Bạn tự tạo ra hiện thực nào cho mình?

Thực tế không phải là thứ gì đó bạn có thể nhận ra được, mà đó là thứ mà bạn tạo nên. Isaac Lidsky đã chính mình học được bài học sâu sắc này, khi hoàn cảnh sống bất ngờ mang lại những hiểu hiết giá trị. Trong cuộc trò chuyện, tâm tình cá nhân này, anh ấy thách thức chúng ta buông bỏ mọi ngụy biện, những mặc định và sợ hãi, và chấp nhận trách nhiệm đặc biệt là người tạo ra hiện thực cho chính mình.

Khi Dorothy còn là một cô bé

cô bị cuốn hút bởi con cá vàng của mình.

Cha cô giải thích rằng cá bơi được
nhờ quẫy nhanh chiếc đuôi

để đẩy mình đi trong nước.

Không chút chần chừ, Dorothy đáp lại,

"Vâng, thưa bố. Và cá bơi ngược lại
bằng cách quẫy đầu."

(cười)

Trong tâm trí cô bé, điều đó là hiển nhiên
như bao điều khác

Cá bơi ngược bằng cách quẫy đầu của chúng.

Cô bé tin vậy.

Cuộc sống của chúng ta đầy rẫy
những con cá bơi ngược.

Chúng ta đưa ra những giả định và
những lập luận sai lầm.

Ta có những thành kiến.

Chúng ta tự cho mình đúng,
mọi người sai.

Chúng ta e sợ điều tồi tệ.

Chúng ta tìm kiếm sự hoàn hảo viễn vong.

Ta bảo bản thân thứ
làm được và không được

Trong tâm trí chúng ta, cá bơi ngược
bằng cách điên cuồng quẫy đầu

ta thậm chí không để ý chúng.

Tôi sẽ kể cho các bạn nghe
năm sự thật về tôi

Trong đó một cái là giả.

Một: Tôi đã lấy bằng danh dự toán học
tại Harvard năm 19 tuổi.

Hai: Tôi hiện đang điều hành
một công ty xây dựng tại Orlando.

Ba: Tôi đã đóng vai chính trong một phim.

Bốn: Tôi mất đi thị giác do một căn bệnh
di truyền hiếm gặp.

Năm: Tôi từng là một phụ tá luật sư
cho hai Tòa Thẩm phán Tối cao Hoa Kỳ.

Cái nào là lời nói dối?

Thật sự là, tất cả đều đúng.

Vâng, tất cả đều đúng.

(vỗ tay)

Hầu hết mọi người
chỉ quan tâm đến những show truyền hình.

(cười)

Tôi cũng như mọi người thôi.

Đó là một chương trình trên NBC:
"Saved by the Bell: The New Class."

Tôi đã đóng vai Weasel Wyzell,

một nhân vật trông rất mọt sách.

Vai diễn này quả là một thách thức cho tôi

khi tôi là một cậu bé 13 tuổi.

(cười)

Tại sao bạn lại nghi ngờ
điều thứ tư, rằng tôi bị mù?

Tại sao vậy?

Chúng ta thường mặc định
về những thứ gọi là khuyết tật.

Là một người mù, tôi gặp phải
những mặc định rất sai lầm

về khả năng của mình.

Tuy nhiên, mục đích hôm nay
không về việc tôi bị mù.

Mà là về tầm nhìn.

Việc bị mù dạy tôi sống một cuộc sống
với đôi mắt mở to.

Dạy tôi nhận thức những con cá
bơi ngược

được tạo ra trong tâm trí ta.

Việc bị mù buộc tôi phải tập trung.

Khi nhìn bằng mắt thì thế nào?

Gấp gáp và thụ động.

Bạn chỉ cần mở mắt ra là đã thấy thế giới.

Tai nghe không bằng mắt thấy.

Đúng không nào?

Vâng, đó là những gì tôi nghĩ.

Từ 12 đến 25 tuổi, võng mạc của tôi
dần trở nên tệ hơn.

Thị lực của tôi ngày càng
trở nên bất thường.

cứ như trong nhà cười với gương
và ảo giác.

Người bán hàng tôi bắt gặp
trong cửa hàng

ra là manơcan.

Khi chạm tay xuống bồn rửa tay,

tôi chợt nhận ra mình đang chạm vào
bồn tiểu thay vì bồn rửa

khi tay tôi nhận ra hình dáng thực.

Một người bạn miêu tả bức ảnh
tôi đang cầm,

thứ duy nhất tôi thấy là
một bức tranh vẽ.

Những vật thể xuất hiện, biến dạng
rồi biến mất trong thực tế của tôi.

Tôi thấy rất khó khăn và
mệt khi cố nhìn mọi thứ.

Tôi đã phải chắp ghép những phân mảnh,
những hình ảnh thoáng qua,

cố gắng phân tích những manh mối,

tìm kiếm logic trong chiếc kính vạn hoa
đang vỡ vụn,

đến khi không thấy gì nữa.

Tôi học được rằng những gì ta thấy

không hoàn toàn là sự thật.

Nó không phải là thực tế khách quan.

Những gì ta thấy là những thực tế ảo
cá nhân độc nhất

được tạo ra hoàn hảo bởi não của chúng ta.

Dùng ít kiến thức
khoa học thần kinh giải thích.

Trong cấu trúc não bộ,
thị giác chiếm 30%,

xúc giác chiếm 8%,

và thính giác chiếm 2-3%.

Mỗi giây, mắt bạn có thể gửi
đến vỏ não thị giác

hơn hai tỷ mẩu thông tin.

Phần còn lại của cơ thể
chỉ gửi đi một tỷ thông tin.

Vậy, thị giác chiếm 1/3
bộ não theo thể tích

và có thể khẳng định rằng khoảng 2/3
dữ liệu xử lý của não bộ.

Ngạc nhiên hơn,

những ảo tưởng bạn thấy
quả thất rất hấp dẫn.

Không sai: những gì bạn thấy
chỉ là ảo tưởng.

Đây mới là điều thú vị.

Khi bạn nhìn một thứ gì đó,

não bộ sẽ qui chiếu với những thứ bạn biết
về thế giới này,

những kiến thức, kí ức, quan điểm,
cảm xúc, và sự chuyên tâm của bạn.

Tất cả những thứ này
được liên kết với thị giác trong não bộ.

Những liên kết này diễn ra
cả hai chiều, và thường xuyên vô thức.

Ví dụ,

thứ bạn thấy sẽ ảnh hưởng đến tâm trạng,

và tâm trạng của bạn có thể
thay đổi những gì bạn thấy.

Rất nhiều nghiên cứu đã chứng minh.

Nếu bạn được yêu cầu ước tính

tốc độ đi bộ của một người đàn ông
trong một video, chẳng hạn,

câu trả lời sẽ khác nếu bạn được yêu cầu
nghĩ về con báo hoặc rùa.

Một ngọn đồi dường như dốc hơn
khi bạn vừa mới leo,

và cột mốc dường như xa hơn

nếu bạn đang mang chiếc balô nặng.

Chúng ta đang có mâu thuẫn căn bản ở đây.

Những gì bạn thấy là một công trình
mà tâm trí bạn tự tạo ra,

bạn chỉ trải nghiệm nó thụ động,

như những miêu tả trực tiếp
từ thế giới xung quanh.

Các bạn tạo ra hiện thực của mình,
và các bạn tin nó.

Tôi tin vào hiện thực cho đến khi
nó tan vỡ.

Sự suy thoái thị giác phá vỡ
các ảo tưởng của tôi.

Các bạn thấy đấy, nhìn chỉ là một cách

để chúng ta định hình hiện thực.

Ta tạo nên hiện thực của mình
bằng rất nhiều cách.

Lấy sợ hãi làm ví dụ.

Nỗi sợ hãi bóp méo hiện thực của bạn.

Với logic của nỗi sợ hãi, bất cứ điều gì
cũng tốt hơn là sự không chắc chắn.

Nỗi sợ làm mọi thứ mất đi giá trị,

khiến bạn sợ hãi vì những thứ bạn biết,

khiến bạn cảm thấy tồi tệ với
những thứ mơ hồ,

tạo ra cái cớ để cản trở bạn.

Các nhà tâm lý gọi nó bằng
thuật ngữ: tư duy lệch lạc.

(cười)

Đúng không nào?

Nỗi sợ khiến những thứ ta không biết
trở nên đáng sợ.

Sự sợ hãi chỉ là ngộ nhận.

Khi bạn đối mặt với nhu cầu lớn nhất

để nhìn nhận bản thân và
suy nghĩ một cách nghiêm túc,

nỗi sợ hãi sẽ khiến bạn nhụt chí,
từ trong thâm tâm,

thu hẹp và bóp méo quan điểm của bạn,

nhấn chìm khả năng
tự ngẫm của bạn

bằng một lượng lớn cảm xúc gây rối.

Khi bạn có một cơ hội hấp dẫn
để dấn thân,

sợ hãi sẽ khiến bạn chùn bước,

làm cho bạn chỉ dám đứng nhìn lời tiên tri
trở thành hiện thực.

Khi tôi được chuẩn đoán mù,

Tôi biết mù loà sẽ huỷ hoại cuộc đời tôi.

Mù loà là án tử cho sự tự do của tôi.

Đó là cái kết cho những thành tựu.

Mù có nghĩa rằng tôi sẽ sống một cuộc đời
không có ý nghĩa,

nhỏ bé và buồn tẻ,

và gần như là đơn độc.

Tôi biết chứ.

Đó là một viễn tưởng của nỗi sợ hãi,
nhưng tôi lại tin nó.

Nó không thật, nhưng là hiện thực của tôi,

cũng giống như những chú cá bơi ngược
trong tâm trí của Dorothy.

Nếu tôi đã không đối mặt với thực tế
nỗi sợ của tôi,

tôi đã sống trong sợ hãi.

Tôi chắc chắn về điều đó.

Vậy làm sao để có cái nhìn rộng hơn?

Là một phương pháp rèn luyện.

Điều này có thể học được, luyện tập được.

Tôi sẽ tóm tắt rất ngắn gọn.

Hãy có trách nhiệm với bản thân mình

trong từng phút giây, từng suy nghĩ,

và trong từng chi tiết.

Hãy nhìn thấu nỗi sợ của bạn.

Nhận thức được những nhận định sai.

Hãy khai thác những ưu điểm bản thân.

Và để những định kiến ngủ yên.

Hãy thay đổi quan niệm sai lầm
giữa may mắn và thành công.

Hãy chấp nhận ưu và khuyết điểm của bạn,
và thấu hiểu sự khác biệt.

Hãy mở lòng

với sự khoan dung.

Những nỗi sợ, những định kiến,

những anh hùng, kẻ phản diện trong bạn,

đều là lời tự bào chữa,

những duy lý, những tóm lược,

những luận cứ, sự đầu hàng của bạn.

Chúng đều là những hư cấu
bạn tự cho là thực tế.

Hãy chọn cách nhìn thấu chúng.

Chọn cách buông bỏ.

Bạn là người tạo ra thực tế của mình.

Điều này hoàn toàn từ
trách nhiệm bản thân.

Tôi đã chọn cách ra khỏi căn hầm sợ hãi
và dấn thân vào cuộc thám hiểm phía trước.

Tôi đã sống một cuộc sống ý nghĩa.

Không đơn độc,

Tôi đã chia sẻ cuộc đời mình cùng Dorothy,

người vợ xinh đẹp của tôi,

với bộ ba, chúng tôi gọi là Tripskys,

và thành viên mới nhất của gia đình,

em bé Clementine.

Nỗi sợ của bạn là gì?

Bạn tự lừa dối bản thân điều gì?

Bạn đã thêm thắt và tạo nên những ảo tưởng
như thế nào?

Bạn tự tạo ra thực tế nào cho bản thân?

Trong sự nghiệp, đời sống cá nhân của bạn,
trong các mối quan hệ,

trong trái tim và tâm hồn bạn

những con cá bơi ngược gây
thiệt hại rất lớn.

Chúng là cội nguồn của những cơ hội
bị bỏ lỡ và những tiềm năng chưa thực hiện

chúng tạo ra sự bất an và mất niềm tin,

khi bạn tìm kiếm sự thoả mãn và kết nối.

Tôi khuyên bạn nên tìm ra chúng.

Helen Keller đã nói rằng thứ duy nhất
còn tệ hơn mù loà

chính là có thị lực mà không có tầm nhìn.

Với tôi, mù loà là một ân huệ tuyệt vời,

vì mù loà đem đến cho tôi tầm nhìn.

Mong rằng bạn có thể thấy cái mà tôi thấy.

Xin cám ơn.

(vỗ tay)

Bruno Giussani: Isaac, chỉ một câu nữa,
trước khi anh rời sân khấu.

Đây là câu hỏi của những doanh nhân,
người thực hiện và nhà sáng tạo.

Anh là CEO của một công ty tại Florida,

và có lẽ rất nhiều người đang thắc mắc,

Làm sao có thể là một CEO khi bị mù?

Cụ thể anh đã gặp những khó khăn nào
và làm sao để vượt qua chúng?

IL: Vâng, khó khắn lớn nhất đã trở thành
một ân huệ đối với tôi.

Tôi không thấy được phản hồi
qua vẻ mặt của mọi người.

(cười)

BG: Tiếng ồn ở kia ư?
IL: Vâng.

Ví dụ như, trong cuộc họp lãnh đạo nhóm
của chúng tôi,

tôi không thấy được biểu cảm khuôn mặt
hay cử chỉ.

Tôi học được cách thu thập phản hồi
bằng lời nói hơn.

Tôi yêu cầu mọi người nói cho tôi biết
họ nghĩ gì.

Và như vậy,

như tôi đã nói, việc này thật sự là một
ân huệ với bản thân tôi và với công ty,

bởi vì chúng tôi giao tiếp
ở một mức độ sâu hơn,

chúng tôi tránh những thứ mơ hồ,

và hơn hết, nhóm của tôi biết rằng
những gì họ nghĩ mới thực sự là vấn đề.

BG: Isaac, cảm ơn anh đã đến với TED.
IL: Cảm ơn anh, Bruno.

(vỗ tay)