Nina Jablonski ten rengi yanılgısını yıkıyor

Nina Jablonski, farklı ten renklerinin sadece farklı iklimlere ve UV seviyelerine maruz kalmaya karşı vücudumuzun adaptasyonu olduğunu söylüyor. Charles Darwin bu fikre karşıydı, fakat Jablonski bunun sebebini açıklıyor: Darwin'in NASA'ya erişimi yoktu.

İlginçtir, Charles Darwin

kısmi-koyu arası pigmentli bir dünyada

oldukça açık pigmentli bir insan olarak doğdu.

Hayatı boyunca

Darwin muazzam ayrıcalıklara sahipti.

Oldukça zengin bir evde yaşadı.

Destekleyici ve ilgili ebeveynlerce büyütüldü.

Ve 20'li yaşlarındayken

Beagle adlı gemi ile olağanüstü bir yolculuğa çıktı.

Ve bu seyahati boyunca,

olağanüstü şeyler gördü.

Bitkilerin, hayvanların ve insanların muazzam çeşitliliği.

Ve bu destansı yolculuğunda

yaptığı gözlemler, nihayetinde

150 yıl önce yayınlanan

harika kitabı Türlerin Kökeni'nde

biçimlenecekti.

Türlerin Kökeni'ni hakkında

oldukça ilginç

ve biraz da kötü şöhretli olan şey,

bu kitapta insan evrimi hakkında

sadece bir satır olmasıdır.

İnsanlığın kökeni ve tarihi

açıklığa kavuşturulacaktır.

Çok sürmeden,

çok zaman geçmeden,

Darwin bilfiil insanlar hakkında

konuşup yazdı.

Beagle ile seyahat

yıllarından

ve söylentilerden

kaşiflerden ve doğabilimcilerden duyduklarından,

ten renginin

insanların farklılaştığı en önemli yönlerden

birisi olduğunu biliyordu.

Ve bir şekilde ten rengi paterni ile ilgileniyordu.

Koyu pigmentli insanların

ekvatora yakın bulunduğunu biliyordu.

Kendisi gibi açık pigmentli insanlar

kutuplara daha yakın bulunuyordu.

Öyleyse tüm bunlardan ne sonuç çıkardı?

Bu konuda Türlerin Kökeni'nde hiçbir şey yazmadı.

Fakat çok sonraları, 1871'de

Bu konuda söyleyeceği bir şey vardı.

Ve bu oldukça ilginç bir şeydi.

"İnsan ırkları arasındaki tüm farklılıklar içinde,

ten rengi en göze çarpan

ve en belirgin olanlardan birisidir."

Ve şöyle devam etti:

"Bu farklılıklar,

iklim farklılıkları ile uyumlu değildir."

Her yere seyahat etmişti.

Farklı yerlerde yaşayan

farklı renkteki insanları görmüştü.

Ve sonuçta, insan ten pigmentasyonunun

iklim ile ilgili olduğu

fikrine karşı çıkmıştı.

Darwin bugün yaşasaydı.

Darwin'in zamanında NASA olsaydı.

Günümüzde, NASA'nın yaptığı harika şeylerden birisi

çevremiz hakkındaki her türlü ilginç şeyi

meydana çıkaran çeşitli uydular sağlamasıdır.

Ve şimdi, onlarca yıldır

Dünya yüzeyindeki radyasyon hakkında

veri toplayan bir dizi TOMS uyduları var.

Burada gösterilen TOMS 7 uydusunun verileri

Dünya yüzeyindeki yıllık ultraviyole rasyasyon

ortalamasını gösteriyor.

Çok koyu pembe ve kırmızı alanlar

dünyanın yıl boyunca en yüksek miktarda

UV ışına maruz kalan yerleri.

Artarak soğuklaşan renkler

maviler, yeşiller, sarılar ve nihayetinde griler,

çok daha düşük ultraviyole radyasyon alanlarını gösteriyor.

İnsan deri pigmentasyonunun öyküsü açısından belirgin olan şey

Kuzey Yarıküre'nin ne kadarının

bu soğuk gri alanlarda yer alması.

Bu, insan deri pigmentasyonunun evrimini idrakımız

için muazzam çıkarımlar sunuyor.

Ve Darwin'in kavrayamadığı,

veya belki de o zaman kavramak istemediği şey

ultraviyole radyasyon yoğunluğu ve

deri pigmentasyonu arasında

temel bir ilişki olduğuydu.

Ve deri pigmentasyonunun da

evrimin bir sonucu olduğu idi.

Ten rengi ve beklenen ten rengi haritalarına baktığımızda

günümüzde bilindiği üzere,

gördüğümüz şey, ekvatora doğru

en koyu olan deri pigmentasyonundan,

kutuplara doğru en açık olana doğru olan hoş bir değişim.

Burada çok çok önemli olan şey

ilk insanların

ekvatoral Afrika'da

yüksek UV ortamında evrilmiş olmaları.

Irkımızın ilk üyeleri,

yani genus Homo, koyu pigmentliydi.

Ve hepimiz, şu şaşırtıcı kalıtımı paylaşıyoruz

bir buçuk iki milyon yıl önce

aslında

koyu pigmentli idik.

Tarihte ne yaşandı?

İlk önce dünya yüzeyine düşen

ultraviyole radyasyon ilişkisine bakalım.

Evrimimizin ilk zamanlarında,

ekvator çevresine baktığımızda,

yüksek seviyede ultraviyole radyasyon bombardımanına maruz kalmıştık.

En enerjik tip olan UVC

Dünya atmosferince engellenmişti.

Fakat özellikle UVB ve UVA

engellenmeden ulaşıyordu.

UVB inanılmaz derecede önemli hale gelmişti.

UVB oldukça yıkıcıdır.

Fakat aynı zamanda derideki D vitamini üretimini katalize eder.

D vitamini kuvvetli kemikler, bağışıklık sisteminin sağlığı,

ve vücuttaki diğer pek çok önemli fonksiyon

için çok ihtiyaç duyduğumuz bir molekül.

Ekvatorda yaşayarak,

çok miktarda ultraviyole radyasyona maruz kaldık,

ve derimizdeki

harika, karmaşık, en eski polimer

bileşen olan melanin

muhteşem bir güneşten koruyucu işlevi gördü.

Bu polimer şaşırtıcı

çünkü pek çok farklı organizmada bulunuyor.

Melanin, değişik formlarda

muhtemelen bir milyar yıldır dünyada.

Ve sıkça olduğu gibi, evrim tarafından

defalarca görevlendirildi.

İşe yarıyorsa neden değiştiresiniz ki?

Bu nedenle, melanin ırkımızda

özellikle Afrika'da evrilen ilk atalarımızda

doğal bir güneşten koruyucu

olarak görevlendirildi.

Vücüdu

ultraviyole radyasyon bozunumuna,

DNA'nın yıkımına veya zarar görmesine,

ve vücuttaki hücre üretimine ve bölünmesine yardımcı olan

folik asit molekülünün yıkımına

karşı korudu.

Harika. Bu oldukça koruyucu ve

harika melanin korumasını geliştirdik.

Fakat daha sonra göç ettik.

Ve insanlar dağıldı, bir kez değil, iki kez.

Başlıca göçler ekvatoral anayurdumuz Afrika'dan

eski dünyanın diğer yerlerine,

ve en yakın geçmişte Yeni Dünya'ya.

İnsanlar buralara yayılınca

ne ile karşılaştılar?

Koşullar bariz şekilde daha soğuktu,

ancak ultraviyole rejim açısından

daha hafifti.

Eğer kuzey yarıkürede bir yerlerde isek,

ultraviyole rasyasyona ne oluyor bakın.

Hala bir miktar UVA alıyoruz.

Fakat UVB'nin tamamı,

veya neredeyse tamamı,

atmosferin kalınlığı içinde kayboluyor.

Kış mevsiminde Alpler'de kayak yaparken,

ultraviyole radyasyona maruz kalabilirsiniz.

Fakat bunun tamamı UVA'dır,

ve kayda değer şekilde, UVA

derinizde D vitamini yapma yeteneğine sahip değildir.

Yani kuzey yarıkürede yaşayan insanlar

yılın çoğu zamanında

derilerinde D vitamini üretme potansiyelinden mahrumdu.

Bu durum insanın deri pigmentasyonu

açısından muazzam sonuçlar doğurdu.

Vücut sağlığını garantilemek için,

kuzey yarıküreye yayılan

bu insan nesilleri

pigmentasyonlarını kaybettiler.

Açık pigmentli deri evrimi için

doğal seçilim vardı.

Burada artık tüm insanlığı karakterize eden

o güzel kahverengi gökkuşağının

evrimleşmesini görmeye başlıyoruz.

Açık pigmentli deri sadece bir kez değil,

iki kez değil, muhtemelen üç kez evrildi.

Sadece modern insanda değil,

uzak atalarımızdan birisinde;

Neanderthal'lerde de.

Evrimin gücünün

dikkat çekici, çarpıcı bir kanıtı.

İnsanlar, uzun zamandır hareket halinde.

Ve son 5.000 yıldır,

artan oranlarda ve artan mesafelerde.

Bunlar, insanların son 5.000 yıldaki en büyük

gönüllü göçlerinden bazıları.

Büyük enlemlerdeki gerilemelerine bakın

Yüksek UV bölgelerinden

düşük UV bölgelerine giden insanlar ve tam tersi.

Ve tüm bu göçler gönüllü değildi.

1520 ve 1867 arasında

12 milyon 500 insan

transatlantik köle ticaretinde

yüksek UV bölgelerinden

düşük UV bölgelerine getirilmişlerdi.

Bunun her şekillerde kırıcı sosyal sonuçları olmuştu.

Ama aynı zamanda

insanlara zararlı sağlık sonuçları da olmuştu.

Ne olmuş yani? Hareket halindeydik.

O kadar akıllıyız ki biyolojik gözüken

tüm bu engellerin üstesinden gelebiliriz.

Sıklıkla, cildimizin doğuştan

yetersiz adapte olduğu ortamlarda

yaşadığımız gerçeğinin

farkında değiliz.

Açık pigmentli ten rengine sahip bazılarımız

yüksek UV bölgelerinde yaşıyor.

Koyu pigmentli ten rengine sahip bazılarımız

düşük UV bölgelerinde yaşıyor.

Bunlar sağlığımız için çok büyük sonuçlar doğurabilir.

Eğer açık pigmentliysek,

cilt kanseri problemleri

ve bolca güneş ile vücudumuzdaki folik asitin yıkımı hakkında

dikkatli olmalıyız.

Epidemiyologlar ve doktorlar

cildimizi korumamız gerektiğinı söyleyerek

bize çok iyi davrandılar.

Yüksek enlem bölgelerinde yaşayan

ya da sürekli kapalı alanda çalışan

koyu pigmentli insanların problemini

insanlara anlatmayarak ise pek iyi davranmadılar.

Çünkü oradaki problem de aynı şekilde ciddi.

Ama daha kötü.

Çünkü ultraviyolet B radyasyonunu yoksunluğundan gelen

D vitamini eksikliği

çok büyük bir problem.

D vitamini eksikliği insanlara sinsice yaklaşır

ve kemiklerinde her çeşit probleme,

bağışıklık sistemlerinde kademeli bir bozulmaya

ya da bağışıklık kaybı problemlerine

ve büyük ihtimalle ruh hallerinde ve sağlıklarında

akıl sağlıklarında

problemlere yol açar.

Yani evrimin harika ürünlerinden biri olan

ten pigmentasyonunun

bizim için bugün hala geçerli olan sonuçları var.

Ve bildiğimiz gibi sosyal sonuçlar,

inanılmaz bir şekilde derin.

Açık ve koyu pigmentli insanların

yan yana yaşadığı

bir dünyada yaşıyoruz.

Ama çoğu zaman başlangıçta haksız

bir sosyal etkileşimin sonucunda yan yana gelmişiz.

Peki nasıl bunun üstesinden gelebiliriz?

Bunu nasıl anlamaya başlayabiliriz?

Evrim bize yardımcı olur.

Darwin'in doğum gününden 200 yıl sonra,

Amerikanın ilk orta derecede pigmentli başkanına sahibiz.

(Alkışlar)

Bu ne kadar harika?

(Alkışlar)

Bu adam bir çok sebepler nedeniyle önemli.

Ama biz pigmentasyonu açısından,

onun dünyadaki diğer insanlarla nasıl kıyaslandığını düşünmeliyiz.

O, bir çok karışık şehir popülasyonlarından gelen biri,

karışık ebeveynliliğin,

karışık pigmentasyonun sembolü.

Ve o, Güney Afrika ya da Güneydoğu Asya'da yaşayan

orta dereceli pigmentasyonlu insanlara

çok yakından benziyor.

Bu insanlar güneşe maruz kalma sonucunda

çok büyük bir bronzlaşma,

ciltlerinde daha fazla pigment oluşturma potansiyeline sahipler.

Onlarda aynı zamanda D vitamini eksikliği riski de bulunur,

eğer o adam gibi masa başı işlerde çalışıyorlarsa.

Öyleyse hep beraber ona bol sağlık

ve kendi ten pigmentasyonunun farkındalılığını dileyelim.

İnsan ten pigmentasyonunun evrimi

ve pigmentasyon fenomeni hakkında

muhteşem olan şey

doğal seçilim yoluyla

evrimin ispatının,

kanıtının

hemen vücudunuzda olmasıdır.

İnsanlar size, "evrim için kanıt nedir?" diye sorduklarında

Aklınıza egzotik örnekler ya da fosillerin gelmesi gerekmez.

Kendi teninize bakmanız yeter.

Bence, hayatı boyunca iklimin

pigmentasyonun evrimindeki önemininden kaçınsa da

Darwin bunu takdir ederdi.

Sanıyorum ki, eğer günümüzdeki

kanıtları görebilseydi, bunu anlardı.

Bunu kavrardı.

Ve en önemlisi, bunu öğretirdi.

Sizler, sizler bunu öğretebilirsiniz.

Buna dokunabilirsiniz.

Bunu anlayabilirsiniz.

Bunu bu odanın dışına taşıyabilirsiniz.

Ten renginizi alın,

ve kutlayın.

Duymayan kalmasın.

Türümüzün

evrim hikayesine sahipsiniz,

bir kısmı cildinizde yazılı.

Anlayın. Kavrayın. Kutlayın.

Dışarı çıkın, Güzel değil mi? Harika değil mi?

Sizler evrimin ürünlerisiniz.

Teşekkürler.

(Alkışlar)