။
  • 7:56 - 7:59
    အစားအစာတွေ လုံလောက်ပါ့မလား ဆိုပြီး
    လူတွေ စိုးရိမ်ကြပေမဲ့၊
  • 7:59 - 8:03
    ကျွန်တော်တို့ အသားကို လျှော့စားလျက်
    ကောက်စပါးတွေကို တိရိစ္ဆာန်တို့အား
  • 8:03 - 8:06
    လျှော့ကျွေးကာ လူတွေက
    စုစည်းနေကြမယ် ဆိုပါက၊
  • 8:06 - 8:10
    လူတိုင်းအတွက် အစားရေစာ လုံလောက်မှာ
    ကျွန်တော်တို့ သိကြပါတယ်။
  • 8:12 - 8:13
    ကျွန်တော် သိထားသေးတာက
  • 8:15 - 8:17
    ဒီနေ့တွင် ဆိုးဆိုးဝါးဝါး လုပ်ကိုင်နေကြတဲ့
  • 8:17 - 8:20
    အရာတွေကိုပါ။
  • 8:21 - 8:26
    ခင်ဗျားတို့ဟာ ကမ္ဘာကြီးရဲ့ ဒီလို
    မြေပုံကို အရင်တုန်းက မြင်ခဲ့ဘူးကြမှာပါ။
  • 8:27 - 8:29
    ဒီမြေပုံကို ဂြိုဟ်တူမှနေပြီး
  • 8:29 - 8:33
    ရိုက်ပေးခဲ့တဲ့ ပုံတွေဖြင့် ရေးဆွဲ
    ထုတ်လုပ်ပေးတာ ဖြစ်ပြီး၊
  • 8:33 - 8:36
    ကျွန်တော် ပြခဲ့တဲ့ ပထမဦးဆုံး
    ဆလိုက်ကို မှတ်မိကြမယ်ဆိုရင်၊
  • 8:36 - 8:38
    ဂြိုဟ်တုတွေဟာ ကမ္ဘာကြီးကို ဝန်းရံထားကြတယ်၊
  • 8:39 - 8:42
    ကမ္ဘာဂြိုဟ်ကို ညဘက်မှာ မြင်တွေ့ရတဲ့
    ပုံကို ဖေါ်ပြပေးထားပါတယ်။
  • 8:43 - 8:46
    ခင်ဗျားတို့က ဒီမြေပုံကို
    ပုံမှန် ကြည့်မယ်ဆိုရင်
  • 8:46 - 8:49
    ကျွန်တော်တို့ တွေ့မြင်နေကြ မြေပုံ
    တစ်ခုလို ကြည့်ပါက၊
  • 8:50 - 8:53
    ဒါဟာ လူတွေ နေထိုင်မှုကို ပြတဲ့
    မြေပုံလို့ ထင်စရာ ရှိပါတယ်။
  • 8:54 - 8:57
    မီးတွေ တောက်ပနေတဲ့ နေရာတွေဟာ
    လူတွေ နေတဲ့ နေရာတွေပေါ့။
  • 8:57 - 9:02
    ဒါပေမဲ့ ကမ္ဘာကြီးရဲ့ ဒီမြေပုံကိုလည်း
    ကျွန်တော်တို့ဟာ
  • 9:02 - 9:04
    ဆွဲဆန့်ထားတာကို သတိရဖို့ မမေ့ကြပါနဲ့။
  • 9:05 - 9:10
    ဒီမြေပုံထဲတွင် နေရာတိုင်းမှာ
    လူဦးရေ ထူထပ်မှုဟာ တူညီပါတယ်။
  • 9:10 - 9:13
    နေရာ တစ်ခုခုမှာ လူတွေ မနေဘူးဆိုရင်၊
  • 9:13 - 9:15
    အဲဒါကို ကျွန်ုပ်တို့ ချုံ့ထုတ်လိုက်လို့
  • 9:15 - 9:16
    ၎င်းဟာ ပျောက်ကွယ်သွားတယ်။
  • 9:16 - 9:18
    ဒီလိုနည်းဖြင့် ကျွန်ုပ်တို့ဟာ လူတိုင်းကို
  • 9:18 - 9:20
    တည်းတူရည်တူ အရေးပေးထားတယ်။
  • 9:21 - 9:25
    အခုတော့ အလင်းရောင်ဟာ လူတွေ
    ရှိတဲ့ နေရာကို ပြသတာ မဟုတ်ပါ၊
  • 9:25 - 9:26
    လူတွေက နေရာတိုင်းမှာ ရှိတယ်။
  • 9:27 - 9:29
    အခုတော့ မြေပုံထဲက မီးတွေက
  • 9:29 - 9:32
    လန်ဒန်က မီးတွေ၊ ကိုင်ရိုမြို့က မီးတွေ၊
    တိုကျို့မြို့က မီးတွေ၊
  • 9:32 - 9:35
    အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုထဲ
    အနောက်ဖက်ခြင်း ကမ်းခြေဒေသ မီးတွေ၊
  • 9:35 - 9:38
    လူတွေက စွမ်းအင်ကို အကြီးအကျယ်
    သုံးဖြုန်းနိုင်ကြတဲ့ လူတွေရဲ့
  • 9:38 - 9:40
    ရပ်ကွက်တွေက မီးတွေ ဖြစ်ကြတယ်၊
  • 9:41 - 9:43
    သူတို့ဟာ ငွေကြေးတတ်နိုင်ကြလို့
  • 9:44 - 9:45
    မီးတွေကို ထွန်းလင်းလိုက်တာ
  • 9:45 - 9:49
    ဘယ်လောက်တောင် တောက်ပသလဲဆိုတော့
  • 9:49 - 9:52
    ဂြိုဟ်တုတွေကတောင် ရိုက်ယူလို့
    ရနိုင်လောက်ပါတယ်။
  • 9:53 - 9:55
    မြေပုံပေါ်က မှောင်မည်းနေကြတဲ့
    နေရာတွေ ကျတော့၊
  • 9:56 - 9:59
    စွမ်းအင်ကို လူတွေ အဲဒီလို ဖြုန်းနိုင်စွမ်း
    မရှိကြတဲ့ နေရာတွေ၊
  • 10:00 - 10:02
    ဒါမှမဟုတ် ဖြုန်းနိုင်စွမ်း ရှိကြပေမဲ့၊
  • 10:03 - 10:07
    မီးတွေဖြင့် ကောင်းကင်ကို လင်းလာစေတဲ့
    လုပ်ရပ်မျိုးရပ်စဲသင့်တာ သိကြတဲ့ နေရာတွေပါ။
  • 10:08 - 10:11
    တကယ်လိုများ ဒီမြေပုံကို
    အချိန်ကာလ အလျောက် ပြောင်းလဲပုံကို
  • 10:12 - 10:15
    လှုပ်ရှားပုံအဖြစ် ကျွန်တော်
    ဖေါ်ပြပြနိုင်ခဲ့မယ်ဆိုရင်၊ တိုကျိုဟာ
  • 10:15 - 10:18
    လက်တွေ့တွင် မှောင်လာတာကို မြင်ရပါမယ်၊
    ဆူနာမီရဲ့ နောက်မှာ
  • 10:19 - 10:21
    ဂျပန်ဟာ ထိခိုက်သွားတဲ့ နျူကလီယား
    စွမ်းအင်ဌာနကို
  • 10:21 - 10:25
    ပိတ်လိုက်လို့ သုံးနိုင်တဲ့ စွမ်းအင်
    လေးပုံတစ်ပုံ လျော့သွားခဲ့တယ်။
  • 10:25 - 10:27
    ကမ္ဘာကြီး ချုပ်ငြိမ်း မသွားခဲ့ပါ။
  • 10:27 - 10:30
    ကောင်းကင်ဖက် ထိုးပေးတဲ့
  • 10:30 - 10:32
    မီးရောင် လျော့သွားရုံပါပဲ။
  • 10:33 - 10:36
    ကမ္ဘာကြီးမှာ ကောင်းတဲ့ သတင်းတွေ
  • 10:36 - 10:39
    တကယ့်ကို အများကြီး ရှိကြပါတယ်။
  • 10:40 - 10:43
    မွေးခါစ ကလေးတွေရဲ့ သေဆုံးမှုနှုန်း
    ကျဆင်းလာနေတယ်၊
  • 10:43 - 10:47
    ပြီးတော့ မယုံနိုင်ဖွယ်နှုန်းနဲ့ကို
    ကျဆင်းလာနေတာ။
  • 10:48 - 10:49
    လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် အနည်းငယ်တုန်းက၊
  • 10:50 - 10:54
    ကမ္ဘာကြီးတွင် မွေးပြီးတစ်နှစ်အတွင်းမှာ
    သေကြတဲ့ ကလေးတွေရဲ့ ဦးရေဟာ
  • 10:54 - 10:57
    တစ်နှစ်အတွင်း ငါးရာခိုင်နှုန်း ရှိခဲ့တယ်။
  • 11:00 - 11:02
    ကျောင်းကို သွားကြတဲ့ ကလေးတွေ
    ပိုများလာပါတယ်၊
  • 11:02 - 11:05
    စာရေး၊ စာဖတ်နိုင်အောင် သင်ယူနေကြကာ
  • 11:05 - 11:08
    အင်တာနက်ကို ဆက်သွယ် သုံးလာကြပြီး
  • 11:08 - 11:11
    တက္ကသိုလ်ကို တက်လာကြတဲ့ ကလေးတွေဟာ
  • 11:11 - 11:15
    မကြုံစဖူး မြင့်မားတဲ့ နှုန်းဖြင့် တိုးလာကာ
  • 11:15 - 11:20
    ကမ္ဘာကြီးမှာ တက္ကသိုလ်ကို တက်နေကြတဲ့
    လူငယ် အများစုက
  • 11:20 - 11:22
    အမျိုးသားတွေ မဟုတ်ဘဲ
    အမျိုးသမီးတွေပါ။
  • 11:23 - 11:27
    ကျွန်တော်ဟာ အဲဒီလို ကောင်းမွန်တဲ့
    သတင်းတွေကို တစ်ခုပြီးတစ်ခု
  • 11:27 - 11:30
    ဆက်ဖေါ်ပြစရာ ရှိနေပေမဲ့၊
  • 11:30 - 11:32
    ကျွန်တော်တို့ဟာ အရေးပေါ် ဖြစ်တဲ့
  • 11:34 - 11:37
    ဆိုးတဲ့ သတင်းတွေကို
    ပိုပြီး အာရုံပြုလိုကြပါတယ်။
  • 11:37 - 11:40
    အဲဒါကို Rebecca Solnit
    ထောက်ပြခဲ့တာ
  • 11:41 - 11:46
    သိပ်ကို ကောင်းပါတယ်၊ “တိုးတက်မှုကို
    စွမ်းဆောင်ပေးနိုင်ကြကာ
  • 11:46 - 11:49
    ကျွန်ုပ်တို့ ခေတ်ထဲမှာ ဖြစ်ပွားနေကြတဲ့
    မြင်မရနိုင်တဲ့
  • 11:49 - 11:52
    တိုးတိုးဖြစ်ပျက်လာနေကြတဲ့ အပြောင်းအလဲတွေဟာ
    အရင်နှင့်မတူ သိပ်ကို ခြားနားကြပါတယ်။”
  • 11:52 - 11:55
    အတိတ် ကာလတွေဟာ များစွာမှ
    တည်ငြိမ်ခဲ့ကြပါတယ်။
  • 11:56 - 12:01
    “မသိသာတဲ့ ပြောင်းလဲမှုတွေရဲ့ အံ့ဖွယ်
    မဟုတ်တဲ့ သဘာဝကို ရံဖန်ရံခါ ဖြစ်တတ်တဲ့
  • 12:01 - 12:04
    ဗလောင်ဆူမှုတွေက ပိုလို့ကို ပြတ်သားအောင်
    ထောက်ပြနေကြတာပါ။”
  • 12:04 - 12:07
    မကြာခဏဆိုသလို ကြောက်စရာ
    အရာတွေ ဖြစ်ပျက်ကြပါတယ်။
  • 12:07 - 12:10
    အဲဒီလို ကြောက်မက်စရာတွေကို
    အပတ်စဉ်တိုင်းမှာ၊
  • 12:10 - 12:14
    နေ့စဉ်လိုလို သတင်းတွေထဲမှာ
    ပြသနေကြပါတယ်။
  • 12:14 - 12:18
    ကမ္ဘာ့လူဦးရေ ကျဆင်းလာနေတဲ့
    အကြောင်းတွေကို သူတို့ မပြောကြပါဘူး။
  • 12:18 - 12:21
    ကမ္ဘာကြီးဟာ မကြုံစဖူး ချိတ်ဆက်
    ဆက်သွယ်လာနေခြင်းကို ပြောမပြကြဘူး။
  • 12:21 - 12:25
    လူတွေရဲ့ သိရှိနားလည်မှုတွေဟာ အံ့ဖွယ်
    တိုးတက်လာနေတာကို ပြောမပြကြပါဘူး။
  • 12:25 - 12:28
    ကျွန်ုပ်ုတို့ဟာ အမှိုက်တွေကို လျှော့ပစ်ရန်
    စားသုံးမှုကို လျှော့ရန်
  • 12:28 - 12:30
    အားထုတ်လာနေကြတာကို ပြောမပြကြပါဘူး။
  • 12:30 - 12:31
    ဒါက နောက်ဆုံး မြေပုံပါ။
  • 12:32 - 12:35
    ဒီမြေပုံထဲကနေပြီး ကျွန်တော်တို့ဟာ
    သမုဒ္ဒရာတွေ နဲ့
  • 12:35 - 12:37
    ပင်လယ်တွေကို ထုတ်ပစ်လိုက်တယ်။
  • 12:37 - 12:39
    ဒါကြောင့်မို့လို့ အခု မြင်နေကြရတာက
  • 12:40 - 12:43
    ၇.၄ ဘီလီယံ ရှိကြတဲ့ လူဦးရေပါ၊
  • 12:43 - 12:46
    လူဦးရေ အချိုးအစားကို အခြေခံပြီး
    မြေပုံကို ရေးဆွဲထားတာပါ။
  • 12:47 - 12:49
    တရုတ်နိုင်ငံထဲတွင် တစ်ဘီလီယံ
    ကျော်ကျော်၊
  • 12:49 - 12:52
    ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး မြို့ကြီးကို
    တရုတ်နိုင်ငံမှာ မြင်နိုင်ပေမဲ့
  • 12:52 - 12:54
    ၎င်းရဲ့ အမည်ကိုတော့ မသိကြပါ။
  • 12:55 - 12:57
    အိန္ဒိယကို ကမ္ဘာကြီးရဲ့
  • 12:57 - 12:59
    အလယ်ဗဟိုမှာ ကျွန်ုပ်တို့ မြင်နိုင်ပါတယ်။
  • 13:00 - 13:03
    ဥရောပဟာ အစွန်းတစ်နေရာမှာ
    ရှိနေတာကို ခင်ဗျားတို့ မြင်နိုင်တယ်။
  • 13:03 - 13:06
    ကျွန်ုပ်တို့ အားလုံး ဒီနေ့ ရှိနေကြတာက
  • 13:06 - 13:09
    ဂြိုဟ်ကြီးရဲ့ အဖျား တစ်နေရာက
    Exeter ဒေသပါ။
  • 13:09 - 13:12
    ကျွန်ုပ်တို့ဟာ ဥရောပရဲ့ အဝေး တစ်နေရာ
  • 13:12 - 13:14
    ကျောက်တုန်း အသေးလေးပါ
  • 13:14 - 13:16
    အဲဒီထဲမှာ ကမ္ဘာသက်ကြီးတွေရဲ့
    တစ်ရာခိုင်နှုန်းလျော့လျော့
  • 13:16 - 13:18
    ကမ္ဘာရှိကြတဲ့ ကလေးတွေရဲ့
  • 13:18 - 13:21
    ရာခိုင်နှုန်းဝက်လောက်သာ
  • 13:21 - 13:23
    နေထိုင်နေကြတာပါ။
  • 13:24 - 13:28
    ကျွန်ုပ်တို့ဟာ တည်ငြိမ်လာနေကာ
    မြို့ပြနဲ့ တူလာနေတဲ့
  • 13:28 - 13:30
    အိုမင်းလာနေတဲ့ ကမ္ဘာကြီးပါ၊
  • 13:30 - 13:32
    ချိတ်ဆက်မိလာနေတဲ့ ကမ္ဘာကြီးပါ။
  • 13:32 - 13:36
    စိုးရိမ်ကြောက်လန့်စရာ အကြောင်းတွေ
    အများကြီး ရှိကြတာ မှန်ပါတယ်၊
  • 13:37 - 13:42
    ဒါပေမဲ့ ကျွန်ုပ်တို့ဟာ တစ်ဦးကိုတစ်ဦး
    အရင်တုန်းကလို ကြောက်ရန် မလိုပါ၊
  • 13:42 - 13:46
    ကျွန်တော်တို့ဟာ ကမ္ဘာကြီး အသစ်ထဲမှာ
    နေထိုင်နေကြတာ ကျွန်ုပ်တို့ မြင်ရန်လိုတယ်။
  • 13:47 - 13:48
    အထူး ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
  • 13:48 - 13:51
    (လက်ခုပ်သံများ)
Title:
ကျွန်ုပ်တို့ ဘယ်သူတွေလဲ (ဘယ်မှာ ရှိနေခြင်းကို သာမက) ပြနေကြတဲ့​ မြေပုံများ
Speaker:
Danny Dorling
Description:

ကျွန်ုပ်တို့ဟာ ဒေတာကို သုံးပြီး မြေပုံကို ဖေါ်ထုတ်ကြမယ်ဆိုရင် ကမ္ဘာကြီးရဲ့ အသွင်ဟာ ဘယ်လိုများ ရှိလာမလဲ။ လူမှုရေး ပထဝီပညာရှင် Danny Dorling က ကျွန်ုပ်တို့ နေထိုင်ရာ ကမ္ဘာကြီးကို တချိန်လုံး ပြောင်းလဲနေလျက် အပြန်အလှန် ဆက်သွယ်နေကာ အံ့ဖွယ်ကောင်းတဲ့ ကမ္ဘာဂြိုဟ်ကြီးကို ပုံစံအသစ်ဖြင့် အချက်အလက်များ စုံလင်စွာ ဖေါ်ပြပေးတဲ့ နည်းသစ်ဖြင့် ကြည့်ရှုကြရန် ဖိတ်ကြားထားပါတယ်။ ခင်ဗျားဟာ မြေပုံဆိုတာကို အရင်တုန်းကလို ဘယ်တော့မှာမှ ပြန်ပြီး သုံးသပ်ကြည့်ရှုမှာ မဟုတ်တော့ပါ။
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
14:07

Burmese subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.