Michael Pollan prezentuje świat z perspektywy roślin.

Co, jeżeli ludzka świadomość nie jest jedynym i ostatecznym ukoronowaniem Darwinizmu? Jeżeli jesteśmy tylko pionkami w sprytnej rozgrywce kukurydzy pragnącej zapanować nad światem? Pisarz Michael Pollan zachęca nas do spojrzenia na świat z perspektywy roślin.

To dość prosta myśl na temat przyrody

i chcę coś o niej powiedzieć,

ponieważ nie poruszaliśmy tego tematu przez ostatnie parę dni.

Chciałbym powiedzieć coś na temat gleby, pszczół, roślin i zwierząt.

I opowiedzieć o bardzo prostym narzędziu, które odkryłem.

Pomimo tego, że jest jedynie wytworem literackim, a nie technologicznym,

sądzę, że ma ogromny potencjał, aby zmienić nasze nastawienie do natury

i innych form życia, od których jesteśmy zależni.

Jak zasugerował Chris, tym narzędziem jest, mówiąc prosto,

spojrzenie na nas i świat z perspektywy roślin i zwierząt.

Pomysł nie jest mój. Inni ludzie już na to wpadli,

ale ja poszedłem o krok dalej.

Pozwólcie, że opowiem jak to się stało.

Tak jak w przypadku wielu moich pomysłów i narzędzi, których używam

pomysł pojawił się w ogrodzie. Jestem zagorzałym ogrodnikiem.

Pewnego dnia, siedem lat temu, sadziłem ziemniaki.

Był to pierwszy tydzień maja.

Nowa Anglia w momencie, gdy jabłonie bujnie kwitną.

Drzewa są obsypane białym kwieciem.

Byłem tam, sadząc te kawałki

krojąc ziemniaki i sadząc je.

Obok pszczoły pracowały na pobliskim drzewie.

Trzmiele, które sprawiały, że całe wibrowało.

To, co szczególnie lubię w ogrodnictwie,

to to, że nie pochłania cię ono całkowicie.

Nic ci się nie stanie. To nie stolarka.

Masz mnóstwo czasu na rozmyślanie i spekulacje.

Pytanie jakie zadałem sobie tego popołudnia,

pracując wspólnie z tymi trzmielami

brzmiało: Co ja i ten trzmiel mamy ze sobą wspólnego ?

W jaki sposób nasze role w tym ogrodzie były podobne, a czym się różniły ?

I doszedłem do wniosku, że mamy ze sobą wiele wspólnego.

Obaj pomagaliśmy rozprzestrzeniać geny tego, a nie innego gatunku.

I chyba obaj, jeżeli mogę wyobrazić sobie punkt widzenia pszczoły,

myśleliśmy, że to my tu rządzimy.

To ja zadecydowałem jaki rodzaj ziemniaka chcę posadzić.

To ja wybrałem odmianę Yukon Gold, Yellow Finn, czy co to tam było.

I to ja zamówiłem te geny z katalogu nasion, z drugiego końca kraju.

Przyniosłem je i teraz sadziłem.

I ta pszczoła, bez wątpienia, zakładała, że to ona zadecydowała,

„Lecę do tej jabłoni, do tego kwiatka.

Zbiorę nektar i odfrunę.”

Istnieje pewna gramatyka dyktująca nam to, kim jesteśmy.

Niezależnymi podmiotami w przyrodzie. Dotyczy to pszczoły jak i mnie.

Ja sadzę ziemniaki. Ja odchwaszczam ogród. Ja udomawiam zwierzęta.

Ale tamtego dnia, dotarło do mnie,

a co jeśli ta gramatyka działa sama dla siebie ?

Pszczoła myśli, że ona tu rządzi

ale my jesteśmy mądrzejsi.

My wiemy, że to co zachodzi pomiędzy pszczołą i kwiatkiem

bazuje na tym, że pszczoła została sprytnie zmanipulowana przez kwiatek.

Zmanipulowana w sensiedarwinistycznym.

Kwiatek wykształcił specyficzny zestaw zachęt

kolor, zapach, smak, wzór...to zwabiło pszczołę.

I pszczoła została sprytnie wrobiona w zebranie nektaru

przy okazji zabierając na odnóżach trochę pyłku

i odlatując na następny kwiatek.

Pszczoła nie ma tu nic do powiedzenia.

Zdałem sobie wtedy sprawę, że ja też nie mam wiele do powiedzenia.

Zostałem zwiedziony przez tego ziemniaka, a nie innego,

aby go zasadzić...aby roznieść jego geny, dając mu więcej miejsca do życia.

I wtedy wpadłem na ten pomysł, jak by to wyglądało...

gdybyśmy spojrzeli na siebie z punktu widzenia gatunków, które nad nami pracują.

Nagle rolnictwo stało się dla mnie nie wynalazkiem, nie ludzką technologią,

ale etapem współzależnej ewolucji,

w ramach której grupa bardzo cwanych gatunków, głównie jadalnych traw, wykorzystała nas.

Znalazły sposób, aby zmusić nas do wylesiania świata.

Współzawodnictwo traw, prawda?

I nagle wszystko wydaje się inne.

I nagle skoszenie trawnika było już czymś zupełnie innym.

Zawsze myślałem i napisałem o tym w mojej pierwszej książce,

a była to książka o ogrodnictwie,

że trawniki to natura terroryzowana przez kulturę,

że są pejzażami totalitarnymi

I kiedy je kosimy, to bestialsko ciemiężymy inne gatunki

i nie dopuszczamy, aby miały nasiona, umierały lub rozmnażały się.

I tym był dla mnie trawnik.

Ale uzmysłowiłem sobie: Nie, to jest dokładnie to, czego trawa o nas oczekuje.

Jestem naiwniakiem, wrobionym przez trawy, których życiowym zadaniem jest przechytrzyć drzewa,

z którymi konkurują o światło słoneczne.

Zmuszeni do koszenia trawnika, powstrzymujemy drzewa przed powrotem,

co w Nowej Anglii dzieje się bardzo, bardzo szybko.

Więc zacząłem patrzeć na rzeczy w ten sposób

i napisałem o tym książkę, zatytułowaną "Botanika pożądania."

I zdałem sobie sprawę, że w ten sam sposób można patrzeć na kwiatek,

i wywnioskować mnóstwo ciekawych rzeczy o upodobaniach i gustach pszczół,

o tym, że lubią słodycz lub lubią ten kolor, a nie inny i że lubią symetrię.

Czego możemy dowiedzieć się o nas samych stosując tę samą metodę.

To, że pewien rodzaj ziemniaka, pewien narkotyk,

że krzyżówka cannabis sativa i indica ma coś do powiedzenia o nas samych.

Być może jest to ciekawy sposób spojrzenia na świat?

Testem nowego pomysłu -- mówiłem wcześniej, że to jedynie wytwór literacki --

są efekty jego zastosowania.

Kiedy mówimy o naturze, która jest moim głównym tematem jako pisarza,

jak sprawdza się ten pomysł w konfrontacji z testem Aldo Leopolda,

Czyli czy stajemy się przez to lepszymi obywatelami biocenozy?

Czy popycha nas to do robienia rzeczy, które wspierają biotop, 98 00:05:51,000 --> 00:05:52,000 zamiast go niszczyć?

i podtrzymują biotop zamiast go niszczyć?

I wydaje mi się, że to podejście się sprawdza.

Pokażę wam, co zyskujecie, patrząc na świat w ten sposób

poza zabawnymi spostrzeżeniami na temat ludzkich pragnień.

Jako zagadnienie intelektualne, patrzenie na świat z perspektywy innych gatunków,

pomaga nam poradzić sobie z tą dziwną anomalią,

i tu wkraczamy w obszar historii intelektu:

150 lat temu miała miejsce rewolucja darwinistyczna

Ej. To moja miniatura.

Mamy tę intelektualną, darwinistyczną rewolucję, która pokazała nam,

że jesteśmy tylko jednym z wielu gatunków.

Jak wszystko, podlegamy ewolucji.

Jesteśmy przedmiotem, w tym samym stopniu, co podmiotem.

Jesteśmy materią życia.

Ale dziwne jest to, że nie dotarło to do nas po 150 latach od odkrycia.

Nikt z nas w to naprawdę nie wierzy.

Jesteśmy wciąż kartezjanami, dziećmi Kartezjusza,

który wierzył, że podmiotowość, świadomość odróżnia nas od świata zwierząt.

Że świat dzieli się na podmioty i przedmioty.

Że po jednej stronie jest natura, a po drugiej kultura.

Jak tylko zaczniesz spoglądać na świat oczyma roślin i zwierząt,

zdasz sobie sprawę, literackim wymysłem jest

aby przeciwstawiać sobie naturę i kulturę,

pomysł, że świadomość jest wszystkim.

Jest jeszcze jeden ważny efekt takiego myślenia.

Patrzenie na świat z innego punktu widzenia

jest lekarstwem na chorobę ludzkiego egoizmu.

Nagle uzmysławiasz sobie, że świadomość

którą tak cenimy i uważamy 127 00:07:42,000 --> 00:07:44,000 za szczytowe osiągnięcie natury

za szczytowe osiągnięcie natury

jest tylko kolejnym zestawem narzędzi, które pomagają nam radzić sobie ze światem.

To naturalne, że uważamy ją za najdoskonalszy instrument.

Ale jak to powiedział pewien komik,

"Któż to mówi mi, że świadomość jest tak dobra i ważna?"

"Cóż, świadomość."

Kiedy patrzycie na rośliny, uzmysławiacie sobie, że istnieją inne narzędzia

i są one tak samo interesujące.

Podam wam dwa przykłady, również z ogrodu.

Fasola półksiężycowata. Wiecie co robi, kiedy jest atakowana przez roztocza?

Uwalnia lotne chemikalia, które lecą w świat

i przywołują inny gatunek roztoczy.

który przybywa i atakuje pierwotnych agresorów, chroniąc fasolę.

My dysponujemy świadomością, tworzeniem narzędzi, językiem, a rośliny

mają do dyspozycji biochemię.

I udoskonaliły ją w stopniu, który jest dla nas niewyobrażalny.

Ich skomplikowanie, wyrafinowanie jest godne podziwu.

Myślę, że Projekt Ludzkiego Genomu to skandal.

Zaczynaliśmy z myślą - 40 do 50 tysięcy ludzkich genów.

Wyszło zaledwie 23 tysiące.

Dla porównania -- ryż ma 35 tysięcy genów.

Więc kto tu jest bardziej wyrafinowanym gatunkiem?

Cóż, wszyscy jesteśmy jednakowo wyrafinowani.

Ewoluowaliśmy tyle samo czasu

tyle, że w innych kierunkach.

To lek na egocentryzm, sposób aby poczuć tę ideę Darwina.

I to właśnie robię jako pisarz i gawędziarz --

próbuję nakłonić ludzi, aby poczuli to co już wiemy i opowiadać historie, które sprawią,

że będziemy myśleć ekologicznie.

Inne zastosowania tego pomysłu sąbardziej praktyczne.

Zabiorę was teraz na farmę.

Użyłem tego podejścia , aby lepiej zrozumieć produkcję żywności.

Dowiedziałem się, że wszyscy jesteśmy wykorzystywani przez kukurydzę.

Wykład, który słyszeliście dziś wcześniej o etanolu,

dla mnie to jest zwycięstwo kukurydzy nad zdrowym rozsądkiem. (Śmiech)

To jest -- (Brawa) spisek kukurydzy, by panować nad światem.

(Śmiech)

Zobaczycie, że ilość kukurydzy zasadzona w tym roku, będzie dramatycznie wyższa od ubiegłorocznej

jej habitat się zwiększy,

ponieważ zdecydowaliśmy, że etanol nam się przyda.

To pozwoliło mi zrozumieć rolnictwo przemysłowe

które, oczywiście, jest systemem kartezjańskim.

Bazuje na przekonaniu, że to my zmuszamy inne gatunki do posłuszeństwa

że nad tym panujemy i tworzymy te przedsiębiorstwa

i dzięki technologii otrzymujemy z tego systemu żywność,

paliwo, czy co tam chcemy.

Zabiorę was na zgoła inną farmę.

To farma w dolinie Shenandoah w Wirginii.

Szukałem gospodarstwa, gdzie te pomysły

o patrzeniu na rzeczy z perspektywy roślin i zwierząt byłyby stosowane.

Znalazłem tego człowieka. Nazywa się Joel Salatin.

Jako uczeń spędziłem tydzień na jego farmie.

Wyniosłem stamtąd jedną z bardziej obiecujących wiadomości dotyczących naszych związków z przyrodą,

na które natknąłem się w ciągu mojego 25 letniego pisania o niej.

Chodzi o to…

Farma nazywa się Polyface. Co oznacza --

Wygląda to tak, że jest tam 6 różnych gatunków zwierząt oraz trochę roślin

rosnących w wymyślnym związku symbiotycznym.

Permakultura, to dla tych co wiedzą nieco na ten temat.

Krowy, świnie, owce, indyki oraz

co jeszcze tam jest?

Wszystkie sześć gatunków -- a, jeszcze króliki --

świadczą dla siebie wzajemne usługi ekologiczne,

w ten sposób, że odchody jednych są pożywieniem dla innych

i zajmują się wzajemnie swoimi szkodnikami.

To bardzo wymyślny i piękny taniec,

spróbuję dać wam przykład jednego z elementów tej układanki.

Chodzi o związek pomiędzy bydłem i kurami nioskami.

Pokażę wam co otrzymacie, jeśli podejdziecie tak do sprawy.

To wykracza poza zwykłe rolnictwo.

To inny sposób myślenia o naturze.

Sposób na zrezygnowanie z podejścia o sumie zerowej,

kartezjańskiego podejścia, że albo wygrywa przyroda, albo my.

I że po to, aby otrzymć to co chcemy, natura musi być ujarzmiana.

Więc było tak, bydło stało w zagrodzie.

Jedyna technika wykorzystana w tym miejscu to tanie ogrodzenie pod prądem

dość nowe, podłączone do akumulatora.

Nawet ja mógłbym przynieść to i ogrodzić ćwierć akra w 15 minut.

Krowy pasą się tam jeden dzień. Potem zmieniają miejsce.

Pasą sie tak, że zrównują wszystko z ziemią.

Właściciel odczekuje trzy dni.

Następnie przyciągamy coś, co nazywa się jajkowóz.

Jajkowóz to bardzo cwane ustrojstwo.

Wygląda jak wóz osadników zrobiony z desek

z tym, że mieści w sobie 350 kur.

Umieszcza się to urządzenie na pastwisku i opuszcza mały trap.

W tym momencie 350 kur gramoli się na zewnątrz

gdacząc, gaworząc jak to kury.

Ustawiają się w kolejce prosto do krowich placków.

To co robią jest bardzo interesujące

Grzebią w tych odchodach

w poszukiwaniu robaków, larw żuków lub much.

Farmer dlatego czekał trzy dni

bo wie, że czwartego lub piątego dnia wyklują się larwy

i pojawi się wielki problem z muchami.

Ale czeka tak długo, aby zrobiły się tak soczyste i smaczne jak tylko możliwe,

ponieważ to ulubione źródło protein dla kur.

Kury odbywają swój mały taniec

i grzebią w odchodach po to, żeby dostać się do larw

a przy okazji rozrzucają nawóz.

Bardzo pożyteczne. Druga usługa dla ekosystemu.

A trzeci, kiedy wciąż są na pastwisku,

oczywiście pozostawiają górę własnych odchodów

i ich bogate w azot odchody nawożą to pole.

Następnie przechodzą na następne pole,

i w ciągu kilku zaledwie tygodni trawy szaleńczo rosną.

I za cztery, pięć tygodni można zaczynać zabawę od nowa.

Może wypasać, kosić, wprowadzić inne zwierzęta

na przykład owce, ,albo może zebrać siano na zimę.

Chciałbym, abyście przyjrzeli się uważnie temu, co zaszło.

To bardzo produktywny system.

Najważniejsze jest to, że z 40 hektarów

otrzymuje 18 000 kg wołowiny, 13 500 kg wieprzowiny, 300 000 jaj

20 000 brojlerów, 1 000 indyków, 1 000 królików,

ogromną ilość żywności.

Czy ekologiczne rolnictwo może wyżywić świat?

Zobaczcie jak dużo jedzenia można otrzymać z 40 ha, stosując to...

powtórzę, niech każdy gatunek dostanie to, czego potrzebuje.

Niech zaspokoją swoje potrzeby, związane z fizjologiczną odmiennością.

Puśćmy to w ruch.

Ale spójrzmy znów na to oczyma trawy.

Co się z nią dzieje w tym procesie?

Kiedy zwierzę przeżuje trawę, ścina ją z tej wysokości do tej.

Od razu dzieje się coś interesującego.

Ogrodnicy wiedzą, że istnieje coś co nazywamy stosunkiem korzeni do pędów.

Rośliny muszą utrzymywać rozmiar bryły korzeniowej

w jakiej takiej równowadze, w porównaniu do masy liściowej.

Więc kiedy tracą dużo ze swej masy liściowej, pozbywają się też korzeni.

W pewien sposób odcinają korzenie, które obumierają.

Wtedy do pracy wkraczają organizmy w glebie,

przetrawiają te korzenie, rozkładając je.

Dżdżownice, grzyby, bakterie -- efektem tego jest nowa gleba.

W ten sposób tworzy się gleba.

Jest tworzona oddolnie.

W ten sposób powstawały prerie,

ze związku traw z bizonami.

Kiedy to zrozumiałem dotarło do mnie,

i jeśli spytacie Joela Salatina kim jest, odpowie że nie jest hodowcą kurczaków,

owiec czy bydła. On jest hodowcą trawy,

ponieważ trawa odgrywa kluczową rolę w tym systemie.

Stoi to w jaskrawej sprzeczności z fałszywym obrazem natury, który mamy w głowach,

że aby otrzymać to, czego chcemy, musimy ujarzmić przyrodę.

Więcej dla nas, mniej dla natury.

Tu jednak, całe to jedzenie pochodzi z tej farmy, a na koniec sezonu

jest tam więcej gleby, bardziej urodzajnej i więcej bioróżnorodności.

To naprawdę obiecujący kierunek.

Wielu rolników uprawia już w ten sposób.

To wykracza poza organiczne uprawy,

które wciąż jeszcze są systemem raczej kartezjańskim.

Wniosek jest taki, że jeżeli zaczniesz brać pod uwagę inne gatunki

glebę, to nawet z niczym więcej jak tylko z perspektywicznym pomysłem

-- bo nie angażujemy tu żadnej technologii, poza może tymi ogrodzeniami,

które są tak tanie, że mogą znaleźć się w każdym zakątku Afryki w mgnieniu oka --

możemy dostać od Ziemi żywność, której potrzebujemy

i jednocześnie leczyć Ziemię.

To sposób na reanimację świata.

To właśnie jest ekscytujące.

Kiedy wreszcie uznamy myśli Darwina za swoje

rzeczy, które możemy uczynić z tymi ideami,

są naprawdę wielce obiecujące.

Dziękuję bardzo.