< Return to Video

Co czyni bohatera? - Matthew Winkler

  • 0:14 - 0:15
    Co Harry Potter,
  • 0:15 - 0:17
    Katniss Everdeen,
  • 0:17 - 0:18
    i Frodo
  • 0:18 - 0:22
    mają wspólnego
    z bohaterami starożytnych mitów?
  • 0:22 - 0:26
    Może są wariantami
    tego samego bohatera?
  • 0:26 - 0:27
    Wierzycie w to?
  • 0:27 - 0:29
    Joseph Campbell wierzył.
  • 0:29 - 0:31
    Studiował mity z całego świata
  • 0:31 - 0:33
    i opublikował książkę pod tytułem
  • 0:33 - 0:35
    "Bohater o tysiącu twarzach",
  • 0:35 - 0:36
    opowiadając dziesiątki historii
  • 0:36 - 0:39
    i tłumacząc, jak każda z nich
    reprezentuje monomit,
  • 0:39 - 0:41
    czyli wędrówkę bohatera.
  • 0:42 - 0:45
    Co to jest "wędrówka bohatera"?
  • 0:45 - 0:47
    Wyobraźcie ją sobie jako cykl.
  • 0:47 - 0:51
    Wędrówka zaczyna się i kończy
    w zwyczajnym świecie bohatera,
  • 0:51 - 0:55
    ale wyprawa prowadzi
    przez nieznany, szczególny świat.
  • 0:55 - 0:58
    Po drodze mają miejsce
    kluczowe wydarzenia.
  • 0:58 - 1:00
    Pomyślcie o ulubionej książce lub filmie.
  • 1:00 - 1:03
    Czy podlega temu schematowi?
  • 1:03 - 1:06
    Status quo, oto gdzie zaczniemy.
  • 1:07 - 1:10
    1:00: Wezwanie do przygody.
  • 1:10 - 1:12
    Bohater otrzymuje tajemniczą wiadomość.
  • 1:12 - 1:13
    Zaproszenie?
  • 1:13 - 1:15
    Wyzwanie?
  • 1:15 - 1:16
    2:00: Wsparcie..
  • 1:16 - 1:18
    Bohater potrzebuje pomocy,
  • 1:18 - 1:21
    może od kogoś
    starszego, mądrzejszego.
  • 1:21 - 1:23
    3:00: Start.
  • 1:23 - 1:26
    Bohater zostawia normalny,
    bezpieczny dom,
  • 1:26 - 1:29
    i wkracza do szczególnego
    świata i przygody.
  • 1:29 - 1:31
    Nie jesteśmy już w Kansas.
  • 1:31 - 1:33
    4:00: Próby.
  • 1:33 - 1:34
    Bycie bohaterem jest ciężką pracą:
  • 1:34 - 1:35
    nasz bohater rozwiązuje zagadki,
  • 1:35 - 1:37
    zabija potwora,
  • 1:37 - 1:38
    wydostaje się z pułapki.
  • 1:39 - 1:42
    5:00 Podejście.
  • 1:42 - 1:44
    Najwyższy czas stawić czoło
    najcięższej próbie,
  • 1:44 - 1:46
    najgorszym obawom bohatera.
  • 1:48 - 1:51
    6:00: Kryzys.
  • 1:51 - 1:53
    To najczarniejsza godzina bohatera.
  • 1:53 - 1:56
    Stawia czoła śmierci
    i może nawet umiera
  • 1:56 - 1:57
    tylko po to,
    by narodzić się na nowo.
  • 1:59 - 2:01
    7:00: Skarb.
  • 2:02 - 2:06
    W rezultacie bohater rości sobie
    prawo do skarbu,
  • 2:06 - 2:08
    szczególnego uznania lub mocy.
  • 2:08 - 2:10
    8:00: Rezultat.
  • 2:10 - 2:12
    Ten może być różny w opowieściach.
  • 2:12 - 2:14
    Czy potwory uginają się
    przed bohaterem,
  • 2:14 - 2:18
    czy ścigają go, kiedy ucieka
    z tego szczególnego świata?
  • 2:18 - 2:21
    9:00: Powrót.
  • 2:21 - 2:25
    Po przygodzie bohater wraca
    do zwykłego świata.
  • 2:25 - 2:27
    10:00: Nowe życie.
  • 2:27 - 2:29
    Wyprawa zmieniła bohatera;
  • 2:29 - 2:32
    przerasta on swoje stare życie.
  • 2:32 - 2:35
    11:00 Rozwiązanie.
  • 2:35 - 2:38
    Wszystkie poplątane wątki
    rozwiązują się.
  • 2:38 - 2:41
    12:00: Status Quo,
  • 2:41 - 2:43
    ale podniesione do nowego poziomu.
  • 2:43 - 2:46
    Nic nie jest takie samo
    dla bohatera.
  • 2:46 - 2:47
    Wiele popularnych książek i filmów
  • 2:47 - 2:50
    dość ściśle podlega
    tej antycznej formule.
  • 2:50 - 2:54
    "Igrzyska śmierci" też pasują
    do szablonu podróży bohatera.
  • 2:54 - 2:56
    Kiedy Katniss Everdeen
    słyszy wezwanie do przygody,
  • 2:56 - 2:58
    które wprawia akcję w ruch?
  • 2:58 - 3:01
    Kiedy imię jej siostry
    pada na loterii.
  • 3:01 - 3:03
    A co ze Wsparciem?
  • 3:03 - 3:05
    Czy ktoś zamierza
    pomóc jej w przygodzie?
  • 3:05 - 3:07
    Haymitch.
  • 3:07 - 3:08
    A co z Odejściem?
  • 3:08 - 3:10
    Czy opuszcza swój zwykły świat?
  • 3:10 - 3:13
    Wsiada do pociągu do stolicy.
  • 3:13 - 3:14
    Wiecie, o co chodzi.
  • 3:14 - 3:16
    Co łączy was
  • 3:16 - 3:17
    z Harrym Potterem,
  • 3:17 - 3:17
    Katniss Everdeen,
  • 3:17 - 3:19
    i Frodo?
  • 3:19 - 3:22
    Jesteście ludźmi, tak jak oni.
  • 3:22 - 3:25
    Mit wędrówki bohatera
    istnieje we wszystkich kulturach
  • 3:25 - 3:27
    i jest wciąż aktualny,
  • 3:27 - 3:29
    bo zastanawiamy się
    nad naszym światem,
  • 3:29 - 3:33
    poprzez symboliczne historie
    naszego własnego życia.
  • 3:33 - 3:35
    Opuszczasz sferę komfortu
  • 3:35 - 3:38
    doświadczasz przeżyć,
    które cię odmieniają,
  • 3:38 - 3:40
    a następnie odzyskujesz siły
    i robisz to znowu.
  • 3:40 - 3:43
    Nie zabijasz smoków
    ani nie walczysz z Voldemortem,
  • 3:43 - 3:46
    ale stawiasz czoła
    równie strasznym problemom.
  • 3:46 - 3:47
    Joseph Campbell powiedział:
  • 3:47 - 3:52
    "W jaskini, do której boisz się wejść,
    leży skarb, którego szukasz".
  • 3:52 - 3:55
    Czym jest ta symboliczna jaskinia,
    do której boisz się wejść?
  • 3:55 - 3:58
    Przesłuchanie do roli
    w szkolnym przedstawieniu?
  • 3:58 - 3:59
    Test sprawności w baseballu?
  • 3:59 - 4:01
    Miłość?
  • 4:01 - 4:05
    Szukajcie tego wzorca
    w książkach, filmach i telewizji.
  • 4:05 - 4:06
    Na pewno znów go zobaczycie.
  • 4:06 - 4:10
    Bądźcie wrażliwi na to
    we własnym życiu.
  • 4:10 - 4:12
    Posłuchajcie wezwania do przygody.
  • 4:12 - 4:14
    Zaakceptujcie to wyzwanie.
  • 4:14 - 4:15
    Pokonajcie strach
  • 4:15 - 4:17
    i odbierzcie pożądany skarb.
  • 4:17 - 4:19
    A potem
  • 4:19 - 4:20
    zróbcie to wszystko jeszcze raz.
Title:
Co czyni bohatera? - Matthew Winkler
Speaker:
Matthew Winkler
Description:

Pełna lekcja: http://ed.ted.com/lessons/what-makes-a-hero-matthew-winkler

Co łączy nie tylko Harrego Pottera i Frodo Bagginsa, ale i wielu innych bohaterów literackich? A co zwykli ludzie mają z nimi wspólnego? Matthew Winkler prowadzi nas krok po kroku przez istotne wydarzenia, które tworzą lub niszczą bohatera.
Lekcja: Matthew Winkler, animacja: Kirill Yeretsky.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:34
Michelle Mehrtens edited Polish subtitles for What makes a hero?
TED Translators admin edited Polish subtitles for What makes a hero?
Dimitra Papageorgiou approved Polish subtitles for What makes a hero?
Dorota Porwisz accepted Polish subtitles for What makes a hero?
Dorota Porwisz commented on Polish subtitles for What makes a hero?
Dorota Porwisz edited Polish subtitles for What makes a hero?
Dorota Porwisz edited Polish subtitles for What makes a hero?
Rysia Wand declined Polish subtitles for What makes a hero?
Show all

Polish subtitles

Revisions Compare revisions