< Return to Video

Ảo tưởng về an toàn

  • 0:00 - 0:03
    Trạng thái an toàn có 2 dạng:
  • 0:03 - 0:05
    một là cảm giác, hai là thực tế
  • 0:05 - 0:07
    Chúng khác nhau
  • 0:07 - 0:08
    Bạn có thể cảm thấy an toàn
  • 0:08 - 0:10
    ngay cả khi không phải vậy.
  • 0:10 - 0:12
    Và bạn có thể an toàn
  • 0:12 - 0:14
    ngay cả khi bạn không cảm thấy vậy
  • 0:14 - 0:16
    Thực sự, có 2 khái niệm riêng biệt
  • 0:16 - 0:18
    được áp vào cùng một từ.
  • 0:18 - 0:21
    Việc tôi muốn làm trong buổi nói này
  • 0:21 - 0:22
    là tách chúng ra
  • 0:22 - 0:24
    nhận biết được khi nào chúng “phân kỳ”
  • 0:24 - 0:26
    và chúng “hội tụ” như thế nào.
  • 0:26 - 0:28
    Và ngôn ngữ thực sự là một vấn đề ở đây.
  • 0:31 - 0:33
    không có nhiều khái niệm chính xác
  • 0:33 - 0:36
    Nếu bạn nhìn sự an toàn
  • 0:36 - 0:38
    từ góc độ kinh tế,
  • 0:38 - 0:39
    Đó là một sự đánh đổi.
  • 0:39 - 0:42
    Mỗi lần bạn nhận được vài thứ an toàn,
  • 0:42 - 0:44
    bạn luôn đánh đổi vài thứ.
  • 0:44 - 0:46
    cho dù đây là một quyết định cá nhân
  • 0:46 - 0:47
    cho dù bạn sắp lắp
  • 0:47 - 0:48
    một thiết bị chống trộm trong nhà
  • 0:48 - 0:49
    hay là một quyết định mang tầm quốc gia, bạn sẽ xâm lược
  • 0:49 - 0:51
    vài nước khác,
  • 0:51 - 0:52
    bạn sẽ đánh đổi vài thứ.
  • 0:52 - 0:56
    cả tiền bạc và thời gian, tiện nghi, những khả năng
  • 0:56 - 0:58
    có thể những quyền tự do cơ bản
  • 0:58 - 0:59
    Và câu hỏi đặt ra
  • 0:59 - 1:01
    khi bạn nhìn vào bất cứ điều gì an toàn
  • 1:01 - 1:05
    không phải là liệu nó có giúp chúng ta an toàn hơn,
  • 1:05 - 1:07
    mà là nó có đáng để đánh đổi không.
  • 1:07 - 1:09
    Bạn đã từng nghe thấy vài năm qua,
  • 1:09 - 1:12
    thế giới an toàn hơn vì Saddam Hussein mất thế lực
  • 1:12 - 1:15
    Điều đó có thể đúng, nhưng nó không hề liên quan
  • 1:15 - 1:17
    Câu hỏi đặt ra là, nó có đáng như vậy?
  • 1:17 - 1:20
    Bạn có thể ra quyết định của riêng bạn,
  • 1:20 - 1:21
    Rồi bạn sẽ quyết định
  • 1:21 - 1:23
    liệu cuộc xâm lược có đáng giá không
  • 1:23 - 1:25
    Đó là cách bạn nghĩ về sự an toàn
  • 1:25 - 1:26
    về việc đánh đổi.
  • 1:26 - 1:29
    Thường là không có đúng hay sai ở đây.
  • 1:29 - 1:32
    Vài người trong chúng ta có hệ thống chống trộm ở nhà
  • 1:32 - 1:33
    vài người thì không.
  • 1:33 - 1:36
    Điều đó sẽ tùy thuộc vào nơi chúng ta sinh sống
  • 1:36 - 1:38
    chúng ta sống một mình hay có một gia đình
  • 1:38 - 1:40
    chúng ta có bao nhiêu thứ tốt đẹp,
  • 1:40 - 1:42
    chúng ta sẵn sàng chấp nhận bao nhiêu
  • 1:42 - 1:44
    rủi ro trộm cắp.
  • 1:44 - 1:45
    Trong chính trị cũng vậy,
  • 1:45 - 1:47
    có nhiều ý kiến khác nhau.
  • 1:47 - 1:49
    Rất nhiều lần, những đánh đổi
  • 1:49 - 1:51
    còn giá trị hơn sự an toàn mà ta nhận được
  • 1:51 - 1:54
    Và tôi nghĩ điều đó thực sự quan trọng.
  • 1:54 - 1:56
    Mọi người có một trực giác tự nhiên
  • 1:56 - 1:57
    về những đánh đổi này.
  • 1:57 - 1:59
    Chúng ta làm điều đó hàng ngày.
  • 1:59 - 2:01
    Tối qua, trong phòng khách sạn tôi ở,
  • 2:01 - 2:02
    tôi quyết định khóa 2 chốt cánh cửa.
  • 2:02 - 2:05
    Hay bạn ngồi trong xe và lái đến đây.
  • 2:05 - 2:07
    Khi chúng ta đi ăn trưa
  • 2:07 - 2:09
    và quyết định thức ăn không nhiễm độc
  • 2:09 - 2:10
    và chúng ta sẽ ăn chúng
  • 2:10 - 2:14
    Chúng ta thực hiện những đánh đổi này lặp đi lặp lại
  • 2:14 - 2:15
    nhiều lần trong một ngày.
  • 2:15 - 2:17
    Chúng ta thường sẽ không chú ý đến chúng.
  • 2:17 - 2:18
    Chúng chỉ là một phần cuộc sống.
  • 2:18 - 2:19
    Tất cả chúng ta đều làm điều đó.
  • 2:19 - 2:21
    Mỗi giống loài đều thực hiện nó.
  • 2:21 - 2:23
    Hãy tưởng tượng một con thỏ trên một cánh đồng
  • 2:23 - 2:24
    đang ăn cỏ
  • 2:24 - 2:27
    Và con thỏ sẽ gặp một con cáo.
  • 2:27 - 2:29
    Con thỏ sẽ cân nhắc để đổi lấy an toàn
  • 2:29 - 2:31
    “Tôi nên đứng lại, hay nên chạy trốn?”
  • 2:31 - 2:32
    Nếu bạn nghĩ về nó,
  • 2:32 - 2:35
    những con thỏ giỏi cân nhắc
  • 2:35 - 2:37
    sẽ có xu hướng sống và sinh sản,
  • 2:37 - 2:39
    và những con thỏ tệ trong việc đó
  • 2:39 - 2:41
    sẽ bị ăn hoặc chết đói.
  • 2:41 - 2:43
    Vì thế bạn sẽ nghĩ
  • 2:43 - 2:47
    rằng chúng ta, một loài thành công trên hành tinh này
  • 2:47 - 2:48
    bạn, tôi, tất cả mọi người
  • 2:48 - 2:51
    sẽ thực sự giỏi trong việc đánh đổi.
  • 2:51 - 2:53
    Tuy nhiên, có vẻ như, lặp đi lặp lại,
  • 2:53 - 2:57
    rằng chúng ta tệ hại một cách vô vọng trong việc đó
  • 2:57 - 2:59
    Tôi nghĩ đó là một câu hỏi cơ bản là thú vị
  • 2:59 - 3:01
    Tôi sẽ cho bạn câu trả lời ngắn gọn.
  • 3:01 - 3:02
    Câu trả lời là, chúng ta đáp lại
  • 3:02 - 3:04
    những cảm giác về sự an toàn
  • 3:04 - 3:05
    và không thực tế.
  • 3:05 - 3:09
    Hầu như mọi lúc, điều đó xảy ra.
  • 3:09 - 3:12
    Hầu hết thời gian,
  • 3:12 - 3:14
    cảm giác và thực tế giống nhau.
  • 3:14 - 3:17
    Hiển nhiên, điều đó đúng
  • 3:17 - 3:19
    đối với hầu hết người thời tiền sử.
  • 3:19 - 3:23
    Chúng ta phát triển khả năng này
  • 3:23 - 3:25
    vì nó có ý nghĩa tiến hóa.
  • 3:25 - 3:28
    Một cách nghĩ về nó
  • 3:28 - 3:30
    là chúng ta được tối ưu hóa cao
  • 3:30 - 3:31
    cho các quyết định rủi ro
  • 3:31 - 3:34
    đó là loài đặc hữu sống trong những nhóm gia đình nhỏ
  • 3:34 - 3:37
    ở vùng cao nguyên Đông Phi vào 100,000 năm TCN
  • 3:37 - 3:40
    2010 New York, không quá lâu.
  • 3:40 - 3:45
    Hiện có vài thành kiến trong nhận thức rủi ro
  • 3:45 - 3:47
    Nhiều cuộc thử nghiệm tốt trong việc này.
  • 3:47 - 3:48
    Bạn có thể thấy
  • 3:48 - 3:50
    một số thành kiến xuất hiện lặp đi lặp lại
  • 3:50 - 3:51
    Tôi sẽ cho bạn 4 ví dụ.
  • 3:51 - 3:53
    Chúng ta có xu hướng thổi phồng
  • 3:53 - 3:55
    những rủi ro lớn và hiếm gặp
  • 3:55 - 3:57
    và hạ thấp những rủi ro thông thường
  • 3:57 - 3:59
    Vậy giữa việc bay so với lái xe thì sao
  • 3:59 - 4:02
    Những điều chưa biết được nhận thức
  • 4:02 - 4:06
    là rủi ro hơn những thứ quen thuộc.
  • 4:06 - 4:07
    Một ví dụ,
  • 4:07 - 4:10
    người ta sợ bị bắt cóc bởi người lạ
  • 4:10 - 4:11
    khi những dữ liệu cho thấy
  • 4:11 - 4:14
    bắt cóc bởi người thân phổ biến hơn nhiều
  • 4:14 - 4:16
    Việc này là đối với trẻ em.
  • 4:16 - 4:18
    Thứ ba, những rủi ro được nhân hình hóa
  • 4:18 - 4:21
    được cho là tốt hơn những rủi ro ẩn danh.
  • 4:21 - 4:24
    Nhưng Bin Laden đáng sợ hơn bởi vì ông ta có tên
  • 4:24 - 4:26
    Và thứ tư
  • 4:26 - 4:29
    là mọi người đánh giá thấp những rủi ro
  • 4:29 - 4:31
    trong các tình huống họ kiểm soát được
  • 4:31 - 4:32
    và đánh giá quá cao chúng
  • 4:32 - 4:34
    trong tình huống họ không kiểm soát được.
  • 4:34 - 4:37
    Vậy khi bạn phóng nhảy dù hoặc hút thuốc,
  • 4:37 - 4:39
    bạn xem nhẹ những rủi ro.
  • 4:39 - 4:42
    Nếu một rủi ro ập đến bạn, nạn khủng bố chẳng hạn
  • 4:42 - 4:44
    bạn sẽ quan trọng hóa nó
  • 4:44 - 4:47
    vì bạn không cảm thấy nó nằm trong tầm kiểm soát của bạn
  • 4:47 - 4:49
    Có một loạt những thành kiến khác
  • 4:49 - 4:50
    thành kiến về nhận thức,
  • 4:50 - 4:53
    ảnh hưởng đến những quyết định rủi ro của chúng ta
  • 4:53 - 4:55
    Có một khám phá khả dụng,
  • 4:55 - 4:57
    mà về cơ bản nghĩa là
  • 4:57 - 5:00
    chúng tôi ước tính xác suất vài thứ
  • 5:00 - 5:03
    gợi nhớ lại một cách dễ dàng
  • 5:03 - 5:06
    Bạn có thể tưởng tượng nó hoạt động như thế nào
  • 5:06 - 5:08
    Nếu bạn nghe nhiều về cọp tấn công
  • 5:08 - 5:09
    vậy hẳn có nhiều cọp xung quanh
  • 5:09 - 5:10
    Bạn không nghe thấy sư tử tấn công
  • 5:10 - 5:12
    vậy hẳn không có nhiều sư tử xung quanh
  • 5:12 - 5:16
    Điều này xảy ra cho đến khi bạn tìm thấy trên báo.
  • 5:16 - 5:17
    Bởi vì những gì các tờ báo làm
  • 5:17 - 5:20
    là lặp đi lặp lại
  • 5:20 - 5:21
    những rủi ro hiếm gặp.
  • 5:21 - 5:22
    Tôi nói với mọi người
  • 5:22 - 5:24
    nếu nó là tin trên báo, đừng lo lắng
  • 5:24 - 5:25
    Bởi vì theo định nghĩa,
  • 5:25 - 5:28
    tin tức là những thứ mà hầu như không bao giờ xảy ra.
  • 5:28 - 5:30
    (Cười)
  • 5:30 - 5:33
    Khi vài thứ quá phổ biến, nó không còn lên báo nữa
  • 5:33 - 5:35
    tai nạn xe hơi, bạo lực gia đình,
  • 5:35 - 5:37
    Đó là những rủi ro mà bạn lo lắng.
  • 5:37 - 5:40
    Chúng ta cũng là một loài kể chuyện.
  • 5:40 - 5:43
    Chúng ta đáp lại những câu chuyện nhiều dữ liệu hơn
  • 5:43 - 5:45
    Có vài trường hợp mù số cơ bản xảy ra.
  • 5:45 - 5:48
    Ý tôi là, trò đùa “Một, Hai, Ba, Nhiều” khá đúng.
  • 5:48 - 5:51
    Chúng ta thực sự giỏi ở những con số nhỏ.
  • 5:51 - 5:53
    1 trái xoài, 2 trái xoài, 3 trái xoài,
  • 5:53 - 5:55
    10,000 trái xoài, 100,000 trái xoài
  • 5:55 - 5:57
    Còn nhiều trái xoài nữa
  • 5:57 - 5:59
    bạn có thể ăn trước khi chúng thối rữa
  • 5:59 - 6:01
    Một nửa, một phần tư, một phần năm
  • 6:01 - 6:02
    chúng ta giỏi với chúng
  • 6:02 - 6:04
    Một phần một triệu, một phần một tỉ,
  • 6:04 - 6:06
    Cả hai đều hầu như không bao giờ xuất hiện
  • 6:06 - 6:08
    Nên chúng ta gặp rắc rối với những rủi ro
  • 6:08 - 6:10
    không quá phổ biến.
  • 6:10 - 6:12
    Những gì mà thành kiến về nhận thức làm
  • 6:12 - 6:13
    là chúng hoạt động
  • 6:13 - 6:16
    như những bộ lọc giữa chúng ta và thực tế
  • 6:16 - 6:17
    Và kết quả
  • 6:17 - 6:20
    là cảm giác đó và thực tế không trùng khớp
  • 6:20 - 6:21
    Chúng khác nhau.
  • 6:21 - 6:25
    Bây giờ bạn cũng có một cảm giác
  • 6:25 - 6:26
    bạn thấy an toàn hơn so với thực tế
  • 6:26 - 6:27
    Có cảm giác sai về an toàn.
  • 6:27 - 6:28
    Hay nói cách khác,
  • 6:28 - 6:31
    đó là một cảm giác sai về sự không an toàn
  • 6:31 - 6:34
    Tôi viết rất nhiều về “rạp chiếu an ninh”,
  • 6:34 - 6:37
    là những sản phẩm làm mọi người cảm thấy an toàn
  • 6:37 - 6:39
    nhưng thực sự không làm gì cả.
  • 6:39 - 6:40
    Không có một từ chính xác cho thứ
  • 6:40 - 6:42
    làm cho chúng ta an toàn,
  • 6:42 - 6:44
    nhưng không làm chúng ta cảm thấy an toàn.
  • 6:44 - 6:47
    Có thể nó là cái mà CIA phải làm cho chúng ta.
  • 6:49 - 6:50
    Trở lại về kinh tế.
  • 6:50 - 6:53
    Nếu kinh tế, thị trường kiểm soát sự an toàn
  • 6:53 - 6:56
    và nếu mọi người thực hiện các cuộc đánh đổi
  • 6:56 - 6:58
    dựa trên cảm giác về sự an toàn,
  • 6:58 - 7:02
    thì việc khôn ngoan mà các công ty thực hiện
  • 7:02 - 7:03
    để khuyến khích kinh tế
  • 7:03 - 7:06
    là làm cho mọi người cảm thấy an toàn.
  • 7:06 - 7:09
    Có hai cách để làm điều này.
  • 7:09 - 7:12
    Một, bạn có thể làm cho mọi người thực sự an toàn
  • 7:12 - 7:13
    và hy vọng họ để ý.
  • 7:13 - 7:16
    Hai, bạn có thể làm cho mọi người chỉ cảm thấy an toàn
  • 7:16 - 7:20
    và hy vọng họ không chú ý đến.
  • 7:20 - 7:23
    Điều gì làm mọi người để ý?
  • 7:23 - 7:25
    Vài ba thứ:
  • 7:25 - 7:28
    hiểu về sự an toàn,
  • 7:28 - 7:30
    về những rủi ro, những mối đe dọa
  • 7:30 - 7:32
    các biện pháp đối phó, chúng hoạt động ra sao
  • 7:32 - 7:33
    Nếu bạn biết,
  • 7:33 - 7:37
    có khả năng cảm giác của bạn hợp với thực tế hơn.
  • 7:37 - 7:40
    Có đủ ví dụ thực tiễn sẽ giúp bạn.
  • 7:40 - 7:42
    Tất cả chúng ta biết tỉ lệ tội phạm
  • 7:42 - 7:44
    trong khu phố của chúng ta,
  • 7:44 - 7:46
    vì chúng ta sống ở đó, và chúng ta có cảm giác về nó
  • 7:46 - 7:49
    mà về cơ bản giống với thực tế.
  • 7:50 - 7:52
    Rạp hát an ninh bị phơi bày
  • 7:52 - 7:54
    khi nó rõ ràng hoạt động không hợp lý.
  • 7:54 - 7:59
    OK, điều gì khiến mọi người không chú ý?
  • 7:59 - 8:01
    Một sự thiếu hiểu biết.
  • 8:01 - 8:03
    Nếu bạn không hiểu những rủi ro,
  • 8:03 - 8:04
    bạn không biết những chi phí tiêu tốn,
  • 8:04 - 8:06
    có khả năng bạn đánh đổi sai,
  • 8:06 - 8:09
    và cảm giác của bạn không hợp với thực tế.
  • 8:09 - 8:11
    Chưa đủ ví dụ.
  • 8:11 - 8:13
    Có một vấn đề cố hữu
  • 8:13 - 8:15
    với các sự kiện xác suất thấp.
  • 8:15 - 8:17
    Nếu, ví dụ,
  • 8:17 - 8:19
    nạn khủng bố hầu như không bao giờ xảy ra,
  • 8:19 - 8:21
    thực sự khó để đánh giá
  • 8:21 - 8:24
    hiệu quả của các biện pháp chống khủng bố.
  • 8:24 - 8:28
    Đây là lý do bạn vẫn hiến tế trinh nữ
  • 8:28 - 8:31
    và tại sao việc đổ lỗi cho thần thánh vẫn hoạt động tốt
  • 8:31 - 8:34
    Không có đủ những ví dụ về thất bại.
  • 8:34 - 8:38
    Những cảm giác cũng che khuất các vấn đề
  • 8:38 - 8:41
    những thành kiến nhận thức tôi nói lúc nãy
  • 8:41 - 8:43
    nỗi sợ hãi, những tín ngưỡng dân gian,
  • 8:43 - 8:46
    cơ bản là một mô hình thực tế không đầy đủ
  • 8:46 - 8:50
    Để tôi làm cho những thứ này phức tạp hơn
  • 8:50 - 8:52
    Tôi có cảm giác và thực tế.
  • 8:52 - 8:56
    Tôi muốn thêm một yếu tố thứ ba. Tôi muốn thêm mô hình
  • 8:56 - 8:58
    Cảm giác và mô hình nằm trong đầu chúng ta
  • 8:58 - 9:00
    Thực tế thì ở bên ngoài.
  • 9:00 - 9:01
    Nó không đổi; nó là sự thật.
  • 9:01 - 9:05
    Cảm giác dựa vào trực giác của chúng ta
  • 9:05 - 9:06
    Mô hình được dựa vào lý do.
  • 9:06 - 9:09
    Nó cơ bản khác nhau.
  • 9:09 - 9:11
    Trong một thế giới nguyên sơ và đơn giản,
  • 9:11 - 9:13
    thực sự không có lý do cho một mô hình
  • 9:13 - 9:17
    vì cảm giác gần với thực tế.
  • 9:17 - 9:19
    Bạn không cần một mô hình.
  • 9:19 - 9:21
    Nhưng trong thế giới hiện đại và phức tạp
  • 9:21 - 9:23
    bạn cần những mô hình
  • 9:23 - 9:26
    để hiểu nhiều rủi ro chúng ta đối mặt.
  • 9:26 - 9:29
    Không có cảm giác về vi trùng.
  • 9:29 - 9:32
    Bạn cần một mô hình để hiểu chúng.
  • 9:32 - 9:34
    Mô hình này
  • 9:34 - 9:36
    là một đại diện thông minh của thực tế.
  • 9:36 - 9:40
    Nó, dĩ nhiên, được giới hạn bởi khoa học,
  • 9:40 - 9:42
    bởi công nghệ.
  • 9:42 - 9:45
    Chúng ta không thể có lý thuyết về mầm bệnh
  • 9:45 - 9:47
    trước khi chúng ta phát minh ra kính hiển vi
  • 9:47 - 9:49
    để thấy chúng
  • 9:49 - 9:50
    Nó bị giới hạn bởi
  • 9:50 - 9:53
    những thành kiến nhận thức của chúng ta
  • 9:53 - 9:54
    Nhưng nó có khả năng
  • 9:54 - 9:56
    gạt đi những cảm giác của chúng ta.
  • 9:56 - 9:58
    Chúng ta lấy những mô hình này ở đâu?
  • 9:58 - 9:59
    Chúng ta lấy chúng từ những thứ khác.
  • 9:59 - 10:03
    Chúng ta lấy chúng từ tôn giáo, từ văn hóa
  • 10:03 - 10:04
    giáo viên, người già.
  • 10:04 - 10:06
    Cách đây vài ba năm,
  • 10:06 - 10:08
    Tôi đi săn ở Nam Phi.
  • 10:08 - 10:11
    Thợ săn đi cùng tôi lớn lên ở Công viên Quốc gia Kruger
  • 10:11 - 10:14
    Anh ấy có vài mô hình rất phức tạp về cách sống sót
  • 10:14 - 10:16
    Và nó tùy thuộc vào việc bạn bị tấn công
  • 10:16 - 10:18
    bởi sư tử hay báo, tê giác hay voi,
  • 10:18 - 10:21
    khi bạn phải chạy đi, khi bạn không thể chạy
  • 10:21 - 10:22
    khi bạn phải trèo lên cây,
  • 10:22 - 10:23
    khi bạn không thể trèo cây.
  • 10:23 - 10:25
    Tôi sẽ chết một ngày nào đó,
  • 10:25 - 10:28
    nhưng anh ấy được sinh ra ở đó,
  • 10:28 - 10:31
    Và anh ấy hiểu làm thế nào để sống sót.
  • 10:31 - 10:33
    Tôi được sinh ra ở New York.
  • 10:33 - 10:34
    Tôi có thể đưa anh ấy đến New York
  • 10:34 - 10:36
    và anh ấy sẽ chết một ngày nào đó
  • 10:36 - 10:37
    (Cười)
  • 10:37 - 10:39
    Vì chúng tôi có những mô hình khác nhau
  • 10:39 - 10:41
    dựa trên những kinh nghiệm khác nhau.
  • 10:41 - 10:45
    Những mô hình có thể đến từ phương tiện truyền thông
  • 10:45 - 10:48
    từ các quan chức được bầu cử của chúng ta.
  • 10:48 - 10:51
    Hãy nghĩ về mô hình khủng bố,
  • 10:51 - 10:52
    bắt cóc trẻ con,
  • 10:52 - 10:56
    an ninh hàng không, an toàn xe hơi.
  • 10:56 - 10:58
    Những mô hình có thể đến từ công nghiệp.
  • 10:58 - 11:02
    Hai thứ tôi đang theo là camera giám sát
  • 11:02 - 11:04
    thẻ ID.
  • 11:04 - 11:06
    Khá nhiều những mô hình bảo mật máy tính ra đời từ đó.
  • 11:06 - 11:09
    Nhiều mô hình ra đời từ khoa học.
  • 11:09 - 11:11
    Những mô hình sức khỏe là ví dụ tuyệt vời
  • 11:11 - 11:14
    Hãy nghĩ về ung thư, cúm gia cầm, cúm lợn, SARS.
  • 11:14 - 11:18
    Tất cả những cảm giác an toàn của chúng ta
  • 11:18 - 11:19
    về những bệnh đó
  • 11:19 - 11:21
    đến từ những mô hình
  • 11:21 - 11:22
    dành cho chúng ta từ khoa học
  • 11:22 - 11:25
    được chọn lọc thông qua phương tiện truyền thông
  • 11:25 - 11:28
    Những mô hình có thể thay đổi.
  • 11:28 - 11:30
    Những mô hình không ổn định.
  • 11:30 - 11:32
    Khi chúng ta trở nên thoải mái hơn
  • 11:32 - 11:34
    trong môi trường của chúng ta
  • 11:34 - 11:36
    Mô hình của chúng ta có thể di chuyển đến gần hơn
  • 11:36 - 11:39
    cảm giác của chúng ta
  • 11:39 - 11:41
    Một ví dụ,
  • 11:41 - 11:42
    nếu bạn quay trở lại 100 năm trước
  • 11:42 - 11:46
    khi điện lần đầu tiên trở nên phổ biến,
  • 11:46 - 11:48
    có nhiều nỗi sợ về nó.
  • 11:48 - 11:50
    Ý tôi là, có những người sợ nhấn chuông cửa
  • 11:50 - 11:52
    vì có điện trong đó, và nó nguy hiểm
  • 11:52 - 11:56
    Đối với chúng ta, chúng ta rất dễ chịu xung quanh điện
  • 11:56 - 11:57
    Chúng ta thay bóng đèn
  • 11:57 - 11:59
    mà thậm chí không nghĩ về nó.
  • 11:59 - 12:03
    Mô hình an toàn của chúng ta xung quanh điện
  • 12:03 - 12:06
    Là một cái gì đó mà khi sinh ra chúng ta đã có.
  • 12:06 - 12:09
    Nó đã không thay đổi khi chúng ta lớn lên.
  • 12:09 - 12:10
    Và chúng ta giỏi về nó.
  • 12:10 - 12:14
    Hoặc suy nghĩ về những rủi ro
  • 12:14 - 12:16
    trên Internet qua các thế hệ.
  • 12:16 - 12:19
    Ba mẹ bạn tiếp cận bảo mật mạng ra sao
  • 12:19 - 12:20
    so với cách bạn làm,
  • 12:20 - 12:22
    so với cách con cái chúng ta làm.
  • 12:22 - 12:25
    Những mô hình cuối cùng đã dần bị bỏ lại phía sau.
  • 12:25 - 12:29
    Trực quan chỉ là một cách nói khác của quen thuộc
  • 12:29 - 12:33
    Khi mô hình của bạn gần với thực tế,
  • 12:33 - 12:35
    và nó hội tụ với những cảm xúc,
  • 12:35 - 12:37
    Bạn thường không biết là nó ở đó.
  • 12:37 - 12:39
    Một ví dụ về nó
  • 12:39 - 12:42
    xảy ra từ năm ngoái và về cúm lợn.
  • 12:42 - 12:45
    Khi cúm lợn lần đầu xuất hiện,
  • 12:45 - 12:48
    những tin tức ban đầu đã gây ra nhiều phản ứng thái quá
  • 12:48 - 12:50
    Nó đã có một cái tên,
  • 12:50 - 12:52
    làm nó đáng sợ hơn bệnh cúm thông thường
  • 12:52 - 12:54
    thậm chí nghĩ nó gây chết người nhiều hơn.
  • 12:54 - 12:58
    Và mọi người nghĩ bác sĩ sẽ có khả năng đối phó với nó.
  • 12:58 - 13:01
    Đó là cảm giác thiếu kiểm soát.
  • 13:01 - 13:02
    Và 2 điều đó
  • 13:02 - 13:03
    đã gây rủi ro nhiều hơn.
  • 13:03 - 13:07
    Điều mới lạ mất dần, nhiều tháng trôi qua
  • 13:07 - 13:09
    đã có một số chấp nhận,
  • 13:09 - 13:10
    mọi người đã quen với nó.
  • 13:10 - 13:14
    Không có dữ liệu mới, nỗi sợ ít hơn.
  • 13:14 - 13:16
    Đến mùa thu,
  • 13:16 - 13:18
    mọi người đã nghĩ
  • 13:18 - 13:20
    các bác sĩ chắc đã giải quyết xong.
  • 13:20 - 13:22
    Và có sự phân chia
  • 13:22 - 13:23
    mà mọi người phải chọn
  • 13:23 - 13:28
    giữa sợ hãi và chấp nhận
  • 13:28 - 13:31
    thực chất là sự sợ hãi và sự thờ ơ
  • 13:31 - 13:32
    Họ hơi nghiêng về nghi ngờ.
  • 13:32 - 13:37
    Khi vắc – xin có vào mùa đông năm ngoái,
  • 13:37 - 13:39
    đã có nhiều người, một con số bất ngờ,
  • 13:39 - 13:41
    đã từ chối để có được nó
  • 13:41 - 13:45
    như một ví dụ thú vị
  • 13:45 - 13:47
    về cảm giác an toàn của mọi người thay đổi như thế nào
  • 13:47 - 13:49
    cách mà mô hình của họ thay đổi
  • 13:49 - 13:50
    hơi kinh khủng
  • 13:50 - 13:52
    khi không có thông tin mới,
  • 13:52 - 13:53
    không có tín hiệu mới.
  • 13:53 - 13:57
    Loại này xảy ra rất nhiều.
  • 13:57 - 14:00
    Tôi sắp cung cấp cho bạn thêm một thứ phức tạp nữa.
  • 14:00 - 14:03
    Chúng ta có cảm giác, mô hình, thực tế.
  • 14:03 - 14:06
    Tôi có một cái nhìn rất tương đối về an toàn
  • 14:06 - 14:08
    Tôi nghĩ nó tùy thuộc vào quan sát viên.
  • 14:08 - 14:10
    Và hầu hết những quyết định an toàn
  • 14:10 - 14:14
    Có một lượng lớn người tham gia.
  • 14:14 - 14:16
    Và các bên liên quan
  • 14:16 - 14:19
    với những đánh đổi cụ thể
  • 14:19 - 14:21
    sẽ cố gắng gây ảnh hưởng đến quyết định.
  • 14:21 - 14:24
    Tôi gọi đó là chương trình nghị sự của họ.
  • 14:24 - 14:25
    Bạn nhìn vào chương trình nghị sự
  • 14:25 - 14:27
    đây là tiếp thị, đây là chính trị
  • 14:27 - 14:29
    đang cố gắng thuyết phục bạn
  • 14:29 - 14:31
    có một mô hình chống lại một cái khác
  • 14:31 - 14:33
    đang cố thuyết phục bạn bỏ qua một mô hình
  • 14:33 - 14:35
    và tin vào những cảm giác của bạn,
  • 14:35 - 14:38
    cách ly những người có những mô hình bạn không thích.
  • 14:38 - 14:41
    Điều này không phải là không phổ biến.
  • 14:41 - 14:44
    Một ví dụ, một ví dụ tuyệt vời,
  • 14:44 - 14:47
    là rủi ro của việc hút thuốc.
  • 14:47 - 14:49
    Trong lịch sử, 50 năm qua, rủi ro của việc hút thuốc
  • 14:49 - 14:52
    cho thấy một mô hình thay đổi như thế nào,
  • 14:52 - 14:52
    nó cũng cho thấy
  • 14:52 - 14:54
    làm cách nào một nền công nghiệp chống lại
  • 14:54 - 14:56
    một mô hình mà nó không thích.
  • 14:56 - 15:00
    Hãy so sánh với cuộc tranh luận về hút thuốc gián tiếp
  • 15:00 - 15:02
    có thể sau khoảng 20 năm.
  • 15:02 - 15:04
    Về siết dây an toàn.
  • 15:04 - 15:06
    Khi tôi là một đứa trẻ, không ai siết dây an toàn
  • 15:06 - 15:08
    Ngày nay, không đứa trẻ nào sẽ để bạn lái
  • 15:08 - 15:10
    nếu bạn không siết dây an toàn.
  • 15:11 - 15:14
    Hãy so sánh với cuộc tranh luận về túi khí
  • 15:14 - 15:16
    có thể sau khoảng 30 năm.
  • 15:16 - 15:20
    Tất cả là những ví dụ của việc thay đổi mô hình
  • 15:21 - 15:23
    Những gì chúng ta học được là
  • 15:23 - 15:25
    thay đổi mô hình là việc khó
  • 15:25 - 15:27
    Những mô hình rất khó để đánh bật.
  • 15:27 - 15:29
    Nếu chúng tương đương với cảm giác của bạn,
  • 15:29 - 15:32
    Bạn thậm chí không biết bạn có một mô hình.
  • 15:32 - 15:34
    Và có một thành kiến nhận thức khác
  • 15:34 - 15:36
    tôi sẽ gọi là thành kiến xác nhận,
  • 15:36 - 15:38
    nơi mà chúng ta chấp nhận các dữ liệu
  • 15:38 - 15:40
    xác nhận niềm tin của chúng ta
  • 15:40 - 15:42
    và bác bỏ những dữ liệu
  • 15:42 - 15:45
    trái ngược với niềm tin của chúng ta
  • 15:45 - 15:47
    Bằng chứng chống lại mô hình của chúng ta,
  • 15:47 - 15:49
    có khả năng chúng ta bác bỏ, ngay cả khi nó thuyết phục.
  • 15:49 - 15:53
    Nó phải rất thuyết phục trước khi chúng ta chú ý đến
  • 15:53 - 15:54
    Những mô hình mới
  • 15:54 - 15:56
    rất khó kéo dài thêm một khoảng thời gian.
  • 15:56 - 15:58
    Nóng lên toàn cầu là ví dụ điển hình
  • 15:58 - 15:59
    Chúng ta thấy khủng khiếp
  • 15:59 - 16:01
    với những mô hình trải qua 80 năm.
  • 16:01 - 16:03
    Chúng ta có thể làm đến vụ thu hoạch sau
  • 16:03 - 16:05
    Chúng ta có thể làm thường xuyên
  • 16:05 - 16:07
    đến khi con cái chúng ta lớn lên
  • 16:07 - 16:10
    Nhưng 80 năm, chúng ta không giỏi.
  • 16:10 - 16:13
    Nó là một mô hình rất khó để chấp nhận.
  • 16:13 - 16:16
    Chúng ta có thể có cả hai mô hình trong đầu cùng lúc
  • 16:16 - 16:20
    đúng vậy, đó là một vấn đề
  • 16:20 - 16:23
    nơi mà chúng ta đang nắm giữ cả hai niềm tin
  • 16:23 - 16:25
    Đúng vậy, sự bất hòa nhận thức.
  • 16:25 - 16:26
    Cuối cùng,
  • 16:26 - 16:28
    mô hình mới sẽ thay thế mô hình cũ.
  • 16:28 - 16:31
    Những cảm giác mạnh mẽ có thể tạo ra một mô hình.
  • 16:31 - 16:36
    Ngày 11 tháng 9 đã tạo ra một mô hình an ninh
  • 16:36 - 16:37
    trong đầu của nhiều người.
  • 16:37 - 16:41
    Những trải nghiệm cá nhân về tội phạm cũng có thể làm điều đó
  • 16:41 - 16:42
    nỗi lo sợ về sức khỏe cá nhân,
  • 16:42 - 16:45
    một nỗi sợ về sức khỏe trong các tin tức.
  • 16:45 - 16:47
    Bạn có thể thấy những cái được gọi là sự kiện bóng đèn
  • 16:47 - 16:49
    bởi những chuyên gia tâm thần.
  • 16:49 - 16:51
    Họ có thể tạo ra một mô hình ngay tức thì,
  • 16:51 - 16:53
    bởi vì họ rất đa cảm.
  • 16:53 - 16:56
    Trong thế giới công nghệ,
  • 16:56 - 16:58
    chúng ta không có kinh nghiệm
  • 16:58 - 17:00
    để đánh giá mô hình.
  • 17:00 - 17:01
    Chúng ta dựa vào những cái khác.
  • 17:01 - 17:03
    Chúng ta dựa vào sự ủy nhiệm.
  • 17:03 - 17:04
    Ý tôi là, nó hoạt động
  • 17:04 - 17:06
    miễn sao nó khắc phục những cái khác
  • 17:06 - 17:09
    Chúng ta dựa vào những cơ quan chính phủ
  • 17:09 - 17:13
    để cho chúng ta biết dược phẩm nào an toàn.
  • 17:13 - 17:15
    Tôi đã bay đến đây ngày hôm qua.
  • 17:15 - 17:17
    Tôi đã không kiểm tra máy bay.
  • 17:17 - 17:20
    Tôi đã dựa vào vài nhóm khác
  • 17:20 - 17:22
    để xác định liệu máy bay có an toàn để bay
  • 17:22 - 17:24
    Chúng ta ở đây, không ai trong chúng ta sợ
  • 17:24 - 17:26
    mái nhà đang sắp sửa sụp đổ xuống
  • 17:26 - 17:28
    không phải vì chúng ta đã kiểm tra,
  • 17:28 - 17:30
    mà vì chúng ta khá chắc rằng
  • 17:30 - 17:32
    tiêu chuẩn xây dựng ở đây là tốt.
  • 17:32 - 17:36
    Nó là một mô hình chúng ta chỉ chấp nhận
  • 17:36 - 17:38
    khá nhiều bởi lòng tin.
  • 17:38 - 17:40
    Và nó ổn.
  • 17:42 - 17:45
    Bây giờ, những gì chúng ta muốn
  • 17:45 - 17:47
    là mọi người đủ quen thuộc
  • 17:47 - 17:48
    với những mô hình tốt hơn.
  • 17:48 - 17:50
    nó được phản ánh trong cảm giác của họ
  • 17:50 - 17:54
    cho phép họ thực hiện những đánh đổi an toàn
  • 17:54 - 17:57
    Khi những điều này không trùng khớp,
  • 17:57 - 17:58
    Bạn có 2 lựa chọn.
  • 17:58 - 18:00
    Một, bạn có thể sửa cảm giác của mọi người
  • 18:00 - 18:02
    phản đối trực tiếp những cảm giác.
  • 18:02 - 18:05
    Nó là thao tác, nhưng nó có thể làm được.
  • 18:05 - 18:08
    Thứ hai, cách trung thực hơn
  • 18:08 - 18:10
    là thực sự sửa chữa mô hình.
  • 18:10 - 18:14
    Thay đổi xảy ra chậm.
  • 18:14 - 18:16
    Cuộc tranh luận về hút thuốc mất 40 năm,
  • 18:16 - 18:18
    và đó là một cách dễ dàng.
  • 18:18 - 18:22
    Vài thứ trong số này là khó khăn.
  • 18:22 - 18:23
    Nghĩa là, thực sự,
  • 18:23 - 18:24
    mặc dù thông tin
  • 18:24 - 18:26
    có vẻ giống như hy vọng lớn nhất của chúng ta
  • 18:26 - 18:27
    Tôi đã nói dối.
  • 18:27 - 18:30
    Hãy nhớ tôi đã nói về cảm giác, mô hình, thực tế
  • 18:30 - 18:33
    tôi nói thực tế không thay đổi. Nó thực sự thay đổi
  • 18:33 - 18:35
    Chúng ta sống trong thế giới công nghệ
  • 18:35 - 18:37
    Thực tế thay đổi mọi lúc.
  • 18:38 - 18:40
    Vì thế có lẽ, lần đầu tiên trong loài chúng ta
  • 18:40 - 18:43
    cảm giác đuổi theo mô hình, mô hình đuổi theo thực tế
  • 18:43 - 18:44
    thực tế chuyển động
  • 18:44 - 18:47
    Chúng có thể không bao giờ đuổi kịp.
  • 18:47 - 18:50
    Chúng ta không biết.
  • 18:50 - 18:52
    Nhưng về lâu dài,
  • 18:52 - 18:54
    cả cảm giác và thực tế đều quan trọng
  • 18:54 - 18:56
    Và tôi muốn kết thúc bằng hai câu chuyện ngắn
  • 18:56 - 18:57
    để minh họa điều đó.
  • 18:57 - 19:00
    Năm 1982, tôi không biết mọi người có nhớ
  • 19:00 - 19:02
    có một dịch bệnh
  • 19:02 - 19:04
    ngộ độc Tylenol tại Hoa Kỳ.
  • 19:04 - 19:06
    Đó là một câu chuyện khủng khiếp
  • 19:06 - 19:07
    Ai đó đã lấy một chai Tylenol
  • 19:07 - 19:11
    cho thuốc độc vào, đậy nắp lại, đặt nó trở lại trên kệ
  • 19:11 - 19:13
    Có người khác đã mua nó và đã chết.
  • 19:13 - 19:14
    Điều này làm mọi người sợ hãi.
  • 19:14 - 19:16
    Đã có vài ba vụ tấn công bắt chước.
  • 19:16 - 19:18
    Không có bất kỳ rủi ro thực sự
  • 19:18 - 19:19
    nhưng mọi người đã sợ hãi
  • 19:19 - 19:20
    Và đây là cách
  • 19:20 - 19:23
    mà ngành công nghiệp thuốc chống trộm được phát minh
  • 19:23 - 19:25
    Những nắp chống trộm ra đời từ việc này.
  • 19:25 - 19:27
    Nó hoàn toàn là rạp chiếu an ninh.
  • 19:27 - 19:30
    Như một bài tập về nhà, hãy nghĩ 10 cách để đối phó nó
  • 19:30 - 19:32
    Tôi sẽ cho bạn một cách, một ống tiêm.
  • 19:32 - 19:35
    Nhưng nó làm mọi người cảm thấy tốt hơn.
  • 19:35 - 19:38
    Nó làm cảm giác của họ về an toàn
  • 19:38 - 19:40
    khớp với thực tế hơn.
  • 19:40 - 19:42
    Câu chuyện cuối cùng, vài năm trước
  • 19:42 - 19:43
    một người bạn của tôi sinh con
  • 19:43 - 19:44
    Tôi đến thăm cô ấy trong bệnh viện.
  • 19:44 - 19:47
    Hóa ra bây giờ, khi một em bé được sinh ra
  • 19:47 - 19:48
    họ đeo một vòng tay RFID lên em bé,
  • 19:48 - 19:50
    và một cái tương ứng lên người mẹ,
  • 19:50 - 19:53
    vì thế bất cứ ai khác bế em bé đi khỏi nhà hộ sinh
  • 19:53 - 19:54
    Cảnh báo hoạt động.
  • 19:54 - 19:56
    Tôi đã nói, “Chà, thật rõ ràng.
  • 19:56 - 19:57
    Tôi tự hỏi
  • 19:57 - 20:01
    nạn bắt cóc trẻ em ngoài bệnh viện tràn lan thế nào".
  • 20:01 - 20:02
    Tôi về nhà. Tôi tìm hiểu
  • 20:02 - 20:05
    Nó cơ bản không bao giờ xảy ra.
  • 20:05 - 20:07
    Nhưng nếu bạn nghĩ về nó,
  • 20:07 - 20:08
    nếu bạn là một bệnh viện,
  • 20:08 - 20:10
    và bạn cần lấy em bé đi xa khỏi mẹ nó,
  • 20:10 - 20:12
    ra khỏi phòng để làm một số xét nghiệm,
  • 20:12 - 20:15
    tốt hơn bạn nên có vài rạp chiếu an ninh
  • 20:15 - 20:16
    hoặc cô ấy sẽ chặt tay bạn ra.
  • 20:16 - 20:18
    (Cười)
  • 20:18 - 20:20
    Nó quan trọng đối với chúng ta,
  • 20:20 - 20:23
    những người trong chúng ta thiết kế an ninh
  • 20:23 - 20:25
    những người nhìn vào chính sách bảo mật,
  • 20:25 - 20:28
    hay thậm chí nhìn vào chính sách công cộng
  • 20:28 - 20:30
    theo những cách ảnh hưởng đến an toàn.
  • 20:30 - 20:33
    Nó không chỉ là thực tế, nó là cảm giác và thực tế
  • 20:33 - 20:34
    Điều quan trọng
  • 20:34 - 20:37
    là chúng gần như giống nhau.
  • 20:37 - 20:38
    Nó quan trọng rằng,
  • 20:38 - 20:39
    nếu cảm giác của chúng ta phù hợp với thực tế
  • 20:39 - 20:42
    chúng ta thực hiện những đánh đổi an toàn tốt hơn.
  • 20:42 - 20:42
    Xin cảm ơn.
  • 20:42 - 20:44
    (Vỗ tay)
Title:
Ảo tưởng về an toàn
Speaker:
Bruce Schneier
Description:

Các cảm giác an toàn và thực tế về an toàn không phải lúc nào cũng trùng khớp, theo chuyên gia bảo mật máy tính Bruce Schneier. Tại TEDxPSU, ông giải thích lý do tại sao chúng ta chi tiêu hàng tỷ để giải quyết những rủi ro lan truyền trên báo, giống như "rạp chiếu an ninh", trong khi bỏ qua những rủi ro có thể xảy ra nhiều hơn - và làm thế nào chúng ta có thể phá vỡ mô hình này.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
20:44
TED Translators admin approved Vietnamese subtitles for The security mirage
Mai Nguyen accepted Vietnamese subtitles for The security mirage
Mai Nguyen edited Vietnamese subtitles for The security mirage
Diem Hoang edited Vietnamese subtitles for The security mirage
Diem Hoang edited Vietnamese subtitles for The security mirage
Diem Hoang edited Vietnamese subtitles for The security mirage
Diem Hoang edited Vietnamese subtitles for The security mirage
Diem Hoang edited Vietnamese subtitles for The security mirage
Show all

Vietnamese subtitles

Revisions