< Return to Video

زانستی خانەکان کە قەت کۆن نابێت

  • 0:01 - 0:03
    کۆتایی لەکوێوە دەستپێدەکات؟
  • 0:03 - 0:07
    بۆ من، هەمووی لەم
    شتە بچووکەوە دەستپێدەکات.
  • 0:08 - 0:10
    ئەم بوونەوەرە ڕۆح سوکە --
  • 0:10 - 0:11
    بەلای منەوە ڕۆح سوکە --
  • 0:11 - 0:15
    پێی دەوترێت تێتراهامینیا و
    بوونەوەرێکی تاک خانەییە.
  • 0:15 - 0:17
    هەروەها ناسراویشە بە گەنگی حەوز.
  • 0:17 - 0:21
    کەواتە بەڵێ، من کارەکەم
    لە گەنگی حەوزەوە دەستیپێکرد.
  • 0:22 - 0:25
    ئێستا، جێی سەرسوڕمان نییە
    کە بووم بە زانایەک.
  • 0:25 - 0:27
    کە لە شوێنێکی دوور گەورە بووم،
  • 0:27 - 0:30
    بە منداڵی زۆر بە حەسرەت بووم
  • 0:30 - 0:32
    دەربارەی هەموو شتێکی زیندوو.
  • 0:32 - 0:36
    زۆرجار ماسییە لیقەی ژەهراوی کوشندەم
    هەڵدەگرتەوە و گۆرانیم بۆ دەوتن.
  • 0:38 - 0:41
    بۆیە لە سەرەتای دەستپێکردندا،
  • 0:41 - 0:44
    زۆر بە حەسرەت بووم دەربارەی
    نەزانراوە سەرەکییەکانی
  • 0:44 - 0:47
    سەرەکیترین بەردی بناغەکانی ژیان، و
  • 0:47 - 0:53
    خۆشبەخت بووم لە کۆمەڵگایەک
    ژیام کە ئەو حەسرەتە بەرز دەنرخێنرا تیایدا.
  • 0:53 - 0:56
    ئێستا بۆ من، ئەم گەنگی
    حەوزە کە پێی دەوترێ تێتراهامینا
  • 0:56 - 0:58
    ڕێگایەکی باش بوو بۆ لێکۆڵینەوە
    لەسەر ئەو نەزانراوە سەرەکییانەی
  • 0:58 - 1:00
    زۆر حەزم بە زانینیان دەکرد:
  • 1:00 - 1:04
    ئەو گورزە دی ئێن ئەیانەی خانەکانمان
    کە پێیان دەوترێت کرۆمۆسۆمەکان. و
  • 1:05 - 1:11
    بە تایبەتیش زۆر بە حەسرەت بووم بۆ
    زانین لەسەر کۆتاییەکانی کرۆمۆسۆمەکان،
  • 1:11 - 1:13
    ناسراو بە تێلۆمیرەکان.
  • 1:13 - 1:16
    ئێستا، کە دەستم بە ئامانجەکەم کرد،
  • 1:16 - 1:20
    هەموو ئەوەی دەمانزانی ئەوەیە کە
    ئەمانە کۆتایی کرۆمۆسۆمەکان دەپارێزن.
  • 1:20 - 1:21
    گرنگیان هەیە لەکاتی دابەشبوونی خانەکان.
  • 1:21 - 1:23
    بەڕاستی گرنگ بوون،
  • 1:23 - 1:27
    بەڵام ویستم بزانم تێلۆمیرەکان
    لە چ شتێک پێکهاتوون، و
  • 1:27 - 1:30
    بۆ ئەوە پێویستم بە زۆر بوو.
  • 1:30 - 1:32
    بە ڕێکەوتیش ئەم تێتراهامینانە
  • 1:32 - 1:35
    کرۆمۆسۆمی ڕێک و کورتی زۆرە،
  • 1:35 - 1:37
    نزیکەی ٢٠,٠٠٠ دانە.
  • 1:37 - 1:38
    کەواتە تێلۆمیری زۆری دەبێت. و
  • 1:39 - 1:44
    بۆم دەرکەوت کە تێلۆمیرەکان
    پێکهاتوون لە پارچەی تایبەتی
  • 1:44 - 1:48
    دی ئێن ئەیەک کە فرمان دەرناکات
    لە کۆتاییەکانی کرۆمۆسۆمەکاندا.
  • 1:48 - 1:50
    بەڵام کێشەیەک هەیە.
  • 1:50 - 1:53
    هەموو لە یەک خانەوە ژیانمان دەستپێدەکات.
  • 1:53 - 1:55
    دابەش دەبێت بۆ دوو. دووان دەبێت
    بە چوار. چواریش بە هەشت، و
  • 1:55 - 1:59
    بەردەوام و بەردەوام دەبێت تا
    دەگاتە ٢٠٠ ملیۆن ملیار خانە
  • 1:59 - 2:00
    کە لەشی کەسێکی پێگەشتوو پێکدەهێنێت. و
  • 2:01 - 2:05
    هەندێک لەو خانانەش پێویستە
    هەزارەها جار دابەش ببن.
  • 2:06 - 2:08
    ڕاستییەکەی، لەکاتێکدا کە من
    لێرە لەبەردەمتان وەستاوم،
  • 2:09 - 2:12
    لە تەواوی لەشمدا، خانەکان
    بە بەردەوامی خۆیان نوێدەکەنەوە،
  • 2:12 - 2:14
    بۆ ئەوەی بتوانم ئاوا
    لەبەردەمی ئێوەدا بووەستم.
  • 2:15 - 2:19
    بۆیە هەرجارێک خانەیەک دابەش دەبێت،
    پێویستە هەموو دی ئێن ئەیەکانی کۆپی بکرێن،
  • 2:20 - 2:22
    هەموو دی ئێن ئەیەکانی
    زانیاریان لەسەرە لەو کرۆمۆسۆمانەدا،
  • 2:22 - 2:27
    چونکە ئەوە زانیاری کارپێکردنی
    هەستیاری لەسەرە
  • 2:27 - 2:30
    کە وا دەکات خانەکانمان
    بە باشی و کاری خۆیان بکەن،
  • 2:30 - 2:34
    بۆ ئەوەی خانەکانی دڵم بە ڕێکی لێبدەن،
  • 2:34 - 2:37
    کە دڵنیاتان ئەکەمەوە
    لە ئێستایا وا نین، و
  • 2:37 - 2:40
    خانەکانی بەرگری لەشیشم
  • 2:40 - 2:44
    بەرەنگاری بەکتریا و ڤایرۆس ببنەوە، و
  • 2:45 - 2:49
    خانەکانی مێشکیشم بتوانن
    یادەوەری یەکەم ماچمان هەڵگرن و
  • 2:49 - 2:52
    بەدرێژایی تەمەن بەردەوام بن لە فێربوون.
  • 2:53 - 2:57
    بەڵام هەڵەیەکی بچووکی هەستیار
    هەیە لە کۆپیکردنی دی ئێن ئەیدا.
  • 2:57 - 3:00
    تەنیا یەکێکە لەو ڕاستییانەی ژیان.
  • 3:00 - 3:04
    هەر جارێک خانەکە دابەشدەبێت و
    دی ئێن ئەیەکە کۆپی دەکرێت،
  • 3:04 - 3:08
    هەندێک لە دی ئێن ئەی بەشی کۆتاییەکان
    لێدەبنەوە و کورت دەبنەوە، و
  • 3:08 - 3:10
    هەندێک لەوە تێلۆمیرەکانە.
  • 3:10 - 3:12
    بیریشی لێبکەنەوە
  • 3:12 - 3:16
    وەک لاسیکەکەی سەری قەیتانەکان
    ئەپارێزێت و ناهێڵێ شی ببنەوە.
  • 3:16 - 3:21
    ئەوانەش قەیتانەکان یان کرۆمۆسۆمەکان
    دەپارێزن لەوەی کە شی ببنەوە، و
  • 3:21 - 3:27
    کاتێک ئەو سەرە زۆر کورت دەبێتەوە
    دەرئەنجام لێدەبێتەوە، و
  • 3:27 - 3:30
    ئەو تێلۆمیرە کورت بووەوەیەش ئاماژەیەک
    دەنێرێت بۆ خانەکان.
  • 3:32 - 3:34
    "دی ئێن ئەیەکە چیتر پارێزراو نییە."
  • 3:34 - 3:36
    ئاماژەیەک دەنێرێت. کاتی مردنە.
  • 3:36 - 3:37
    کەواتە، کۆتایی چیرۆکەکەیە.
  • 3:37 - 3:40
    ببورن، وا بەخێرایی نا.
  • 3:41 - 3:43
    ناکرێت کۆتایی چیرۆکەکە بێت،
  • 3:43 - 3:45
    چونکە ژیان لەسەر ڕووی
    زەوی نەمردووە جارێکە.
  • 3:45 - 3:48
    بۆیە ویستم بزانم:
  • 3:48 - 3:50
    ئەگەر ئەو لێبوونەوە و نەمانە
    هیچ ڕێگەی لێنەگیرێت،
  • 3:50 - 3:53
    دایکە سرووشت چۆن دڵنیادەبێتەوە لەوەی
  • 3:53 - 3:56
    بتوانین کرۆمۆسۆمەکانمان بە
    پارێزراوی بهێڵینەوە؟
  • 3:57 - 3:59
    ئێستا، قەوزەی تێتراهامیناتان بیرە
    ئەوەی پێی دەوترێت گەنگی حەوز؟
  • 4:01 - 4:06
    شێتانە ترین شتی ئەوەبوو،
    خانەکانی تێتراهامینا قەت پیرنابن و نامرن.
  • 4:07 - 4:11
    بە تێپەڕبوونی کات تێلۆمیرەکانیان
    کورت نەئەبوونەوە و بمرن.
  • 4:13 - 4:15
    هەندێک جار تەنانەت درێژتریش دەبوون.
  • 4:15 - 4:17
    شتێکی تر لە ئارایا بوو، و
  • 4:17 - 4:20
    باوەڕم پێبکەن، ئەو شتە لە
    هیچ کتێبێکدا نییە.
  • 4:21 - 4:24
    کەواتە لەکاتی ئیشکردن لە تاقیگەکەم و
    لەگەڵ خوێندکارە بێوێنەکەم کارۆڵ گریدەر و
  • 4:24 - 4:27
    من و کارۆڵ خەڵاتی نۆبڵمان بردەوە
    پێکەوە بۆ ئەم کارە --
  • 4:27 - 4:29
    دەستمان کرد بە ئەنجامدانی تاقیکردنەوە و
  • 4:30 - 4:33
    بۆمان دەرکەوت کە خانەکان
    بەڕاستی شتێکی تریان هەیە.
  • 4:34 - 4:37
    ئەنزیمێک پێشتر بیری لێنەکرابۆوە
  • 4:37 - 4:40
    کە بتوانێت تێلۆمیرەکان
    نوێبکاتەوە و درێژتریان بکات، و
  • 4:41 - 4:43
    ناومان نا تێلۆمیرەیس. و
  • 4:44 - 4:47
    کاتێکیش تێلۆمیرەیسی قەوزەی
    گەنگی حەوزمان دەرکرد،
  • 4:47 - 4:50
    تێلۆمیرەکانیان کورت بووە و مردن.
  • 4:51 - 4:53
    کەواتە بەهۆی تێلۆمیرەیسە
    زۆرەکەیانەوە بوو
  • 4:53 - 4:57
    کە ئەم قەوزانە قەت پیر نەئەبوون.
  • 4:58 - 5:01
    باشە، ئێستا ئەوە پەیامێکی
    تەواو هیوا بەخشە
  • 5:02 - 5:05
    بۆ ئێمەی مرۆڤ کە بتوانین
    لە قەوزەی گەنگی حەوزەوە وەریگرین،
  • 5:06 - 5:08
    چونکە دەرکەوتووە
  • 5:08 - 5:11
    ئێمەی مرۆڤ لەگەڵ چوون بەتەمەندا،
    تێلۆمیرەکانمان کورت دەبنەوە، و
  • 5:12 - 5:16
    بەشێوەیەکی بەرچاویش، ئەو
    کورت بوونەوەیە پیرمان دەکات.
  • 5:16 - 5:18
    بەشێوەیەکی گشتی قسەکەین،
    هەتا تێلۆمیرەکان درێژتر بن،
  • 5:18 - 5:19
    باشترە بۆت.
  • 5:21 - 5:22
    زۆر کورتبوونەوەی تێلۆمیرەکانە
  • 5:22 - 5:26
    دەبێتە هۆی ئەوەی هەست بە نیشانەکانی
    پیربوون بکەین و بیانبینین.
  • 5:26 - 5:28
    خانەکانی پێستم دەست دەکەن بە مردن و
  • 5:28 - 5:31
    منیش وردە وردە هێڵ و چرچی
    دەبینم لە پێستی خۆمدا.
  • 5:31 - 5:33
    خانەکانی ڕەنگی قژ دەمرن.
  • 5:33 - 5:35
    ئیتر تاڵی سپی دەبینیت.
  • 5:35 - 5:37
    خانەکانی کۆئەندامی بەرگری دەمرن.
  • 5:38 - 5:41
    مەترسی تووشبوون بە
    نەخۆشییت زیاد دەبێت.
  • 5:41 - 5:44
    ڕاستییەکەی، کۆکراوەی توێژینەوەکانی
    ئەم ٢٠ ساڵەی پێشوو
  • 5:45 - 5:48
    ئەوەی ڕوونکردۆتەوە کە کورتبوونی تێلۆمیرەکان
  • 5:48 - 5:52
    ڕۆڵ دەگێڕێت لە زیادبوونی مەترسیمان
    بۆ توشبوون بە نەخۆشییەکانی دڵ،
  • 5:52 - 5:56
    نەخۆشی ئەلزەهەیامەر، هەندێک
    جۆری شێرپەنجە و شەکرە،
  • 5:56 - 5:59
    ئەو نەخۆشییانەی زۆربەمان
    بەهۆیانەوە دەمرین. و
  • 6:01 - 6:04
    بۆیە دەبێت بیر لەمە بکەینەوە.
  • 6:05 - 6:07
    چی ڕووئەیات؟
  • 6:07 - 6:09
    ئەم کورتبوونەوەیە،
  • 6:09 - 6:11
    سەیری ئەکەین و هەست بە
    پیرتر بوون دەکەین، بەڵێ.
  • 6:11 - 6:15
    تیلۆمیرەکانی ئێمە خێراتر
    شەڕی کورتبوونەوەکە دەدۆڕێنن. و
  • 6:15 - 6:18
    ئەوانەشمان کە ماوەیەکی زیاتر
    بە گەنجی دەمێنینەوە،
  • 6:18 - 6:21
    دەرکەوتووە تێلۆمیرەکانمان
    بە درێژی دەمێننەوە
  • 6:21 - 6:22
    بۆ ماوەیەکی زیاتر،
  • 6:22 - 6:25
    هەستی گەنجێتیمان درێژدەکەنەوە و
  • 6:25 - 6:28
    مەترسییەکانی هەموو نەخۆشییە
    خراپەکان کەمدەکەنەوە
  • 6:28 - 6:30
    کاتێک تەمەنمان تێدەپەڕێت.
  • 6:32 - 6:34
    باشە،
  • 6:34 - 6:36
    لەوە ئەچێ تێگەشتنی قورس بێت.
  • 6:37 - 6:40
    ئێستا، ئەگەر تێلۆمیرەکانم بەسترابێتن بەوەی
  • 6:40 - 6:44
    چەندێک بەخێرایی هەست
    بە پیربوون دەکەم و پیردەبم،
  • 6:44 - 6:48
    ئەگەر تێلۆمیرەکانم بە
    تێلۆمیرەیس نوێببنەوە،
  • 6:48 - 6:53
    هەموو ئەوەی لەسەرمە بیکەم بۆ
    پێچەوانەکردنەوەی نیشانەکانی پیربوون
  • 6:53 - 6:56
    ئەوەیە بزانم لەکوێ بتڵێک
    بکڕم کە پڕە
  • 6:56 - 7:01
    لە تێلۆمیرەیسی نمرە یەکی
    ئەندامی، وا نییە؟
  • 7:01 - 7:02
    تەواو! کێشەکە چارەسەر بوو.
  • 7:02 - 7:03
    (چەپڵەلێدان)
  • 7:03 - 7:06
    وا بە خێرایی نا، ببورن.
  • 7:06 - 7:10
    بەداخەوە، بەو شێوەیە نییە.
  • 7:10 - 7:11
    باشە. ئەی بۆچی؟
  • 7:11 - 7:15
    لەبەر ئەوەیە کە بۆماوەیی مرۆڤ فێری کردوین
  • 7:15 - 7:19
    کاتێک یەتە سەر تێلۆمیرەیسی خۆمان،
  • 7:19 - 7:22
    ئێمەی مرۆڤ لەسەر
    لێواری چەقۆیەک دەژین.
  • 7:22 - 7:23
    باشە، بە سادەیی بیڵێم،
  • 7:24 - 7:31
    بەڵێ، زیادکردنی تێلۆمیرەیس مەترسییەکانی
    هەندێک لە نەخۆشییەکان کەمدەکەنەوە،
  • 7:31 - 7:37
    بەڵام مەترسییەکانی هەندێک
    جۆری شێرپەنجەی کوشندەش زیاد دەکات.
  • 7:37 - 7:42
    کەواتە ئەگەر بشتوانی ئەو بتڵە تێلۆمیرەیسە
    بکڕیت، و
  • 7:42 - 7:49
    هەندێک ماڵپەڕیش هەبن کە بتوانیت
    ئەو جۆرە بەرهەمانەی لێبکڕیت،
  • 7:49 - 7:54
    کێشەکە ئەوە ئەبێت کە مەترسی
    خۆت بۆ شێرپەنجەکان زیاد دەکەیت. و
  • 7:55 - 7:56
    ئێمەش ئەوەمان ناوێت.
  • 7:57 - 8:00
    باشە، خەمتان نەبێت، و
  • 8:00 - 8:05
    پێموابێت ئەمەی ئێستا جێی پێکەنینە،
  • 8:05 - 8:09
    چونکە زۆرێک لە ئێمە بیر ئەکەنەوە ئەڵێن،
    باشترە وەک قەوزەی گەندی ناو حەوز بم.
  • 8:11 - 8:14
    (پێکەنین)
  • 8:15 - 8:16
    شتێک هەیە بۆ ئێمەی مرۆڤ
  • 8:16 - 8:19
    لە چیرۆکی تێلۆمیرەیسەکان و
    هەوڵی هێشتنەوەیان.
  • 8:19 - 8:20
    بەڵام ئەمەوێ شتێک ڕوونکەمەوە.
  • 8:21 - 8:24
    دەربارەی درێژکردنی ماوەی
    ژیانی مرۆڤ
  • 8:24 - 8:26
    یان نەمری نییە.
  • 8:26 - 8:29
    دەربارەی مەودای لەشساغ بوونە.
  • 8:29 - 8:31
    ئێستا، مەودای لەشساغی ژمارەی
    ئەو ساڵانەی تەمەنی خۆتە
  • 8:31 - 8:35
    کە بێ هیچ نەخۆشییەکیت، لەشت ساغە،
    توانای کارکردنت هەیە، و
  • 8:35 - 8:37
    چێژیش لە ژیان دەبینیت.
  • 8:37 - 8:40
    ماوەی نەخۆش بوون، پێچەوانەی
    ماوەی لەشساغ بوونە،
  • 8:40 - 8:44
    ئەو کاتەی ژیانتە کە بەسەری دەبەیت و
    هەست بە نەخۆشی و پیری و نزیکە مەرگ دەکەیت.
  • 8:44 - 8:47
    کەواتە پرسیارە ڕاستەقینەکە ئەوەیە،
  • 8:47 - 8:49
    کەواتە ئەگەر نەتوانم تێلۆمیرەیس وەرگرم،
  • 8:51 - 8:54
    کۆنترۆڵم دەبێت بەسەر
    درێژی تیلۆمیرەکانم و
  • 8:54 - 8:58
    لەشساغی و تەندروستی خۆم و
  • 8:58 - 9:00
    بێ ئەو کێشانەی درووستکردنی مەترسی
    بۆ توشبوون بە شێرپەنجە؟
  • 9:01 - 9:03
    باشە؟
  • 9:03 - 9:06
    ساڵی ٢٠٠٠ بوو.
  • 9:06 - 9:11
    بە وردی خەریکی پشکنین بووم
    لەسەر ئەم تیلۆمیرە بچووکانە و
  • 9:11 - 9:13
    بەدڵخۆشییەوە چەندین ساڵ خەریکی بووم،
  • 9:13 - 9:17
    کاتێک دەروون ناسێک بەناوی
    ئیلیسا ئیپێڵ هاتە تاقیگەکەم.
  • 9:17 - 9:24
    پسپۆڕی ئیلیسیا لە کاریگەری فشاری
    دەروونی قورس و درێژخایەنە
  • 9:24 - 9:26
    لەسەر تەندروستی مێشک و لەشمان.
  • 9:27 - 9:29
    لە تاقیگەکەمدا وەستابوو،
  • 9:29 - 9:34
    کە بەسەر شوێنی چوونە ژوورەوەی
    تەرمگەیەکدا دەیڕوانی، و --
  • 9:34 - 9:37
    (پێکەنین)
  • 9:37 - 9:39
    پرسیارێکی ژیان و مردنی هەبوو بۆم.
  • 9:39 - 9:43
    چی بەسەر تێلۆمیرەکان یەت لەو
    کەسانەدا کە فشاری درێژخایەنیان لەسەرە؟
  • 9:43 - 9:44
    ئەو پرسیارەی لێکردم.
  • 9:44 - 9:46
    توێژینەوەی لەسەر مناڵبەخێوکەرەکان کردووە، و
  • 9:46 - 9:52
    بەتایبەتیش دایکی منداڵەکانی
    کە کێشەی درێژخایەنیان هەبووە،
  • 9:52 - 9:57
    ئەگەر کێشەی ریخۆڵەبێت،
    ئۆتیزم، یان هەرشتێکی تر --
  • 9:57 - 10:02
    کۆمەڵێک کە دەکەونە بەر فشارێکی
    دەروونی زۆر و درێژخایەن.
  • 10:05 - 10:07
    دەبێت بڵێم، پرسیارەکەی
  • 10:07 - 10:09
    زۆر منی گۆڕی.
  • 10:09 - 10:12
    هەموو ئەمکاتە کە بیرم
    لە تێلۆمیرەکان دەکردەوە
  • 10:12 - 10:15
    وەک پێکهاتە گەردیلە بچووکەکان، و
  • 10:15 - 10:18
    جینەکانی کۆنترۆڵی تێلۆمیرەکان دەکەن. و
  • 10:19 - 10:22
    کاتێک ئیلیسا لێی پرسیم
    دەربارەی توێژینەوە لەسەر مناڵبەخێوکەرەکان،
  • 10:22 - 10:25
    لەناکاو تێلۆمیرەکانم لە
    ڕووناکییەکی تەواو جیادا بینی.
  • 10:28 - 10:30
    سەروو جینەکان و کرۆمۆسۆمەکانم بینی
  • 10:30 - 10:34
    بۆناو ژیانی خەڵکە ڕاستەقینەکانی
    کە توێژینەوەمان دەکرد لەسەریان.
  • 10:34 - 10:36
    منیش خۆم دایکم، و
  • 10:37 - 10:38
    لەو کاتەدا،
  • 10:38 - 10:42
    تاسام بە وێنەی ئەم ژنانە
  • 10:42 - 10:45
    کە مامەڵەیان لەگەڵ
    دۆخێکی وادا دەکرد
  • 10:46 - 10:49
    کە مامەڵەکردن قورسە لەگەڵی،
    زۆرجار بەبێ یارمەتی. و
  • 10:50 - 10:53
    ئەم ژنانەش، بە سادەیی،
  • 10:53 - 10:57
    لەوە دەچوو ماندوو بووبێتن.
  • 10:58 - 11:02
    کەواتە ڕێی تێدەچێت کە تێلۆمیرەکانیشیان
    تەواو ماندوو بووبێتن؟
  • 11:02 - 11:05
    کەواتە حەسرەتی هەردووکمان
    زۆر زیاتر بوو.
  • 11:05 - 11:09
    ئیلیسا بۆ یەکەمین توێژینەوەمان
    گروپێکی لەم دایکە منداڵبەخێوکەرانەی هەڵبژارد، و
  • 11:09 - 11:13
    ویستمان بپرسین:
    درێژی تێلۆمیرەکانیان چەندە
  • 11:14 - 11:18
    بەراورد بە ژمارەی ساڵەکانی کە
    خەریکی چاودێری کردنی
  • 11:18 - 11:21
    منداڵەکانیان بوون کە
    کێشەی درێژخایەنیان هەیە؟
  • 11:21 - 11:24
    چوار ساڵ تێپەڕی و
  • 11:24 - 11:27
    ئەو ڕۆژە هات کە هەموو
    ئەنجامەکان دەرچوون، و
  • 11:27 - 11:30
    ئیلیسا سەیری یەکەمین
    خشتەی ئەنجامەکانی کرد و
  • 11:30 - 11:31
    بە تەواوەتی تاسا،
  • 11:33 - 11:36
    چونکە داتاکان بە شێوەیەک بوون، و
  • 11:36 - 11:41
    هەمان ئەو شێوەیە بوو کە ئەترساین
    لەوەی کە پێی بگەین.
  • 11:41 - 11:43
    ڕێک لەوێ بوو لەسەر لاپەڕەکە.
  • 11:43 - 11:45
    هەتا ساڵەکان زیاتر بن،
  • 11:45 - 11:48
    کە دایکەکان خەریکی بەخێوکردنی
    ئەو جۆرە منداڵانە بووبێتن،
  • 11:48 - 11:50
    تەمەنی خۆیان هەرچەندێک بووبێت،
  • 11:50 - 11:52
    تێلۆمیرەکانی کورتر دەبوون.
  • 11:52 - 11:55
    هەتا زیاتریش وا سەیری
  • 11:55 - 12:00
    دۆخی خۆی بکردایە کە فشاری لەسەر بێت،
  • 12:00 - 12:05
    تێلۆمیرەیسەکانی کەمتر دەبوون و
    تێلۆمیرەکانیشی کورتتر دەبوون.
  • 12:07 - 12:11
    کەواتە شتێکمان دۆزییەوە
    کە پێشتر نەبیستراوە:
  • 12:11 - 12:15
    هەتا فشاری دەروونی زیاتر بێت لەسەرت،
    تێلۆمیرەکانت درێژتر دەبن،
  • 12:15 - 12:20
    واتە ئەگەری زیاترە کە ببیت
    بە قوربانی ماوەیەکی کورتتری نەخۆشبوون و
  • 12:20 - 12:22
    لەوانەشە مردنی ناوەخت.
  • 12:23 - 12:27
    دۆزینەوەکانمان واتای
    ئەوەبوو ڕووداوەکانی ژیانی خەڵک و
  • 12:27 - 12:30
    شێوەی کاردانەوەمان بۆ ئەم ڕووداوانە
  • 12:30 - 12:34
    دەکرێت گۆڕانکاری بهێنێت بەسەر
    توانای ڕاگرتنی تێلۆمیرەکانت.
  • 12:36 - 12:41
    کەواتە درێژی تێلۆمیر تەنیا
    مەسەلەی ژماردنی تەمەنی نییە بە ساڵەکان.
  • 12:43 - 12:44
    پرسیارەکەی ئیلیسا بۆ من،
  • 12:44 - 12:48
    ئەوکاتەی کە هات بۆ تاقیگەکەم،
    بەڕاستی پرسیاری ژیان و مردن بوو.
  • 12:50 - 12:54
    ئێستا، خۆشبەختانە، هیوایەک
    لەو زانیاریانەیا شاردرابۆوە.
  • 12:54 - 12:56
    تێبینی ئەوەمان کرد
    هەندێک لە دایکەکان،
  • 12:56 - 13:00
    سەرەڕای ئەوەی بۆ چەندین ساڵ
    بە جوانی ئاگایان لە منداڵەکانیان بووە،
  • 13:00 - 13:02
    توانیویشیانە درێژی
    تێلۆمیرەکانیشیان ڕاگرن.
  • 13:04 - 13:09
    کەواتە توێژینەوەی سەر ئەم ژنانە
    دەریخست خۆیان بەهێزترن بۆ فشاری دەروونی.
  • 13:09 - 13:12
    بەجۆرێک توانیویانە وا ئەزموونی
    ئەم بارودۆخانە بکەن
  • 13:12 - 13:14
    نەک وەک مەترسی ڕۆژانە بێت
  • 13:14 - 13:16
    بەڵکو وەک ململانێیەک، و
  • 13:16 - 13:20
    ئەمەش بووە هۆی تێگەشتنێکی
    زۆر گرنگ بۆ هەموومان:
  • 13:20 - 13:24
    کۆنترۆڵمان هەیە بەسەر
    شێوەی چوون بەتەمەنمان
  • 13:24 - 13:26
    هەتا سەر تاک بە تاکی خانەکان.
  • 13:28 - 13:31
    باشە، ئێستا حەسرەتی ئەوەڵمان
    بوو بە شتێکی درم.
  • 13:31 - 13:34
    هەزارەها زانا لە
    چەندین بوارەوە
  • 13:34 - 13:37
    ئەزموونی خۆیان زیادکرد
    بۆ توێژینەوەی سەر تێلۆمیر، و
  • 13:37 - 13:39
    دۆزینەوەی نوێ کرا.
  • 13:40 - 13:45
    بەرزبۆتەوە بۆ زیاتر لە ١٠ هەزار
    توێژینەوەی زانستی و لە زیادبووندایە.
  • 13:47 - 13:50
    کەواتە چەندین توێژینەوە بەخێرایی
    دۆزینەوەی سەرەتای ئێمەی دووپاتکردەوە
  • 13:50 - 13:53
    کە بەڵێ، فشاری درێژخایەن
    خراپە بۆ تێلۆمیرەکان. و
  • 13:55 - 13:56
    ئێستاش چەندینی تر ئاشکرای دەکەن
  • 13:56 - 14:00
    کە کۆنترۆڵمان زیاترە بەسەر
    ئەم پرۆسە تایبەتی بەتەمەندا چوون
  • 14:00 - 14:03
    زیاتر لەوەی دەتوانن
    بیهێننە بەرچاوی خۆتان.
  • 14:03 - 14:04
    چەند نموونەیەک:
  • 14:04 - 14:08
    توێژینەوەیەکی زانکۆی کالیفۆرنیا،
    لۆس ئانجیلیس
  • 14:08 - 14:14
    لەسەر ئەو کەسانەی چاودێری بەردەوامی
    کەسێکیان دەکەن کە ئەلزەهایمەری هەیە و
  • 14:14 - 14:19
    سەیری توانای مانەوەی تێلۆمیری
    ئەو چاودێرانەیان کرد و
  • 14:19 - 14:21
    بۆیان دەرکەوت کە باشتر بووە
  • 14:21 - 14:25
    بە ئەنجامدانی جۆرێکی تایبەتی یۆگا
  • 14:25 - 14:28
    بۆ ماوەی ١٢ خولەک لە
    ڕۆژێکدا بۆ دوو مانگ.
  • 14:30 - 14:31
    هەڵوێست گرنگە،
  • 14:31 - 14:34
    ئەگەر خۆت ڕەشبینانە بیرکەیتەوە،
  • 14:34 - 14:40
    وا دەڕوانیتە دۆخێکی فشاراوی وەک
    وەک مەترسییەک بۆسەر خۆت،
  • 14:40 - 14:42
    واتە ئەگەر بەڕێوبەرەکەت بیەوێ بتبینێت،
  • 14:42 - 14:44
    یەکسەر وا بیردەکەیتەوە،
    "خەریکە دەردەکرێم،" و
  • 14:44 - 14:46
    بۆرییەکانی خوێنت تەسک دەبنەوە، و
  • 14:46 - 14:50
    ڕێژەی هۆرمۆنی سترێس کە
    کۆرتیزۆڵە بەرزدەبێتەوە، و
  • 14:50 - 14:52
    هەر بە بەرزی دەمێنێتەوە و
  • 14:52 - 14:57
    بەتێپەڕبوونی کاتیش، ئەم ڕێژە
    بەرزە بەردەوامەی کۆرتیزۆڵ
  • 14:57 - 14:59
    ڕێژەی تیلۆمیرەیسی خانەکانت کەمدەکاتەوە.
  • 14:59 - 15:01
    باش نییە بۆ تیلۆمیرەکانت.
  • 15:02 - 15:03
    لەلایەکی تریشەوە،
  • 15:03 - 15:09
    ئەگەر وا سەیری دۆخێکی پڕ سترێس
    بکەیت وەک ململانێیەک،
  • 15:09 - 15:13
    ئەوکاتە خوێن دەچێت بۆ دڵ و مێشکت، و
  • 15:13 - 15:18
    ئەزمونی زیاتکردنێکی کورت و
    زۆر وزەبەخشی کۆرتیزۆڵ دەکەیت. و
  • 15:18 - 15:20
    بەهۆی هەڵوێستی خۆتەوە
    کە بەرەنگاری هەموو شتێک دەبیتەوە
  • 15:20 - 15:23
    تێلۆمیرەکانت سەلامەت دەبن.
  • 15:26 - 15:27
    کەواتە....
  • 15:28 - 15:31
    هەموو ئەمانە چیمان پێدەڵێت؟
  • 15:33 - 15:35
    تێلۆمیرەکانت سەلامەت دەبن.
  • 15:35 - 15:41
    هێزی ئەوەت هەیە ئەوە بگۆڕیت
  • 15:41 - 15:44
    کە بەسەر تێلۆمیرەکانتدا دێت.
  • 15:44 - 15:50
    بەڵام حەسرەتت زیاتر و زیاتر
    قوڵتر بووەتەوە،
  • 15:51 - 15:53
    چونکە دەستمان کرد بە پرسین،
  • 15:53 - 15:56
    ئەی شتەکانی دەرەوەی لەشی خۆمان؟
  • 15:56 - 16:00
    دەکرێت ئەوانیش کاربکەنە
    سەر ماوەی مانەوەی تێلۆمیر؟
  • 16:01 - 16:04
    ئێمەی مرۆڤ بوونەوەرێکی
    زۆر کۆمەڵایەتین.
  • 16:04 - 16:08
    دەکرێت تێلۆمیرەکانی خۆشمان
    شتێکی کۆمەڵایەتی بێت؟ و
  • 16:09 - 16:11
    ئەنجامەکان سەرسوڕهێنەر بوون.
  • 16:12 - 16:14
    هەر لە منداڵییەوە،
  • 16:16 - 16:20
    فەرامۆشکردنی سۆزی، کەوتنە
    بەر توندوتیژی،
  • 16:20 - 16:22
    شەڕپێفرۆشتن و ڕەگەزپەرستی
  • 16:22 - 16:26
    هەموو کاردەکەنە سەر تێلۆمیرەکان، و
    کاریگەرییەکانیش درێژخایەنن.
  • 16:28 - 16:30
    دەتوانن بیهێننە بەرچاوی خۆتان
    چی کاریگەری دەبێت
  • 16:30 - 16:32
    لەسەر منداڵەکانی لە ناوچەی جەنگدا دەژین؟
  • 16:34 - 16:36
    خەڵکەکانی کە ناتوانن
    متمانە بە دراوسێکانیان بکەن و
  • 16:36 - 16:39
    هەست بە سەلامەتی ناکەن
    لە گەڕەکەکانی خۆیاندا
  • 16:39 - 16:41
    تێلۆمیرەکانیان کورتترە.
  • 16:43 - 16:46
    کەواتە شوێنی نیشتەجێبوونیشت
    گرنگە بۆ تێلۆمیرەکان.
  • 16:46 - 16:47
    لە دیوەکەی ترەوە،
  • 16:48 - 16:51
    کۆمەڵگاکانی نزیکن لەیەکترەوە،
    هاوسەرگیری درێژخایەن، و
  • 16:52 - 16:54
    تەنانەت هاوڕێیەتی درێژخایەنیش،
  • 16:54 - 16:57
    هەموو مانەوەی تێلۆمیرەکان زیاتر دەکەن.
  • 16:58 - 17:02
    کەواتە هەموو ئەمە چیمان پێدەڵێت؟
  • 17:02 - 17:06
    پێمدەڵێت کە من هێزی ئەوەم هەیە
    کار بکەمە سەر تێلۆمیرەکانی خۆم، و
  • 17:06 - 17:10
    هێزی ئەوەم هەیە کار بکەمە
    سەر تێلۆمیرەکانی تۆش.
  • 17:10 - 17:15
    زانستی تێلۆمیر فێری کردین
    کە چۆن ژیانمان بەیەکترەوە بەستراوە.
  • 17:18 - 17:19
    بەڵام هێشتا حەسرەت گرتومی.
  • 17:20 - 17:22
    پرسیاری ئەوەم لا درووست بووە
  • 17:23 - 17:25
    هەموومان چ میراتییەک بەجێدێڵین
  • 17:27 - 17:28
    بۆ نەوەی دوای خۆمان؟
  • 17:29 - 17:31
    هەوڵدەدەین بۆ
  • 17:31 - 17:34
    ژن یان پیاوە گەنجەکانی داهاتوو
  • 17:34 - 17:38
    بتوانن لە مایکرۆسکۆپدا
    سەیری خانە بچووکەکان بکەن،
  • 17:38 - 17:40
    سەیری قەوزەی گەنگی حەوز بکەن،
  • 17:41 - 17:44
    پرسیارێکیان هەبێت کە ئێمە تەنانەت
    لەم ڕۆژەیا بیرمان لێنەکردبێتەوە؟
  • 17:44 - 17:47
    دەکرێت پرسیارێکی گرنگ بێت
    کە کار بکاتە سەر هەموو جیهان. و
  • 17:47 - 17:51
    لەوانەشە، لەوانەشە بیر بکەیتەوە
    کە چی لەخۆت بکەیت.
  • 17:52 - 17:54
    ئێستا کە ئەزانیت چۆن
    ئەتوانی تێلۆمیرەکانت بپارێزیت،
  • 17:54 - 17:56
    بیردەکەیتەوە پێویستە چی بکەیت
  • 17:56 - 17:59
    بۆ ئەوەی دەیان ساڵی تر
    بە تەندروستی بەسەر بەریت؟ و
  • 17:59 - 18:03
    ئێستا کە ئەزانیت ئەتوانیت
    کاربکەیتە سەر تێلۆمیری خەڵکی تر،
  • 18:04 - 18:05
    بیردەکەیتەوە
  • 18:06 - 18:08
    چۆن بتوانیت جیاوازی درووستکەیت؟ و
  • 18:10 - 18:14
    ئێستا کە ئەزانیت حەسرەت گرتن بۆ
    زانینی شتێک چ هێزێکی هەیە بۆ گۆڕینی جیهان،
  • 18:14 - 18:20
    چۆن دڵنیا دەبیتەوە لەوەی جیهان
    گرنگی بەو حەسرەتە بات
  • 18:20 - 18:25
    لەبەر بەرژەوەندی نەوەکانی تری
    لە دوای ئێمەوە یەن؟
  • 18:27 - 18:28
    زۆر سوپاس.
  • 18:28 - 18:33
    (چەپڵەلێدان)
Title:
زانستی خانەکان کە قەت کۆن نابێت
Speaker:
ئیلیزابێس بلاکبێرن
Description:

چی وادەکات لەشمان پیربێت.. پێستمان چرچ بێت، و قژمان سپی بێت، و کۆئەندامی بەرگریمان لاواز بێت؟ زیندەوەرزان ئیلیزابێس بلاکبێرن خەڵاتێکی نۆبڵی بردووە بۆ کارەکانی بۆ دۆزینەوەی وەڵامەکە، بە دۆزینەوەی تێلۆمیرەیز: ئەنزیمێکە کە سەری کۆتایی کرۆمۆسۆمەکان نوێدەکاتەوە، کە دەشکێت کاتێک خانەکان دابەش دەبن. زیاتر بزانن لەسەر توێژینەوە نوێکەی بلاکبێرن -- لەگەڵ ئەوەشدا کە چۆن دەتوانین کۆنترۆڵی پیربوون بکەین.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
18:46

Kurdish (Central) subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.