-
13 PRODUCTION en LA PAROLE ERRANTE
presenteren
-
In samenwerking met La Sept-ARTE en UKR TELEFILM
-
NESTOR MACHNO
Landarbeider uit Oekraïne
-
een film van
Hélène CHATELAIN
-
Op een dag arriveerde in een stad een man
met een immigrantenkoffer in de hand.
-
Het was lang geleden.
Heel precies, in 1925.
-
De stad was Parijs.
Hier kwamen de rails uit het oosten samen:
-
uit Berlijn, Warschau, Boekarest.
-
Hier stopten alle treinen;
het meest verre was Rusland.
-
De spoorbreedte was anders.
-
De man die die dag aankwam in Parijs
was Nestor Ivanovitsj Machno.
-
Nestor, zoon van Ivan.
Een landarbeider in zijn land genaamd Oekraïne.
-
Hij kwam hier aan na drie jaar als
dolende vluchteling in Roemenië,
-
gevangenis in Polen, processen, vrijspraken,
een uitleveringsverzoek.
-
Het werd geweigerd. Zoals een diplomatieke
notitie vermeldde, omdat
-
"bij terugkeer naar zijn
land hij samen met...
-
"zijn vrouw en dochter
de doodstraf zal riskeren."
-
Anarkhitcheskii Vestnik (de Nieuwe Anarchisten),
eerste uitgave.
-
Adres 14, Paradisstrasse in Berlijn.
Juli 1923.
-
"We beginnen vandaag met
de publicatie van de memoires
-
"van Nestor Machno, een document
van uitzonderlijke waarde voor iedereen
-
"die zich interesseert in de persoonlijkheid van de auteur
en de rol die zijn beweging speelt
-
"in Oekraïne binnen de Russische revolutie.
-
"Hoofdstuk een. Enkele episodes uit mijn leven
vóór de revolutie van 1917.
-
"Mijn vader was een voormalig lijfeigene
op onroerend goed in Minsk
-
"en woonde op een ander terrein
van het domein."
-
Deze geschiedenis in Berlijn
-
vervolgt Nestor Machno in Parijs
tot aan zijn dood,
-
gedurende negen jaar
van nachtelijk schrijven
-
achter smalle ramen van
geïmproviseerde kamers.
-
Hij verbleef achter de ramen
van het Tenon-ziekenhuis,
-
nabij begraafplaats Père-Lachaise.
-
Dit is het verhaal van de
Machno-boerenopstandsbeweging uit Oekraïne,
-
ook wel de Machnovsjtsjina genoemd.
-
Gedurende vier jaar (Februari-revolutie 1917 -
einde Russische burgeroorlog 1921)
-
slaagde het erin twee miljoen mannen
en vrouwen te omarmen in een gebied
-
half zo groot als Frankrijk
tussen de Don en de Dnjepr,
-
de twee rivieren van de
legendarische Kozakken.
-
In 1957 bracht Mosfilm-studio
de verfilming uit
-
van de beroemde Tolstoj-roman
Het lijdenspad.
-
Het werd de officiële versie
van de burgeroorlog.
-
Derde episode, een duistere morgen.
-
We zijn in 1918 in Oekraïne.
-
De Oktoberrevolutie is pas een jaar oud,
het is herfst.
-
De Eerste Wereldoorlog is voorbij, maar
de burgeroorlog is overal een bedreiging.
-
Marktdag in Hoeljajpole.
De boerenleider: Nestor Machno.
-
{\an8}Batko Machno, hij had plezier en dronk.
-
{\an8}Men wist niet dat hij tijd aan het winnen was.
-
{\an8}Hij moest een besluit nemen. De vijand rukte op.
-
{\an8}In de Krim, Denikin,
-
{\an8}in het noorden, de bolsjewieken...
-
{\an8}en op de Dnjepr, het leger van Petljoera.
-
{\an8}Op wie de wapens te richten?
-
Ruim een halve eeuw later,
marktdag in Hoeljajpole.
-
{\an8}We weten één ding.
-
{\an8}Hij verdedigde de armen als een berg.
-
{\an8}Begrijpt u?
-
{\an8}Toen verdween hij. Iedereen zat achter hem aan.
-
{\an8}Hoeljajpole was een republiek.
-
{\an8}Ze stalen land met hun bajonetten.
-
{\an8}Ze zetten hun grammofoon aan.
-
{\an8}Ze dansten op onze vaders.
Ja, het was Machno.
-
{\an8}Machno is goed, niet zoals tegenwoordig.
-
{\an8}Youri A. Machno
(achterneef Nestor Machno)
-
{\an8}Ik werk.
-
{\an8}Ik leef. Ik verzorg mijn tuin.
-
{\an8}Ik kweek uien. Wat nog meer?
-
{\an8}Het is oké.
-
{\an8}Het leven gaat door.
Het rolt, zoals ze zeggen.
-
{\an8}Ik ben nog niet getrouwd.
-
{\an8}Mijn grootmoeder wil dit,
maar ik heb er geen zin in.
-
{\an8}Mijn moeder zou vertellen
-
{\an8}dat hij geen bandiet was,
zoals hij werd genoemd.
-
{\an8}Ja, zoals hij werd afgeschilderd.
-
{\an8}Hij schoot nooit iemand voor niets neer.
-
{\an8}Hij was de eerste die een commune
organiseerde in Hoeljajpole.
-
{\an8}Hij nam koeien en paarden
van de rijken voor de commune.
-
{\an8}De armen die niets hadden,
gingen erheen.
-
{\an8}Maar de commune hield geen stand.
-
{\an8}De revolutie woedde en zo...
-
{\an8}Viktor I.Ialanski
(achterneef Nestor Machno)
-
{\an8}Daar heeft mijn moeder tijdens
de oorlog documenten begraven.
-
{\an8}Ze gaf ze aan mij.
-
Vijf broers, allemaal gebroken door de geschiedenis.
-
Vanwege hun achternaam worden de oudsten
Karpa en Emilian thuis neergeschoten.
-
De jongsten Sava en Gricha kwamen om bij
gevechten aan de zijde van Nestor, de jongste.
-
Er is een Machno-plein op
de begraafplaats van Hoeljajpole.
-
Hier op de Dag van de Doden,
die ook de Dag van het Voorjaar is,
-
begroeten de levenden niet de doden,
-
maar keren de doden terug om een maaltijd
te nuttigen met de levenden.
-
{\an8}Hier rust zijn oudere broer Karpa.
-
{\an8}Daar, zijn zoon.
-
{\an8}Geen oom Sava, noch Gricha,
noch oom Nestor.
-
Het enige monument in de regio
met de naam Nestor Machno
-
ligt op twintig kilometer van Hoeljajpole.
-
"Hier rusten soldaten van het Rode Leger,
omgekomen in 1920 tijdens de burgeroorlog
-
"door de hand van de bandiet
Nestor Machno."
-
Woorden die we graveren
zijn hier voor de eeuwigheid.
-
Woorden die we spreken behoren tot de wind,
dan komt alles in beweging.
-
{\an8}Ze namen grootmoeder mee.
-
{\an8}Ze waren binnen en soldaten
bewaakten de deur.
-
{\an8}Mijn moeder duwde ze weg
en keerde terug naar huis.
-
{\an8}De commandant schreeuwde tegen oma
en sloeg met zijn vuist op tafel.
-
{\an8}Mijn moeder kijkt hem aan en zegt:
"Luister Mykola ..."
-
{\an8}Ze herkende hem.
-
{\an8}Hij ging om met Machno.
Ze organiseerden samen een bruiloft in het dorp.
-
{\an8}'Waarom heb je hem destijds niet verteld
wie er op het verkeerde spoor zat?'
-
{\an8}Als er nu Machnovsjtsjina zou zijn,
ik zou er induiken.
-
{\an8}Echt waar. Het leven is zo saai.
-
{\an8}In mijn jeugd was ik coach.
Ik heb wedstrijden gedaan.
-
{\an8}We hadden er allemaal van gehoord,
-
{\an8}we hadden hem in films gezien.
-
Michail Mykoloavitch onze trainer
in gewichten en halters,
-
zwerft al tien jaar door de dorpen.
Getuigenissen verzamelen, feiten vergelijken.
-
{\an8}Dit is Machno. Machno en de opstand
-
{\an8}Dit is waar we het over moeten hebben.
Dit is echt van belang.
-
Maroesja, een, twee, drie, viburnum
jonge vrouw, donker haar, plukt bessen in de tuin
-
Zelfs de geschiedenis van de Hoeljajpolsker
schiettent voor kinderen
-
is verbonden aan de geschiedenis
van Machno - zijn versie.
-
Stel gewoon de juiste vragen. Drie kleuren:
het rode, witte en zwarte doelwit.
-
Wat is het? Wat doet de molens draaien?
Wat valt er in slaap als men het aanpast?
-
Zelfs het gedicht over de kat
kent iedereen uit het hoofd.
-
Hij draagt een gouden ketting.
Valt hij naar rechts, dan begint het lied.
-
Valt hij naar links,
dan ontvouwt de geschiedenis zich.
-
In het begin een woord. De aarde.
Zo immens als het woord.
-
Zo rijk dat indringers het
met hele rijtuigen innemen.
-
Oekraïne: "op de rand van".
-
Hier kruisen de paden van
indringers zich keer op keer.
-
Die van oude Kozakkenrepublieken.
-
En die van de Kozakken die huurlingen werden.
-
Die van boerenopstanden.
-
Die van kolonisten, die keizerlijke machten
stuurden om de steppen te bevolken,
-
riepen de Wilde Velden uit
om ze te temmen.
-
Hier kruisten de talen
elkaar keer op keer,
-
met verschillende namen voor de aarde
en de hemel waaraan het grenst.
-
In het Pools, het Duits, het Russisch,
het Grieks, het Jiddisch, het Oekraïens.
-
In het centrum het dorp Hoeljajpole,
wat het vrije veld betekent,
-
dat we kennen, maar waar we ronddwalen.
Kermis en een grote boerenmarkt.
-
Aan het begin van de eeuw
telt Hoeljajpole 16.250 inwoners.
-
Drie kerken, waaronder een
met drie klokkentorens, een synagoge,
-
vijf landbouwscholen, drie middelbare scholen,
een Duitse school, twee joodse scholen,
-
een bibliotheek, een theater.
-
Drie molens.
-
Gieterijen, waarvan de grootste
de Kerner-fabriek was.
-
Ivan Radenovic Machno, de vader van Nestor,
-
voegde zich toen hij werd bevrijd van lijfeigenschap
na selectie door de eigenaar, bij de eigenaar Kerner.
-
Hij overleed en liet een weduwe
en vijf opgroeiende, arme zonen achter.
-
Nestor de jongere werkte enige tijd
als leerling in deze fabriek,
-
waar voordat ze arbeider werden,
ze allen landbouwer waren.
-
Het is ook in deze fabriek
dat tijdens de lunchpauze
-
tijdens het traditionele dominospel,
-
teksten van Nestor Machno
werden teruggebracht uit Parijs,
-
voor het eerst herenigd met degenen
voor wie ze waren geschreven.
-
{\an8}Het is de geschiedenis van Oekraïne.
Wat wil je nog meer?
-
{\an8}Mijn ogen doen pijn van het lezen.
-Kijk wat je begrijpt.
-
{\an8}Zijn er afbeeldingen?
-
{\an8}Ik zal de Machnovistische opstand in Oekraïne voorlezen.
-
{\an8}"Ik wil de lezer waarschuwen ...
-
{\an8}"over het ontbreken van bepaalde resoluties ...
-
{\an8}"door de Boerenunie van Hoeljajpole ...
-
{\an8}"door Sovjet-boeren en arbeidersafgevaardigden ...
-
"...van hun directe inspirator,
de anarchistisch-communistische groep,
-
"die altijd en met
bewonderenswaardige consistentie,
-
"boeren en arbeiders uit deze regio samenbracht
-
"en hen de betekenis en reikwijdte
van gebeurtenissen duidde.
-
"Hun arbeidersstrijd in het algemeen
en die van anarcho-communisten,
-
"die dichter bij de
landbouwersmentaliteit staan.
-
"Helaas heb ik geen foto's van
deze onbekende revolutionairen.
-
"Mijn boerenvrienden, uit
het diepste van het Oekraïense volk.
-
"Het waren waarachtige boeren,
-
"ze wisten niet hoe te liegen of bedriegen,
en het was moeilijk hen te overtuigen.
-
"Maar eens ze werden gegrepen door het idee
en verifieerden ze het met hun
-
"eigen achtergrond, verhieven ze dit nieuwe ideaal
overal en bij elke gelegenheid.
-
"Mijn enige spijt: dat hun memoires
nooit in Oekraïne zijn uitgebracht.
-
"De fout waren omstandigheden
waar ik niets tegen kon doen.
-
"Nestor Machno,
Parijs 1926"
-
{\an8}Ik was geschiedenisleraar op deze school.
-
{\an8}Ik heb meer dan dertig jaar lesgegeven.
-
{\an8}Gedurende die jaren
dat ik mijn beroep uitoefende,
-
{\an8}verzamelde ik documenten over de burgeroorlog
in onze regio.
-
{\an8}Deze map bevat meest interessante documenten:
-
{\an8}het programma van de anarchistische beweging.
-
{\an8}Tegenwoordig niet langer
zoals het aan ons werd voorgesteld,
-
{\an8}maar zoals het werkelijk was.
-
We staan aan het begin van de eeuw.
-
Terug in de Kerner-fabriek.
-
Nazar Zuichenko is leerling in de smelterij.
Hij is veertien jaar oud.
-
Zijn verhaal werd bewaard en op wonderbaarlijke wijze
doorgegeven van vader op zoon.
-
"In Hoeljajpole hadden we een gevorderde
amateurtheatergroep waar ik deel van uitmaakte.
-
"Op een dag kwam een jonge Nestor Machno naar me toe
in de werkplaats en vroeg of hij mee mocht doen.'
-
"Ik was een beetje verrast door zijn geringe lengte.
Zo maakten we kennis.'
-
1905
-
"De fabriek aan de arbeiders,
het land aan de boeren."
-
Het land aan de boeren!
is al een moderne formulering.
-
Er is een oudere uitdrukking.
Ontstaan in de vorige eeuw
-
bij het pijnlijke loskomen van lijfeigenschap.
-
Land en, en wat ..?
-
Hoe het gebruikte woord [Воля - Vrijheid]
te vertalen dat zowel vrijheid betekent,
-
als vrije wil en grenzeloze ruimte.
-
{\an8}Ik zal documenten uit die tijd voorlezen
-
{\an8}over de revolutie van 1905 in onze regio.
-
{\an8}"Ik heb de eer uwe Excellentie te informeren,
-
{\an8}"dat volgens mijn informatie,
op de gronden van de eigenaar Masaracki
-
{\an8}"illegale distributie van meel en voer doorgaat
-
{\an8}"door de boeren uit het domein,
maar ook in nabijgelegen dorpen."
-
In Hoeljajpole wordt de
Boerenunie (SBH) opgericht
-
rond de jonge boer Valdemar Antoni
zoon van Tsjechische ouders,
-
die een tijd in de stad woonden en zich bij
anarchistische groepen hadden aangesloten.
-
Revolutie.
-
Nazar de leerling met de hele theatergroep
van de fabriek voegt zich bij de beweging.
-
Onder hen is Nestor Machno. Hij is 16.
-
"Zarathoestra, zo noemden we Antoni,
bracht ons eten
-
"en wapens voor de revolutionaire strijd.
-
"Bijna elke avond zouden wij,
boeren met weinig kennis,
-
"ons verzamelen in een weiland, boerderij
of schuur rond boeken en
-
"voor mij waren deze avonden
vol licht en vreugde.
-
"We lazen alles:
-
"Proudhon, Bakoenin, Kropotkin,
cultuurgeschiedenis.
-
"Het meest gepassioneerd zijn we over astronomie,
de planeten, de sterren
-
"en het verhaal van de verschijning
van de mens op aarde.
-
"De eigenaren reageerden door de unie
van ware Russen op te richten.
-
"Onder de arbeiders
waren ook ware Russen.
-
"Hun leus was simpel.
'Dood de Jood, red Rusland',
-
"en ze organiseerden pogroms."
-
{\an8}Halt!
-
"We besloten toen om ze te bestrijden,
voordat het te laat was.
-
"De ware Russen keerden terug
naar de ondergrondse.
-
"Onze eerste overwinning."
-
1 mei 1907. Dag van verboden
demonstraties in Hoeljajpole.
-
Iedereen hier wordt gezocht
door de politie.
-
Dit is hun eerste herinneringsfoto.
-
Dan gaat het snel.
De repressieve orde wordt hersteld.
-
Clandestiniteit, aanklachten, schietpartijen,
arrestaties, doodvonnissen.
-
Vijftig dagen wachten.
-
"We voelen ons halfweg
in het graf afgedaald.
-
"Vingers grijpen zich vast
aan het oppervlak van het leven."
-
De doodstraf voor Nestor Machno wordt omgezet
in levenslange gevangenisstraf.
-
Hij schrijft:
"Dankzij mijn toenmalige jonge leeftijd
-
"en de onophoudelijke procedures
door mijn moeder."
-
De rails in die jaren kruisen en kluwen
het lot van hele generaties.
-
In het noorden wordt een
revolutionaire student gearresteerd:
-
Vsevolod Eikhenbaum
(alias Voline, vert. vrijheid).
-
In het zuiden wordt een arbeider gearresteerd:
Peter (Arshinov, naar de lengtemaat el).
-
Hij wordt naar dezelfde politieke
gevangenis van Moskou vervoerd
-
waar ook de landarbeider
Machno terechtkomt.
-
Het zouden er drie zijn,
die elk op hun manier
-
het Machnovistische epos schreven.
-
Nestor Machno, bal en ketting aan de voet,
tuberculair
-
politiek gevangene,
heeft recht op boeken.
-
De gevangenisbibliotheek wordt
bevoorraad door welgestelden.
-
"Ik las alles: geschiedenis, aardrijkskunde
en vooral wiskunde."
-
Het is door de boeken dat Nestor Machno
Peter Arshinov ontmoet
-
en zijn rotsvaste droom,
een libertaire drukpers.
-
Dat de teksten van de Machnovsjtsjina
niet helemaal verdwenen zijn,
-
is te danken aan hem en zijn
inktbevlekte vingers.
-
1914
-
Duitsland en bondgenoten verklaren de oorlog.
Rusland mobiliseert.
-
1915, 1916, 1917.
-
Februari 1917
-
De Februari-revolutie.
-
De tsaar treedt af.
Gevangenissen gaan open.
-
Sommige branden.
Amnestie voor politici,
-
die overdag vertrekken in processies
en onder begeleiding.
-
Zonder twijfel maakt Machno deel uit van deze
'uit de dood herrezenen', zoals men ze noemt.
-
Acht dagen leren lopen zonder boeien.
-
Moskou is bevrijd en zijn
straten, de lijnen...
-
en woorden bezien elkaar
als organismen.
-
Arshinov blijft in Moskou.
-
Machno neemt de trein terug
naar Hoeljajpole. Hij is 28.
-
[Летіла зозуля та й стала кувати / De koekoek vloog en begon te smeden]
o mama, o mama
-
het is zo zwaar in gevangenschap
-
Tien jaar detentie brak
mijn vertrouwen niet
-
"in de creatieve kracht van vrije arbeid
gebaseerd op gelijkheid en solidariteit.
-
"Met deze overtuiging keerde ik terug
naar Hoeljajpole, waar ik ben geboren,
-
"waar ik zoveel dierbaren had achtergelaten
en waar ik voelde dat ik nuttig kon zijn
-
"bij de grote boerenfamilie.
-
"De plek waar vele jaren geleden
onze eerste groep zich vormde."
-
{\an8}Wie op de hoogte was zei:
'Nestor is terug!'
-
{\an8}Ze vertelden het aan de grootmoeder.
-
{\an8}Hij komt aan met
een tas over de schouder.
-
{\an8}Thuis aangekomen
-
{\an8}leegt hij zijn tas.
-
{\an8}Niets dan boeken en kranten!
-
{\an8}Meegenomen uit de gevangenis.
-
{\an8}Alle decreten uit Petrograd
-
{\an8}komen te laat aan.
-
{\an8}Altijd te laat.
-
{\an8}Door de machtswisseling ontstond een vacuüm.
-
{\an8}Voor mensen was het moeilijk te vatten.
-
{\an8}Deze oproep om de leiding
te nemen was ingewikkeld.
-
"Ik werd in beslag genomen door ons
gebrek aan theoretisch begrip...
-
"in het licht van het immense probleem
dat de revolutie ons stelde.
-
"Ik wist dat dit negen van de tien keer
het geval was in onze gemeenschap.
-
"We maakten een uiterst uitzonderlijke
gebeurtenis mee.
-
"Ik wist dat we niet alleen moesten
werken om ons ideaal hoog te houden,
-
"maar vooral om het van anderen
niet te hinderen.
-
"Hierdoor stonden wij als de groep
communistische anarchisten van Hoeljajpole
-
"er alleen voor."
-
{\an8}Volgens onze ideologie
{\an8}is anarchisme-communisme onverenigbaar.
-
{\an8}Ik bedoel onze
oude communistische ideologie,
-
{\an8}deze was onverenigbaar.
-
{\an8}Anarchisten aan de ene kant,
communisten aan de andere kant.
-
{\an8}Deze symbiose is een hele theorie.
-
Begin 1917 waren in de steden en dorpen
nauwelijks partijvertegenwoordigers.
-
Geen enkele bolsjewiek,
of slechts op doorreis.
-
Enkele socialistische revolutionaire (sr)
groepen in de steden.
-
Deze eenzaamheid en vastberadenheid
van enkelen werden het kenmerk van
-
wat zich hier ontwikkelt tussen februari 1917,
met de verdwijning
-
van de oude macht en oktober,
met de vestiging van een nieuwe macht,
-
die spreekt in naam van de revolutie.
-
Voorjaar van de geschiedenis,
voorjaar in Oekraïne.
-
Het eerste voor Nestor Machno na een
eindeloze jeugd opgesloten in de cel.
-
De voorlopige regering uit Petrograd
(de 'ingesneeuwde')
-
met zijn cortèges, interne strijd, feesten,
zetelt 1000 mijl hier vandaan.
-
Niemand nog in levende herinnering
verbond binnen dezelfde zin
-
de woorden revolutie,
-
arbeiders, boeren
en het oude woord sovjet,
-
wat raad betekent.
-
{\an8}Ze hebben vele documenten samengesteld
-
{\an8}over alles met betrekking
tot het land van de regio.
-
{\an8}Wie waren de eigenaren,
-
{\an8}hoeveel mensen werkten er.
-
{\an8}Het was verre van willekeurig.
-
{\an8}Ze deden het minutieus.
-
{\an8}Ze spraken met de mensen
-
{\an8}die hen nagenoeg in hun totaliteit
met sympathie verwelkomden.
-
{\an8}We waren tien in de familie.
-
{\an8}Er was een smid, een kleermaker,
een timmerman...
-
{\an8}We maakten alles.
-
{\an8}Ons dorp was eigendom
van de Poolse familie Jawicki.
-
{\an8}Mijn overgrootmoeder
hebben ze geruild
-
{\an8}voor windhonden.
-
{\an8}Het andere dorp was vrij.
-
{\an8}Aan de andere kant van de rivier
kon niemand hen iets maken.
-
{\an8}Mijn broer Sacha werd gedeporteerd
-
{\an8}en twee zwagers uit het huis van Machno.
-
{\an8}Waarom werden ze gedeporteerd?
-
{\an8}Omdat ze bij Machno hoorden.
-
[De rivier stroomt door het zand]
heee! we gaan hem beroven
-
houd niet van onze Marina!
-
Dag van de Arbeid 1917.
Het is tien jaar geleden...
-
dat ik het laatst deelnam aan de arbeidersfeest.
Met goede zin bereidde ik me voor.
-
's Nachts slaap ik op een tafel, overdag
ren ik van fabriek naar dorpsbijeenkomst.
-
Van bijeenkomsten met docenten
tot afgevaardigden
-
die vanuit het platteland naar ons werden gestuurd
om zich te informeren.
-
In de stad worden binnen enkele weken van
bedrijvigheid nieuwe verkiezingen georganiseerd.
-
Moeten we ze controleren,
en hoe?
-
Een boerenunie werd opgericht door arbeiders
en metaalbewerkers van de Kerner-fabriek.
-
Machno werd benoemd tot voorzitter.
-
Daarna breiden de discussies zich uit:
-
wat is een coöperatie? Wat is een commune?
Een unie? Een afgevaardigde?
-
De rol van een sovjet: een machtsorgaan
of een verbindingsorgaan?
-
Moeten we het land onteigenen?
-
Wat betekent het
om het land te veroveren?
-
{\an8}We kregen te horen dat hij anarchist was,
-
{\an8}begrijpt u?
-
{\an8}Eigenlijk wilde hij onafhankelijkheid,
-
{\an8}ik bedoel voor de armen,
-
{\an8}voor de mensen.
-
{\an8}Hij was er voor de mensen,
begrijpt u?
-
{\an8}Lees hier waar het groot is geschreven.
-
{\an8}"Werkers van de wereld,
dompel jezelf onder
-
{\an8}"en zoek daar naar de waarheid, creëer deze.
-
{\an8}"Je zult het nergens anders vinden.
-
{\an8}"Dat is de voorspelling
van de Russische revolutie."
-
{\an8}Interessant!
-
{\an8}Waar heb je het over!
-
{\an8}Je komt in opstand, en dan?
-
{\an8}Niets kunnen we doen.
-
{\an8}Zij hebben het leger en de politie,
wij enkel een vakbond.
-
{\an8}Ik ben niemand antwoord verschuldigd.
-
{\an8}Was ik ergens verantwoordelijk voor,
-
{\an8}was ik iemand,
een meester van iets.
-
{\an8}Maar ik ben niets.
-
{\an8}Wat moet iemand doen om iemand te zijn?
-
{\an8}Revolutie.
-
{\an8}Lang voor de Oktoberrevolutie,
-
{\an8}stelde hij in Hoeljajpole een volksmacht samen.
-
{\an8}Dit is van belang.
-
Augustus 1917
-
De Witte generaal Kornilov rukt op naar Petrograd.
Uitgangspunt van de burgeroorlog.
-
De ochtend van 29 augustus.
-
Bijeenkomsten op het plein van Hoeljajpole,
-
toen de postbode het nieuws bracht
dat de revolutie gevaar liep.
-
Zo begint het verhaal van de dag waarop
werd besloten, gezien de urgentie,
-
tot een commissie die de revolutie verdedigt en
waarvoor Machno verantwoordelijk wordt.
-
Dan, na een nacht van nadenken,
het besluit om de eigenaars te ontwapenen.
-
Om de privileges af te schaffen
en het eerste decreet
-
toe te passen op het land,
zoals hier maandenlang...
-
wordt besproken in de dorpen
en de werkplaatsen.
-
{\an8}Dit was de eerste keer in het Russische rijk.
-
{\an8}De geschiedenis moet dit weten.
-
{\an8}Hij verzamelde
alle officiële papieren,
-
{\an8}eigendomsbewijzen
-
{\an8}van grond, van domeinen, enzovoort.
-
{\an8}Hij verbrandde alles.
-
{\an8}Hij vervloekte het verleden...
-
{\an8}en creëerde iets nieuws.
-
Dit is het moment om de
wereldlijke droom te realiseren.
-
Soevereine mensen over hun land,
en wij boeren hebben de
-
verantwoordelijkheid om een dergelijke
praktijk uit te voeren.
-
Het delen van het teruggewonnen land
werd in de herfst gedaan omdat het dringend was
-
om het ploegen en zaaien te organiseren.
-
Het was de bedoeling om elk gezin, afhankelijk
van de omvang, een of twee paarden toe te kennen,
-
een of twee koeien en
essentiële gereedschappen.
-
Vier communes werden georganiseerd
rond Hoeljajpole en anderen erbuiten.
-
Ik weet er minder van omdat ik hier
niet aan heb deelgenomen.
-
Deelname aan de commune was vrijwillig.
-
Landarbeiders besloten een commune te vormen en
werden gegroepeerd naar familie of affiniteit.
-
Er waren enkele anarchistische boeren,
maar de meerderheid was dat niet.
-
Er waren veel discussies
over de keuze van zaden.
-
Ook het onderwijs kwam aan de orde.
Communes weigerden het oude model te herstellen.
-
De keuze viel op de libertaire scholen
van Francisco Ferrer
-
waarover we brochures hadden gelezen.
-
Omdat onze leraren het niet kenden,
besloten we te zoeken naar...
-
gekwalificeerden in de steden
en voor het eerste jaar...
-
mensen te halen
die konden onderwijzen.
-
Oktober 1917
~
-
Oktober 1917
Machtsgreep bolsjewistische partij.
-
PROLETARIËRS ALLER LANDEN, VERENIGT U
-
Prijs: 15 kopeken. Maandagavond-editie
-
30 oktober - 12 november 1917.
-
Speciale uitgave.
LANDDECREET
-
Eerste gala: bijeenkomst van sovjets, arbeidersafgevaardigden,
soldaten op 26 oktober om 2 uur 's nachts
-
Eerste punt. Afschaffing
particulier grondbezit
-
zonder financiële compensatie.
-
{\an8}Dit is precies wat Machno schrijft.
-
{\an8}Wat is het verschil?
-
{\an8}Het verschil?
-
{\an8}De methoden waren anders.
-
{\an8}Machno was tegen alle dwang,
-
{\an8}tegen alle geweld.
-
{\an8}Maar ons is geweld aangedaan...
-
{\an8}Wie had er gelijk?
-
{\an8}Uit de documenten die we vonden...
-
{\an8}blijkt dat de anarchisten gelijk hadden.
-
"Ik kan bevestigen dat degenen die tijdens de eerste
twee maanden in Oekraïne zijn,
-
"zich verzamelden rond raden en zich
verheugden over de staatsgreep van oktober.
-
"Ze erkenden dat het principe van een
echte revolutie aan de basis lag,
-
"uit de diepten van de dorpen
en werkplaatsen die eindelijk ontwaakten.
-
"Iedereen was op hun hoede toen
de eerste commissarissen arriveerden...
-
"met richtlijnen en de eerste inspecties.
-
"Boeren kwamen naar ons toe.
'We zijn schimmig', zeiden ze.
-
"'Leg het ons uit.'
-
"'Ze arriveren, schreeuwen en vertrekken.'
-
"'Dan zeggen ze dat de boeren tegen
de macht van de sovjet zijn.'
-
"Het creëren van een vrij en revolutionair leven
van de bevolking is een enorme kwestie.
-
"Diepgaand en grenzeloos als de oceaan.
-
"Elke macht die het lef heeft
-
"dit leven te scheppen door de
onderwerping van het volk op te eisen,
-
"heeft een onoplosbaar probleem.
-
"Wij kinderen van deze revolutie,
-
"kinderen van werkenden,
we hebben hier ons lot geschapen,
-
"in onze dorpen en onze gehuchten.
-
"We ontwikkelen een oplossing die niet als
een vernedering wordt gedragen,
-
"maar als een verantwoordelijkheid.
-
"Laat boerengemeenschappen en vrije vakbonden
van stadsarbeiders voorbode zijn
-
"van ware werkgemeenschappen.
-
"Onszelf ontdoen van commissarissen
en andere uitzonderlijke bevoegdheden,
-
"we hoeven slechts het bewustzijn
van onze aanpak te versterken
-
"en het krachtig toepassen op
alle vlakken in ons leven.
-
Februari 1918
-
Duits offensief tegen Sovjet-Rusland.
-
Volkscommissaris Leon Trotski tekent
de vrede met Duitsland.
-
In ruil geeft Rusland Oekraïne op.
Duitse troepen trekken Kiev binnen
-
en brengen in hun kielzog
de voormalige eigenaren terug.
-
Ze vormen een nationale Oekraïense
regering van samenwerking.
-
In Hoeljajpole worden groepen gevormd
om de stad te verdedigen.
-
Nestor Machno vertrekt, op zoek naar bolsjewistische troepen
die nog steeds in Oekraïne gestationeerd zijn.
-
In april is Hoeljajpole bezet.
-
Op het perron van een passerend station
hoorde ik over de bezetting van Hoeljajpole.
-
De vlucht van revolutionaire krachten
was overal om me heen.
-
Iets onbegrijpelijks en zwaars drukte mijn hart.
Zo'n angst
-
dat ik daar op het platform lag
zonder het gevoel te hebben weg te kunnen gaan.
-
Dit is de uittocht. De opstandelingen van Hoeljajpole, opnieuw clandestien,
-
slaagden erin om de boodschap te verspreiden:
-
tot over drie maanden.
-
Laat tot die tijd iedereen proberen te begrijpen
wat voor iedereen
-
verraad aan de revolutie is.
-
"Ik wilde terugkeren naar Moskou
om de anarchisten van de
-
"hoofdstad en de maatregelen en bedoelingen
van de nieuwe macht te vorsen."
-
Om daar te komen, liep Machno van
treinstation naar treinstation.
-
In deze stad zal hij van het ene beeld
naar het andere wandelen.
-
Aan de ene zijde die van de macht
die zes maanden boerenarbeider was geweest
-
en besloot Oekraïne op te geven.
-
De andere, die van de
-
Petrograd-gevangenis. Afgebrand tijdens
de februari-dagen
-
waarin gevangenen werden bevrijd.
-
In deze ruimte,
van raam tot raam,
-
die men kan meten van
de afstand die scheidt
-
de woorden van Hoeljajpole.
Van degenen die nu hier zijn
-
zal vechten om de bladzijden
van boeken te bezetten,
-
zoals iemand een land bezet:
te allen tijde.
-
Eerste venster:
-
Bezoek aan revolutionaire kringen.
-
Tweede venster: bezoek aan Peter Kropotkin.
Hij schrijft:
-
"Machno verwelkomde me met
affectie en warmte."
-
Derde venster: bezoek aan Peter Arshinov,
oude strijdmakker.
-
"We woonden elke bijeenkomst bij,
elke discussie, conferentie en bijeenkomst
-
"en ik dacht na over wat ik in fabrieken waarnam,
waar de gedachte de overhand had
-
"zo wijdverbreid onder gefascineerde
en goedgelovige arbeiders, dat alles zou moeten zijn
-
"toegewijd aan het scheppen van niet hun lot,
maar aan hun macht en hun dictatuur.
-
"Een dictatuur die mij van hen scheidt,
omdat noch ik,
-
"noch mijn werkende broers,
de boeren, proletariërs waren.
-
"Dit drukte me zo zwaar dat ik zonder
te wachten besloot te vertrekken.
-
"Maar voor bezet Oekraïne
had men een pasje nodig.
-
"Dat is hoe ik bijna bij toeval
terechtkwam in het Kremlin."
-
Vierde raam, het meest onwaarschijnlijke.
-
Degene die begint met de bijeenkomst
van de libertaire boer Nestor Ivanovich Machno,
-
en Vladimir Iljitsj Lenin,
de professionele revolutionair van de methode.
-
Niet van strategie.
Twee wereldvisies:
-
De ene gebaseerd op een model om te smeden.
De andere, op een benadering om te bevestigen.
-
De enscenering van de bijeenkomst
van de bolsjewieken en de anarchisten
-
is een klassieker.
-
Zelfs wanneer in een nieuwe versie
Machno's karakter milder werd.
-
Plaats: niet het Kremlin maar het
Hoeljajpole van Machno de partizaan.
-
Onderwerp: de onderhandeling van een alliantie.
-
Inzet: stel de historische, ideologische
en zelfs strategische onmogelijkheid vast
-
van zo'n alliantie.
-
Alles is hier symbolisch:
-
Een kaartspel: rood en zwart
op een witte achtergrond.
-
Vier spelers: de Russische zeeman.
-
Drager van de Oktoberrevolutie,
van een bepaalde orde
-
door de wetten van de geschiedenis.
-
Nestor Machno, landarbeider.
Drager binnen die volgorde van wanorde
-
die aan dezelfde wetten ontsnapt.
-
Rechts van de zeeman: de theoreticus van anarchie.
Besluiteloos en onverantwoordelijk.
-
Links van hem de Witte officier.
Klassenverrader in naam van het vaderland.
-
{\an8}In Parijs waren we het debat aangegaan
-
{\an8}met de bolsjewieken.
-
{\an8}Het is nog lang niet voorbij.
-
{\an8}Niemand heeft nog bewezen
dat Lenin gelijk had.
-
{\an8}Vervang een burgerlijke feodale staat
-
{\an8}met een arbeiders- en boerenstaat.
-
{\an8}Wissel de kleding van meesters
in voor werkkleding...
-
{\an8}om een klassenloze samenleving te krijgen.
-
{\an8}En dan? Geen goden geen meesters?
-
Maar achter de clichés in het script
de echo van wat er is gezegd,
-
bijna toevallig, in het Kremlin.
-
"Hoofdstuk 18
-
"Mijn ontmoeting met Lenin.
-
"Lenin heette me vaderlijk welkom en zette me neer.
-
"Met zijn organisatorische gave
begon hij mij zo nauwkeurig mogelijk te ondervragen.
-
"Hij stelde me driemaal de vraag:
-
"'hoe onthalen de boeren het trefwoord
"Alle macht aan de sovjets"?'
-
"Ik antwoordde dat voor de boeren,
-
"het betekende dat de macht zich
moet verhouden met het
-
"geweten en wil van de boeren zelf.
-
"Lenin antwoordde:
-
"uw boeren zijn besmet met anarchie."
-
"Is dit kwalijk?", antwoordde ik.
-
"Lenin bevroeg me over de rode detachementen,
hun heroïsche strijd
-
"tegen de bezetter en het gebrek
aan steun van de boer.
-
"'Ik ben bang, kameraad Lenin,
dat je slecht geïnformeerd bent,' antwoordde ik.
-
"'Uw groepen blijven uit de buurt van wegen
en vechten niet op het platteland.
-
"'Hoe wil je dat de dorpelingen hen steunen?
Ze zien ze nooit!'
-
"Lenin begon te lachen.
-
"'Jullie anarchisten schrijven en denken
in de toekomstige tijd."
-
"'Jullie denken niet in het heden.'
-
"Ik antwoordde dat ik analfabeet was,
dat het moeilijk voor me was
-
"om een belangrijk punt te bespreken.
'Maar ik kan je vertellen, kameraad Lenin
-
"'in Oekraïne, 'Zuid-Rusland', zoals jullie bolsjewieken zeggen,
-
"'Worden we ondergedompeld in het heden.”
Zo proberen we
-
"'dichter bij de toekomst te komen, een
waarvan we denken dat deze waarachtig is,
-
"'en we nemen het zeer serieus.'
-
"Ik kon Moskou niet langer verdragen.
-
"Dit nutteloze en lawaaierige Moskou
waar de revolutie langzaam aan het sterven was
-
"in de wervelwind van de politiek van de macht.
-
"Moskou de Verlorene.
Dat ik was gaan haten,
-
"honderden verlaten de zaak inactief
-
"dat van het overwinnaarsfeest en de anderen,
-
"die zichzelf verloren in een anarchie van
-
"een perfectie die niet van het leven was.
-
"Een overweldigend verlangen naar Oekraïne,
met dorpelingen
-
"en daar met hen te begrijpen
wat er niet was bereikt.
-
"Vechten tegen wat was.
Sterven of Oekraïne bevrijden."
-
Machno verneemt dat zijn twee broers
zijn doodgeschoten door de bezetter.
-
Hij verneemt eindelijk de details
van zijn metgezellen
-
hoe Hoeljajpole in april werd veroverd
en ontwapend.
-
"Mijn beste Nestor Ivanovich.
-
"Alle leden van het revolutionaire comité,
arbeiders en boeren,
-
"worden gearresteerd en wachten om geëxecuteerd te worden.
-
"Drie uur voor de bezetting,
-
"heeft de Joodse metgezel ons verraden
en is overgelopen naar vijandelijke troepen.
-
"Alle boeren zijn depressief.
-
"Er is een grote haat tegen de Joden."
-
"Hoofdstuk 6
De Joodse kwestie
-
"Jood, adem vrij.
-
"In de tijd van de tsaren en heren
werd je meer dan eens verdreven
-
"van uw vredige gehuchten.
U bent ver van huis afgedwaald
-
"zonder tederheid en troost.
-
"U bent uitgeput. Rust en wees vrij,
-
"net als alle andere volkeren.
-
"Met deze woorden sprak ik in 1917
in Hoeljajpole tot de Joden,
-
"toen de menigte mij toewierp:
"'Jij Ivanovitsj, hoe kijk je
-
"'aan tegen de Joden met wie u samen
in het stadsbestuur zit.
-
"Ik heb deze woorden nooit afgewezen,
niet bij navolgende gebeurtenissen,
-
"noch bij mijn revolutionaire
activiteiten."
-
De Machnovistische beweging vocht
onvermoeibaar tegen antisemitisme,
-
binnen en buiten de gelederen.
-
Zestigduizend joden worden afgeslacht -
exacte cijfers zijn niet bekend -
-
in de burgeroorlog in Oekraïne,
-
een van de meest felle en
meest onrustige oorlogen.
-
Weg naar Vrijheid, de dagelijkse revolutionaire
Machnovistische krant
-
verschijnt in het Oekraïens en Russisch.
-
Nummer 42. Prijs 2,50 roebel,
3 roebel op het station
-
HET VOLGENDE CONGRES
-
MACHT EN ZONDER MACHT
-
VERGADERING THEATER
-
VERGADERING WERKLOZEN
-
SCHANDE! Schande voor degenen die zich overgeven
aan de mishandeling van een Jood.
-
Schande voor degenen die zich
voordoen als Machnovist
-
en de eer van de beweging bezoedelen.
-
Schande voor degenen die het bezoedelen
in naam van hun belangen.
-
Was getekekend, Voline.
-
De voormalige libertair-Joodse student
die verantwoordelijk zou zijn
-
voor de culturele commissie
van de Machnovsjtsjina.
-
Bij Cimetière du Père-Lachaise grenst
zijn grafplaquette aan die van Machno.
-
De beschuldiging van antisemitisme was
en blijft niet de meest schadelijke
-
gericht aan de Machnovistische beweging.
-
Nestor Machno,
anarcho-bandiet-antisemiet.
-
Wat maakt van hem en al
zijn beweging voor iedereen
-
geen vijand, maar hinderlijk.
-
Voorlopig is alles tegelijkertijd
eenvoudig en oneindig gevaarlijk.
-
De bezetter drukt bankbiljetten
in dezelfde taal als die van
-
de eigenaren die brand stichten,
verwoesten en plunderen.
-
Oekraïne moet worden bevrijd.
-
De eerste verzetsgroepen worden gevormd,
zonder onderlinge banden,
-
elk leidt acties op eigen grondgebied.
-
{\an8}In 1918
-
{\an8}verzamelden twee detachementen zich hier.
-
{\an8}Dat van Shchuss, zeeman uit de Zwarte Zee,
-
{\an8}en dat er nauwelijks toe deed,
-
{\an8}en dat van Nestor Machno.
-
{\an8}Shchuss kwam naar verluidt
-
{\an8}uit Kronstadt
-
{\an8}waaruit hij was als revolutionair terugkeerde.
-
{\an8}In het begin waren ze met hooguit twaalf.
-
{\an8}Toen ze eens bijeenkwamen
gingen ze de straat op.
-
{\an8}Overal schoten en kreten...
-
{\an8}De Oostenrijkers verzamelden zich daar.
-
{\an8}Toen vielen onze boeren
-
{\an8}hen als één man aan.
-
{\an8}Met schoppen, hooivorken,
wat ze maar konden vinden.
-
{\an8}Zelfs in de rivier werden ze omgebracht.
-
In de nacht van de overwinning
van de eerste partizanen,
-
gaven de boeren Machno
de naam 'Batko',
-
'vader', en plaatsen hem aan het hoofd
van de opstandelingenbeweging.
-
{\an8}'Batko' omdat hij ons verdedigde.
-
{\an8}Hij verdedigde de vrijheid,
-
{\an8}Dus noemden we hem 'Batko Machno'.
-
"Het was vreemd en verontrustend voor mij
om 'Batko Machno' te horen in plaats van 'kameraad'.
-
"Soms zelfs 'kameraad Batko Machno'.
-
"Dit epitheton bleef aan mijn naam hangen,
het werd doorgegeven van boer op boer,
-
"van kind op kind en de woorden
Batko Machno werden onafscheidelijk.
-
"Met een vreemd respect en een liefde
die ik maar moeilijk kon begrijpen
-
"en een trots, het zou zich
van dorp tot dorp verspreiden
-
"langs de linkeroever van Oekraïne.
-
"De naam werd overgenomen door opstandelingen
en groepen die in opkomst waren
-
"het Batko Machno-bataljon genoemd,
zonder dat ik er zelfs maar iets van wist,
-
"zonder dat ik ze ook maar kende."
-
{\an8}Machno arriveerde met rijtuigen.
-
{\an8}Accordeons, bontmutsen.
-
{\an8}Kinderen renden hem achterna.
-
{\an8}En hij passeerde
-
{\an8}met de cavalarie en muziek.
-
De boerendochter gaat trouwen.
Wie onder de sluier?
-
Machno op de markt,
waar is hij?
-
Tot de konijnenoren aan toe weet Machno alles,
hij is overal.
-
Hij draagt een rok
en een pruik en is zo klein,
-
hij hoort alles omdat
we hem alles vertellen.
-
Tot op de bodem van het glas waar de boodschap
'wie me zag, dronk me op' wacht.
-
Was getekend, Nestor Machno.
-
[Lacht]
-
In Hoeljajpole komen partizanengroepen samen.
-
Een van de belangrijkste
vanuit het zuiden,
-
wordt dat van de spoorwegman Viktor Belash.
-
Viktor Belash neemt met Machno
de verantwoordelijkheid op zich...
-
dit samengestelde leger te bundelen...
-
en om de grondbeginselen ervan
zoveel mogelijk te behouden.
-
Zelfdiscipline, vrijwilligheid,
leidinggevenden kiezen.
-
De tweede herinneringsfoto.
-
De enscenering van een verhaal
waarbij een ieder een personage kan zijn.
-
November 1918
~
-
November 1918
Revolutie in Duitsland.
-
De bezettingstroepen evacueren. In het westen
vormt zich een nieuwe nationalistische macht.
-
In het oosten rukt het Witte leger op.
-
In het noorden hergroeperen
bolsjewieken zich.
-
Heel Oekraïne vormt een angstige knoop.
Een wilde en gekke tijd breekt aan.
-
Een tijd van het neerschieten
van boeren in Hoeljajpole,
-
die altijd de verhalen afwees
die worden doorgegeven.
-
Er waren drie zonen. De rijkste,
de meest opgeleide en de meest gedurfde.
-
Er waren drie paden. Op het rechterpad verlies je je leven.
Links vind je de dood.
-
Recht vooruit, door ijzer
en vuur zult u omkomen.
-
{\an8}Mensen noemden deze eik
'de eik des doods'.
-
{\an8}In naam van het Zwarte Leger
-
{\an8}opereerden kruimelbandieten hier.
-
{\an8}Het was niet Machno.
-
{\an8}Machno overzag niet alles.
-
{\an8}Sommigen pleegden moordpartijen
en beschuldigden hem.
-
{\an8}Hij wist het niet.
-
Een tijd van confrontaties zonder voorzorgsmaatregelen
of nuances, legende tegen legende.
-
Volgens de slag-voor-slag-regel
van het dominosspel tijdens de pauze in de fabriek.
-
Voorjaar 1919. In het licht van de
groeiende opmars van de
-
de Witte generaal Denikin,
de eerste militaire alliantie tussen
-
opstandige troepen en bolsjewistische troepen.
-
De trein in Hoeljajpole maakt
de eerste beelden mogelijk.
-
Persberichten specificeren dat politieke
en ideologische verschillen
-
tussen bolsjewieken
en Machnovistische boeren
-
op geen enkele manier het verbond belemmeren
als basis voor een gemeenschappelijke zaak.
-
De bolsjewistische autoriteit maakt duidelijk
dat eigenaardigheden van de opstand
-
onschendbaar moeten blijven.
-
Voorjaar 1919.
-
Voorjaar van de eerste alliantie tussen
de Rode garde en opstandige boeren.
-
Daarom bestaan deze afbeeldingen:
officiële legercamera's
-
van de frontbioscoop zijn aanwezig.
-
De camera filmt en dan...
-
{\an8}Vroeger was het: "Proletariërs aller landen,
-
{\an8}"verplaats je naar de diepten van je ziel,
-
{\an8}"want alleen daar vind je de waarheid."
-
{\an8}Iets in die geest.
-
{\an8}Kloppen deze woorden vandaag nog steeds?
-
{\an8}Niet alleen vandaag,
-
{\an8}ook voorheen
waren ze logisch voor mij.
-
{\an8}Ik wist niet dat
het zijn woorden waren.
-
{\an8}Maar diep van binnen weet
een ieder van ons dit,
-
{\an8}iedereen.
-
{\an8}Wat doen jullie, jongens?
-
{\an8}We bereiden ons voor op 1 mei.
-
Voorbereiding Dag van de Arbeid,
waarbij sommigen worden opgeroepen
-
door de collectieve boerderij,
een tachanka en paarden
-
voor de parade in Hoeljajpole
met woorden van Nestor Machno
-
zoals ze in de boeken staan.
-
{\an8}Andrei Mykoloavitch, waar komt u vandaan?
-
{\an8}Uit Hoeljajpole.
-
{\an8}Bondarenko Andrei Mykoloavitch, geboren 1926.
-
{\an8}Mijn vader komt hier vandaan,
mijn grootvader ook.
-
{\an8}We komen allemaal van hier.
-
{\an8}Ik ga de paarden verzorgen...
-
Bondarenko, zoals Igor Bodarenko
van de eerste herinneringsfoto
-
van 1 mei 1907, en
die werd neergeschoten.
-
Van de kolchoz naar Hoeljajpole,
-
van de eerste herinneringsfoto
naar de laatste.
-
Van de militaire staf van het opstandige leger
van arbeiders en Machnovistische boeren
-
tijdens de burgeroorlog.
-
{\an8}De foto van de militaire staf van Machno.
-
{\an8}Nestor en zijn vrouw Galina Koezmenko.
-
{\an8}Hoofd van de generale staf Viktor Belach,
-
{\an8}zijn broers Savelli en Grigori Machno...
-
Ze zijn er allemaal.
Deze keer niet bij de fotograaf...
-
maar gewoon op straat, thuis.
-
Derde herinneringsfoto.
-
Van een "geschiedenis", schrijft Machno
"waar ieders vrijheid...
-
"ieders verantwoordelijkheid zou zijn."
-
Achter de foto Hoeljajpole
van de Machno-commune
-
zoals ze in de herinnering bleef
en zoals ze erin verschijnt
-
de beelden van de films,
met zijn ritten -het waren er vele-,
-
zijn markten, zijn theateravonden,
zijn liederen, zijn zwarte vlaggen,
-
arriverende en vertrekkende troepen.
-
En achter dit Hoeljajpole, de met de hand
getekende kaart van Arshinov,
-
die zich weer bij Machno had gevoegd
en niet meer van zijn zijde zou wijken.
-
De invloedsfeer van de Machnovistische beweging
-
die zich van Hoeljajpole uitstrekte
tot heel Oost-Oekraïne en
-
opnieuw de wildernis
van een burgeroorlog werd.
-
Een woordenstrijd,
veel meer dan om grond.
-
"Proletariërs aller landen..."
-
Februari 1919, massale aanval door de Witten.
-
Machnovistische troepen moeten
het zuidelijke front verdedigen.
-
In Hoeljajpole ging het
eerste regionale Sovjetcongres
-
over het samenbrengen van afgevaardigden
van meer dan
-
een miljoen opstandige boerenarbeiders.
-
We weigeren het dilemma tussen de macht
van een partij en die van een eigenaar.
-
Een algemene mobilisatie,
maar vrijwillig en vastbesloten om
-
groepen die al maanden vechten
te ontlasten
-
en om het zaaien te zeker te stellen.
-
Maart. In Kharkov wordt het eerste congres
van landbouwers uit heel Rusland gehouden.
-
Doelstelling: stemmen over de
nationalisering van land.
-
De afgevaardigde van Hoeljajpole spreekt:
"het probleem van het land
-
"is het gevaarlijkst. Het moet
met de grootste zorg worden bekeken.
-
"Om werk creatief te maken en
om de meent te laten werken,
-
"moet je ze helpen, niet ontregelen.
-
"Laat de bolsjewieken ons een jaar geven."
-
April. De gevechten aan het front
worden heviger.
-
Tweede congres van de regionale
sovjet in Hoeljajpole.
-
Afgevaardigden van 72 districten
vertegenwoordigen
-
meer dan twee miljoen mannen
en vrouwen en debatteren.
-
Aan het einde van het congres het bericht dat
het congres contrarevolutionair verklaart
-
en de organisatoren illegaal.
-
Was getekend, Dybenko.
Commandant van de bolsjewistische divisies.
-
Reactie: "Kunnen enkelen een
meer revolutionair volk dan...?
-
"buiten de wet kunnen plaatsen?
-
"Was getekend, de Revolutionaire
Raad van Hoeljajpole."
-
Machno is niet langer in Hoeljajpole.
Hij staat aan het front.
-
"De beloofde wapens komen niet aan
en mannen vechten met hun handen."
-
"Het is een slachting", schrijft Machno.
-
Juni. Gezien de noodsituatie
roept de revolutionaire raad van Gulyai-Pole
-
op tot een derde congres op de 15e.
Oproep aan de boeren, afgevaardigden,
-
opstandelingen, arbeiders, Rode soldaten.
In het staatsblad een artikel
-
getiteld De Machnovsjtsjina wordt gepubliceerd,
-
ondertekend door de voorzitter van de militaire raad
van de republiek, Lev Trotski.
-
De uitgang "-tsjina" is pejoratief in het Russisch.
-
Voor het eerst wordt de Machnovistische beweging
bandieten genoemd,
-
huurmoordenaars, plunderaars,
kleine eigenaren, contrarevolutionairen.
-
Machno doet een oproep.
-
"Broeders, die een front openen
binnen de revolutionaire beweging
-
"is een misdaad die nog nooit is volbracht.
We zullen zoiets nooit doen."
-
Uit Moskou komt decreet 1824:
-
"In april veronderstelden we onder het motto
'weg met Machnovsjtsjina'
-
"de ideeënoorlog tegen anarchisten.
-
"Nu zeggen we: 'weg met de Machnovsjtsjina.'
-
"Zelfs als je ijzer en vuur moet
gebruiken om ze te verslaan."
-
Omdat het streven van een machinegeweer
niet zozeer een gemeenschappelijke vijand is
-
als typografisch teken, het lichtste
en meest behoeftige: de streep.
-
Hij was anarchist-streep-communist.
-
Dit is de naam van de streep waaronder
de Machnovistische cavalarie gedurende twee jaar zich verplaatst.
-
Ongrijpbaar over de volle breedte
van Arshinovs kaart,
-
waar ze de loop van de geschiedenis
vaak een omwenteling bracht.
-
Aan het hoofd van dit leger dat van ploegenschaar
naar geweer gaat de boer Nestor Machno,
-
wiens acties alle strategieën
en alle voorspellingen zullen dwarsbomen
-
en een epos zal scheppen.
-
Drie keer, tegenover de gemeenschappelijke vijand,
zullen de Roden een alliantie voorstellen.
-
En drie keer zullen, zodra de vijand zich terugtrok,
ze het verwerpen.
-
Een onmogelijke alliantie
en tegelijkertijd onontkoombaar,
-
omdat voor de Machnovistische
boeren-arbeidersbeweging
-
historisch gezien geen enkele
andere alliantie denkbaar is.
-
De laatste alliantie eindigt hier op de Krim,
waar de Zwarte en de Rode cavalerie
-
het Witte Leger van
generaal Wrangel tegenhoudt.
-
Geen externe vijanden meer.
De burgeroorlog is voorbij.
-
De volgende dag valt de Rode cavalerie
de Machnovistische cavalerie in de rug aan,
-
steekt ze neer, schiet afgevaardigden die zijn gekomen
om een mogelijke federatie te bespreken dood.
-
21 februari.
-
In het noorden wordt de vrije sovjet
Kronstadt weggevaagd.
-
Lenin lanceert nieuw economisch beleid:
-
de nationalisatie van land wordt opgeschort,
leeggelopen dorpen wenden zich af.
-
"Dertien jaar heb ik gestreden voor
een sociale revolutie en dat zal ik blijven doen.
-
"U koos ervoor om in de winnaar te geloven,
en dat is uw recht."
-
Met hechtingen en verwondingen steekt hij
de grens over en komt aan in Parijs,
-
waar hij dertien jaar zou wonen.
-
"Het communisme waar we naartoe gingen,
veronderstelt de vrijheid van het individu.
-
"Gelijkheid, zelfbeschikking, initiatief,
creatie en overvloed.
-
"We formuleerden ons ideaal van deze derde
-
"revolutie gebaseerd op het verhoogde
bewustzijn van de vernederde mensen.
-
"We hadden de kans om de basis te leggen
van een samenleving
-
met anarchistische principes.
-
"Maar degenen die we tegenover ons hadden,
hebben ons noch de tijd noch de ruimte gelaten.
-
"Ze maakten van een ideeënstrijd
een strijd tussen mensen.
-
"Het Zwarte Leger is geen anarchistisch leger.
Het ideaal van een anarchistisch leven
-
"kan door geen enkel leger worden verdedigd.
-
"De opbouw van educatie, bewustzijn en schepping
-
"is volledig hulpeloos en ongevaarlijk.
-
"Maar elke Machnovist is een
mogelijke anarchist.
-
"En als de oorlog voorbij is
en hij naar huis gaat...
-
"een bouwer van de toekomst.
-
"Dank u allen."
-
FOTOGRAFIE
Jean-Louis PORTE (Oekraïne)
Claire BAILLY-DUBOIS (Parijs)
-
GELUID
Jean-François PRIESTER
-
REGISSEUR
Dimitri PLIOUCHTCH
-
In de rol van MAKHNO
Alexei KRICHENKOV
-
REDACTIE
Hélène CHATELAIN
Iossif PASTERNAK
-
TITELS
Hervé LASGOUTTES
-
FOTO'S
Jacqueline ZALM
-
MIXAGE
Georges LAFITTE Marie BOSSY
-
POST-PRODUCTIE
SYLICONE
TELETOTA
-
MUZIEK
Muziekschool van Hoeljajpole
Alle rechten voorbehouden
-
ADMINISTRATIE
Marie-Christine GELY
Danièle BORG
-
EEN FILM VAN
Hélène CHATELAIN
-
Personages uit het verleden
Waldemar ANTONI, Nazar ZOÏTCHENKO, Vikto BELACH, Pierre GAVRILENKO
-
Moïsieï KALANITCHENKO, Alexis MARTCHENKO Pierre SEMENIOUA, Fedor CHTCHOUSS, Galina KOUZMENKO, Pierre ARCHINOV, VOLINE en alle anderen
-
Personages van het heden
De inwoners van Hoeljajpole
De familie van NESTOR MAKHNO
De Karl MARX kolchoz
-
En iedereen die deze filmproductie mogelijk heeft gemaakt in Zaporojie,
in Tokmak en in Velikhaïa Mikhaïlovka
-
Archief Studio-archieven
UKR TELEFILM
Nationale Russische documentaire filmarchieven
en Tele Background Radio Russia
-
Dank aan
Bibliotheek Documentatie International Contemporaine
Nanterre X - Parijs
-
Met de steun van
LE CENTRE NATIONAL DE LA CINÉMATOGRAPHIE
-
In samenwerking met La Sept-ARTE
-
Een coproductie van
LA PRODUCTION ERRANTE
Jean-Jacques HOCQUARD
-
Uitvoerend producent
Paul SAADOUN
-
© 13 PRODUCTION / LA PAROLE ERRANTE
(Frankrijk) - 1996
-
Ondertiteling
abcc/archive.org