Return to Video

ئەو هونەرمەندە ساختەی کە کڵاوی خستەسەر سەر نازییەکان. نوا چارنی

  • 0:07 - 0:11
    یەکێکە لە دادگاییە ھەرە
    سەیرەکانی مێژووی ھۆڵەندا،
  • 0:11 - 0:15
    کەیسی ژمارە ١٩٤٧ کەیسی
    ھونەرمەندێکی ساختە دەبێت،
  • 0:15 - 0:19
    کە کارەکانی دەبێتە ھۆی ڕزگار کردنی
    کۆمەڵێک تابلۆ بە بەھایی ملێۆنان دۆلار.
  • 0:19 - 0:22
    ھونەرمەندەکە شەڕی بۆ ئەوە
    دەکرد کە ھونەرمەندێکی ساختە بووە
  • 0:22 - 0:28
    لە ڕاستیدا ژیانی بەند بوو بە سەلماندی
    ئەوەی کە ھونەرمەندێکی ساختە بووە.
  • 0:28 - 0:31
    وەک ھونەرمەندە ساختەکانیتر،
    ڤان میگرین ھونەرمەند بووە
  • 0:31 - 0:35
    کە کارە ساختەکانی بەناوبانگی دەکەن.
  • 0:35 - 0:37
    بەھۆی یاخی بوونی لە جیھانی ھونەری،
  • 0:37 - 0:41
    ڤان میگرین ھەوڵ دەدات
    ڕەخنەگرانی ھەڵبخەڵەتێنێت.
  • 0:41 - 0:44
    ھەوڵ دەدات خۆی ئاشنای ھونەری
    ھونەرمەندە مەزنە کۆنەکان بکات
  • 0:44 - 0:48
    ژیانامەیان، تەکنیکەکانیان
    و کەلوپەلەکانیشیان.
  • 0:48 - 0:53
    ئەم ھونەرمەندە ڕێچکەی ھونەری
    سەدەی حەڤدەھەمینی بۆراک ھەڵدەبژێرێت
  • 0:53 - 0:55
    بە تایبەت جۆھانس ڤیرمیر
  • 0:55 - 0:59
    کە ھونەرمەندێکی
    بەناوبانگە بە کێشانی تابلۆی
  • 0:59 - 1:03
    دیمەنی ناو ماڵ بە سەرکەوتووی و بە جوانی.
  • 1:03 - 1:08
    بەھۆی بە نھێنی ئیش کردن،
    تابلۆکێشە ساختەکە خۆی شارەزا دەکات،
  • 1:08 - 1:11
    وەک ڕاھێنان چەندین تابلۆ ساختە دەکات.
  • 1:11 - 1:15
    تابلۆکانی خۆشی بەھەمان ئەو ماددانە دەکێشێت
  • 1:15 - 1:17
    کە لە سەردەمی ڤیرمیر باو دەبن
  • 1:17 - 1:22
    کانڤەسی سەدەی حەڤدەھەمین دەھێنێت
    و فڵچەی تایبەت بە خۆی دەھێنێت،
  • 1:22 - 1:26
    و تەمەنی تابلۆکان زیاد
    دەکات بەھۆی ماددەیەکی لکێنەر
  • 1:26 - 1:29
    و گەرم کردنی تابلۆکان بۆ
    درووست بوونی کەلێن و تێکشکان.
  • 1:29 - 1:33
    بەھۆی لێکۆڵینەوەی تاقیگە،
    دەتوانرا ئەم ماددە لکێنەرە ئاشکرا بکرێت.
  • 1:33 - 1:38
    بەڵام لەم کاتەدا تاقیگەکان
    زۆر نەبوون و ئەم تەکنیکە بڵاو نەبوو،
  • 1:38 - 1:42
    تەنانەت لە ڕۆژگاری ئەمڕۆشدا،
    ڕاستاندنی ناسنامەی تابلۆکان
  • 1:42 - 1:46
    پشت بە کەسانی تایبەتی
    بواری تابلۆکان دەبەستێت.
  • 1:46 - 1:51
    ئەم بڕیارە پشت بە بڕیاری کەسی دەبەستێت.
  • 1:51 - 1:55
    لەم بوارەدا، میگرین لە
    جیھانی ھونەری زیرەکتر دەبێت.
  • 1:55 - 2:00
    لە ڕێگەی لێکۆڵینەوەکانی، تێگەیشت کە
    مێژوونووسان پێیان وایە ڤیرمیر لە سەرەتادا
  • 2:00 - 2:05
    بە ھۆی سەرسامی بە تابلۆکێشی
    ئیتاڵی کاراڤاگیۆ، تابلۆی ئاینی کێشاوە.
  • 2:05 - 2:08
    پسپۆری تابلۆکانی ڤیرمیر، ئابراھەم بریدیس،
  • 2:08 - 2:13
    یەکێک بوو لەو کەسانەی کە باوەڕی بەم تیۆرە
    ھەبوو سەرەڕایی ئەوەی ھیچ بەڵگەیەک نەبوو.
  • 2:13 - 2:16
    بۆیە میگرین بڕیاری دا
    تابلۆیەک بەم بوارە بکێشێت.
  • 2:16 - 2:20
    ناوی تابلۆکە دەنێت
    "The Supper at Emmaus."
  • 2:20 - 2:25
    برەیدیەس تابلۆ ساختەکەی میگرین
    وەک تابلۆیەکی ڤیرمیر دەناسێنێت.
  • 2:25 - 2:30
    تابلۆکەی میگیرین
    ناگاتە ئاستی تەکنیکەکانی ڤیرمیر،
  • 2:30 - 2:35
    بەڵام دەکرێت چاوپۆشی لێ بکرێت بەوەی کە:
  • 2:35 - 2:41
    ئەم کارە سەرەتایەکانی ڤیرمیرە، پێش ئەوە
    کێشراوە کە دەست بە کارەکانی خۆی بکات.
  • 2:41 - 2:43
    تەکنیکەکانی بێ خەوش و
    پەرە دەسەنن لە جیھانی ھونەری،
  • 2:43 - 2:47
    لە ساڵی ١٩٣٧ ئەم تابلۆیە بە نزیکەی
  • 2:47 - 2:51
    چوار ملێۆن دۆلاری ئەمڕۆ دەفرۆشرێت.
  • 2:51 - 2:54
    ئەم سەرکەوتنە ھانی میگەرەن
    دەدات بۆ ئەوەی تابلۆیتر بفرۆشێت
  • 2:54 - 2:57
    لە ڕێگەی سەوداکەرانیتر ھونەری.
  • 2:57 - 2:59
    بە شێوەیەکی باوەڕ پێ نەکراو،
  • 2:59 - 3:03
    جیھانی ھونەری باوەڕ
    بەم تابلۆ ساختانە دەکەن.
  • 3:03 - 3:07
    کاتێک نازیەکان ھۆڵەندا داگیر
    دەکەن لە سەردەمی جەنگی جیھانی دووەم،
  • 3:07 - 3:10
    ھێرمان گیۆرینگ، یەکێک
    لە ئەفسەرە گرنگەکانی ھیتلەر،
  • 3:10 - 3:14
    کە ھەوڵ دەدات چەند تابلۆیەکی ڤیرمیر بکڕێت
  • 3:14 - 3:16
    کە لە سەرانسەری ئەوروپا دەدزرێن.
  • 3:16 - 3:21
    میگیرین ناچار دەبێت تابلۆیەکی
    ساختەی ڤیرمیری پێ بفرۆشێت
  • 3:21 - 3:24
    بە ناوی
    "Christ with the Adulteress."
  • 3:24 - 3:27
    لەگەڵ بەرزبوونەوەی شەپۆڵی
    جەنگ، بەختی میگیرینیش ھەڵ دەکشێت.
  • 3:27 - 3:32
    دوای سەرکەوتنی ھاوپەیمانان،
    ماگرینی بە تۆمەتی فرۆشتنی
  • 3:32 - 3:37
    تابلۆی ئاسەواری ھۆڵەندی
    بە نازییەکان وەک کارێکی خیانەت
  • 3:37 - 3:39
    سزای مردنی بەسەر دەسەپێنرێت.
  • 3:39 - 3:42
    بۆ ئەوەی بیسەلمێنێت
    کە ئەم تابلۆیانە ساختەن،
  • 3:42 - 3:47
    ھەنگاو بە ھەنگاو شی
    دەکاتەوە کە چۆن ساختەکاری کردووە.
  • 3:47 - 3:53
    بەڵام تووشی کێشەیەک دەبێتەوە، ئەو پسپۆڕەی
    کە بووە ھۆی ناوبانگی تابلۆکانی ماگرینی
  • 3:53 - 3:59
    ھەوڵ دەدات کە ناوبانگی خۆی بپارێزێت،
    بریدیەس پێداگر بوو لە ڕەسەنایەتی تابلۆکان.
  • 3:59 - 4:03
    بەھۆی نەبوونی ھەڵبژاردەی تر، ماگرینی
    ھەوڵ دەدات تابلۆیەکی تری ڤیرمیر بکێشێت.
  • 4:03 - 4:08
    دوای ئەوەی تابلۆ ساختەکە پێشکەشی
    دادگا دەکات، دادگا باوەڕی پێ دەکەن.
  • 4:08 - 4:11
    لە تاوانی ھەماھەنگی
    لەگەڵ نازیەکان دەبەخشرێت.
  • 4:11 - 4:14
    بە یەک ساڵ زیندانی سزا
    دەدرێت بە ھۆی ساختەکاری.
  • 4:14 - 4:19
    سەرەڕایی ئەوەی بەڵگە ھەیە کە
    ماگرینی ھەماھەنگی لەگەڵ نازیەکان کردووە،
  • 4:19 - 4:23
    توانی کە باوەڕ بە خەڵک بکات
    کە کڵاوی خستۆتە سەر گۆرینگ
  • 4:23 - 4:29
    و وێنەی خۆی بۆ پاڵەوانێکی نەتەوەیی
    کە نازیەکانی ھەڵخەڵەتاندووە بگۆڕێت.
  • 4:29 - 4:32
    بەھۆی ئەو ناوبانگە تازەیە
  • 4:32 - 4:35
    بەھایی تابلۆکانی میگرینی بەرز دەبێتەوە،
  • 4:35 - 4:40
    بە جۆرێک کە تابلۆکانی لە لایەن
    کوڕەکەی خۆی ساختە دەکرێت.
  • 4:40 - 4:45
    بەھۆی ئەم ساختەکاریانە
    تابلۆکانی نرخیان لە دەست دەدەن،
  • 4:45 - 4:50
    وەک تابلۆیەکی ساختەی بەدناو دەمێننەوە.
Title:
ئەو هونەرمەندە ساختەی کە کڵاوی خستەسەر سەر نازییەکان. نوا چارنی
Speaker:
نوا چارنی
Description:

کۆی وانەکە لەم بەستەرە چاو لێ بکە:
https://ed.ted.com/lessons/the-art-forger-who-tricked-the-nazis-noah-charney

یەکێکە لە دادگاییە پر سەیروسەمەرەکان لە مێژووی هۆڵەندا. تاوانبار لە ساڵی ١٩٤٧ بەهۆی کارە ساختەکانی بە بەهایی چەندین ملیۆن دۆلار تابلۆی لە فەوتان پاراستووە. بەڵام ئەو هەوڵی نەدەدا کە بێ تاوانی خۆی بسەلمێنێت، لە ڕاستیدا، بێتاوانی بەوە دەسەلمێنرا کە ئەو کاری ساختەی کردووە. ئەم هونەرمەندە کێیە و بۆچی دادگایی کرا؟ نوا چارنی باسی هان ڤان میگیرینی بەدناو دەکات.

وانەکە لە لایەن نوا چارنی و لە لایەن هیپی سی گی کاری دەرهێنانی بۆ کراوە.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:52

Kurdish subtitles

Revisions Compare revisions