-
Þetta er önnur heimsókn mín til Íslands,
-
í fyrra skiptið var ég nemandi, fyrir 59 árum,
og stoppaði hér á leið minni til Bandaríkjanna.
-
Mér þykir leitt að hafa ekki haft meiri tíma þá,
-
en nú hef ég viku
sem ég mun njóta með athyglisverðu fólki.
-
Sérsvið mitt er á sviði orku og því kom ég til að kynna mér hvað fólkið hér er að gera í þeim efnum,
-
með þær auðlindir sem hér eru t.d. jarðvarma
-
Og merkilegt að nota orkuna og forðast þannig þær hættur sem fylgja því að nota olíu og gas.
-
Ég lít út um gluggan hérna og sé hundruðir bíla, strætivagna og flutningabíla
-
sem munu stöðvast nánast samstundis ef innflutningur eldsneytis legðist af.
-
Sem er sérstaklega athyglisvert, því innflutningur mun stöðvast.
-
Olíuvinnsla náði hámarki 2006, nú er notast við torsóttari olíulindir, sanda og á hafsbotni.
-
Þær munu endast í 30 til 40 ár, og þá verðum við að hverfa aftur að svæðisbundinni orku.
-
Sem er áhugavert fyrir Ísland, þið hafið rafmagn og orku til húshitunar,
-
en hvað með samgöngur og flutninga?
-
Því eru mögulegar olíulindir sem hugsanlega eru í norðuhöfum svo mikilvægar.
-
Og skoða samband ykkar við önnur lönd.
-
Hrunið sem skall á 2008 var mjög erfitt,
og vondandi skilaði það einhverri reynslu.
-
Því við vitum að það mun gerast aftur.
-
Allar forsendur hrunsins 2008
eru meiri og sterkari nú en þá.
-
En auðlindir og aðstaða stjórnvalda til að bregðast við eru veikari því skuldastaðan er verri.
-
Með sama öryggi og við getum sagt að það muni gjósa á Íslandi,
-
þó við getum ekki tímasett það nákvæmlega,
-
getum við staðhæft að það verði annð hrun.
-
Og, frekar fjlótlega, örugglega fyrir 2020.
-
Svo, hvað getum við gert?
-
Ég mun tala um stefnubreytinguna frá því að sækjast eftir sjálfbærni yfir í sveigjanleika og þrautseigju.
-
Byggja samfélög þannig að þau geti tekið áföllum
-
en haldið virkni og rekstri
– með sæmilega friðsælum hætti.
-
Ísland hefur marga spennandi möguleika á þessu sviði.
-
Sem þið getið nýtt ykkur, en þá þurfið þið að hætta að hugsa um tíunda áratug síðustu aldar.
-
Það var ágætur tími og skemmtilegur fyrir marga,
en kemur ekki aftur.
-
Nú erum við á leið í tímbil án vaxtar og jafnvel hjöðnunar.
-
Og samfélög verða að reiða sig á eigin auðlindir og getu.
-
Mikilvægt er að hafa það í huga að Ísland ber meiri umhyggju fyrir sjálfu sér en nokkur annar.
-
Staða landsins er mjög sérstök, ekki síst þegar siglingaleiðir opnast í norðurhöfum.
-
En þeir sem sækjast eftir höfnum ykkar og aðstöðu hafa engan áhuga á afkomu ykkar, fólksins í landinu.
-
Þeir ásælast hagstæða stöðu landsins og auðlindum þess.
-
Svo ef þið viljið eiga þokkalega framtíð, er það eitthvað sem þið verðið að gera sjálf.
-
Það mun enginn gera það fyrir ykkur og þess er ekki að vænta frá öðrum,
-
eða farsæld sé sjálfkrafa afleiðing þess
stjórnmála- eða hagkerfis sem við búum við.
-
Þið hafið heilmikið af auðlindum og gæðum til þess.
-
Staða landsins verður mikilvægari með tímanum.
-
Og vonandi getið þið notað aðstæðurnar til hagsbóta fyrir þjóðina.
-
Ég er hér fyrst og fremst til að læra.
-
Og mér finnst athyglisvert hvernig unnið er með orku og matvælaöryggi.
-
Engu að síður standið þið frammi fyrir vali
milli skammtímagróða eða
-
uppbyggingar sem skilar stöðugu samfélgi sem getur brugðist við áföllum til lengri tíma.
-
Þeir sem vilja græða í dag
þrýsta alltaf á um skammtímalausnir.
-
Þeir sem hinsvegar vilja sjálfir og að börn þeirra
-
og afkomendur geti lifað sómasamlegu lífi áfram í landinu um ókomna tíð,
-
leita þeirra leiða sem eru öruggari betur til þess fallnar að viðhalda stöðugleika.
-
Og það er von mín að þið veljið þá leið.
