Ինչո՞ւ եմ ես պայքարում փախստական աղջիկների կրթության համար (ինձ նման)

Երեխա հասակում պատերազմից տուժած Հարավային Սուդանից ժածչելուց հետո Մերի Մեյքրը ապահովությունու հույս գտավ Քենյայի Կակումա փախստականների ճամբարում:Հիմա, ինքը ինելով երիտասարդ փախստականների ուսուցիչ, նա կրթությունն ընկալում է որպես անհրաժեշտ պայման՝ կյանքը վերակառուցելու և արտոնություններ տալու համար աղջիկների մի սերնդի, որին հաճախ թույլ չի տրվում դասարան մտնել: «Պատերազմ ապրած երեխայի համար կրթությունը նրանց արցունքները կարող է վերածել խաղաղության ձգտման»,-ասում է Մեյքրը:

Մենք չենք ընտրում, թե որտեղ ծնվենք:

Մենք չենք ընտրում,
թե ովքեր լինեն մեր ծնողները:

Բայց մենք ենք ընտրում, թե ինչպես ապրենք:

Ես չէի ընտրել ծնվել Հարավային Սուդանում`
խնդիրներով լի մի երկրում:

Ես չէի ընտրել իմ անունը՝
Նիրիաք, որը նշանակում է պատերազմ:

Ես միշտ մերժել եմ դա

և այն ողջ համայնքը, որի ծնունդն է դա եղել:

Ես ընտրել եմ Մերի անունը:

Որպես ուսուցիչ՝ ես կանգնել եմ
120 աշակերտի առջև,

հետևաբար՝ այս բեմն ինձ չի վախեցնում:

Իմ աշակերտները
պատերազմներից տուժած երկրներից են:

Նրանք այնքան տարբեր են միմյանցից,

բայց մի ընդհանրություն ունեն՝

նրանք փախել են իրենց տներից, որ ողջ մնան:

Նրանցից ոմանք ծնողներ ունեն
Հարավային Սուդանում, ովքեր սպանում են իրար

որովհետև տարբեր ցեղերից են
կամ տարբեր հավատք ունեն:

Ոմանք էլ Աֆրիկայի՝ պատերազմից ավերված
այլ երկրներից են:

Բայց երբ նրանք իմ դասարան են մտնում,
ընկերանում են, միասին են տուն գնում,

միասին են տնային աշխատանքներն անում:

Իմ դասարանում ատելությունն արգելված է:

Իմ պատմությունն էլ նման է շատ այլ
փախստականների պատմություններին:

Պատերազմը սկսվեց, երբ ես դեռ երեխա էի:

Իսկ հայրս, որ վաղ մանկությանս ընթացքում
կողքիս չի եղել,

անում էր այն, ինչ մյուս տղամարդիկ
էին անում.

կռվում էր հանուն երկրի:

Նա երկու կին ուներ և շատ երեխաներ:

Իմ մայրը նրա երկրորդ կինն էր

և ամուսնացել էր նրա հետ 16 տարեկանում:

Պատճառն այն էր,որ մայրս աղքատ ընտանիքից էր
և այլընտրանք չուներ:

Հայրս էլ, մյուս կողմից, հարուստ էր:

Նա շատ կովեր ուներ:

Կրակոցներն օրվա բնականոն ընթացքն էին:

Իմ համայնքը շարունակ
հարձակման էր ենթարկվում:

Համայնքները կռվում էին միմյանց դեմ,
երբ Նեղոսի երկայնքով ջուր էին վերցնում:

Բայց դա ամենը չէր:

Ինքնաթիռները պտտվող և
սարսափեցնող ռումբեր էին նետում,

որոնք պոկում էին մարդկանց վերջույթները:

Բայց ծնողների համար ամենասարսափելին

տեսնելն էր, որ իրենց երեխաներին առևանգում
ու երիտասարդ զինվորների են վերածում:

Մայրս մի փոս էր փորել,

որը շուտով դարձավ մեր տունը:

Բայց մենք մեզ դեռ պաշտպանված չէինք զգում:

Մայրս ստիպված էր մեզ համար
մի ապահով տեղ գտնել:

Ես չորս տարեկան էի, փոքր քույրս՝ երկու:

Մենք միացանք մարդկանց մի մեծ զանգվածի,

ու միասին շատ տառապալից օրեր անցանք՝

մի անվտանգ տեղ փնտրելով:

Բայց չէինք էլ հասցնում հանգստանալ,

մինչև մեզ վրա նորից կհարձակվեին:

Հիշում եմ, որ մայրս հղի էր,

երբ հերթով տանում էր ինձ ու փոքր քրոջս:

Վերջապես անցանք Քենյայի սահմանը:

Բայց դա ամենաերկար ճամփորդությունն էր,
որ ամբողջ կյանքումս ես երբևէ ունեցել եմ:

Ոտքերս բշտիկներից կարմրել էին:

Ի զարմանս մեզ,

մենք ընտանիքի մյուս անդամներին գտանք,
ովքեր ավելի վաղ էին փախել ճամբար,

ուր այսօր դուք բոլորդ եք,

Կակումայի ճամբարը:

Հիմա ուզում եմ, որ մի պահ բոլորդ լռեք:

Լսո՞ւմ եք դա:

Լռության ձայնը:

Ոչ մի կրակոց:

Վերջապես խաղաղություն:

Այս ճամբարից դա
իմ առաջին հիշողությունն էր:

Երբ դուրս ես գալիս պատերազմի գոտուց

ու գալիս ես այնպիսի անվտանգ տեղ,
ինչպիսին Կակուման է,

իսկապես հեռու գնացած ես լինում:

Ես ճամբարում միայն երեք օր մնացի:

Հայրս, որ վաղ մանկությանս մեծ մասում
իմ կողքին չէր եղել,

վերադարձավ իմ կյանք:

Նա կազմակերպեց, որ ես
հորեղբորս հետ տեղափոխվեմ

Նակուրուի մեր ընտանիք:

Այնտեղ ես գտա հորս առաջին կնոջը,

խորթ քույրերիս ու եղբայրներիս:

Ընդունվեցի դպրոց:

Հիշում եմ դպրոցում առաջին օրս՝
ես կարող էի նորից երգել ու ծիծաղել,

ու դպրոցական առաջին համազգեստս:

Հիանալի էր:

Բայց հետո ես հասկացա,

որ հորեղբայրս ճիշտ չէր համարում
իմ դպրոց գնալը,

պարզապես որովհետև ես աղջիկ էի:

Խորթ եղբայրներս էին նրա համար առաջնահերթ:

Նա ասում էր.«Աղջիկ կրթելը
ժամանակի վատնում է»:

Այս պատճառով ես դպրոցում
շատ օրեր բաց թողեցի,

քանի որ վարձը վճարված չէր:

Հայրս եկավ և ինձ գրանցեց
գիշերօթիկ դպրոցում:

Ես հիշում այն հավատը, որ նա ինձ ներշնչեց
գալիք մի քանի տարիների համար:

Նա ասում էր.«Կրթությունը կենդանի է,
որին պիտի հաղթես:

Կրթությամբ կարող ես գոյատևել:

Կրթությունը կլինի քո առաջին ամուսինը»:

Այս խոսքերով նրա առաջին մեծ ավանդը եկավ:

Ես ինձ հաջողակ էի զգում:

Բայց ինձ ինչ-որ բան պակասում էր.

մայրս:

Նա մնացել էր ճամբարում,

և հեռանալուցս հետո ես նրան չէի տեսել:

Առանց նրան տեսնելու անցկացրած 6 տարին
իսկապես շատ երկար էր:

Ես մենակ էի դպրոցում,

երբ լսեցի նրա մահվան մասին:

Ես շատ մարդկանց եմ տեսել
Հարավային Սուդանում,

որ զրկվել են իրենց կյանքից:

Հարևաններից լսել եմ,

որ կորցրել են իրենց որդիներին,
ամուսիններին,

իրենց երեխաներին:

Բայց երբեք չէի մտածել, որ դա երբևէ
կարող էր ինձ հետ պատահել:

Դրանից մի ամիս առաջ մահացավ խորթ մայրս,

որ Նակուրուում ինձ շատ լավ էր վերաբերվում:

Հետո ես հասկացա,
որ 4 աղջիկների կյանք տալուց հետո

մայրս վերջապես կյանք էր տվել մի բանի,

որի շնորհիվ համայնքը
կարող էր ընդունել նրան՝

տղա երեխայի՝

իմ փոքրիկ եղբորը:

Բայց նա նույնպես

համալրեց մահացածների շարքը:

Ինձ համար ամենացավալին այն էր,

որ չէի կարող մասնակցել մորս թաղմանը:

Ինձ թույլ չէին տալիս:

Ասում էին՝ նրա ընտանիքը ճիշտ չի համարում,

որ նրա երեխաները, որ բոլորը աղջիկներ են,
մասնակցեն նրա թաղմանը,

պարզապես որովհետև մենք աղջիկ էինք:

Նրանք սգում էին ու ասում ինձ.

«Մերի, մենք ցավում ենք քո կորստի համար:

Ցավում ենք, որ ծնողներդ իրենց հետևից
երեխաներ չթողեցին»:

Ու ես մտածում էի՝

Մենք ի՞նչ ենք:

Մենք երեխաներ չե՞նք:

Իմ համայնքի մտածողության մեջ

միայն տղաներն էին երեխա համարվում:

Դրա համար էլ ես գիտեի, որ դա իմ վերջն էր:

Բայց ես ավագ աղջիկն էի:

Ես պիտի հոգ տանեի քույրերիս մասին:

Ես պիտի այնպես անեի, որ նրանք դպրոց գնան:

Ես 13 տարեկան էի:

Ինչպե՞ս կարող էի դա անել:

Ես վերադարձա ճամբար,
որ հոգ տանեի քույրերիս մասին:

Ես երբեք այդքան տոկուն չեմ զգացել:

Բայց հետո հորաքույրերիցս մեկը՝ Օկոին,

որոշեց տանել քույրերիս:

Հայրս Ջուբայից ինձ փող ուղարկեց,
որ նորից դպրոց գնամ:

Գիշերօթիկ դպրոցը դրախտային էր,
բայց նաև շատ դժվար էր:

Հիշում եմ տեսակցության օրերը,
երբ ծնողները գալիս էին դպրոց,

իսկ իմ հայրը չկար:

Բայց երբ գալիս էր,

ամրացնում էր այն հավատն իմ մեջ:

Այդ ժամանակ նա ասում էր.

«Մերի, դու չես կարող շեղվել ճիշտ ուղուց,

որովհետև դու քույրերիդ ապագան ես»:

Բայց հետո, 2012թ.-ին,

կյանքն ինձնից խլեց միակ բանը,
որից կառչում էի:

Հայրս մահացավ:

Դպրոցում գնահատականներս սկսեցին իջնել,

և երբ 2015թ.-ին հանձնում էի ավագ դպրոցի
ավարտական քննություններս,

ինձ տապալեց ստացածս ցածր գնահատականը:

Ես աշակերտներիս շարունակ ասում եմ.

«Հարցը բարձր գնահատական ստանալը չէ,
հարցը առավելագույնս աշխատելն է»:

Ես այդքան չաշխատեցի:

Ես վճռական էի տրամադրված:

Ուզում էի ետ գնալ ու նորից փորձել:

Բայց ծնողներս չկային:

Ոչ ոք չունեի, որ իմ մասին հոգար
ու վարձը վճարեր:

Ես հուսալքված էի:

Բայց հետո լավագույն ընկերներիցս մեկը՝

քենյացի մի գեղեցիկ տիկին՝ Էսթեր Քաեչան,

զանգեց ինձ այդ խորտակիչ պահին

ու ասաց .«Մերի, դու ուժեղ կամք ունես:

Ես մի ծրագիր ունեմ, և այն հաստատ կգործի»:

Այդպիսի կործանարար պահերի ամեն ինչի
համաձայնում ես, ճիշտ չէ՞:

Ծրագիրը սա էր՝ նա գումար էր հավաքել,

որ մենք գնանք Անեսթերի
Հաղթանակի աղջիկների ավագ դպրոց:

Ես շատ լավ եմ հիշում այդ օրը:

Անձրևում էր, երբ մտանք տնօրենի գրասենյակ:

Մենք դողում էինք երկու հավի նման,
որոնք անձրևի տակ են ընկել,

ու նայեցինք նրան:

Նա հարցրեց. «Ի՞նչ եք ուզում»:

Մենք կատվի հայացքով նայեցինք նրան:

«Պարզապես ուզում ենք դպրոց վերադառնալ»:

Կհավատաք թե չէ,
նա վճարեց ոչ միայն մեր ուսման վարձը,

այլ մեր համազգեստի համար ու
սննդի համար գրպանի գումար տվեց:

Ծափահարեք նրան:

(Ծափահարություն)

Երբ ավարտեցի ավագ դպրոցը,

դարձա ղեկավար աղջիկ:

Երբ 2-րդ անգամ Քենյայի միջնակարգ կրթության
վկայականի քննություն հանձնեցի,

կարողացա նախորդից մի քիչ
ավելի բարձր գնահատական ստանալ:

Ծափահարեք:

(Ծափահարություն)

Շնորհակալություն:

Իսկապես ուզում եմ շնորհակալություն ասել
Անեսթերի Հաղթանակին, պարոն Գատիմուին

և Անեսթերի բոլո ընկերններին,
ինձ այդ հնարավորությունը տալու համար:

Ժամանակ առ ժամանակ

ընտանիքիս անդամները պնդում են,
որ ես ու քույրերս ամուսնանանք,

որպեսզի ինչ-որ մեկը մեր մասին հոգ տանի:

Նրանք ասում են.

«Մենք քեզ համար մի տղամարդ ենք գտել»:

Ինձ դուր չէր գալիս այն,որ մարդիկ մեզ
ընդունում էին որպես ունեցվածք ոչ թե երեխա:

Երբեմն նրանք կատակով ասում են.

«Դուք կկորցնեք ձեր շուկայական արժեքը

ավելի կրթված դառնալուն զուգահեռ»:

Բայց ճշմարտությունը հետևյալն է`

իմ համայնքում կրթված կնոջից վախենում են:

Բայց ես նրանց ասել եմ, որ դա չէ իմ ուզածը:

Ես չեմ ուզում մորս նման
16 տարեկանում երեխա ունենալ:

Դա իմ կյանքը չէ:

Չնայած քույրերս ու ես տառապում ենք,

մենք ոչ մի կերպ այդ ուղով չենք գնա:

Ես հրաժարվում եմ պատմությունը կրկնել:

Աղջիկներին կրթելը կստեղծի
հավասար ու կայուն հասաակություններ:

Իսկ կրթված փախստականները կլինեն

իրենց երկրները վերակառուցելու հույսը:

Աղջիկներն ու կանայք էլ սրանում
դեր ունեն խաղալու

ճիշտ այնքան, որքան տղամարդիկ:

Իմ ընտանիքում կան մարդիկ,
ովքեր ինձ քաջալերում են, որ առաջ գնամ`

խորթ եղբայրներս ու նաև խորթ քույրերս:

Երբ ավագ դպրոցն ավարտեցի,

քույրերիս տարա Նայրոբի,
ուր նրանք ապրում են խորթ քրոջս հետ:

Նրանք 17 հոգով ապրում են մի տան մեջ:

Բայց մեզ մի խղճացեք:

Ամենակարևորն այն է, որ նրանք բոլորը
պատշաճ կրթություն ստանան:

Այսօրվա հաղթողները

երեկվա պարտվածներն են,

ովքեր չեն հանձնվել:

Եվ ահա, թե ով ենք մենք՝

քույրերս ու ես:

Եվ ես հպարտ եմ դրանով:

Կյանքում իմ մեծագույն ավանդը...

(Ծափահարություն)

քույրերիս կրթությունն է:

Կրթությունը բոլորի համար հավասար
ու արդար հնարավորություն է ստեղծում:

Ես ինքս կարծում եմ,որ կրթությունը միայն
ուսումնական ծրագիրը չէ:

Դա ընկերություն է:

Դա մեր տաղանդները բացահայտելն է:

Դա մեր ճակատագիրը բացահայտելն է:

Ես, օրինակ, երբեք չեմ մոռանա
այն ուրախությունը, որ զգացի,

երբ դպրոցում առաջին անգամ երգի դաս ունեցա,

որը դեռ իմ նախասիրությունն է:

Բայց ես դա չէի գտնի

ոչ մի ուրիշ տեղ:

Որպես ուսուցիչ`ես իմ դասարանը
տեսնում եմ որպես լաբորատորիա,

որը տալիս է ոչ միայն
հմտություններ և գիտելիք,

այլև ըմբռնում և հույս:

Եկեք վերցնենք մի ծառ:

Ծառի ճյուղերը կարող են կտրվել,

բայց ջրեք ծառը և այն նորից ճյուղեր կտա:

Պատերազմ ապրած երեխայի համար

կրթությունը նրանց կորստի արցունքները
կարող է վերածել խաղաղության ձգտման:

Այդ պատճառով էլ ես չեմ դադարի աշխատել
իմ աշակերտներից որևէ մեկի հետ:

(Ծափահարություն)

Կրթությունը բուժում է:

Դպրոցական միջավայրը

կենտրոնացնում է ապագայի վրա:

Եկեք դա այսպես հասկանանք.

երբ զբաղված ես մաթեմատիկական
հավասարումներ լուծելով

և երբ բանաստեղծություններ ես
անգիր սովորում,

մոռանում ես այն բռնությունը,
որին ականատես ես եղել տանը:

Դա է կրթության հզորությունը:

Այն տեղ է նախապատրաստում
խաղաղության համար:

Կակումայում սովորողները շատ են:

Այստեղի դպրոցներում գրանցված են
ավելի քան 85.000 աշակերտներ,

որը կազմում է փախստականների 40 տոկոսը:

Կան նաև երեխաներ, որ պատերազմի պատճառով
մի քանի տարի կրթությունից զրկված են եղել:

Ուզում եմ ձեզ մի հարց տալ՝

եթե կրթության նպատակը
հույսի սերունդ ստեղծելն է,

ինչո՞ւ են 120 աշակերտ
խցկված իմ դասարանում:

Ինչո՞ւ է հիմնական դպրոցի աշակերտների
միայն 6 տոկոսը

գնում ավագ դպրոց,

որովհետև մենք նրանց համար
բավարար տեղեր չունենք:

Եվ ինչո՞ւ է, որ միջնակարգ դպրոցն
ավարտածների միայն մեկ տոկոսն է

համալսարան գնում:

Ես խոսքս սկսեցի՝ ասելով, որ ուսուցիչ եմ:

Բայց ևս մեկ անգամ ես դարձել եմ ուսանող:

Մարտ ամսին ես գնացի Ռուանդա

մի կրթաթոշակային ծրագրով,
որը կոչվում է Կամուրրջ դեպի Ռուանդա:

Այն համալսարանների համար
մասնագետներ է պատրաստում:

Նրանց հնարավորություն է տրվում
համալսարանների համար արտասահմանում մրցելու

Ես ուսուցիչներ չունեմ,
որ ինձ ասեն, թե ինչ անեմ՝

դրա հակառակն անելու փոխարեն:

Մարդիկ ևս մեկ անգամ աջակցում են ինձ:

Ես ուզում եմ բոլորիդ խնդրել աջակցել
ձեր երիտասարդ փախստականներին:

Մտածեք այն ծառի մասին,
որ մասին ասացի:

Մենք այն սերունդն ենք, որ պիտի տնկի այն,

որպեսզի հաջորդ սերունդն էլ
կարողանա այն ջրել,

իսկ դրան հաջորդող սերունդը կվայելի ստվերը:

Նրանք օգուտ կստանան:

Իսկ նրանց բոլորի ամենամեծ օգուտը
կրթությունն է,

որի արդյունքը երկարատև կլինի:

Շնորհակալություն

(Ծափահարություն)