Ewolucja książki - Julie Dreyfuss

Zobacz całą lekcję: http://ed.ted.com/lessons/the-evolution-of-the-book-julie-dreyfuss

Co sprawia, że książka jest książką? Czy książką jest wszystko, co przechowuje i przekazuje informacje? Czy ma to związek z papierem, oprawą, atramentem, ciężarem w rękach, zapachem stron? Żeby odpowiedzieć na te pytania, Julie Dreyfuss cofa się do początku książek, jakie dziś znamy i opowiada, jak łączy się wszystkie elementy, tworząc coś o wiele większego, niż sumę ich części.

Lekcja: Julie Dreyfuss, animacja: Patrick Smith.

Co sprawia, że książka jest książką?

Czy książką jest wszystko,
co przechowuje i przekazuje informacje?

Czy ma to związek z papierem,

oprawą,

czcionką,

atramentem,

ciężarem w rękach,

zapachem stron?

Czy to jest książka?

Prawdopodobnie nie.

A to?

Żeby odpowiedzieć na te pytania,

musimy cofnąć się do początków książek

i zrozumieć, jak te elementy
po połączeniu stworzyły coś więcej

niż sumę różnych części.

Najstarszym przedmiotem,
który uważamy za książkę jest kodeks,

stos stron zszytych wzdłuż jednego boku.

Ale prawdziwym punktem
zwrotnym w historii książki

była prasa drukarska Johannesa
Gutenberga w połowie XV wieku.

Ideę ruchomej czcionki wynaleziono
dużo wcześniej w kulturze wschodniej,

ale wprowadzenie prasy
Gutenberga było kluczowe.

Nagle elitarna klasa
mnichów i klasa rządząca

straciła kontrolę nad produkcją tekstów.

Wiadomości łatwiej rozpowszechniano,

stale kopiowano,

drukarnie pojawiały się w całej Europie.

W pewnych aspektach znamy
wynik tego wzrostu popularności,

ale nie we wszystkich.

Szkieletem książki jest papier,
czcionka i okładka.

Ponad 2000 lat temu Chińczycy wynaleźli
papier jako powierzchnię do pisania,

którą wcześniej był papirus
używany w Egipcie.

Jednak do XVI wieku
Europejczycy pisali głównie

na cienkich drewnianych arkuszach

i wytrzymałym pergaminie

zrobionym z rozciągniętej skóry zwierząt.

W końcu papier stał się
popularny w Europie,

zastępując pergamin,
bo był tańszy w hurcie.

Atrament wytwarzano mieszając
barwniki roślinne i zwierzęce

z wodą lub winem.

Woda nie przywierała
do metalowej czcionki drukarskiej,

więc używanie prasy drukarskiej wymagało
przejścia na atrament o oleistej bazie.

Drukarze używali atramentu
z mieszaniny sadzy z lamp,

terpentyny

i oleju z drzewa orzechowego.

A co z rozmiarem i rodzajem czcionki?

Pierwsze ruchome czcionki
składały się z odwróconych liter

odlanych ze stopów ołowiu.

Były robione ręcznie i drogie,

a wzory tak różne, jak ludzie,
którzy rzeźbili ich formy.

Standaryzacja była niemożliwa
aż do czasu masowej produkcji

i stworzenia łatwo dostępnego
systemu przetwarzania tekstu.

Style stworzył Nicolas Jenson.

Rozwinął dwa rodzaje rzymskiej czcionki,

co doprowadziło do powstania wielu innych,

w tym znanej Times Roman.

Coś musiało to wszystko trzymać.

Jeszcze pod koniec XV wieku

okładki były drewniane

lub ze sklejonych razem stron.

Później zastąpiono je
tekturowymi włóknami,

pierwotnie przeznaczonymi do opraw
wysokiej jakości pod koniec XVII wieku,

a później jako tańszy odpowiednik.

Dziś okładki są elementem reklamy,

ale kiedyś robiono je na zamówienie.

Nawet grzbiet książki ma swoją historię.

Początkowo nie uznawano ich
za estetycznie ważne.

Pierwsze grzbiety były płaskie,
a nie zaokrąglone.

Książki łatwiej się czytało,

bo leżały płasko na stole.

Jednak takie grzbiety łatwo
ulegały zniszczeniu w codziennym użytku.

Zaokrąglone grzbiety
rozwiązały ten problem,

choć powstały inne problemy,

bo książki same się zamykały.

Jednak elastyczność była ważniejsza,

szczególnie dla zajętego czytelnika.

Książki rozwijają się
i zamieniamy oprawione strony

na płaskie wyświetlacze
i elektroniczny tusz.

Czy te przedmioty i pliki są książkami?

Czy dotyk okładki

lub zapach stron dodaje
czegoś do doświadczenia?

Czy magia jest zaklęta tylko w słowach,

niezależnie od ich prezentacji?