-
W ostatnich dwóch filmach przeanalizowaliśmy
-
konfiguracje elektronowe atomów, których elektrony
-
znajdują się na podpowłokach s i p.
-
Mamy ten oczywisty problem:
-
poza podpowłokami s i p istnieje też podpowłoka d,
-
o której będziemy mówić teraz. Ten dziwny kształt
-
I na końcu powiem o podpowłoce f
-
o jeszcze bardziej egzotycznych kształtach.
-
Te kształty są bardzo ciekawe, ale
-
nie są zbyt ważne
-
przy określaniu konfiguracji elektronowej atomów.
-
Postawmy więc pytanie:
-
Co się dzieje z konfiguracjami elektronowymi,
-
kiedy dochodzą podpowłoki d i f?
-
Tak ogólnie:
-
ilość powłok elektronowych
-
jest równa numerowi okresu
-
- spójrzmy na układ okresowy
-
[przesunę obraz, żeby mieścił się na ekranie].
-
Numery okresów pojawiałyby się tutaj po lewej stronie,
-
ale wtedy nie byłoby widać całego układu.
-
Więc to jest okres numer 1.
-
[Zapiszę to ciemniejszym kolorem.]
-
Okres 1, 2, 3, 4, 5, 6.
-
Myślę, że udało mi się zmieścić wszystko na ekranie.
-
Czyli każdy rząd pierwiastków to jest okres.
-
W celu ustalenia konfiguracji elektronowej
-
(zrobiliśmy to w poprzednim filmie)
-
przeniesiemy sobie hel
-
[wytnę go i wkleję tutaj]
-
przenieśmy hel do bloku s.
-
Przenosimy hel tutaj.
-
Zaspokoję twoją ciekawość i powiem,
-
że hel jest tutaj w układzie okresowym,
-
ponieważ ma bardzo podobne właściwości
-
do pierwiastków znajdujących się w tej kolumnie, tej grupie.
-
Każda kolumna w układzie okresowym nazywa się grupą.
-
Będziemy jeszcze mówić o elektronach walencyjnych
-
i dlaczego ich ilość ma wpływ na różne właściwości pierwiastków
-
Przy omawianiu konfiguracji elektronowych
-
hel możemy umieścić w bloku s
-
to nie jest trudne do zapamiętania,
-
bo to tylko jeden pierwiastek.
-
Poza tym ma to głęboki sens: 1s1, 1s2 itd.
-
Wszystko, co musisz zrobić, to podzielić układ okresowy na bloki.
-
To jest - mówiłem to już wielokrotnie:
-
to jest blok s.
-
Ten tutaj, po prawej stronie, to blok p.
-
To jest blok p.
-
Ta środkowa część układu to blok d.
-
To jest blok d.
-
Jeśli chcesz ustalać
-
konfiguracje elektronowe wszystkich pierwiastków,
-
musisz pamiętać,
-
że powłoki elektronowe zapełniają się w tej kolejności.
-
Przeanalizujmy teraz wapń.
-
Elektrony walencyjne wapnia to 4s2. Zgadza się? 4s1, 4s2.
-
Zatem czwarta powłoka elektronowa
-
wygląda tak:
-
Wapń to 4s2.
-
A następnie wypełnia się blok d.
-
Co powiedziałem? Chcę zrobić...
-
A więc to jest wapń.
-
A ja chcę zobaczyć, jaką konfigurację elektronową ma żelazo
-
Żelazo jest pierwiastkiem w bloku d.
-
I okazało się
-
to jest rodzaj rzeczy
-
Powiem więcej szczegółów na ten temat w następnym filmie, w przyszłości
-
że tak naprawdę to może zaczynać się
-
na trzeciej powłoce elektronowej
-
okazuje się, że orbitale 4s mają niższą energię niż 3d.
-
Więc najpierw wypełniamy orbitale 4s,
-
a później cofamy się na 3 powłokę i wypełniamy orbitale 3d.
-
Podsumowując, żeby wiedzieć, na której powłoce znajdują się elektrony walencyjne dla pierwiastków bloku d,
-
bierzesz numer okresu (N)
-
i odejmujesz od niego 1 (N - 1)
-
żeby wiedzieć, która powłoka na podpowłoce d jest wypełniona.
-
Dla żelaza to jest 3d. A ile jest tam elektronów? Żelazo ma 1, 2,... 6 elektronów na podpowłoce d trzeciej powłoki.
-
czyli ma 3d6.
-
Tylko pamiętaj, że nie będzie to 4d, tylko 3d!
-
Podkreślam to, bo łatwo się tu pomylić.
-
Ponieważ to jest czwarty okres i od niego odjąłem 1
-
Czyli tam jest 8 elektronów żelaza o najwyższej energii
-
4s2 3d6
-
Gdybym zapytał, ile elektronów
-
jest na najbardziej zewnętrznej powłoce,
-
powiedziałbyś, że są tam dwa elektrony
-
na najbardziej zewnętrznej powłoce dla żelaza
-
Ale jeśli zapytam, która powłoka ma elektrony o najwyższej energii,
-
powiesz, że to ta.
-
Przeanalizujmy teraz całą konfigurację elektronową dla...
-
Weźmy np. miedź.
-
Weźmy miedź
-
Zatem ile ona ma elektronów o największej energii?
-
To będzie: 1, 2, ..., 9 elektronów walencyjnych, czyli tych o najwyższej energii.
-
Chociaż właściwie może lepiej nie analizujmy miedzi w tym momencie.
-
Z miedzią jest trochę trudniej, to wyjątkowy przypadek w kontekście konfiguracji elektronowej.
-
Zróbmy inny przykład.
-
Przeanalizujmy jednak... żelazo. Tak dokładnie.
-
Przepraszam, że się tak nie mogę zdecydować.
-
Zapiszmy całą konfigurację elektronową żelaza.
-
To będzie 1s2 - to pierwsza powłoka elektronowa
-
teraz druga, [zapiszę to kolorem magenta].
-
Teraz druga [na pomarańczowo]: 2s2,
-
a do tego jeszcze mamy 6 elektronów z bloku p
-
Zatem: 2p6.
-
Teraz jesteśmy już na trzeciej powłoce elektronowej.
-
Trzecią powłokę zapiszę na niebiesko.
-
Wypełniam więc trzecią powłokę: 3s2 (pamiętaj: to jest blok s),
-
potem jeszcze elektrony z bloku p: 3p6.
-
To są te elektrony: 1, 2, ... , 6.
-
Teraz będę dopisywał te elektrony.
-
Zrobię to na zielono.
-
Czyli mamy 4s2.
-
4s2.
-
A teraz ta interesująca rzecz z blokiem d.
-
Blok d jest ciekawy
-
Zapełnię teraz podpowłokę d.
-
Jest tam 1, 2, ... , 6 elektronów.
-
Ale to nie jest podpowłoka powłoki czwartej!
-
To jest podpowłoka powłoki -1
-
To jest podpowłoka (4 - 1 = 3) powłoki trzeciej.
-
Czyli te sześć elektronów wygląda tak: 3d6.
-
To samo robiliśmy na początku tego filmu.
-
Ponieważ to jest powłoka trzecia,
-
wpiszę ją tutaj.
-
3d6
-
Skoro chciałem zapisać konfigurację zgodnie
-
ze wzrastającą energią powłok elektronowych,
-
zapisałem tak.
-
Ale mogłem to napisać też w ten sposób:
-
w kolejności wzrastającej energii elektronów.
-
Pamiętaj, powłoki pozwalają określić,
-
jest to najlepsze wyobrażenie
-
jak daleko dane elektrony są od jądra atomowego.
-
W tym przypadku te elektrony, o najwyższej energii,
-
byłyby dalej od jądra,
-
nawet jeśli one...
-
są na wyższym poziomie energetycznym.
-
Więc jeśli chciałbym zapisać to zgodnie z poziomami energetycznymi elektronów
-
- musiałbym przestawić te dwa elementy.
-
Ale w większości chemii
-
to co jest najważniejsze,
-
to co dzieje się na najbardziej zewnętrznej powłoce.
-
To jest interesujące, że chociaż wypełniamy podpowłokę 4s2
-
Kiedy dodajemy coraz więcej elektronów
-
zapełniamy podpowłokę o niższej energii!
-
W przypadku żelaza,
-
kiedy mówimy o elektronach
-
na zewnętrznej powłoce,
-
czyli elektronach walencyjnych,
-
mamy na myśli 4s2 3d6. To są elektrony, które biorą udział w reakcjach chemicznych żelaza.
-
Nazywają się: elektrony walencyjne.
-
Pozwól, że napiszę to lepszym kolorem
-
Elektrony walencyjne
-
Żelazo ma te dwa elektrony walencyjne
-
(bo najbardziej zewnętrzna powłoka to 4s2).
-
Mimo, że ma jeszcze...
-
Nawet po wypełnieniu 4s2 żelazo ma jeszcze 6 dodatkowych elektronów,
-
które zapełniają podpowłokę 3d - te elektrony też biorą udział w tworzeniu wiązań chemicznych.
-
To była podpowłoka d.
-
A co jeśli dochodzi jeszcze podpowłoka f?
-
Albo w ogóle blok f?
-
Blok f to te pierwiastki.
-
W większości układów okresowych
-
lantanowce i aktynowce są zapisane pod układem okresowym.
-
ale tak naprawdę ich miejsce jest tutaj.
-
To jest trudne do wyobrażenia sobie,
-
ale już tłumaczę, dlaczego tak się robi.
-
Bardzo łatwo zrobić układ okresowy z lantanowcami i aktynowcami
-
- wyglądałby tak.
-
Jeśli się je wstawi
-
wszystko przesuwa się w prawo
-
jeśli je wstawisz w środek
-
Ale oczywiście taki układ okresowy
-
nie jest wygodny.
-
Zrobimy teraz to samo, co robiliśmy dla bloku d.
-
To jest blok s, to jest blok f,
-
to jest blok d,
-
a to jest blok p.
-
Przeanalizujmy więc pierwiastki z bloku f,
-
powiedzmy, że chcemy sprawdzić...
-
nie wiem nawet, co to za pierwiastek
-
konfigurację elektronową lantanu o symbolu La.
-
Pierwsze, co robimy, to...
-
ostatni dodatkowy elektron uzupełnia blok f
-
Czyli piszemy f [zapiszę to małą literą].
-
Lantan ma 1 elektron na podpowłoce f.
-
Jest w szóstym okresie,
-
więc ta zapełniona podpowłoka f jest w powłoce (6 - 2 = 4) czwartej.
-
Odejmujesz 2 od numeru okresu, w którym jest dany pierwiastek.
-
Zatem będzie 4f1
-
Potem zapisujesz 6s2. To wynika z układu okresowego.
-
A potem się jeszcze cofasz
-
i zapisujesz elektrony z bloku p, czyli 5p6.
-
Zatem będzie 5p6
-
A na koniec jeszcze wypełniasz podpowłokę d,
-
czyli od tych pierwiastków.
-
Te pierwiastki są w piątym okresie,
-
ale w przypadku podpowłoki d odejmujesz 1, pamiętaj o tym. Czyli będzie 4d10.
-
Idziemy głębiej i zapisujemy 5s2.
-
I tak dalej - coraz bardziej cofasz się w układzie okresowym.
-
To wygląda skomplikowanie na początku, ale pamiętaj
-
Jeśli jesteś w bloku s lub p
-
patrzysz tylko na numer okresu, w którym jesteś
-
No i jeszcze, że kiedy zapełniasz podpowłokę d,
-
to odejmujesz od numeru okresu 1,
-
a kiedy zapełniasz podpowłokę f
-
- to już dla większych pierwiastków -
-
odejmujesz od numeru okresu 2.
-
Może w następnym filmie
-
rozwiążemy jeszcze kilka przykładów konfiguracji elektronowych.
-
Teraz czuję, że czas mi się skończył.
-
Pokażę ci w przyszłości inną drogę
-
do określania konfiguracji elektronowych,
-
które często są na lekcjach chemii.
-
Do zobaczenia wkrótce!