0:00:00.960,0:00:02.536
Khi Dorothy còn là một cô bé

0:00:02.560,0:00:05.050
cô bị cuốn hút bởi con cá vàng của mình.

0:00:05.080,0:00:08.536
Cha cô giải thích rằng cá bơi được [br]nhờ quẫy nhanh chiếc đuôi

0:00:08.560,0:00:10.440
để đẩy mình đi trong nước.

0:00:11.040,0:00:13.176
Không chút chần chừ, Dorothy đáp lại,

0:00:13.200,0:00:16.456
"Vâng, thưa bố. Và cá bơi ngược lại[br]bằng cách quẫy đầu."

0:00:16.480,0:00:18.096
(cười)

0:00:18.120,0:00:20.936
Trong tâm trí cô bé, điều đó là hiển nhiên[br]như bao điều khác

0:00:20.960,0:00:23.296
Cá bơi ngược bằng cách quẫy đầu của chúng.

0:00:23.320,0:00:24.520
Cô bé tin vậy.

0:00:25.320,0:00:28.296
Cuộc sống của chúng ta đầy rẫy[br]những con cá bơi ngược.

0:00:28.320,0:00:30.816
Chúng ta đưa ra những giả định và[br]những lập luận sai lầm.

0:00:30.840,0:00:32.095
Ta có những thành kiến.

0:00:32.119,0:00:34.376
Chúng ta tự cho mình đúng,[br]mọi người sai.

0:00:34.400,0:00:36.016
Chúng ta e sợ điều tồi tệ.

0:00:36.040,0:00:38.200
Chúng ta tìm kiếm sự hoàn hảo viễn vong.

0:00:38.920,0:00:41.000
Ta bảo bản thân thứ[br]làm được và không được

0:00:41.880,0:00:45.976
Trong tâm trí chúng ta, cá bơi ngược[br]bằng cách điên cuồng quẫy đầu

0:00:46.000,0:00:47.429
ta thậm chí không để ý chúng.

0:00:49.160,0:00:51.336
Tôi sẽ kể cho các bạn nghe[br]năm sự thật về tôi

0:00:51.360,0:00:52.680
Trong đó một cái là giả.

0:00:53.760,0:00:58.560
Một: Tôi đã lấy bằng danh dự toán học[br]tại Harvard năm 19 tuổi.

0:00:59.680,0:01:03.640
Hai: Tôi hiện đang điều hành [br]một công ty xây dựng tại Orlando.

0:01:04.920,0:01:08.040
Ba: Tôi đã đóng vai chính trong một phim.

0:01:09.440,0:01:13.880
Bốn: Tôi mất đi thị giác do một căn bệnh[br]di truyền hiếm gặp.

0:01:14.960,0:01:19.400
Năm: Tôi từng là một phụ tá luật sư[br]cho hai Tòa Thẩm phán Tối cao Hoa Kỳ.

0:01:20.360,0:01:21.560
Cái nào là lời nói dối?

0:01:23.880,0:01:25.240
Thật sự là, tất cả đều đúng.

0:01:26.240,0:01:27.520
Vâng, tất cả đều đúng.

0:01:28.800,0:01:30.960
(vỗ tay)

0:01:32.680,0:01:36.336
Hầu hết mọi người[br]chỉ quan tâm đến những show truyền hình.

0:01:36.360,0:01:38.040
(cười)

0:01:39.680,0:01:41.240
Tôi cũng như mọi người thôi.

0:01:42.320,0:01:45.656
Đó là một chương trình trên NBC:[br]"Saved by the Bell: The New Class."

0:01:45.680,0:01:49.280
Tôi đã đóng vai Weasel Wyzell,

0:01:50.240,0:01:54.296
một nhân vật trông rất mọt sách.

0:01:54.320,0:01:59.096
Vai diễn này quả là một thách thức cho tôi

0:01:59.120,0:02:00.616
khi tôi là một cậu bé 13 tuổi.

0:02:00.640,0:02:02.160
(cười)

0:02:03.320,0:02:06.240
Tại sao bạn lại nghi ngờ[br]điều thứ tư, rằng tôi bị mù?

0:02:07.120,0:02:08.320
Tại sao vậy?

0:02:09.280,0:02:12.256
Chúng ta thường mặc định [br]về những thứ gọi là khuyết tật.

0:02:12.280,0:02:15.456
Là một người mù, tôi gặp phải[br]những mặc định rất sai lầm

0:02:15.480,0:02:17.240
về khả năng của mình.

0:02:18.640,0:02:21.176
Tuy nhiên, mục đích hôm nay[br]không về việc tôi bị mù.

0:02:21.200,0:02:22.400
Mà là về tầm nhìn.

0:02:23.480,0:02:27.280
Việc bị mù dạy tôi sống một cuộc sống[br]với đôi mắt mở to.

0:02:28.200,0:02:30.576
Dạy tôi nhận thức những con cá[br]bơi ngược

0:02:30.600,0:02:32.096
được tạo ra trong tâm trí ta.

0:02:32.120,0:02:34.280
Việc bị mù buộc tôi phải tập trung.

0:02:35.760,0:02:37.840
Khi nhìn bằng mắt thì thế nào?

0:02:38.720,0:02:40.360
Gấp gáp và thụ động.

0:02:40.800,0:02:42.936
Bạn chỉ cần mở mắt ra là đã thấy thế giới.

0:02:42.960,0:02:45.056
Tai nghe không bằng mắt thấy.

0:02:45.080,0:02:46.280
Đúng không nào?

0:02:47.120,0:02:48.800
Vâng, đó là những gì tôi nghĩ.

0:02:49.520,0:02:54.440
Từ 12 đến 25 tuổi, võng mạc của tôi[br]dần trở nên tệ hơn.

0:02:55.280,0:02:58.296
Thị lực của tôi ngày càng[br]trở nên bất thường.

0:02:58.320,0:03:00.600
cứ như trong nhà cười với gương[br]và ảo giác.

0:03:01.640,0:03:03.976
Người bán hàng tôi bắt gặp[br]trong cửa hàng

0:03:04.000,0:03:05.200
ra là manơcan.

0:03:05.880,0:03:07.376
Khi chạm tay xuống bồn rửa tay,

0:03:07.400,0:03:10.616
tôi chợt nhận ra mình đang chạm vào [br]bồn tiểu thay vì bồn rửa

0:03:10.640,0:03:12.355
khi tay tôi nhận ra hình dáng thực.

0:03:13.160,0:03:15.296
Một người bạn miêu tả bức ảnh[br]tôi đang cầm,

0:03:15.320,0:03:17.440
thứ duy nhất tôi thấy là[br]một bức tranh vẽ.

0:03:18.720,0:03:23.040
Những vật thể xuất hiện, biến dạng[br]rồi biến mất trong thực tế của tôi.

0:03:24.080,0:03:26.520
Tôi thấy rất khó khăn và[br]mệt khi cố nhìn mọi thứ.

0:03:27.600,0:03:30.856
Tôi đã phải chắp ghép những phân mảnh,[br]những hình ảnh thoáng qua,

0:03:30.880,0:03:32.856
cố gắng phân tích những manh mối,

0:03:32.880,0:03:35.960
tìm kiếm logic trong chiếc kính vạn hoa[br]đang vỡ vụn,

0:03:36.840,0:03:38.126
đến khi không thấy gì nữa.

0:03:39.600,0:03:41.256
Tôi học được rằng những gì ta thấy

0:03:41.280,0:03:43.640
không hoàn toàn là sự thật.

0:03:44.200,0:03:46.400
Nó không phải là thực tế khách quan.

0:03:48.000,0:03:52.696
Những gì ta thấy là những thực tế ảo[br]cá nhân độc nhất

0:03:52.720,0:03:54.840
được tạo ra hoàn hảo bởi não của chúng ta.

0:03:55.560,0:03:57.894
Dùng ít kiến thức[br]khoa học thần kinh giải thích.

0:03:57.918,0:04:01.158
Trong cấu trúc não bộ, [br]thị giác chiếm 30%,

0:04:01.560,0:04:05.016
xúc giác chiếm 8%,

0:04:05.040,0:04:06.840
và thính giác chiếm 2-3%.

0:04:07.600,0:04:11.336
Mỗi giây, mắt bạn có thể gửi[br]đến vỏ não thị giác

0:04:11.360,0:04:13.520
hơn hai tỷ mẩu thông tin.

0:04:14.360,0:04:17.800
Phần còn lại của cơ thể[br]chỉ gửi đi một tỷ thông tin.

0:04:18.680,0:04:22.896
Vậy, thị giác chiếm 1/3[br]bộ não theo thể tích

0:04:22.920,0:04:26.240
và có thể khẳng định rằng khoảng 2/3[br]dữ liệu xử lý của não bộ.

0:04:27.040,0:04:28.256
Ngạc nhiên hơn,

0:04:28.280,0:04:30.376
những ảo tưởng bạn thấy[br]quả thất rất hấp dẫn.

0:04:30.400,0:04:32.800
Không sai: những gì bạn thấy[br]chỉ là ảo tưởng.

0:04:33.920,0:04:35.736
Đây mới là điều thú vị.

0:04:35.760,0:04:37.856
Khi bạn nhìn một thứ gì đó,

0:04:37.880,0:04:41.416
não bộ sẽ qui chiếu với những thứ bạn biết[br]về thế giới này,

0:04:41.440,0:04:45.496
những kiến thức, kí ức, quan điểm,[br]cảm xúc, và sự chuyên tâm của bạn.

0:04:45.520,0:04:50.080
Tất cả những thứ này[br]được liên kết với thị giác trong não bộ.

0:04:51.040,0:04:54.456
Những liên kết này diễn ra [br]cả hai chiều, và thường xuyên vô thức.

0:04:54.480,0:04:56.336
Ví dụ,

0:04:56.360,0:04:58.496
thứ bạn thấy sẽ ảnh hưởng đến tâm trạng,

0:04:58.520,0:05:01.120
và tâm trạng của bạn có thể[br]thay đổi những gì bạn thấy.

0:05:02.040,0:05:03.760
Rất nhiều nghiên cứu đã chứng minh.

0:05:04.600,0:05:06.456
Nếu bạn được yêu cầu ước tính

0:05:06.480,0:05:09.656
tốc độ đi bộ của một người đàn ông[br]trong một video, chẳng hạn,

0:05:09.680,0:05:13.800
câu trả lời sẽ khác nếu bạn được yêu cầu[br]nghĩ về con báo hoặc rùa.

0:05:15.120,0:05:18.416
Một ngọn đồi dường như dốc hơn[br]khi bạn vừa mới leo,

0:05:18.440,0:05:20.656
và cột mốc dường như xa hơn

0:05:20.680,0:05:22.360
nếu bạn đang mang chiếc balô nặng.

0:05:23.960,0:05:26.840
Chúng ta đang có mâu thuẫn căn bản ở đây.

0:05:28.160,0:05:32.576
Những gì bạn thấy là một công trình[br]mà tâm trí bạn tự tạo ra,

0:05:32.600,0:05:34.376
bạn chỉ trải nghiệm nó thụ động,

0:05:34.400,0:05:36.800
như những miêu tả trực tiếp[br]từ thế giới xung quanh.

0:05:37.680,0:05:40.280
Các bạn tạo ra hiện thực của mình,[br]và các bạn tin nó.

0:05:41.560,0:05:43.800
Tôi tin vào hiện thực cho đến khi[br]nó tan vỡ.

0:05:44.920,0:05:47.360
Sự suy thoái thị giác phá vỡ[br]các ảo tưởng của tôi.

0:05:48.720,0:05:51.016
Các bạn thấy đấy, nhìn chỉ là một cách

0:05:51.040,0:05:52.720
để chúng ta định hình hiện thực.

0:05:53.280,0:05:55.880
Ta tạo nên hiện thực của mình[br]bằng rất nhiều cách.

0:05:57.160,0:06:00.120
Lấy sợ hãi làm ví dụ.

0:06:01.440,0:06:04.280
Nỗi sợ hãi bóp méo hiện thực của bạn.

0:06:05.880,0:06:10.056
Với logic của nỗi sợ hãi, bất cứ điều gì[br]cũng tốt hơn là sự không chắc chắn.

0:06:10.080,0:06:12.536
Nỗi sợ làm mọi thứ mất đi giá trị,

0:06:12.560,0:06:14.696
khiến bạn sợ hãi vì những thứ bạn biết,

0:06:14.720,0:06:17.496
khiến bạn cảm thấy tồi tệ với[br]những thứ mơ hồ,

0:06:17.520,0:06:19.280
tạo ra cái cớ để cản trở bạn.

0:06:20.120,0:06:22.856
Các nhà tâm lý gọi nó bằng[br]thuật ngữ: tư duy lệch lạc.

0:06:22.880,0:06:23.976
(cười)

0:06:24.000,0:06:25.536
Đúng không nào?

0:06:25.560,0:06:28.840
Nỗi sợ khiến những thứ ta không biết[br]trở nên đáng sợ.

0:06:30.080,0:06:31.976
Sự sợ hãi chỉ là ngộ nhận.

0:06:32.000,0:06:33.736
Khi bạn đối mặt với nhu cầu lớn nhất

0:06:33.760,0:06:36.416
để nhìn nhận bản thân và[br]suy nghĩ một cách nghiêm túc,

0:06:36.440,0:06:39.256
nỗi sợ hãi sẽ khiến bạn nhụt chí,[br]từ trong thâm tâm,

0:06:39.280,0:06:41.056
thu hẹp và bóp méo quan điểm của bạn,

0:06:41.080,0:06:43.136
nhấn chìm khả năng[br]tự ngẫm của bạn

0:06:43.160,0:06:44.880
bằng một lượng lớn cảm xúc gây rối.

0:06:45.880,0:06:48.736
Khi bạn có một cơ hội hấp dẫn[br]để dấn thân,

0:06:48.760,0:06:51.256
sợ hãi sẽ khiến bạn chùn bước,

0:06:51.280,0:06:54.800
làm cho bạn chỉ dám đứng nhìn lời tiên tri[br]trở thành hiện thực.

0:06:57.880,0:07:00.096
Khi tôi được chuẩn đoán mù,

0:07:00.120,0:07:03.160
Tôi biết mù loà sẽ huỷ hoại cuộc đời tôi.

0:07:04.400,0:07:07.336
Mù loà là án tử cho sự tự do của tôi.

0:07:07.360,0:07:09.240
Đó là cái kết cho những thành tựu.

0:07:10.600,0:07:14.576
Mù có nghĩa rằng tôi sẽ sống một cuộc đời[br]không có ý nghĩa,

0:07:14.600,0:07:16.296
nhỏ bé và buồn tẻ,

0:07:16.320,0:07:17.520
và gần như là đơn độc.

0:07:18.280,0:07:19.480
Tôi biết chứ.

0:07:21.440,0:07:24.240
Đó là một viễn tưởng của nỗi sợ hãi,[br]nhưng tôi lại tin nó.

0:07:24.800,0:07:27.416
Nó không thật, nhưng là hiện thực của tôi,

0:07:27.440,0:07:30.600
cũng giống như những chú cá bơi ngược[br]trong tâm trí của Dorothy.

0:07:31.920,0:07:34.416
Nếu tôi đã không đối mặt với thực tế[br]nỗi sợ của tôi,

0:07:34.440,0:07:35.640
tôi đã sống trong sợ hãi.

0:07:36.200,0:07:37.480
Tôi chắc chắn về điều đó.

0:07:39.920,0:07:42.440
Vậy làm sao để có cái nhìn rộng hơn?

0:07:43.480,0:07:44.960
Là một phương pháp rèn luyện.

0:07:45.520,0:07:47.960
Điều này có thể học được, luyện tập được.

0:07:48.680,0:07:50.109
Tôi sẽ tóm tắt rất ngắn gọn.

0:07:51.640,0:07:53.536
Hãy có trách nhiệm với bản thân mình

0:07:53.560,0:07:56.056
trong từng phút giây, từng suy nghĩ,

0:07:56.080,0:07:57.280
và trong từng chi tiết.

0:07:58.120,0:07:59.776
Hãy nhìn thấu nỗi sợ của bạn.

0:07:59.800,0:08:01.536
Nhận thức được những nhận định sai.

0:08:01.560,0:08:03.336
Hãy khai thác những ưu điểm bản thân.

0:08:03.360,0:08:05.536
Và để những định kiến ngủ yên.

0:08:05.560,0:08:08.360
Hãy thay đổi quan niệm sai lầm[br]giữa may mắn và thành công.

0:08:09.480,0:08:12.920
Hãy chấp nhận ưu và khuyết điểm của bạn,[br]và thấu hiểu sự khác biệt.

0:08:13.600,0:08:14.896
Hãy mở lòng

0:08:14.920,0:08:16.320
với sự khoan dung.

0:08:17.480,0:08:19.696
Những nỗi sợ, những định kiến,

0:08:19.720,0:08:21.576
những anh hùng, kẻ phản diện trong bạn,

0:08:21.600,0:08:24.616
đều là lời tự bào chữa,

0:08:24.640,0:08:26.976
những duy lý, những tóm lược,

0:08:27.000,0:08:29.320
những luận cứ, sự đầu hàng của bạn.

0:08:30.360,0:08:32.679
Chúng đều là những hư cấu[br]bạn tự cho là thực tế.

0:08:34.000,0:08:35.655
Hãy chọn cách nhìn thấu chúng.

0:08:35.679,0:08:36.919
Chọn cách buông bỏ.

0:08:38.080,0:08:41.039
Bạn là người tạo ra thực tế của mình.

0:08:42.240,0:08:45.280
Điều này hoàn toàn từ[br]trách nhiệm bản thân.

0:08:46.440,0:08:51.560
Tôi đã chọn cách ra khỏi căn hầm sợ hãi[br]và dấn thân vào cuộc thám hiểm phía trước.

0:08:52.440,0:08:54.840
Tôi đã sống một cuộc sống ý nghĩa.

0:08:56.120,0:08:57.896
Không đơn độc,

0:08:57.920,0:09:00.896
Tôi đã chia sẻ cuộc đời mình cùng Dorothy,

0:09:00.920,0:09:02.576
người vợ xinh đẹp của tôi,

0:09:02.600,0:09:04.760
với bộ ba, chúng tôi gọi là Tripskys,

0:09:06.400,0:09:08.416
và thành viên mới nhất của gia đình,

0:09:08.440,0:09:09.800
em bé Clementine.

0:09:10.840,0:09:12.040
Nỗi sợ của bạn là gì?

0:09:13.600,0:09:15.360
Bạn tự lừa dối bản thân điều gì?

0:09:16.520,0:09:19.440
Bạn đã thêm thắt và tạo nên những ảo tưởng[br]như thế nào?

0:09:20.360,0:09:22.840
Bạn tự tạo ra thực tế nào cho bản thân?

0:09:24.200,0:09:27.376
Trong sự nghiệp, đời sống cá nhân của bạn,[br]trong các mối quan hệ,

0:09:27.400,0:09:29.016
trong trái tim và tâm hồn bạn

0:09:29.040,0:09:31.440
những con cá bơi ngược gây[br]thiệt hại rất lớn.

0:09:32.560,0:09:36.480
Chúng là cội nguồn của những cơ hội [br]bị bỏ lỡ và những tiềm năng chưa thực hiện

0:09:37.400,0:09:39.776
chúng tạo ra sự bất an và mất niềm tin,

0:09:39.800,0:09:42.240
khi bạn tìm kiếm sự thoả mãn và kết nối.

0:09:43.560,0:09:45.760
Tôi khuyên bạn nên tìm ra chúng.

0:09:47.360,0:09:51.536
Helen Keller đã nói rằng thứ duy nhất[br]còn tệ hơn mù loà

0:09:51.560,0:09:53.560
chính là có thị lực mà không có tầm nhìn.

0:09:54.920,0:09:58.696
Với tôi, mù loà là một ân huệ tuyệt vời,

0:09:58.720,0:10:00.760
vì mù loà đem đến cho tôi tầm nhìn.

0:10:01.720,0:10:03.720
Mong rằng bạn có thể thấy cái mà tôi thấy.

0:10:04.280,0:10:05.496
Xin cám ơn.

0:10:05.520,0:10:07.680
(vỗ tay)

0:10:20.720,0:10:23.896
Bruno Giussani: Isaac, chỉ một câu nữa,[br]trước khi anh rời sân khấu.

0:10:23.920,0:10:27.696
Đây là câu hỏi của những doanh nhân,[br]người thực hiện và nhà sáng tạo.

0:10:27.720,0:10:31.376
Anh là CEO của một công ty tại Florida,

0:10:31.400,0:10:33.536
và có lẽ rất nhiều người đang thắc mắc,

0:10:33.560,0:10:35.776
Làm sao có thể là một CEO khi bị mù?

0:10:35.800,0:10:39.576
Cụ thể anh đã gặp những khó khăn nào[br]và làm sao để vượt qua chúng?

0:10:39.600,0:10:42.736
IL: Vâng, khó khắn lớn nhất đã trở thành [br]một ân huệ đối với tôi.

0:10:42.760,0:10:45.320
Tôi không thấy được phản hồi[br]qua vẻ mặt của mọi người.

0:10:45.880,0:10:47.976
(cười)

0:10:48.000,0:10:50.176
BG: Tiếng ồn ở kia ư?[br]IL: Vâng.

0:10:50.200,0:10:53.696
Ví dụ như, trong cuộc họp lãnh đạo nhóm[br]của chúng tôi,

0:10:53.720,0:10:56.080
tôi không thấy được biểu cảm khuôn mặt[br]hay cử chỉ.

0:10:57.640,0:11:01.376
Tôi học được cách thu thập phản hồi[br]bằng lời nói hơn.

0:11:01.400,0:11:05.400
Tôi yêu cầu mọi người nói cho tôi biết[br]họ nghĩ gì.

0:11:06.080,0:11:07.936
Và như vậy,

0:11:07.960,0:11:12.056
như tôi đã nói, việc này thật sự là một [br]ân huệ với bản thân tôi và với công ty,

0:11:12.080,0:11:14.680
bởi vì chúng tôi giao tiếp[br]ở một mức độ sâu hơn,

0:11:15.400,0:11:17.320
chúng tôi tránh những thứ mơ hồ,

0:11:18.080,0:11:24.010
và hơn hết, nhóm của tôi biết rằng[br]những gì họ nghĩ mới thực sự là vấn đề.

0:11:26.560,0:11:29.456
BG: Isaac, cảm ơn anh đã đến với TED.[br]IL: Cảm ơn anh, Bruno.

0:11:29.480,0:11:33.185
(vỗ tay)