Głowa Augusta, ok. 27-25 p.n.e.

Rzym, głowa Augusta, ok. 27-25 p.n.e, bronz i szkło, wys. 46,2 cm, szer. 26,5 cm, gł. 29,4 cm, (British Museum, Londyn)

Opowiadają: Pippa Couch i Rachel Ropeik

Znajdujemy się w British Museum

i oglądamy głowę Augusta,

pochodzącą z roku około 27-25 p.n.e.

Więc... Kim był August?

August był oczywiście pierwszym cesarzem

oraz jednym z członków triumwiratu.

Dzięki Szekspirowi wielu ludzi zna historię

Marka Antoniusza i Kleopatry.

August pokonał Marka Antoniusza w bitwie pod Akcjum

i dzięki temu mógł

"Augustem" został jednak dopiero

kiedy pokonał wszystkich innych rywali.

Zatem najpierw był tylko Oktawianem,

jednym z trzech ludzi władających Rzymem,

żeby później pokonać wszystkich swoich rywali, z Markiem Antoniuszem włącznie.

Wtedy nadano mu przydomek "Augustus",

był to rodzaj wyróżnienia, przyznanego mu przez rzymski senat.

I od tego czasu

jego rola zupełnie się zmieniła.

Oktawian nie może już, tak jak wcześniej,

promować swojego imienia

poprzez bitwy, walcząc przeciwko innym,

Oktawian stwierdza zatem, że jako jedyny władca

musi zmienić sposób zdobywania popularności.

Wracając do samej rzeźby, na którą patrzymy....

Niekoniecznie widzimy tutaj "budowniczego imperium",

Tutaj August jest w pewien sposób z tego "odarty", to znaczy

został przedstawiony jako młody mężczyzna,

zamyślony, wydaje się, że gdziekolwiek staniesz

twój wzrok i wzrok Augusta nie spotkają się.

Kilka razy obeszłam tę rzeźbę dookoła

i w żadnym miejscu nasz wzrok się nie spotkał.

A mimo to jego wzrok jest jednocześnie przeszywający.

Oczy zostały wykonane ze szkła, co sprawia,

że wyróżniają się na ciemnym tle brązu.

Również w przypadku innych antycznych rzeźb można zauważyć ten efekt.

Głowa jest bardzo dobrze zachowana, z dużą ilością szczegółów,

jak na tak stary zabytek.

Takie dobre zachowanie rzeźby wykonanej z brązu jest bardzo rzadko spotykane.

Niewiele rzeźb wykonanych z brązu przetrwało starożytność,

ponieważ ludzie zazwyczaj w pewnym momencie

przetapiali je, żeby wykorzystać metal

Istnieje wspaniała historia wyjaśniająca dlaczego

ta właśnie głowa zachowała się w tak dobrym stanie.

Głowa była kiedyś częścią statui,

I pewnego razu imperium Kusz,

wrogowie Rzymu,

którzy w tamtym czasie najechali Egipt rządzili nim,

przewrócili tę statuę i zabrali ją.

To była jakby kpina z Rzumu,

utarcie nosa Imperium.

Odcieli głowę cesarza od statui i pogrzebali ją.

To było symboliczne odcięcie władzy,

a właściwie źródła, z którego wypływała

Odcięli zatem głowę i zrobili z nią coś bardzo niezwykłego.

Pogrzebali ją mianowicie pod swoją świątynią, gdzie czcili swoich bogów.

Więc za każdym razem, kiedy przychodzili do świątyni

chodzili po jego głowie i stawali na niej.

W ten sposób głowa cesarza Augusta dosłownie leżała u ich stóp,

zawsze przypominając mu, że jest pod nimi.

Co mnie uderza w tym portrecie to

to, że dał się sportretowac w bardzo specjalny sposób.

Widzimy tu nawiązanie do

wizerunków młodego Aleksandra Wielkiego, na przykład

te potargane włosy.

Aleksander Wielki był w tamtych czasach postrzegany jako ucieleśnienie młodego geniusza wojskowości.

August zaczerpnął z tej właśnie tradycji.

Tym wizerunkiem

Ma nieco zmarszczoną brew,

ale tylko trochę, żeby wyrazić skupienie, a nie zmartwienie.

To ciekawe, bo w czasie, kiedy kreował ten swój nowy wizerunek,

próbował również wymusić w społeczeństwie pewną zmianę.

Nie chciał walczyć z senatorami,

którzy chcieli zdobywać popularność i pokazywać swoją waleczność.

Starał się raczej zwrócić uwagę społeczeństwa ponownie na

perspektywę moralną jednostki,

przybrał więc przydomek "princeps" - pierwszy pomiędzy równymi

i starał się sam dawać tego przykład,

mówiąc o wartościach rodzinnych. Sposób, w jaki przedstawiał siebie

również miał promować te wartości.

I, co ciekawe,

August używał tego obrazu swojej osoby aż do śmierci.

Zmarł w wieku około 76 lat i przez całe życie nigdy nie zamówił innego swojego portretu.

W Wielkiej Brytanii

wszędzie mamy portrety królowej Elżbiety,

ale postarzamy ją co dwadzieścia czy co czterdzieści lat,

dodajemy jej trochę więcej zmarszczek i pogrubiamy ją.

Z Augustem było inaczej.

Później każdy kolejny cesarz naśladował to podejście.

Nawet kiedy zamawieli swój portret będąc w podeszłym wieku,

to nigdy nie postarzali się na nim bardziej,

Warto również pamiętać, że przed tym, o czym tu mówimy,

Rzym był republiką,

z ideą senatu i tego,

że obywatele rzymscy mogli się wypowiadać i głosować.

To właśnie August

skonczył z tym i stworzył cesarstwo,

więc z jednej strony jest "pierwszym wśród równych",

próbując w ten sposób nawiązywać do starej idei republiki,

ale z drugiej strony stawia siebie trochę wyżej

i ten wizerunek również jest nieco większy niż prawdziwa głowa człowieka,

więc pokazuje siebie jako kogoś trochę większego

Ten wizerunek Augusta był wszędzie,

nawet w miastach tak odległych od Rzymu jak Egipt,

czyli najodleglejsza część rzymskiego imperium w czasach Augusta.

Statua właściwie zastępowała cesarza,

tak, że mógł w pewnym sensie wysłuchiwać poddanych i

wydawać wyroki - to wszystko działo się po prostu w obecności statui cesarza.

Zatem w tamtych czasach rzeźby były postrzegane jako "nasycone"

osobowością i władzą postaci,

którą przedstawiały.

Oczywiście nie wiemy, jak August wyglądał naprawdę,

ale ten portret wydaję się być całkiem realistyczny,

mógł tak wyglądać.

Jest bardzo atrakcyjny, wygląda życzliwie,

jak ktoś, kto sprawiedliwie by cię osądził.

I tę właśnie władzę chcieli zaatakować Kuszowie,

kiedy odcięli głowę rzeźby od reszty ciała.

Zaatakowali statuę, ale dla nich ta statua

dlatego odcięli jej głowę.

Więc Augustowi ścięli głowę, na jego nieszczęście,

ale szczęśliwie dla nas, bo zachowała się dzięki temu w piaskach Egiptu.